Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 46, 11 October 1862 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa.

KA NU HOU!

Ma ka moku Nellie Merrill, a me ka moku Emily Banning, i ku mai ai i ke ahiahi Poalima, a me ke kakahiaka Poaono o ka pule i hala iho nei, ua loaa mai ia makou na mea hou mai ka Hikina, a me ke kahua kaua mai.

Ua hooukaia no he kaua nui i keia mau la mai nei, oia ka la 14 o Sepatemaba iho nei, mawaena o na puali koa aupuni malalo o Gen. Makalelana, a me na koa o ka Hema malalo o Gen. Iakesona, a penei no hoi ka olelo a ka nupepa Alta, no na mea hou i hiki mai nei. Ma na mea i haiia mai, ua maopopo loa ka noho ana o na aoao kaua iloko o Marilana i keia mau la. O kekahi o na mea i hoikeia mai nei, ua hele o Iakesona a aia ma nei aoao aku o ka Potomaka, ma Williamsport. I ka lohe ana mai o Gen. White o ka Akau i keia mea ma Martinsburg, o kona hele koke aku la no ia i Hapa Fere.

E haalele kakou i keia, a e huli aku kakou ia Gen. Makalelana. E ike auanei kakou ma ka la 14 iho nei o Sepatemaba, ua loaa'ku i na koa aupuni malalo o Gen. Makalelana, na koa kipi a pau ma ka aoao Hikina o kahi i kapaia o Blue Ridge, e hoomoana ana mai Middletown a hiki i Jefferson. O ka hele ana'ku hoi o na koa aupuni, penei no ia: O Gen. Burnside ma ke kihi akau, ma kahi e pili ana ma Peneselevania, o Gen. Franklin ma ke kihi hema, e pili ana ma Hapa Fere; a o Gen. Makalelana hoi paha mawaena konu. Ua hoomaka ke kaua ana ma ke kakahiaka nui o ka la Sabati, la 14 o Sepatemaba iho nei, a ua hoomau aku no a hiki i ka po ; a o na mea kaua ma ia hoouka ana, o na pu liilii wale no ; no ka mea, ua hiki ole i na pu nui ke hali ia ma ia wahi, no ke ano ino o ka waihona o ka aina. Ua hee aku na kipi a kekahi awaawa okoa aku. O ka pu kaa nae a Kapena Gibson kai hiki loa iluna o kekahi lapa o ke kuahiwi, a ua hoopoino nui aku i na koa kipi.

Oiai no hoi e kaua ana keia poe, aia hoi he mau hoouka kaua nui loa ma Hapa Fere, ua hoomakaia ma ke ahiahi o ka Poalima, la 12 o Sepatemaba, a ma ke kakahiaka o ka Poaono ae, ua nui loa na kipi i hiki ilaila, mai Marilana ae, a ua hee aku na koa aupuni ma kela aoao o ka muliwai, oia hoi ka aoao ma Vereginia, a ma ka la Sabati ae, aia hoi, ua hoea mai na koa kipi mamua ponoi mai o kahi a na koa aupuni e hee aku ana, a ua hoomaka hou no ke kaua ilaila ma ia manawa.

No ka ike maoli iho no hoi o na koa aupuni i ka hiki ole ia lakou ke pale mai i na kipi ; nolaila, ua puka mai na koa lio o ke aupuni he 2,300 maloko mai o na koa kipi, a ua puhalahioia lakou a hiki i Greencastle, ma ka moku aina o Peneselevania. Ma ke kakahiaka ana'e o ka Poakahi, hora 9, ua hoopio loa ia mai na koa aupuni, a ua lilo aku o Hapa Fere i na koa kipi, he elima paha, a hiki i ka aono tausani na koa aupuni i pio aku, a ua nui no hoi na lako kaua, a me hookahi Generala nui i lawe pioia. O ke kumu ka i pio ai na koa aupuni, no ka hiki ana mai no o Iakesona, o ka loheia ana mai no hoi ia aia no ia i Williamsport, he wahimamao loa no ia, i nanaia'e ka hana e kau ana kela iluna o London Heights. A nolaila ea, aole no e hiki ke hai ae i kahi ana e hiki ai, a me kahi ana e hiki ole ai; he pakeukeu maoli no a ka mama, a me ke akamai; no ka mea, ina e loheia'ku aia i mea o Iakesona, a hilinai aku no hoi, aole e hiki ia ia ke hele ae i mea, he kuhihewa wale iho no ia; no ka mea, he hiki ia ia ke hele i o ianei, me he mau wawae manu la, a ua mahalo nuiia no hoi e na mea a pau.

He wahi ano nui ole no o Hapa Fere, no ka mea, aole no ia he wahi ikaika ke kaua aku, aole no hoi he wahi kulana maikai; aka, o ke kumu o na kipi i kii ai e lawe ia wahi, oia no i kaawale ai ke alanui e hiki ai ia lakou ke lawe aku i na waiwai pio o Marilana iloko o Vereginia, ma na kaa-mahu.

Aka, aole no nae i eleu kupono o Iakesona ma keia la ana i lawe ai ia Hapa Fere ; no ka mea, ua lilo ia wahi ; aka, ua pau na koa o ka Hema i ke alualuia a ma kela huli o ke kuahiwi Hema, (South Mountains.) Ma ia la no, (oia ka la i lilo ai o Hapa Fere i na kipi,) ua hoounaia'ku o Gen. Franklin, ka mea ia ia ke kihi akau o ka puali koa aupuni, e hele aku e kokua ia Hapa Fere ; no ka mea, aole i loheia'ku ke pio ana o ia wahi i na kipi. A o Gen. Makalelana hoi, alualu loa'ku la i na puali koa kipi ma ke alanui e hele ana i Hapa Fere, a pio aku la ia ia o Howell Cobb, a me na koa kipi he 8,000, oia paha na koa ku i ka wa a Gen. Iakesona, aole no nae i maopopo loa ; aka, o ka mea nui i ikeia, oia no ke pio ana o na koa i haiiae'la maluna, a me ke alii o ia poe ; oia no kekahi o na kanaka nui waiwai loa o ka Hema, a ua noho oia ma ka noho ana hoa kuka o ka Aha Kukamalu o na Moku Hui o ka Hema.

Ma keia pio ana o na kipi, ua hoihoiia mai ke poho o na koa aupuni i lilo aku ai i na kipi ma Hapa Fere. Ke manao waleia nei, ina e loaa aku na kipi ia Gen. Franklin i ko lakou wa e pupuahulu ana, alaila, malia e hiki ana paha ia ia ke hoopio aku ia poe ma Hapa Fere ; aka, aia nae ilaila o Gen. Iakesona, ke kamaeu mama puhi olali o ka Hema ; aka hoi, ina e wikiwiki loa ka hele ana a ke Generala o ka Akau, e ao paha auanei o huli koke mai paha auanei kela i ua mau puali koa la o ka Akau, a ina e pio ia ia la, o ko iala huli mai no ia a komo ana ia Wasinetona ; aka nae, ke iia mai nei, ua paa pono no ia wahi i ke kiai pono ia e na koa aupuni he 200,000 a keu ae. Aia no hoi ia poe malalo ponoi iho o na maka o Gen. Haleka.

He kaua nui no hoi kai hooukaia ma ka la 17 o Sepatemaba iho nei, mawaena o na koa malalo o Gen. Makalelana, a me na kipi, a ua lanakila na koa aupuni, oia hoi ua lilo ia lakou ke kulana a na kipi i makemake ai. (Mawaena paha o Faredarika City a me Hapa Fere, mokuaina o Marilana kahi i kaua ai.) He hookahi tausani ka nui o na koa kipi i pio mai i ka Akau ; ke pau mai nei no nae na moku Hema a pau i ka hoouna mai i mau koa hou iloko o Vereginia, a e hoolilo ana paha lakou ia Winchester i wahi no lakou e hoomoana'i i na koa a pau o lakou.

O kekahi la nui loa iloko o ka moolelo o keia kaua wahi a na nupepa, oia no ka moolelo o keia kaua o ka la 17 o Sepatemaba iho nei, ua lanakila ka puali koa o ka Potomaka ma ia kaua ana. Ma ka wanaao o ia la, ua hoomakaia ke kaua e na puali koa aupuni malalo o Gen. Hooker a me Sumner, ma ka akau, a mawaena konu, a i ka hala ana o na hora elua ma ia hope iho, hoomaka na kipi e emi hope aku, hookahi paha mile a oi ae; aka, nole nae i liuliu hoomaka hou na kipi e hoouka ikaika mai iloko o ka make nui, a ua hoi hou no ia lakou kahi i lilo mua mai ai i na koa aupuni. Ia manawa, ku ia mai la o Gen. Hooker i ka poka ma kona wawae, a ua lawe kokeia'ku oia mai ke kahua kaua aku ; a no ia mea, ua ili iho maluna o Gen. Sumner ka malama ana i na puali koa ona ; me ka paa no hoi o kona manao e lawe hou mai i kahi i lilo aku i na kipi, a ua kauoha koke ae oia i na koa a pau e ki aku, a ma ia manawa, ua weliweli lua ole ke ale ana o ka make i ke ola o ka poe e hoouka ana ma ia kaua, hoi hou mai la no kahi i lilo aku i na kipi; a iloko o ia hoouka ana, ka make ana o kekahi Generala kaulana o ka Akau, oia o Gen. Mansfield. Ma ka hora elima o ke ahiahi, ua pau loa na kulana o ka poe kipi i ka lilo i ka Akau, koe nae ke kihi akau. Ua kauohaia na Gen. Burnside e hoopio ia wahi, ki kokeia na pu-kaa. a me na pu liilii, a ua lilo koke ua wahi la ; aka, ia wa koke no, hoea mai ana he mau puali koa kipi hou ; a nolaila, ua hooemi hope hou na koa aupuni, a i ka hiku o ka hora o ke ahiahi, ua hookiia ke kaua ana, e ka uhi ana mai o ka po. Ua hoomau ka hoouka ana mai ka hora elima o kakahiaka, a hiki i ka hora ehiku o ke ahiahi. Aole no hoi o kanamai ua wa o ka pepehi ana.

Eia ke pau nui nei na kanaka o na moku aina o ka Akau i ka holo aku i Kaneda Beritania, i pakele ai i ke kiiia mai e lilo i poe koa, a ke aneane nei e hiki i 500 ka nui o ka poe e mahuka nei, a i keia manawa paha la, ua oi na kanaka hohe wale i noho ma ia aina, a puni wale ka honua. A i ka hoi ana mai a kekahi haole mai ka wailele mai o Niagara, ua ike oia, i ka lehulehu o ka poe e hele ana ma ka aoao o Kaneda Beritania, a no ka nui loa ka o ka poe hele ma ke alahaka o ia wahi : nolaila, ua kukuluia he mau kiai, a ua ho-a-a ka poe i hiki aku ma ia hope mai; aka, ua lilo no nae ia i mea e waiwai ai ka poe mea waapa o ia wahi. He $10 ka uku pakahi no ka mea hookahi e a-loia'na mai kekahi kapa'ku a i kekahi. A no ka piha loa aku paha auanei o Kaneda i keia poe hohe wale e holo nei ilaila; nolaila, e emi ana paha auanei ka uku o ka poe paahana oia wahi.

Ua make kekahi alii koa powa kaulana, o Hayes kona inoa, ma ka la 13 iho nei o Sepatemaba.

NO EUROPA.

—Ua hoouna ae nei o Farani he 30,000 koa i Mesiko.

—Ke koi nei na Nupepa a pau o Lombardy, e hookuuia o Garibaldi, a me kona poe koa. Ke noi nei oia e aeia oia e kau maluna o kekahi moku Beritania, aole no nae he mea i haiia mai no ia.

MOOLELO HAWAII.

HELU 5.

A i hou mai la o Vanekouva ia Kamehameha, " Mai hoonoho oe i ka haole i Hawaii nei, i elua wale no haole e noho ma Hwaii nei, o Olohana ma laua o Aikake; aka, o ka nui o na haole, he mea opu inoino loa, a he kanaka huhu wale, he poe makaulii aina, aole loa e pono ka haole ke noho mai ma ko oukou Pae Aina, o hihia auanei oukou."

A ike ae la na kanaka a me na'lii, ua ao oluolu mai o Vanekouva, ua like me ka makamaka maoli, oluolu na kanaka a me na'lii ia ia; a no kana ao ana mai ia Kamehameha me ka oluolu, no ia mea, i aku la o Kamehameha ia Vanekouva, " E hoi aku oe a i ke alii o Beritania, e malama mai i keia aina o kakou." Aole i manao o Kamehameha e haawi maoli aku ; aka, ma ke kokua wale mai no kana haawi ana aku ia Hawaii nei.

Alaila holo aku la o Vanekouva a Kauai, a malaila aku holo loa no ma Beritania, aole i ku hou mai i Hawaii nei. O Lehua ka inoa o ka holokahiki nana i hoohalike ka olelo ana a Vanekouva me Kamehameha.

Mai ia manawa mai, nui loa na moku i ku mai ma Hawaii nei, he mau moku kaua kekahi, he mau moku imi aina kekahi, a he mau moku kalepa kekahi; aka, o ka nui o na moku i ku mai, oia no na moku okohola. No Amerika mai ka nui o na moku, no Beritania mai kekahi, no Farani mai kekahi, no Sepania mai kekahi, no Rusia mai kekahi, no Perusia mai kekahi, a me na aina e ae no hoi.

Ma Honolulu, a ma Lahaina, no kahi i ku ai ka nui o na moku, ku no hoi kekahi ma Kauai, a ma Kawaihae, Kealakekua, me Hilo, a me na wahi e ae no kekahi. Ma keia mau moku i nolo mai ai na kanaka o kela ano keia ano, o na helehelena a pau. Aka hoi, ina i maheleia lakou e like me ke ano o ko lakou naau, elua wale no poe kanaka, o kekahi poe kanaka; ua hoolohe lakou i ka ke Akua olelo me kana mau kauoha, o kekahi poe, aole lakou i malama i ka ke Akua.

Pela no ka waiwai i loaa mai ma na moku, he mau mea maikai kekahi, a he mau mea e poino ai kekahi, oia no ka rama, a me ka baka, a me na mea like e ae.

Ke ano o ko Hawaii nei i ka wa kahiko.

I ka wa i hiki mai ai ka moku haole ma keia Pae Aina, e noho ana no ko Hawaii nei iloko o ka pouli nui. He poe hoomanakii lakou, ua alakaiia lakou e Satana e hana i kona makemake. No ka noho loihi ana iloko o na hewa a pau ; nolaila, ua kinai loa ia ka malamalama, ua hoopouliia ka naau, ua hoomanoanoaia ka palaka, ua haahaa lakou malalo loa, ua kiekie na holoholona maluna o lakou.

Pehea ko lakou ano mamua loa o ia manawa ? I nahea hoi ko lakou poho ana ilalo ? Ua akaka loa ma ka ke Akua olelo, he poe mamo na kanaka a pau na Adamu laua me Ewa ; a o na kanaka a pau mahope mai o ke Kaiakahinalii, he poe mamo lakou na Noa, a o Noa a me kana mau keiki mahope mai ona, a me na mamo ana, ua ike lakou ia Iehova a me kona makemake. Nolaila, ua maopopo, o na kupuna mamua loa o ko Hawaii nei, ua ike lakou i ke Akua io maoli.

Ua akaka ma ka olelo a ke Akua, no ka makemake o na kanaka i ka hewa, a makemake ole ma ka Iehova mau kauoha; nolaila, ua hookuu mai oia i na kanaka a pau i hana hewa, e poho ilalo o ka pouli, nolaila i poho ai ko Hawaii nei. I ka manawa hea hoi i poho ai lakou a nalowale ko lakou ike ana ia Iehova ? Aole i maopopo ia manawa, aole i hoikeia ma ka olelo a ke Akua, aole hoi i oleloia ma na kaao kahiko o ko Hawaii nei poe kanaka.

Eia ka mea maopopo, o na kupuna mua o Hawaii nei i kuauhauia, he poe hoomanakii, he poe imi lealea, he poe huhu, he poe hana ino kekahi i kekahi, mai ka wa o Wakea ko Hawaii nei poho ana iloko o na hewa a pau a me ka pouli loa. Ina i heluia na kanaka o na hanauna a pau mai ia manawa mai, ehia tausani i poho ? Ua pau lakou i ka make iloko o ka hewa, a ua poho ilalo. Auwe ka lehulehu o ka poe i poho! E aho nae ko lakou poho i ko kakou, ke hoowahawaha kakou i ka malamalama i hoolahaia mai!

(Aole i pau.)

He Uhane no Keliikuea.

He uhane no keia no Keliikuewa,

O ka uwe helu mai a Mailuli,

Aloha ino kuu keiki mai ka lai o Kamaee,

Mai ke kaha ai ole o Wailua,

Aloha ia wahi a kaua e noho ai,

Auwe kuu keiki,

Aohe keiki—He hoa pili no—a.

Kuu keiki mai ka pilipili ula i na kanaka,

Mai kaihona olu o Pehupali,

Mai ka papa ka hulihuli o Umauma,

Aloha ia wahi a kaua e haele ai,

Auwe kuu keiki,

Aohe keiki—He hoa pili no—a.

Kuu keiki mai ka ua halii pili o Umauma,

Mai ka hala awili pu no me Kahinano,

Aloha ia hala a kaua e lei ai,

Auwe kuu keiki,

Aohe keiki—He hoa pili no—a.

Aia kuu keiki la i Peleau,

I Honohina ka uhane e no-no-ho ai,

E nana ana ia Nanue,

A nui mai ko aloha e uwe no au,

Auwe kuu keiki,

Aohe keiki—He hoa pili no—a.

Kuu keiki mai ka wai o Waiehu,

Mai ka la welawela o Puaakulua,

Mai ka pihe kanaka o Haiku,

Aloha ia wahi a kaua e hele ai,

Auwe kuu keiki,

Aohe keiki—He hoa pili no—a.

Ku ka uhane nana ia Makuahine,

Nau ka! e ho-au ka wahine a kaua,

I ka maka o ka Opua i ke ao,

I ke anoano lihilihi maka o ka la,

Auwe kuu keiki,

Aohe keiki—He hoa pili no—a.

D. HOAKIMOA.

Kuu keiki mai ka ua popo kapa o Hilo,

E ahai ana e huna ma ka poli,

Opili maule i ka ua a ka Waahia,

Kuu keiki mai ka hale malu a ke aloha,

Hale a ka uhane e noho ai me ko kuahine,

Me ka pua hiki kakahiaka o Moenahele,

Auwe kuu keiki,

Aohe keiki—He hoa pili no—a.

Kuu keiki hoa pili i ke Ae a ke Koolau,

Mai ka ua Kipuupuu o Waimea,

Hoa pukui i ke anu a ke kehau,

Ke kahiko mai la iluna o Maunakea,

Uhi mai ka ohu paa na kuahiwi,

Auwe kuu keiki,

Aohe keiki—He hoa pili no—a.

S. NAMUO.

Kanikau he aloha no iala—la,

O Keliikuewa no he inoa—la,

He uwe helu mai Mailuli—la,

Aloha ino no ka hiapo—la,

Kuu hoa pili hoi o ke ala—la,

Hoa kuwili hoi o ka po—la,

Hoa lolii o ka awakea—la,

Ilaila ka hele ana a ka uhane—la,

Ka hiki'na mai a ke aloha—la,

E hoi ka nani i Punahoa—la,

I ke one lai o ke Kaona—la,

Ilaila ka imi'na i ka ike—la,

A loaa i ka luna i Halai—la,

Kuu aku ka olu i Wailuku—la,

I ke kawa lele opu i Piikea—la,

E hoi ka uhane i Waikapu—la,

I ke kui lehua i Mokupane—la,

Huli aku e ke alo i Haili—la,

I ke kani hone a ka Piano—la,

He uwe helu mai Maiwela—la,

He aloha kuu lei kuu kama—la,

Kuu pua lei o Wailua—la,

He uhane he aloha no iala—la,

O Keliikuewa no he inoa—la.

MAIWELA.

Kapuukolo, Sept. 9, 1862.

MOKU HOLO MAU

Nawiliwili, Koloa a me Waimea,

KAUAI.

E HOLO MAU ANA KA MOKU kialua maikai mama

"KALAMA,"

no na awa i haiia maluna, a me na awa e pili ana ma ka aoao kona o Kauai, ma keia hope aku. He hiki i na kanaka ke hilinai ia ia. F. MOKINA, Ka hope.

Honolulu, Aug. 7, 1862. 37-3m

MOKU HOLO MAU!

KE HAI AKU NEI AU I NA KANAKA A PAU, e holo mau ana ka moku kiakahi, i kapaia

Express,

oia o "AINAHOU," i kela Poakahi keia Poakahi, no ka mokupuni o Molokai, a wahi e ae paha. Nolaila, e pono i ko Molokai poe ke makaala mana Awa ku moku,

MA:

PALAAU,

KAUNAKAKAI,

KAMALO,

PUKOO,

a me ONOULI.

Me ko oukou mau ukana a ohua hoi, e hooili ai maluna o keia moku holohikiwawe loa. Ua keu aku ka holo a me ka maikai i keia wa no ka hana hou ia ana, aole hoi he liu. Nolaila, e pono i kela mea keia mea ukana a ohua hoi ke hookokoke mai ma keia mau awa, a he oluolu no hoi ka uku ana.

J. W. KAIKAINAHAOLE.

Honolulu, Aug. 29, 1862. 40-6m

Olelo Hoolaha

KEMAKEMAKE NEI AU, KA mea nona ka inoa malalo, e kuai i na bipi kane hoounauna, ina ua lawe ia mai ma ko'u hale, Hilo. Penei ka'u kuai ana, ina he bipi nui loa, laka, a ua maa i ka hoounauna ia, haawi no au he $17. Ina he emi mai ka kino o ka bipi, e haawi no au mai ka $10 a i ka $15, e like no me ka nui a me ka maikai o ka bipi. Na'u na

D. H. HITCHCOCK.

Hilo, Hawaii, Aug. 30, 1862. 41-3m

J. H. COLE.

LUNA KUDALA,

Ma ka Hale Pohaku o Mi. Aniani ma.

Ma ke Alanui Alii Wahine. 53-6m

H. W. SEVARANA.

Luna Kudala a mea Kalepa.

Hale Mahoe.

Alanui Aliiwahine.

33-6m

OLELO HOOLAHA.

$50 MAKANA.

E UKU IA NO HE $50 I KA MEA A MAU mea paha, nana e hai mai i kekahi mea e hoomaopopo mai ai i ka poe nona na ilio i pepehi nui i na hipa o ka

Ahahui Hanai Holoholona a me

Ka Mahiai,

a ina e ike ia kekahi mea e hele kuleana, ole ana maluna o na aina e pili ana mai Pohinahina a Lamaloloa, Kohala Akau, a maluna paha o kekahi aina e ae o ua Ahahui nei, e hoopii ia no e like me ke Kanawai. E pepehiia no na ilio a pau i loaa maluna o ko makou aina hanai hipa ; a o na holoholona, na lio, hipa, kao, e hanaia no e like me na holoholona hele hewa, a e hoopii ia no ka poe nona ua mau holoholona nei. O ka poe mea holo-holona e holo nei maluna a ka aina o ka Ahahui, ua ae ia lakou e lawe aku i ko lakou mau holoholona a hiki i ka la 1 o Augate, 1862, a mahope oia manawa, e hanaia no e like me ua holoholona hele hewa. O ka palapala ae, e lawe aku i na holoholona, e palapala lima ia, a e kakau inoaia e ka Luna o ka Ahahui.

FRANCIS SPENCER.

Luna o ko Waimea A. H. H. a me ka M.

Puuloa, Hawaii, Iulai 14, 1862. 35-3m

OLELO HOOLAHA.

O KA MEA NONA KA INOA MALAlo nei, ke papa aku nei oia i na kanaka, haole, a me ka pake, o kela ano kanaka keia ano kanaka a pau, e nana mai ana. Ke papa aku nei au i na mea a pau, mai hookuu wale oukou i ko oukou mau holoholona, ma ka Apana kula o

Ukumehame,

mai ka pali o Manowainui, e pili ana me Waikapu, ua kapu ia Apana kula. Ina i loaa kekahi holoholona e hele ana ma ia Apana kula i oleloia maluna, e uku mai ka mea holoholona $1.00 (hookahi dala,) me ke kao, a me ka hipa, ewalu poo $1.00 (hookahi dala.) Ina aole e loaa mai ka uku e like me na mea i oleloia maluna, alaila, e hookomo ana kuu kanaka ma ka Pa Aupuni, no ke kolohe i ka mauu o ua Apana kula la me ke kuleana ole. P. NAHAOLELUA.

Hope Luna Aina o ka Moi.

Lahaina, Maui, Maraki 31, 1862. 19-tf

OLELO HOOLAHA

I NA KANAKA HAWAII!

Makai iho o AIGUPITA!

Ma hope iho o ka Pa

O MAHUKA !

Pa Kuai Papa

LUI, C. H. LEWERS,

MALAILA E LOAA AI NA PAPA O KELA ano keia ano, me ke kumukuai makepono loa, nolaila, e naue mai oukou e ike i ka oiaio o keia leo paipai ia oukou e na makamaka Hawaii.

NA PAPA OLEGONA,

LAAU HALE A ME NA POU,

LAAU KAOLA A ME NA PINE PA,

LAAU AAHO HALE PILI MAOLI,

PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

PAPA KEPA A ME KA AAHO,

PILI ULAULA A ME KE KEOKEO.

Eia ka mea

KUPANAHA

Ma keia hale — maanei i wiliia'i ka

PALAOA a ma ka HANA PAHU,

e like loa me ko

ULAKOHEO

mamua, i kona wa e kau ana, aole i pau i ke ahi mamua ; nolaila, e naue mai e makaikai.

Na Pena Keokeo a me ka Omaomao,

Na Pena Ulaula a me ka Eleele,

Poho, Kolu, Hulu Pena,

KUI o na ano a pau,

LAKA o na ano a pau,

Ami, Kilou, Kui kakai moena,

Kui Nao,

Pani Hale,

Pani Aniani, Pake,

Aniani kaawale,

Pani Olepelepe,

A PELA WALE AKU.

Honolulu, Iulai 22, 1862. 36-3m

MAKEMAKEIA.

ILI BIPI,

ILI KAO,

a me ke KELEAWE kahiko.

UA MAKEMAKEIA NA MEA I HAIIA maluna e C. Brewer & Co. (Burua ma,) ma ko laua Haie Kuai i kai o ka Uapo. E uku no laua i ke kumukuai makepono no ia mau mea. 46-3m. C. BREWER & Co.

KA LAKO HALE

A ME NA

Pahu Kupapau!

AUHEA OUKOU, E KA POE E MAKEMAKE ANA E kuai ma ke ano makepono wale! Eia na ke waiho la ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu.

NA PAPA KAUKAU!

NA LAKO HALE!

NA PAHU KUPAPAU!

PAHU KOA......$12.

Ua loaa mai hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.

A ua makaukau no hoi au e kuai aku i na mau mea hoolako hale, a ka poe e makemake ana e kuai me a'u no ke dala. No-laila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale o hai me ka uku aku i ke dala maoli, a ua lako hoi i na mea hoolako hale no ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.

HANALE ALENA.

37-6m Alanui Papu.

HALE HANA PIULA.

F. H. & G. SEGELKEN.

MA KE ALANUI NUUANU, MAKAI IHO o ka Loiala Hotele. Mau mea hana, a kuai Piula, Hao, Keleawe, a me na mea e ae e pili ana i ka

Oihana, Piula,

A e hoomoe hoi i ka Piula Wai, me ka hooponopono kupono i na mea a pau e pili ana ia oihana. Ua lako mau i ka Piula Wai maikai. E hele mai e ike no oukou iho. 33-6m

E Makaala! E Makaala!!

MA KAHI O C. Brewer & Co., E LOAAI I NA kanaka Hawaii ka

Waapa okohola maikai,

Pena hale o na an a pau,

Aila pena,

Wai hoomaloo pena,

A me na mea e pili ana i ka hoomaikai hale.

C. BREWER & CO., (Burua ma.)

Hale Makeke, Alanui Kaahumanu, Honolulu, Feb. 13, 1862.

37-3m

MANUAHI, MANUAHI

E IKE OUKOU E NA KANAKA a pau eia ma ko'u Hale Kuai Bipi, ma

Ulakoheo,

Na io bipi momona loa o na bipi kupaluia a pau o na kuaaina mai, i laweia mai ma ko'u

HALE KUAI BIPI,

a he manuahi loa ke kuai ana. Maanei wale no ke keu o na Io Bipi Momona, Waliwali, a Palupalu hoi,

O na io ma ka ai ana iho, aole hoohalahala iki ka puu i ka on oia mau mea, E hiki ia'u ke kuai aku ma ka paona, a me ke

KUAI MANUAHI,

me ka paona ole. Pono oukou ke hele nui mai e kuai me a'u, i ike io oukou i ka oiaio o na olelo maluna. Ua loihi loa ko'u noho ana ma keia oihana, no kuu aloha loa i na keiki a me ka lehulehu a pau o ke Kaona, a me keia Mokupuni okoa, a no ka pono o ka poe ma ka moana a me ko na aina e, a ua kamaaina loa au ia oukou. E hele nui mai oukou oiai au e noho ana i Kuene na oukou. E wiki mai oukou.

J. W. KAIKAINAHAOLE.

Honolulu, Aperila 25, 1862 22 tf

PAPA MAKEPONO!

AIA KA HALE KUAI O LUI (C. H. LEWERS.) ALANUI PAPU, kahi e kuai oluolu ai. NA PAPA OREGONA 1 a hiki 3 iniha, LAAU KAOLA, oa a me na pou, a me na opaka e ae, LAAU PA a me na PINE PA. LAAU AHO HALEPILI. PAPA ULAULA, PAPA PAINA, PAPA KEPA, PILI ULAULA a me KEOKEO. PENA KEOKEO, OMAOMAO, ELEELE, ULAULA. POHO, GALU, HULU PENA. KUI o na ano a pau, LAKA. AMI, KILOU, KUI KAKIAMOENA, KUINAO. PEPA HOONANI KEENA. PANI HALE, PANI ANIANI. ANIANI KAAWALE, PATE. PANI OLEPELEPE.

Eia ka mea kupanaha ma keia wahi, na ka mahu e hana i na pahu apo, he hikiwawe, kupanaha. E hele nui mai e kuai a e ike wale i keia KAMELO

HOONANI HALE.

Makepono.

O KA POE A PAU E MAKEMAKE ana e loaa na mea maikai e hoonani i ko lakou mau hale, e aho e naue mai i ka Hale Kamana o ka mea nona ka inoa malalo, ma ke Alanui Hotele, a malaila e loaa'i ia lakou na

PAPA KAUKAU NUI A LIILII HOI,

NOHO O NA ANO A PAU.

MOE O NA ANO A PAU.

PAHU KUPAPAU.

E ku mai ana mai Bosetona mai, ma ka moku George Wasinetona, ma ka malama ae nei o Ianuari, he mau mea HOONANI HALE o na ano a pau, a e kuai Emi aku no au. E hele mai e nana a Kuai iho.

C. E. WILLIAMA. (UILAMA.)

Honolulu, Iulai 2, 1862. 32-6m

KAKELA ME KUKE.

MA KA HALE POHAKU HOU, MA POLELEWA kahi kokoke i ka Halepule Betela ma Honolulu, Oahu. Na laua no e kuai i na lole o

Kela ano keia ano.

NA MEA AI,

NA BAKEKE,

NA IPU TINI,

NA PA LEPO,

NA KAMAA,

NA PAHI me na O-O,

NA PAPA me na NOHO,

NA IPUHAO,

NA NOHO LIO,

NA MEA E KAKAU,

NA PENA ME NA AILA,

NA MEA MAHIAI.

A me kela mea keia mea.

Me na laau a Dr. D. Jayne.

Honolulu, Dekemaba. 1861.

HALE PAI KII

J. W. KINI.

I NA MAKAMAKA A ME KA POE NO A pau o keia mau Mokupuni ka'u e kahea nei, ina e make-make ana e paiia ko lakou kii, e hele mai no ma ko'u

HALE PAI KII,

ma ka aoao hikina o ka hale kuai o Daimana ma, maluna ae o ka hale kuai Bipi o Wiliama Dufena, ma ka aoao makai o ke Alanui Alii e pili kokoke ana me ke Alanui Papu. Ua makaukau loa au e hooko koke aku i ka makemake o ka poe a pau ma ka Oihana Pai Kii, a ke hilinai nei no au ma ka'u mea i ikeia imua o ka lehulehu no ka

Hana Pai Kii.

Honolulu, Aug. 7. 1862. 37-2m

HANA! HANA!!

UA MAKAUKAU AU E kepa i NA kanaka Hana Mahina, no na

KANU KO,

ma Hilo nei. Ina ua makemake kekahi kanaka e loaa i hana nona iho, ma na aina o Kaupakuea, Onomea, Kaiwiki, Paukaa, a me Amauulu paha, e hele mai ia'u, a na'u no e hoomaopopo ia oukou ka uku, a me na mea a pau e pili ana. Na'u na

D. H. HITCHCOCK.

Hilo, Hawaii, Aug. 20, 1862. 41-3m

MEA ONO KA RAIKI!

E ka poe Kanu Raiki!

KE MAKEMAKE NEI KA MEA NONA ka inoa malalo iho, e kuai nui i ka

Raiki,

a o ka poe mea Raiki hou paha, e ulu ana aole i oo, e hiki no ae ohi mua kekahi uku hapa, ke kuai e ia ka Raiki me a'u.

Eia kekahi, na'u no e hoolawa i na eke i mea e pono ai ke halihali, a e hele koke nui mai ka mea Raiki oo, a me ka mea Raiki e ulu ana e kuai me a'u. Aia ma ka Hale Kuai o

KEOKI OLELO E.

Ma ke kiki o ke Alanui Papu.

35-3m

Aina Hoolimalima.

O KE AHUPUAA o Nanue, APANA O HILO, e hoolimalima mai ka aina a hiki i ka akolu makahiki, me na pono o ka lawaia, aina holoholona, a me pulu, &c. He aina nui maikai. E ninau ia JAMES D. MILLS.

Hilo, Hawaii, Sept. 22, 1862. 44-4t

ILI BIPI, ILI KAO.

E UKU AKU NO O F. S. Pratt & Co. ma ko laua Hale Kuai, ma ka

Hale Mahoe.

I ka aku makepono loa no ka mea i haiia maluna. O Mr J. C. Spalding (Polena,) ka mea i kamaaina loihi ma ke kuai ana ma a mea, ka mea nana i hooponopono ma ia mea. 46-3m