Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 8, 21 February 1863 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

 

He moolelo no ke Kaapuni ana

O J.W. KANOA IA KAUAI.

            Aloha.  Ma ka la 12 o Ianuari, ma ka hora 1 1/2 ka holo ana o ka inoka ahi i Nawiliwili, a ma ka hora 8 o ka la 13 ae, ka ina Nawiliwili, lele maua iuka.  A halawai pu me Kaponaka ma, a me na hoahanau e ae malaila.

            Alua.  Ahiahi, akoakoa mai la na hoana@@@ halawai malaila, ma ka olelo Ahaiana @@@ hui ana, penei no ia: Ko na akoa ra@@@ iaroum.  Unuhi ma ka olelo Hawaii, p@@@ no ia: E aloha akuoe i kou hoahanau e like me oe iho.  Pau ia mau mea i ka weheweheia, hai nui au i ke ano o ka hana ma Maikonisia, a me ko ke Akua lokomaikai @@ makou.  Moe maua malaila ia po, a kakahiaka ae, halawai hou no malaila, nui loa mai la na kanaka ia kakahiaka.  Eia ka olelo, a penei: E aki manana te newe.  Unuhi ma ka olelo Hawaii, penei no ia: He mea laka ole ke alelo.  Nui na mea i wehewehe ia, aole e pau i ka haiia ʻ ku.

            Hele maua ma Koloa ma ia la no, a hala wai pu me na kumu, a me na hoahanau, nui ko lakou olioli no ka ike ana ia ʻ u, ua lohe pepeiao lakou ia ʻ u; akahi ka halawai kino ana.  Ua kipa ae au ma ka hale o G.W. L@iokalani, Esq. aole oia i maopopo ia ʻ u he wahi malihini au mai Maikonisia mai, aka, ua lohe nae i ua J.W. Kanoa nei ma Abaiana ma na nupepa.  Pane aku au, "He wahi malihini au, O Kanoa."  Lohe kela o Kanoa au, piha loa mai la kona naau i ka mahanahana o ke ahi o ke aloha, alaila, lalau hou mai kela i kuu lima, a aloha hou mai la.  Moe maua ma kona hale, hookipa maikai loa mai kela me ka oluolu.

            Ma ke kakahiaka o ka la 14 o Ianuari, he halawai malaila.  Makemake nui lakou i ka lohe ana i ka olelo o na aina e, a me ka ke Akua hana ma Maikonisia, a me ka hoomanawanui o na kumu malaila.  Ma kamana ukoukora moa--uwean te Atua, ao ana raoiroa; ao e na ikotaki bai aikai ni kabamea nako imi.  Unuhi ma ka olelo Hawaii, penei: "E imi e aku oukou mamua i ke aupuni o ke Akua, a me kana pono, alaila, e pau ua mau mea la i ka haawiia na oukou."

            Ma ka hora 9 oia la no, hele maua ma Waimea, ahiahi, hiki malaila; halawai me na Kahuna, a me na hoahanau malaila.  Olioli lakou i ko ʻ u hiki ana aku ilaila, moe mana malaila, ma ka hale o Ehuiki ma, malama oluolu mai o Kaohea.  Ma ka la 15 ae, akoakoa nui mai na kanaka ma ka halawai, mahope iho o ka ainaawakea.  Hai nui au i ke ano o na mea a ʻ u i ike ai ma na mokupuni o Maikonisia.  Nui na ninau a na hoahanau malaila, olioli lakou i ka lohe ana i na olelo e, aole paha e pau ia olioli.

            Moe no maua malaila ia po a ao, hoi maua a hiki ma Koloa, i ka Poaono, o ka la 16 no ia o Ianuari.  Moe maua ma ka hale o Apolo, a ao ae, he la Sabati ia, ia ʻ u na halawai oia la, no ka mea, ua haawi mai ke kahu kihapai i na hana oia la a pau ia ʻ u  Ka!  nani ka olioli o ko ʻ u naau  i ka noho hoopiha ana mai o na hoahanau i na halawai o ia la.  A i ko ʻ u ike iki ana ʻ ku i ka maka o na hoahanau, he mau maka hoihoi wale no.

            Moe maua malaila ia po, a Poakahi ae hoi mai maua a Nawiliwili, o ka lua ia o ko maua hiki ana ma Nawiliwili, a moe hou no ma ka hale o Kapohaku.  Ia kakahiaka ana ʻ e halawai hou makou malaila, o ka ha keia o ka halawai ana malaila.  A hele aku a hiki ma Anehola, a ua halawai malaila a poeleele loa, aole nae i pau ka makemake o na hoahanau malaila, nonoi mai lakou e halawai hou i kakahiaka, ae aku au.

            Hele hou a hiki ma Koolau, halawai no malaila, a hele hou aku a hiki ma Waioli, oia hoi o hauoli ma ko ʻ u noonoo ana, a moe malaila.  Olioli na kumu malaila, e like me kona inoa.  Ia kakahiaka ana ʻ e, hele a hiki ma Haena, ma kahi o Kanaana ma, halawai malaila, a moe no hoi malaila, malama maikai mai o Kanaana i na mea e pono ai ke kino, aole pau iki ko ʻ u mahalo no na hoahanau ma Kauai, no ko lakou hanai ana mai i ka ai, a me ka i-a, a me kahi e moe ai.  E aloha ia G.W. Lilikalani, a me Mahoe Loio, ma Ahehola.

            Hoi mai a hiki ma Wainiha, halawai hou malaila, a mailaila mai hiki hou ma Waioli.  o ka Poalima no ia, a moe no ma ka hale o E. Wilikoke, a ma ka Poaono ae, hele maua me Wilikoke i ka makaikai a hiki i ka Lepolepo, kahi e hanaia nei ka wiliko hou.

            Haawi mai o Rev. Ioane, ke kahu oia kihapai i na halawai o ka la Sabati a pau loa.

            Ma ka Poakahi, hoi mai a moe ma Wailua, a Poalua ae hiki hou i Nawiliwili, akahi no a kahea pololeiia kona inoa o Nawiliwilipakaawililauililua.

            Haalele ia Nawiliwili ma ka hora 6, a holo mai i Honolulu, ma ka la 27 o Ianuari, a ku ma Honolulu nei i kakahiaka nui o ka la 28.

            He pumehana ana mai o ke ahi o ke aloha no ka welawela ana mai Maikonisia, ua oni ino mai ke aloha o kekahi mau hoa luhi o ʻ u, aole mea nana e umi i ke aloha.  Owai la ka ikaika, nui nana e kinai, aole, aole no!

            He mau hoa aloha ma ka lululima ana, mai ko ʻ u hiki ana mai Maikonisia mai, ma Hilo, S. Kipi.  Lunaauhau $5 00, Kumu o ke kula hanai, oia hoi o Kahoohuli $1 00, o Rev. Bikanele no Hivaoa mai $1 00, o Mahoa Loio o Anehola i Kauai $1.00.  hui Ewalu.

            He aloha hooinanao no ka nalowale ana a hoea mai, ma Kaumakapili  $7.37, ma Hilopaliku ha $10.56, ma Waiolii i Kauai $6.00, hui a pau loa he $31.93, oia na hua a ke ahi o ke aloha, mai loko mai o na naau ahonui,

HE HUA OLELO APAIANA.

            Te hae, he ipukukui ia i te ili, he uila ia: @@ ba, he kili ia i te manko, he kiaha ia; te nao he nalu ia: te huwai, he umiumi ia: te maneaba, he luakini ia; te ro, he pouli ia; te bata.  he hale ia: te kie, he moena ia; e rabakau, he akamai ia; e bahana, he hawawa ia: e ota, malamalama, ia: e taninamarau, he hoomanawanui ia; ai kamimira, he kupanaha ia.

            1 Tanirinkami.  ba kam babana n koroboki, Aloha au ia oukou, no ka mea, aole oukou ike i ke kakau Buke.

            Ko akoai, i akoiko, ko urinai i uriniko, Aloha au ia oe, Aloha oe ia ʻ u, hoomanao oe ia ʻ u, hoomanao au ia oe.

            J.W. KANOA.

Leoleo, Honolulu, Ianuari 21, 1863.

 

Ka hauna a na Kahuna Moremona

HAWAII MA LAIE.

            1. O Kalimakuhi, oai ka Paresidena ma Laie, a o Kupihea, he Lunakanahiku ia no laila.  Penei ka laua hana ana ma ka laua oihana Kahuna.  Ma kekahi la Sabati mamua aku nei, ua lawe o Kupihea ia Kekui (k,)e bapetizo iloko o ka muliwai o Laie, a pau ia, hoi mai i ka hale, a kau na lima o Kalimakuhi a me Kupihea ma na poohiwi o Kekui, i loaa mai ai ka ka Uhana Hemolele maluna ona.  A kau na lima, alaila, pule aku la o Kupihea penei: "Ia oe e Kalimakuhi, ke pule aku nei au ia oe, eia keia kanaka o Kekui, ua komo mai nei iloko o ka kaua oihana."  A pau ia, pule aku la i ke Akua, a liuliu iki, alaila, pule aku la penei: "E ka Haku, e hoomaikai oe i ko ianei lauoho; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei poo; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei lolo; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ia nei lae; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei kue-maka; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei lihilihi-maka; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei onohi; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei ihu; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei waha; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei lehelehe luna; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei lehelehe lalo; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau niho; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau papalina; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau pepeiao; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei auwae; e ka haku e hoomaikai mai oe i ko ianei kania-i; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei a-i; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau lima; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei puuwai; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei ake; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei maiao; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei naau; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei opu; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei iwikuamoo; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei piko; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei puukole; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau uha; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau oloolo wawae, e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau puupuu-wawae; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau kapuai; e ka Haku, e hoomaikai mai oe i ko ianei mau manamanawawae; e ka Haku, e hoomaikai mai oe ia ia nei mai ka piko o kona poo a ka poli o kona wawae.  Amene."

            2. O Keoeoe ka Bihopa o Waialua.  Ua olelo oia imua o ko lakou anaina (ahaaina a ka Haku,) mamua o ka wa ahaaina, penei: "He mea ole ka uhane, o ke kino no ka mea nui: ina e make ke kino, he mea ole loa ka uhane."

            Eia hoi kekahi olelo ana ia wa, "Aole he Akua i ka lani, eia no ke Akua i lalo nei.  O na keiki liilii i make, oia no na anela, a oia iho la no ke Akua e pule aku ai."

            Eia hou kekahi olelo ana.  "He mea wawahi wale no ka berena, aole he mea okioki i ka pahi, a aole no hoi he berena e like me ka ka poe Kalawina e hana nei.  He mea uhauha wale no keia, aole na ka poe hoahanau wale e ai, na ka poe no a pau e akoakoa mai nei."

            Eia hoi, wahi a Keoee, "Ina he mea nui ka berena a me ka waina, alaila, ai no kakou a maona, inu no a kena"

            Eia hoi, a pau ka haawi ana i ka ke anainam olelo aku la, "Ua pau aku la no ka oukou, a o ka ʻ u no hoi keia."  He keu aku a ka paani i ka hana a ka Haku, a me ka alakai hewa i kanaka.

            3. Kaloa.  Ma ia ahaaina no, ku mai la o Kaloa me kona lei apiki ma ka a-i, ua lewalewa iho no hoi a kokoke i ka piko, alaila, hai mai la oia, "E manao mai paha auanei oukou he mea hewa ka lei?  Aole ia he mea hewa, no ka mea, he makemake no ke Akua i ka lei."

            Eia hou wahi ana, "Aia a paa ka Luakini o kakou, alaila, hanaia na hana mana he nui loa."

            4. He wanana i haiia iwaena o lakou.  Aia a hiki aku i ka malama o Okatoba e hiki mai ana, e holo mai ana ka poe Moremona a pau i Lansi, a hoi mai mai laila, alaila, e hiki mai ana ka mai luku, e hoopau ai i keia lahuikanaka, a o ka poe i holo i Lanai a hoi mai, o lakou wale no ke pakele, wahi a ua mau Kahuna Moremona kanaka nei e hai nei ma Laie.

            Ea, e nana ae hoi kakou i ke ko ana, weliweli ino!  Ehia mea minamina o ke Kalaunu o ke Alii i ka lio i ka hoomana Moremona.  Aka, ke olelo mai nei ka Bihopa o Enelani, e ulu k@@ ana keia lahuli a pela no hoi ka Hoku Pakipika.  O ka wai la auanei ka mea e ko o ka ka Moremona Paha, e ka ka Bihopa o Enelani, a me ka Hoka Pakipika paha?  Ia lakou wale mai no ia, he malihini no he malihini, aia no i ka mea o lakou e ko.

            O ka mea nona ka inoa malalo nei, he hoahanau i komo iloko oia aoao, a no ko ʻ u ike ana i ka paani, a me ka wahahee, e like me ia i hoikeia maluna, nolaila, ke haalele loa nei au, me ka hai aku i ka lehulehu, aole ia he hoomana io, he apiki wale no.  Me ke aloha.

            L. KAEHAMAU.

Laie, Koolauloa, Ian. 30, 1863.

 

Haule i ka lio.

E ka Nupepa Kuokoa e: Aloha oe:

            No ko ʻ u ike maopopo lea ana, he kino nui kou, a he mau maka oluolu hoi i hui puia me ka makemake i na mea hou, nolaila, ke hoouna aku nei au i keia wahi puolo, a nau hoi ia e lawe hele ae ma na kihi a pau o keia mau mokupuni, i ike mai ai na makamaka o kaua, mai ka puka ana o ka la i Haehae, a hiki i ka welo ana a ka la i Lehua.  Ma ka la 24 o ka malama i hala aku nei, o ka M.H. 1862, ua loaa i keia mea nona ka haule i ka lio a make loa, i oleloia maluna o kona inoa o Kuakaawe, e noho ana ma ke Oihoiho.

            Penei nae ke ano o ua kanaka la, he ka naka puni no ia i na lealea o keia noho ana a he ano hoomaloka no, o kana lealea e hana mau ai i kela la keia la, oia no ka pepa, malaila ka iini kauaheahe o kona manao, e haaloku ana i kona nui kino, e hue ana i kona mau lala e hana ma ia hana.

            Ma na la Sabati, aole au i ike ua hele ia ma na Halehalawai, aka, hookahi a ʻ u mea i ike ia ia, o kona malama ana i kela malama a ka poe kahiko i kapa mau ai o Welehu Penei ka olelo ana, kau kauluna o Welehu ka malama, aole makemake nui keia kanaka i ka malamalama, a me na pomaikai e kau ana ma ia aoao, aka, ma na hana hua ole o ka pouli kana manao nui.  Aia ma ka la 24 i oleloia maluna, ua ike leaia keia kanaka aohe mea maloko o kona mau ipuka, e hooluolu ai i kona kino, a me ka wahine, a me ke kaikamahine, hu ae la ka manao iloko ona, e iho ma kahakai i ka lawai-a.  Ua holo oia ma ka lio, ua hele wawae ka wahine a me na hoa lawai-am a hiki lakou ma kahakai, hoomaka lakou i ka lawa-a ana, o ka limu ka mea i loaa mua ia lakou, a mahope hele kela i ka lawai-a puhi, loaa ia ia hookahi puhi, olelo aku kanawahine a me kekahi wahine e ae, "E pulehu ka puhi a moa aina kakou?"  Olelo mai la ua kanaka nei, "Alia! e hana hou keia puhi i maunu, i loaa hou mai ona puhi hou na kakou."  aole nae i loaa hou.  No keia nele ana, ua hele hou ia i kekahi lawai-a e ae oia hoi ke paeaea, aole nae i loaa ka i-a, hoi hou mai kela maluna o ka lio me ke keiki mahope ona, hoihoi mai kela i ua keiki nei a hoonoho me kekahi wahine e ae, holo hou no kela e imi i kona mau hoa lawai-a, ma ia holo ona maluna o ka lio, haule ioh la kela, a ku i kekahi mau pohaku oioi, a make loa?  Aloha ino.  Me kona kino ikaika no, a hiki i kona wa i loohia ai i keia pilikia.

            Ke uwe kanikau nei kana wahine, ke kupilikii loa nei kana kaikamahine, no ka mea, ua hele emoole aku ka mea aloha.  Ke hoi nei ko Maunalani keiki, ua uhi ka ohu o Kapoulu, nana aku na maka o kou hele mai.  Me ka mahalo.

            A.P. NOHOIKAWELA.

 

Ka inoa Bihopa, no hea ia?

            A i nana oe i ka Baibala Hawaii aole i ikeia ka inoa Bihopa malaila, aka, eia na pani no ka inoa Bihopa, ka poe kiai, na luna kiai, ke Kahunapule, ka luna Ekalesia.  Eha wale no komo ana o ka olelo Bihopa iloko o ke Kauohahou, a pili i ke kanaka.

            E hoike au malalo ia mau olelo ma ka Helene, ko Roma, ko Beritania, a me ka olelo Hawaii.

Oih, 20: 28, Episcopous, Helena; Episcopou, Roma; Overseers, Beritania; poe kiai, Hawaii.

            Pilipi 1:1, Episcopois, Helene; Episcopis, Roma; Bishops, Beritania; na luna kiai, Hawaii.

            1 Timoteo 3:2, Episcopon, Helena; Episcopum, Roma; a Bishop, Beritanie; ke Kahunapule, Hawaii.

            Tito 1:7 Episcopon, Helene; Episcopum, Roma; a Bishop, Beritania; ka luna Ekalesia, Hawaii.

            Aka, o ia poe i kapaia ma Oihana 20:28, Episcopou, ua kapa ia ma ka pauku 17 o ia mokuna, Presbuterous.

            Nolaila, ma ke Kauohahou, ua like ke ano o Episcopos me na Presbuteros.

            Pela hoi ka manao o ka poe a pau i akamai i ka unuhi Baibala, ma Beritania, a me Geremania, a me Amerika hoi.

            Aole i olelo o Paulo, he Bihopa ia; aole i olelo o Petero, he Bihopa ia; aole i olelo o Ioane he Bihopa ia; no ka mea, he lulu hua i o a ia nei ka lakou hana nui.

            Ua kauoha mai nae o Paulo ia Timoteo e kukulu i na Bihopa.  Ua maopopo keia, ke nana ma 1 Timoteo 3: 1, 2; 5:22.  Ua hoike mua nae o Paulo i ke ano o ka Bihopa maikai, a mahope papa oia (5:22.)  Mai kau koke i na lima ma luna o kekahi.

            Ua kauoha hoi o Paulo ia Tito (1:5, e kukulu i na luna Ekalesia, oia hoi na Bihopa, iloko o na kulanakauhale a pau.

            Ua maopopo i ko Paulo manao, ua like ka Bihopa me ke Kahunapule.  Ina i kanalua kekahi, e aho e nana oia i kela Mokuna 3 o Timoteo 1, mai ka mua a i ka hope, a e ike ia o kekahi Kahunapule a me ka Bihopa ua like ma ka Baibala.

            Ina i kapa kekahi ia ia iho he Bihopa, alaila ua like ia me ka olelo ana he Kahunapule au, e he kahu Ekalesia paha.

            Aka, ma Beritania, he ano okoa ka Ekalesia, ua huiia ke aupuni me ka Ekalesai: a o ke Alii oia ke poo o ka Ekalesia.  Aole nae i like keia me ka Iesu olelo no kona Ekalesia.  Ioane 18:36, "Aole no keia aupuni."  E mau ana ko Iesu oihana alii, aole ona hope, aole ona panihakahaka.  Oia iho no ke poo, e ola mau loa ana e like me kana olelo.  Hebera 7:25.

            Nolaila, o na Ekalesia i kukuluia mamuli o ko ke kanaka manao, ua maopopo ole ke kahua, ke maopopo ole o Kristo ke poo.

            J.S.E.

 

A.S. Cleghorn.  AKE.

MEA KUAI LOLE

A ME NA WAIWAI E AE.

Ma ke Kuai Kukaa a me Kuai Liilii.

AIA MA KA

Hale Pohaku.

Ma ka Uwapo.

Ma ke kihi o ke Manui Kaahamaku me Moiwahine.

Ma Alanui Nuuanu,

MAWAENA O

Alanui Alii me Alanui Hookele.

MA KA AOAO HIKINA O

HALEOLA.

Honolulu, Ianuari 16, 18, 3.                60-6m

 

KA LAKO HALE

A ME NA

Pahu Kupapau!

Auhea oukou, e ka poe e makemake ana e kuai ma ke ano makepono wale.  Eia no ke waiho la ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu.  Na Papa Kaukau!  Na Liko Hale!  Na Pahu Kupapau!  Pahu Koa,...$12.

Ua loaa ma hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.

A ua makaukau no hoi au e kuai aku i na mau mea hoolako hale, a ke poe e makemake ana e kuai me a ʻ u no ke dala.  Nolaila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale o hai me ka uku aku i ke dala maoli, a ua lako hoi i na mea hoolako hale no ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.

HANALE ALENA.

63-6,                Alanui Papu

 

OLELO HOOLAHA

E ike auanei na mea a pau.  O kela ano keia ano.  Owau o ka mea nana ka inoa malalo nei, ke hookapu ku nei au i ko ʻ u aina e waiho nei, Ma Kukaiau, Hamakua, Hawaii.

Aole e hele na holoholona: Bipi, Lio, Hoki, Miula Kekake, Hipa, Kao, Puaa, maluna o kuu aina i haiia maluna ae.  O ka mea komo hewa, e hoouku ia oia i hookahi dala ($1 00) no ke poe hookahi o ka Bipi, Lio, Hoki, Miula, a o ka Hina, Kao, Puaa, e hoouku ia oia i hapalua ($0 50) no ke poo hookahi.  Ua kapu no hoi na kanaka kii wale i na mea ulu o luna o kuu aina  A i na i loaa ia ʻ u, e ukuia no ia i hookahi dala ($1 00) no ka hele hookahi ana; a i na i ole, e hoopii no wau e like me ke Kanawai o ka Aina.

PETERO KAUALOHA.

Hope o L. Keekapu.

Kukaiau, Hamakua, Hawaii, Ian. 12, 1863.    62-30

 

KAKELA ME KUKE.

Ma ka Hale Pohaku hou, ma Polelewa kahi kokoke i ka Halepule Beteia ma Honolulu, Oahu. Na laua no ke kuai i na lole o

Keia ano keia ano.

Na mea ai, na bakeke, na ipu tini, na pa lepo, na kamaa, na pahi a me na o-o, na papa me na noho, na ipuhao, na noho lio, na mea e kakau, na pena me na aila, na mea mahiai.

A me kela mea keia mea.

Me na laau a Dr. D. Jayne.

Honolulu, Dekemaba, 1861

 

I KA POE KANU LAIKI.

Ua makaukau ka Hui Wili Laiki o Honolulu, e iki i ka aa, a me ka hoomaikai i ka Laiki, he Hookahi a me ka hapa keneta ka uku no ka paona hoekahia a ua makaukau pu no hoi e kuai aku ma ka poe mea Laiki, me ka uku aka hookahi keneta me ka hapa no ka paona h@@kahi a i na he Laiki maikai i@a pa ae no ke kumukuai, a ia ia no ke eke o ka Laiki e laweia mai ana ia ia.  E ninau ma ka Hale Wili Lauiki, ma Apua, a i oleia, ia

S.P. FORD (Kauka Peka.)

Hope o ka Hui Wili Laiki o Honolulu.

Aia kona keena, ma ke Keena o ke Kanikela o Amerika Huipuia, ma ka a ao hikina o Halemahoe. 61-3m

 

OLELO HOOLAHA.

O maua o na mea nona na inoa malalo, ke hookapu aku nei maua i ko maua mau aina kuai.  Elua apana aina ma Kapohakuhaku, hookahi apana aina ma Kamaui a me Kauleokehau, a me ke kuleana pu, hookahi apana aina ma Mauienie, a he ahupuaa okoa o Kamoauau,

Aia ma Hamakua, Hawaii,

aole e hele wale kekahi Lio, Bipi, Hoki, Kekake, a holoholona e ae maluna o ua mau aina la o maua.  Ina i loaa kekahi o na holoholona i haiia maluna ia maua.  E uku ka mea nona ka holoholona i hookahi dala ($1 00) no ke poo hookahi.  Aole no hoi e kii wale kekahi i ka Papeiao Laau maluna o ua mau aina la o maua, o ka mea kii wale i ka Pepeiao Laau, a loaa ia maua e uku ia oia i hookahi dala ($1 00) no ka hewa hookahi, aole no hoi e kii wale i na mea ulu e ae maluna o ko maua mau aina me ko maua ae ole.  O na kanaka o kela ano keia ano, ke papa aku nei maua.  aole e hele wale maluna o ko maua mau aina e hoa a e hoohei ai i na holoholona, ina e loaa ia maua kekahi e kue ana i keia papa ana, e uku ia oia i hookahi dala ($1 00) no ka hewa hookahi.  O ka hoolohe no ka pono e na makamaka, oiai ua waiho aku la maua ma ke akea, a i hookuli oukou, no oukou ia, o ka Lunakanawai aku no ka palena i koe o ka maua hana.

B. KUEHU,

N. MAKAAA.

Manienie, Ham., Hawaii, Dek. 29, 1862.       00-1m.

 

MOKU HOLO MAU

NO

Anahola a me Maloaa, Kauai

E pono i na kanaka a pau e noho ana ma na wahi i haiia maluna, ke ae maluna o ka moku kialua maikai JEANNETTE.  O Kahalemake, ke Kapena, he mea i akamai i ka hookele a me ka malama ana i na ohua; oia ke Kapena mua iho nei o ka moku kiakahi Ainahou.  Hookahi holo ana i ka pule hookahi.  E ninau i ke Kapena ma ka moku, a i oleia, ia

VON HOLT & HEUCK.

Ma ke kihi o ke Alanui Papume Kalepa Honolulu.     59-2m

 

I KA POE KANU LAIKI!

E uku aku ka mea nona ka inoa malalo nei mai keia la aku, i ke kumukuai kiekie loa ma ke dala maoli, no ka laiki maikai, a pau e laweia mai ma kona Hale Kudala, ma ke Alanui Moiwahina, me ka hoihoi aku no i ka eke i ka poe nana ka laiki.  O na kanaka a me na haole a pau e makemake ana e hoolii mai i ko lakou laiki ia ʻ u, a na ʻ u e kuai aku me hai ma ke kumukuai kiekie, me ka hooili pu aku hoi i ke dala ia lakou, a i ole ia e uku aku i ka lakou mau kikoo.

H.W. SEVERANCE, (Hanale.)

Luna Kudala

Hale Mahoe, Honolulu, Ian. 16, 1863.           60-3m.

 

J.H. COLE,

LUNA KUDALA.

Ma ka Hale Pohaku o Mi Aniani ma.

Ma ka Alanui Alii Wahine.     39-6m

H.W. SEVARANA.

Luna Kudala a mea Kalepa.

Halo Mahoo.

Alanui Aliiwahine.

OIANA LOIO!

John L. Nailiili, aia kona keena oihana @@@@@@ Nuuanu, makai iho o ka Hale Kuai o A.S. Cleghorn ma ka Hale Ai o na Kanaka Hawaii, i kapaia

OHALEOLA.

ma H@@@@@ Ua makaukau oia e k kua ma ke ano l@@ i ke @@ a mau @@@@ a a ma @@ Kanawai no keia hewa keia hewa i hoopii ia ai oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka @@@@@ @@@@ a mau Palapala Kuai o kela ano a me keia ano @ m @@@ Palapala H@@ maluna, me na Palapala Haawi Waiwai Paa a Waiwai Lewa, na Olelo Ae Like o kela ano a me keia ano, na Palapala Hoopaa a kela ano keia noa i a Palapala Moraki, Waiwai Paa a Waiwai Lewa, o na Palapala Hoohui kela ano a me keia no, a me na Palapala, Hoopukaia Ala@@ k @@@@ me keia hewa kela hewa Kivila a Kan@@@ a a me na Palapala Kau @@ a pau, a me na Palapal a pau o kela ano a me keia ano.  E @@@@@ ia no ka @@@@

Honolulu, Nov. 7, 1862.         30-1y

 

MOKU HOLO MAU!

Ke hai aku nei au i na kanaka a pau, e holo mau ana ka moku kiakahi i kapaia

Express,

oia o "Ainahou," i kela Poakahi keia Poakahi no ka mokupuni o Molokaim a wahi e ae paha.  Nolaila, e pono i ko Molokai poe ke makaala ma na Awa ku moku,

MA:

Palaau, Kaunakakai, Kamalo, Pukoo, a me Onouli.

Me ko oukou mau ukana a ohua hoi, e hooili ai maluna o keia moku holohikiwawe loa.  Ua keu aku ka holo a me ka maikai i keia wa no ka hana hou ia ana, aole hoi he liu.  Nolaila, e pono i kela mea keia mea ukana a ohua hoi ke hookokoke mai ma keia mau awa, a he oluolu no hoi ka uku ana.

J.W. KAIKAINAHAOLE.

Honolulu, Aug. 29, 1862.       40-6m

 

NUHOU!  NUHOU!!

I na makamaka a pau loa, na keiki papa hoi o ka aina hanau, e noho ana ma ka apana o Hilo Akau, a hiki aku i Hamakua, Waipio.  Na poe opio, ui maka palupalu i nohea i ka ua lai o ka aina.

            Ia oukou hoi e kuu nui kini e noho mai nei e makemake ana e lawe i ka Nupepa Kuokoa.  He oluolu loa wau e kuai aku me oukou i ka Ili Bipi, Ili Kao, Pia, Pepeiao, Laau, no ke kumu kuai makepono loa i mea e lako ai oukou i ka Nupepa.  a e ike mau ai hoi i na nuhou o na aina e mai, a me na mea kuai no hoi o keia Aupuni.

            Nolaila, e lawe mau mai i ko oukou mau mea kuai i hai ia maluna ae, ma ko ʻ u hale kuai ma Laupahoehoe, Hilo.

            O ka poe makemake e hookaa i ke dala o ko kakou Nupepa Kuokoa i ka makahiki hou e hiki mai ana, oia hoi 1863, e hoomaka ka helu ana mai ka pule mua o Ianuari.  E hele mai oukou e kakaou i na inoa maloko o ka pepa pai hakahaka, e waiho ana ma kua lima, ma Laupahoehoe nei.

56-tf                JOHN J. PORTER.

 

OLELO HOOLAHA.

O ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei oia i na kanaka, haole, a me ka pake, o kela ano kanaka keia ano kanaka a pau, e nana mai ana.  Ke pipi aku nei au i na mea a pau, mai hookuu wale oukou i ko oukou mau holoholoia, ma ka Apana kula o Ukumehame, mai ka pali o Manowainui, e pili ana me Waikapu, ua kapu ia Apana kula.  Ina i loaa kekahi holoholona e hele ana ma ia Apana kula i oleloia maluna, e uku mai ka mea holoholona $1 00 (hookahi dala) me ke kao, a me ka hipa, ewalu poo $1 00 (hookahi dala)  Ina aole e loaa mai ka uku e like me na mea i oleloia maluna, alaila, e hookomo ana kuu kanaka ma ka Pa Aupuni, no ke kolohe i ka mauu o ua Apana kula la me ke kuleana ola.

P. NAHAOLELUA.

Hope Luna Aina o ka Moi.

Lahaina, Maui, Maraki 31, 1862.                    19-tf

 

OLELO HOOLAHA

I NA KANAKA HAWAII!

Makai iho o AIGUPITA!

Ma hope iho o ka Pa o Mahuka!

ka Pa Kuai Papa o Lui, C.H. Lewers,

Malaila e loaa ai na papa o kela ano keia ano, me ke kumukuai makepono loa, nolaila, e nane mai oukou e ike i ka oiai o keia leo paipai ia oukou e na makamaka Hawaii.

NA PAPA OLEGONA, LAAU HALE A ME NA POU, LAAU KAOLA A ME NA PINE PA, LAAU AAHO HALE PILI MAOLI, PAPA ULAULA, PAPA PAINA, PAPA KEPA A ME KA AAHO, PILI ULAULA A ME KE KEOKEO.

Eia ka mea

KUPANAHA

Ma keia hale--maanei i wiliia ʻ i ka

PALAOA a ma ka HANA PAHU

e like loa me ko

ULAKOHEO

mamua, i kona wa e kau ana, aole i pau i ke ahi mamua; nolaila, e naue mai e makaikai.  Na Pena Keokeo a me ka Omaomao, Na Pena Ulaula a me ka Eleele, Poho, Kolu, Hulu Pena, KUI o na ano a pau, LAKA o na ano a pau, Ami, Kilou, Kui kakahi moena, Kui Nao, Pani Hale, Pani Aniani, Pake, Aniani kaawale, Pani Olepelepe.

A PELA WALE AKU.

Aole o ʻ u hoolimalima i poe e koi aku i na kanaka e kuai mai ma ko ʻ u wahi; aka, he hilinai no wau ma ke ano maikai o ka ʻ u mau mea kuai, a me ke kumukuai o ka ʻ u papa, me ka malama pono hoi i ka ʻ u oihana iho, i hoomauia mai ai ka komaikai, i loaa mau ia ʻ u mamua aku nei.

Honolulu, Okatoba 20, 1862.             (62-3m)           LUI.

 

J.P. HUGHES.

MEA HANA NOHO LIO

Aia ma ka Hale Kuai o ka mea @@@@@ ma nei, he Noho@@@@@@@@ a he N@@@@ Me eka, a me na Nolaila W@@@@@ ano a pau, na Noho Paniolo na hou

NA HAO WAHA a me NA KEPA o na ano a pau.  NA KAULAWAHA a me na mea e pau @@@ NA ILI KA@@@ o na ano a pau. NA EKE ILI.  NA HUIPA.  NA HAO KEEHI.  NA PALAKI LIO.  NA KAHI LIO.

A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na lio a me na @@ a e kuai ana no ia maa mea.

No ke kumukuai makepono loa!

Aia no ke waiho mau nei malaila na pela ma@@

O na pela pa ʻ u, na pela hulu, a me pela @@@ E hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai.

Ua hanaia no na kaa lealea me ka maikai loa, a me @@ makepono hoi.

Ua hana hou ia na mea a pau e pili ana i ka ʻ u @@apa me ka maikai

E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia @@@@ ana i ka ʻ u oihana.  E loaa no wau ia oukou ma M@@@@ ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papa.

J.P. HUGHES

Honolulu, Okatoba 4, 1862.               @@ @@

 

E MAKAALA!

OWAU

O KAMUELA,

KA HOA KUAO O NA

KANAKA HAWAII.

NONA KA HALE KUAI PAPA MAuka iho o ka

Hale Hookolokolo ma Honolulu.  Ke hai aku nei au ia oukou, he mau la ku wale no keia o kuu moku papa,

"CONSTITUTION!"

a ke ku mai oia, e loaa ana ia ʻ u na

LAKO KAPILI HALE

o kela ano, keia ano.

EIA NO KE WAIHO NEI

NA:

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO, LAAU HALE, o kela ano, keia ano.  PILI HALE, PINE, AAHO, KEPA, PANI PUKA, PUKA ANIANI, OLEPELEPE, KUI, PENA, AILA PENA, WAI HOOMALOO PENA.

IA MEA AKU, IA MEA AKU.

Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopopo no paha ia oukou he KEIKI KAMAAINA au, he hiki ia oukou e ka Lahui Mai Hawaii a Niihau, ke kipa mai i o ʻ u nei.  E hiki ana no na moku papa o ʻ u i na manawa apau, a hoolako mau ia ʻ u.  He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena.  A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e alako ana i ka poe maikai, me he lawehala la.  Aka, he hiki ole ia ʻ u ke hana pela, o ko ʻ u ano no ka oukou e imi mai a loaa, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko Hawaii nei kupa ihola no ia o ko oukou makamaka.

KAMUELA, (Kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu, Ian. 8, 1863.           58-3m

 

HALE HANA KAMAA.

Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e hana i ke KAMAA MAIKAI LOA, ao ka poe a pau e makemake ana i o na ano no a pau, e loko @@ nani me na mea oia ano i hanaia ma

Europa a me Amerika.

A hele mai ma ko ʻ u hale, mauka @@ o ka Hale Kuai o

George C. McLean,

ma ke Alanui Nuuanu.                        WM BENNETT

Honolulu, Nov. 7, 1862.                     5@ @@

 

MAKEMAKEIA!

LOLI, PEPEIAO LAAU!

A ME KA

LALA MANO.

Penei ka uku ana:--

No ka Pepeiao Laau

No ka Lala Mano, 15 keneta

No ka Loli Kohoia, 12 @ keneta.

No ka Loli Koko@ke nui.) 4 keneta

No ka Loli Kae (ke nui.) 4 keneta.

E hele mai ma ko maua hale kuai, ma ka aoao komohana o ka Hale Kuai o Daimana, ma Alanui Alii.

UTAI & AHEE.

Honolulu, Aug. 1, 1862.         31-2m

 

PAPA MAKEPONO!

AIA KA HALE KUAI O LUI (C.H. LEWERS.)

ALANUI PAPU, kahi e kuai oluolu ai.

NA PAPA OREGONA 1 a hiki 3 iniha,

LAAU KAOLA, oa a me na pou, a me na opaka e ae

LAAU PA a me na PINE PA,

LAAU AHO HALE PILI,

PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

PAPA KEPA,

PILI ULAULA a me KEOKEO.

PENA KEOKEO, OMAOMAO.

ELEELE, ULAULA.

POHO, GALU, HULU PENA.

KUI o na ano a pau, LAKA.

AMI, KILOU, KUI KAKIAMOENA, KUINAO

PEPA HOONANI KEENA.

PANI HALE, PANI ANIANI.

ANIANI KAAWALE, PATE.

PANI OLEPELEPE.

Eia ka mea kupanaha ma keia wahi, na ka mahu e hana i na pahu apo, he hikiwawe, kupanaha.  E hele nui mai e kuai a e ike wale i keia KAMELO