Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 24, 13 June 1863 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

ma ke keena maluna." wahi a Raukesila, ia manawa. hohia aku la. a pau na keena o luna. aole o Losineham, huhia a pau o loko o ka hale a me ka pa a pau. aole no i loaa o Losinehama.

Olelo aku la o Fehuwela ka Makai Nui, " E Raukesila, ua pepehi oe i kau wahine, he oiaio ka ike a keia mau keiki, ua hooko mo oe i kau wahine iloko o ka pahu, a ua kiola aku oe ma ka muliwai ; nolaila, e waiho ia oe ma kahi paa o ke aupuni, a ia wale no kou kalaia, a ike kiaoia o Losinehama maloko o keia mau la."

A paa aku la o Raukesila ma ka lima o ka Makai Nui, a hoihoiia aku la ma ka Halepaahao, a hoonohoia ma kahi maikai, e like me ka malamaia na o ka poe hanohano, e kali ana no ke kau Jure.

Me kekahi la ae, ninaninauia ae la o Raukesila e kekahi Lunakanawai, a maopopo na ke Jure ka hana.

A i ka hiki ana aku i ke kau Jure, hookolokoloia ua Raukesila nei, a ku ka hewa, a kau iho la ka uku hoopai maluna ona.  E hoopaiia oia ma ka uku hoopai no ka paa ana i na kaulahao me ke kukuluia o kona kino i ka wai no ka makahiki hookahi, alaila, e hia oia.

A o Losinehama hoi, i ka la ona i kiolaia ai iloko o ka muliwai, ia ia hoi iloko o ka pahu kupapau.

Lawe aku la ka wai ia Losinehama a hala ewalu mile mai ka aina aku.

Ia wa no, ma ka hora eha a me ka hapa, aia hoi, he manuwa e holo mai ana mai Beritania mai, e holo ana e hooponopono ma na mea e pili ana i ke aupuni o Beritania ma Helene.

I kela wa, ike aku la ke koa ia ia ke kukulu oia Uwati, i keia mea e hulali ana i ka moana, aka, o ka mea ia ia ka hoe o ka moku kekahi i ike ia manawa, a o laua wale no kai ike i keia mea ; a no ka paa o ke koa i ko lakou kanawai mau, ua hiki ole ia ia ke olelo aku i ka mea e ku ana i ka hoe, no kela mea ana i ike ai, me ka manao aku o ke koa, aole i ike ke kanaka ku hoe.

I kela manawa no, hiki mai la ke Katiana ma kahi a ke koa e ku ana, hai aku la oia i kana mea i ike ai ; ia manawa, holo aku la ua Katiana nei mahope o ka moku, a lawe mai i ka ohe nana, a nana aku la, aia hoi, ike aku la oia, he mea like me ke daimana.

A no keia mea, holo aku la ua Katiana nei a ke alii o ka manuwa, hai aku la i keia mea ana e ike nei.

Ia manawa, pii ne la ua alii manuwa nei, a ike aku la i keia mea i ka moana, he mea like me ke daimana ke ano.

A no keia mea, olelo ae la oia i ka mea ia ia ka hoe, e hookele pono aku ka moku i kahi o kela mea a lakou e ike la.

A hiki aku la ka moku ma kahi o ka pahu, aia nae he mea like me ka pahu waiho kapa, ua kahikoia i na pohaku daimana ma na aoao, a me na poo.

Ia manawa, kuuia iho la ka waapa mai ka moku iho ; i na kanaka e hoomakaukau ana e lou ae i ka huka.  Ia manawa, lohe ae la o Losinehama i ka nakeke a keia mea mawaho o kona paha, me ka lohe pu no hoi i ka lea kanaka e pae ana mawaho.  Kahea ae la oia mailoko ae o ka pahu, me ka i ana, " E wehe koke ae ia'u, no ka mea, ua aneane wau e make, ke aneane nei paha e hapalua hora i hala ia'u maloko o keia wahi."

A lohe na kanaka o ka waapa i keia leo kanaka e pae ana iloko o ka pahu, alaila, kahea ae la laua i ko ka moku poe, " E lakou la e ! he kanaka ko loko o keia pahu, eia la ke kamailio ae nei."

Ia manawa, wikiwiki ae la ko ka moku i ka hiu ana iluna ; ia wa koke no, pae hou ae la ka leo mai ka pahu ae, e like me ke kahea mua ana.  Ia wa, he mea manawa ole ua hemo ka pahu. alaila, ike iho la na mea a pau he kanaka ko loko, he wahine maikai.

Olelo iho la ke alii moku, " Heaha keia e ka wahine ? A pehea i hiki mai ai ka manao iloko ou. e noho ma keia wahi pilikia, i haawi ai oe ia oe iho i ka make ; a nolaila, me kuu naau menemene ia oe, e pono ke olelo mai ?"

A no ka aneane make o Losinehama, no ka mea, ua pau ke aho, nolaila, aole e hiki ia ia ke hai ae i ka ninau a ke alii moku.

A no ia mea, laweia ae la o Losinehama i waho mailoko ae o ka pahu ; ninau hou iho la ke alii moku i kela ninau mua, a me ka ninau iho hoi i kona moa.

A hala paha he hapalua hora, alaila, loaa mai la ia Losinehama ka olelo ana ; ninau hou iho la ke alii moku, o ke kolu ia o kana ninau ana.

Olelo ae la ka wahine, "Aole wai i ike i ka hana a kuu kane, i komo ai wau iloko o keia pahu, aole no hoi wau i ike i ke kumu o kuu hewa ; no ka mea, o kuu kane, he kanaka maikai no o kona manao, aole no hoi i hanaia kekahi mea pono ole iwaena o ko maua noho ana, mai kinohi mai a hiki wale i kuu la i komo ai iloko o keia pahu.

" I ka la o kuu kane i hoi mai ai mai ka ahaaina mai a ka Moi o Italia. a ma ka hora ekolu o keia la, holoholo ae la maua ma na alanui o na maia pua a maua iloko o ka pa o ko maua aina iho.

" Ia hele ana o maua, puka loa ae la maua iwaho o ka pa, ma ka puka o kupono ana i ka muliwai.  Ia manawa, ike aku la wau i keia pahu e waiho ana ; ia manawa no, olelo mai la ua kane nei a'u, ' E make ana kekahi o kaua i keia la, ' a oia wale no kana olelo ia'u."

Olelo aku la oia i na inoa a pau a kana kane i hana ai ; alaila, he mea menemene loa ia i ke alii moku manuwa, a me na mea e ae no hoi a pau malalo ona.

(Aole i pau.)

Pane no na Palapala.

[E ike mai oukou e na makamaka kakau manao no keia pepa; ma keia hope aku e nana oukou no na mea i hanaia'ku i ka oukou mau palapala, ka hookomoia a me ka ole; ka waihoia a mahope aku hookomo, a pela'ku, a me na leta i pili i ka oihana Kuokoa ma keia Kolamu e paii'i]

J.S.P. o Onomea, Hilo, Hawaii - Hiki mai nei kau leta no ka halepule o Alakahi, e i mai ana i ke kelekele oloko i ka wai. He malihini no ka paha oe i iki ole ai, o ko Hilo mea mau no ka ua, a malia paha no ka ua mai no hoi ke kumu o ke kelekele ana. No ka nana iho no, a, aohe mea nui o kau palapala, nolaila ua kauia ka poo i ka uluna a ua hoohiamoe loa ia.

KANIKAU O KALAMAKA - Ua loaa mai he kanikau ia makou, no Kalamaka, he 100 na lalani, oia hoi $2.00 ka uku ke paiia ma ka pepa. Nolaila, no ka hoouna pu ole ana mai o ka mea nana i haku ke kanikau, i ke dala, me ka hooko ole hoi i na rula i kauia e makou no ka pai ana i na kanikau, nolaila, aole e paii'na ua kanikau la, ke ole e hoouna koke ia mai ka uku.

JOHN K.---Ua loaa mai kau leta e pili ana i ka ohana pupule e noho'ia ma kou apana, ma Kapaahu. Puna, Hawaii, a ua nana makou a no ke ano ole o na olelo oloko, nolaila, ua kapaeia.

H. M. K.---Ua hiki mai kau lea e ke keiki o Kulekai, Puna, Hawaii, nona ke poo " No na mea pili i ka holoholona."  Ua heluhelu makou, a no ke ano pelepela, me ke ano ole no hoi o na mea i hoikeia ma ua palapala la, nolaila, ua hoomoeia ma ka papa.

*.* o Kona Hema, Hawaii---Ua loaa mai kau palapala, nona ke poo.  "Kahi e puka koke mai ai ke dala, mahea la?", Ua kauia ua palapala la au ma kahi o na palapala e komo ana iloko o ka pepa nei.

E. H. P. o Koolau, Kauai.---Ua hiki mai kau wahi leta no keia pepa nona ke poo " Leo Paipai" a e komo ana no i keia pule ae.

Kaluna K. o Koolau, Kauai.---Ua hiki mai kau leta. a e paiia no ke hiki mai ka wa kupono.

S. A. o Lahainaluna.---Ua hiki mai ka  palapala no keia Kilohana, a ua heluhelu e makou, a no ke ano pili ia oe iho wale no, ilaila, aole e paiia.

S.Z.E.K. o Paihoowali, Lahaina.---Ua hiki mai nei no kou manao no ke Kilohana a kakou, e hai mai ana i ke ano o ke halawai hele malihini a na Katolika Roma, ma Lahaina.  e paiia na no ke loaa e kahi kaawale iki.

J. H. K. o Iwilei, Fapalama. Oahu, ua halawi mai me makou kau palapala nona ka poo " Mahu ole o Kilauea, " kau ia no hoi ma kahi o na palapala e komo ana iloko o ke Kilohana a kakou.

Ka Nupepa Kuokoa.

HONOLULU, IUNE 13, 1863.

No na Inoa.

No ka halawai pinepine ana me makou o na inoa o kela ano keia ano, a no ko makou manao ana hoi, aole i hooka ponoia ke Kanawai i hooholoia i ka la 24 o Augake, M. H. 1860 ; oia hoi ke Kanawai i kapaia, " He Kanawai e hooponopono ana i na inoa."  nolaila, ua lana mai ko makou manao e kamailio me ko makou mau makamaka no ia mea Nui.  I kumu e hoohewahewa ole ai na makamaka, nolaila, ua pai iho makou i ke Kanawai i oleloia, a eia no ia :

HE KANAWAI

E HOOPONOPONO ANA I NA INOA.

E HOOHOLIA e ke Alii me na Lii, a me ka Poeikohoia o ka Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai :

PAUKU 1.  O na wahine mare a pau e ola nei, me na wahine a pau e mare ia ana ma keia hope aku, ma keia Pae Aina, mai ka la aku o ka hooholo ana o keia Kanawai, e lawe no lakou i ka inoa o ka lakou mau kane i inoa ohana.

PAUKU 2.  O na keiki a pau i hanauia iloko o ka mare ana, mai ka hooholo ana aku o keia Kanawai, e lawe no lakou i ka inoa o ka makuakane, i inoa ohana.  E lawe no hoi lakou i inoa Keristiano kupono no ko lakou ano, he kane a he wahine paha.

PAUKU 3.  O na keiki kamehai a pau i hanauia mahope o ka hooholo ana o keia Kanawai, e lawe no lakou i ka inoa o ka makuahine, i inoa ohana.  E lawe no hoi lakou i inoa Keritiano kupono no ko lakou ano, he kane a he wahine paha.

PAUKU 4.  O na keiki a pau malalo o na makahiki iwakalua, e lawe no lakou i ka inoa o ka makuakane i inoa ohana.

PAUKU 5.  O na inoa a pau i laweia e like me ia e hoakaka aku no ia, i na luna i hooholoia e helu i ka nui o kanaka o ka makahiki e noho nei.

PAUKU 6.  Aole no e ku i ke Kanawai ke hoololiia kekahi inoa i laweia a haawiia paha mamuli o keia Kanawai.  Aole no hoi e ku i ke Kanawai ke hoololiia kekahi inoa i laweia a haawiia paha mamua o ke kau ana o keia kanawai.

PAUKU 7.  O ka makuakane a makuahine paha o kekahi keiki i hanauia mamua o ka hooholo ana o keia Kanawai, e hoke aku ia i ka inoa, a mau inoa paha, o ua keiki nei i ka mea nana i kakau i na hanau no ka apana kahi i hanauia'i ua keiki nei, iloko o na mahina ekolu mai ka hanau ana aku o ua keiki nei.

PAUKU 8.  E lilo keia i Kanawai o keia Pae Aina mai ka la aku o ka hooholo ana.

Ua aponoia i keia la 24 o Augate, M. H. 1860.     KAMEHAMAHA.

KAAHUMANU.

E like me ka makou i olelo ae nei maluna, no ka nui o ka halawai ana mai o na inoa ano lehulehu wale, nolaila mai ke kumu o ko makou koiia'na mai e kamailio iki aku ma ia mea.  E manao mai paha auanei kekahi o ko makou mau hoa, he mea ole wale ka inoa ; ina io pel ka manao o kekahi o oukou, alaila, ke hai aku nei makou he kuhihewa nui ia o oukou, no ka mea, he mea nui ka inoa, oia ka mea i oi ka makamae mamua o na mea a pau ; wahi a kekahi kanaka akamai o Enelani, oia hoi o William Shakespeare.  "Oka mea e aihue i ka'u eke dala, ua aihue i ka opala ; aka, o ka mea mea e aihue i ko'u inoa maikai, ua lawe aihue oia i ka mea e waiwai ole ai ia, a e hoiiihune io mai ai hoi ia'u."  No ia mea la. he hiki io ia kakou ke hoomaopopo iho i ka lilo o ka malama ana i ka inoa ohana. he mea nui. a he mea makamae no hoi.  No ka ike ana o ko kakou poe kau Kanawai i ka nui oia mea. nolaila lakou i kau ai i Kanawai nana e hoomaopopo i na inoa ohana ; a he kumu alakai ponoia nana kakou e kuhikuhi pololei i ka malama ana i na inoa o ko kakou mau ohana.  Ma ia mea wale no e hiki ai ia kakou ke hookolo aku i na mamo, a me na pua o kela a me keia ohana o Hawaii nei.

Ina paha o Kekauanui. ka inoa o ka makuakane o kekahi keiki, he pono no ke kapa ia i inoa Karistiano e no ua keiki la ; aka, o kona inoa ohana no nae o Kekauanui no.  Ina o Ioba ka inoa i kapaia i ua keiki nei ; alaila.  o Ioba Kekauanui, kona inoa kupono; ke hanau mai hoi ka Ioba Kekauanui keiki, e kapa no i inoa Karistiano nona. e laa paha o Ioane, aka. o ka hooholo loa ana no nae o kona inoa, o "Ioane Kekauanui."  A ina pela e hana'i na ohana a pau o Hawaii nei, alaila, e hoomau loaia no na inoa o lakou, mai ia hanauna aku, a ia hanauna aku, e like hoi me ke ano o na ohana haole.

Ua hiki i na haole ke noho ma Hawaii nei, a ua hiki pono i ko lakou mau makamaka e noho nei ma ko lakou one hanau, ke kakau mai i na leta na lakou ; me ka hiki pono mai, aole he lauwili a ponolonalo iki o ka lawe ana mai ia mau leta, a loaa ka mea i kakauia mai ai.  No ke aha la ke kumu i pololei ai o ia mau palapala i hoounaia mai ai mai na wahi mamao mai?  No ka mea, ua maopopo kahi i noho ai o ka mea nana ka palapala, ma ke ano o kona inoa ohana.  Aka, ina e like me ka lauwili o ko kakou mau inoa, alaila, he mea maopopo e lauwili ana no na palapala e hoounaia mai ana na kakou.  No ke aha ? No ka mea, aole i hoomaopopoia ko kakou mau inoa ohana.  Ina paha kakou e kakau aku he palapala na "Keawe" ma ke kulanakauhale o Kaloa, Kauai, aia nae malaila kahi i noho ai o na "Keawe" he lehulehu wale, pehea la e maopopo ai i ua poe "Keawe" nei ka "Keawe" nana ka palapala ? Aole e maopopo iki ana, aia wale no ma ke koho wale aku e ane hiki ai ke ike iho i ka mea nana ka palapala.  Pela no ka lauwili o ka inoa o na haole, ina aole e hoomaopopoia ka inoa ohana eia poe.  he nui wale na haole i kapaia ma ka inoa Karistiano hookahi, oia hoi o "Keoni," o "Kale," o "Wiliama," o "Kimo," o "Samuela," a pela aku ; a ina aole lakou i malama, a i kukuluia hoi ko lakou mau inoa ohana, i na no la, ua hauhili no e like me ko kakou nei ano.  No ka mea, he mau tausani na "Kale," "Keoni," "Wiliama," "Kimo," a me na "Samuela," ma kekahi o na aupuni nui, a me kekahi mau wahi e ae no hoi o ka honua nei ; a ina aole o lakou mau inoa ohana, i na la ua hiki ole ke hoomaopopo i kela a me keia mea e kapaia ana ma na inoa i haiia maluna--i na ia na hiki ole i kona makuakane ponoi, (ina ia ma kau wahi e aku kahi i noho ai,) ke ike iho i kahi i noho ai o kana keiki, ina o kona inoa wale no o "Kale," a aole hoi he inoa ohana kekahi.  He mau hoike kupono keia nana e koi mai kakou, e hopu koke i ko kakou mau inoa ohana, a e hoopaa ia mea, ma ka papa hoomanao o ko kakou mau puuwai.  He mea ia e akaka'i i kela mea keia mea, o kela ohana keia ohana, ka inoa o kona mau kupuna, a me ka aina hoi nona mai kona mau makua ; a ina ua hanaia kekahi hana kaulana e ka poe kupuna nana i kukulu i kona ohana, alaila. e hoomaikaiia ka lakou mamo, mamuli o ka hana ana a na kupuna ona, i kekahi mea e ku ai i ka makemakeia e ka lehulehu.  Ma ia mea e loaa'i i kela a me keia mea ka haawina kupono no ka hana maikai i hanaia e kona mau kupuna : a ma ia mea no hoi e loaa'i ka hoopai kupono maluna o ka poe i hana i ka ino ma ia mau mea.

E nana kakou ia Napoliona, ka emepera Nui o Farani, ua ili mai iluna ona ka pomaikai nui, oia ka lilo ana i Moi no ke aupuni Hanohano o Farani.  O ke aha la kona kumu i hiki ai ia wahi hanohano ? O ka hoomanao mauia o ka hana maikai a kaulana no hoi i hanaia e kona makuakane, (Unele) e Napoliona mua.  I na paha aole i malamaia kona inoa ohana, i na la, ua maopopo ole ka hooilina a me na pua, a ke keiki koa a kaulana no hoi, o Kosika ; ka mea nana i hoonaueue (i kona au e ola ana.) i ke ana kau malie o ka noho ana o na aupuni nui o Europa.  Aole o keia mau mea wale, ka mea nana e hooiaio mai i ka pomaikai o ka malama ana i na inoa ohana, aka, he kini a mano, na mea nana e apono mai i ka malama ana i ka inoa o na ohana :  A o ka hana ku hoi i kela a me keia o na mamo o na ohana a pau, o ia no ka malama hiipoi i na inoa o ko lakou mau makua, o iliia mai e ka mea e haumia ai, a e eleele ai hoi ka inoa maikai, a ko lakou mau kupuna i waiho mai ai ma ka lima o ka kakou ka lakou mau mamo.

Eia no kekahi mea kupono ia oukou e na makamaka mai na kai ewalu a me na makani eha, ke hana ; o ka hoomaopopo no i ke kapa aku i na inoa Karistiano kupono no na keiki ; nohe pono o ke kapa aku ia lakou ma na inoa ano ole, a haumia no hoi.  Ua maopopo no ia kakou, he nui wale ka poe i kapa ia ma na inoa ano hilahila, oia hoi na inoa penei ; Moekolohe, Aihue, Lehelehenui, a me na inoa pelapela e ae no e kapaia nei. @ o na keiki a kekahi poe o kakou ; ua hiki no paha ia mau mea i ka wa naaupo, no ka mea. aole hoi kakou i ike i ka ino o ia mea ; aka, he wa naauao keia, a he kupono ia kakou ke kiola haalele loa i na mea haumia o wa kahiko, a e hoopili ae hoi i na mea maikai o wa hou nei.  he oiaio, aole ia kakou wale keia mea, o ke kapa i na moa ano ole. a me na inoa ano haumia, no ka mea, pela no na haole o na aupuni naauao. i ko lakou wa e noho ana iloko o ka naaupo.  Ma Beritania i ka wa kahiko, he lolohili a ano ole no hoi na inoa e kapaia'i o kolaila poe : eia iho ke ano o kekahi o na inoa i kapaia ku iluna o kekahi o kolaila poe kanaka i ka wa kahiko ; i ikemaka'i no hoi kakou i ke ano lolohili o na inoa o ka poe o Enelani, i ka wa naaupo, penei kekahi o ia mau inoa :

Evan-ap-Griffith-ap-david-ap-Jenken.  A eia hou iho no, kekahi inoa i hapaia no ke mea nona ka hoomaikai ana o ka inoa o ka halepule o Llangollen ma Wales; ua hoomaikaiia ua halepule nei ia ka mea Hemolele Collen-ap-Gwiynnawg-ap-Clyndag-Cowdra-Caradoc-ap-Freichtras-ap-Llynn-ap-Merim-ap-Ernion-ap-Yrth-ap-Cunedda-ap-Wledig.  Aohe no keia he inoa i kanamai o ua mea he loihi ; aka, o ke ano no ia o ia manawa naaupo, a i ka wa hoi i hohola mai ai o na kukuna o ka naauao maluna o ia wahi, ua hoopau kokeia ia mau inoa ano naaupo ; pela no hoi kakou ; ke kapa nei kako i na inoa ano haumia, a ano pelepela no hoi, iluna o ka kakou mau keiki ; me he mea la o ko kakou wahi koena naaupo no ia, a i ka hohola hele ana mai a ke ao olinolino o ka noho ana naauao iwaena o kakou, pela no hoi e auhee aku ai ia mau hana hupo mai o kakou aku.  Aka, e na makamaka e!  Ke manao paa nei makou, ua hiki mai ka manawa kupono ia kakou e kiola ia i na hana naaupo mai o kakou aku, a e apo hoi i ka naauao nona ka malamalama e aa nei iwaena o kakou, e hoopau i ke kapa ana i na inoa haumia a pelapela no hoi, iluna o ka kakou mau keiki, a e malama makamae no hoi i na inoa o ko kakou mau ohana, i hookoia'i ka mea i manaoia e ke Kanawai i hoikeia mamua e nei ; a i kukulu ai no hoi kakou i na inoa o ko kakou mau kupuna, a me na makua, ma ka papa hoomanao e poina oleia'i.

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

I NA MAKAMAKA.---No ka mea hoi, i ka wa i hookumuia'i o keia pepa, ua kukuluia he rula nona, ke pai ole i na manao hoopaapaa hoomana ; no ka nele hoi o kekahi poe hoomana i kue ia mai i kahi e hiki ai ke hoopuka i ko lakou mau manao pane mamua iho nei, nolaila, ua ae aku makou e komo na palapala hoopaapaa hoomana, i pale ai i ka poe i pane ia mai ia lakou iho ; aka, i keia wa, ua ala mai na aoao hoomana a pau---oia hoi, ka hoomana Hoolepope, Katolika Roma, a me ka aoao hoomana Katolika i hooponopono hou ia, me ka hooili mai i na olelo pane aku a pane mai, a kekahi aoao i kekahi aoao, e paiia maloko o keia pepa.  No ko makou manao ana he hana kapakahi ka ae ana e komo na palapala hoopaapaa hoomana a kekahi aoao hoomana, me ka hoole hoi i na olelo pane a kekahi mau aoao ae ; a ina hoi e aeia ua mau palapala hoopaapaa hoomana la, e komo iloko o ka pepa, alaila, e piha loa auanei ka pepa ia mau mea wale no, a no ka manao hoi kekahi, ina e hoomauia keia mau hoopaapaa, alaila, e mau ana no ke ano kue a noho lokahi ole ana hoi o na poe o na aoao hoomana a pau ma keia pae aina ; nolaila, ua noonoo loihi makou, a ua hooholo iho i ka manao paa me ka mahalo no i na aoao hoomana a pau, e hooki loa i ke pai ana i na palapala hoopaapaa hoomana, a na aoao hoomana a pau e hoounaia mai i keia pepa.

KO MAIKAI LOA.---Ua hiki mai io makou nei kekahi pahu ko paa, i hanaia ma ka Wiliko a Mr James Louzada ma Waikapu, a ua ike iho makou aia kekahi o na kopaa maikai loa i hanaia ma Hawaii nei.  He hiki i ko Waikapu poe kanu ko, ke kaena kupono i ka maikai io o ke ko paa i puhiia ma ka Wiliko a ka mea nona ka inoa i haiia maluna.

KA MOI.---Ua kapiliia iho nei ka moku kialua maikai "Ka Moi'., a ua pau kona mau hemahema a pau, i ka hooponoponoia.  Ua holo aku nei oia i ke ahiahi Poakolu iho nei, ina na wahi ana e holo mau nei, o Lahaina ame Kahului, a ua makaukau oia e lawe i ka ohua ame ka ukana no ia mau awa, he moku oia i kamaaina i na ale o Pailolo, a i kamaaina pu no hoi i na poe a pau o Maui, a he Alii moku oluolu no hoi kona, oia o Kap. Shepherd.  E hele no oukou e ike no oukou iho.

KIPAA O PRINCEVILLE ESTATE.  Ua loaa hou mai nei ia makou, he pahu kopaa, no ka hale wiliko mai o ka Mea Hanohano, R. C. Wyllie.  He ko maikai loa ua ko la, a he hiki hoi ia makou ke mahalo pono aku i ke ko i kanuia ma "Hanalei aina hakukele i ka ua."  Eia no keia mea oi loa o keia hale wiliko, ua wiliia ke ko e ka wili Sekotia, ua puhiia ke ko e ke kanaka Sekotia, a he kanaka Sekotia no hoi ka mea nona ka aina, a me ua mau waiwai la, nolaila, he wiliko Sekotia loa no keia ma ka aina Princeville.

KA HALAWAI MISIONAKI.---Ua hoomaka ka halawai makahiki o na Misionari, ma ka Poakolu o ka pule i hala iho nei, la 3 o keia mahina, ma ko lakou keena haalawai ma Kawaiahao.  Ua hiki mai na Misionari e noho nei ma na wahi a pau o keia pae aina; o ke Kumu wale no i nalo aku na maka, o ka Rev. Laiana, o Waimea, Hawaii : o ke kumu ka o kona hiki ole ana mai, no kona ano nawaliwali no i keia mau la.  Ke halawai mau nei na Kumu i kela la keia la ; me ke kuka hoi i na mea e holopono ai o ka oihana hemolele a lakou e lawelawe nei ; e like me ka lakou hoolaulaha ana mai i ka malamalama iloko o keia pae moku, iloko o ka inea a me ka hoomanawanui, i na wa e kau ana ka pouli a me ka poeleele, iluna o keia lahui holookoa---a ma ka lakou hoomanawanui ana i ka ineo ke kumu i lilo ai ka malamalama i loaa i keia lahui kanaka, i pani hakahaka no ka pouli poele o ka wa kahiko.  E like no me ke lakou imi noiau ana i ka wa i hala, pela no lakou e imi nei i na mea e holopono ai ka hana nana lakou i kauo mai e noho malihini ma keia aina makamaka ole ;  malia ma ia noonoo hui ana a ia poe e loaa mai ai kekahi mau mea hou, nana e hooholo loa i ka pono a lakou e hooikaika nei; no ka mea, wahi a Solomona.

"No ka mea, ma ka noonoo nui oe e kaua aku ai.  A he ola no ma ka nui o ka poe kukakuka pu."

MAKAALA NA MAKAI.---I ka po iho nei o ka Poalua, la 9 o keia malama, ua haaleleia ke ki o ko makou Keena Luna Hooponopono, iloko no o ka pukaki, ma ka puka, a i ko makou hele ana mai i ke kakahiaka ana'e i ko makou keena hana, aia hoi, aole ke ki, nolaila, hoaa iho la makou, a liuliu wale ko makou kali ana, hoihoiia mai ana ke ki i ko makou keena e ka Hope Makai Nui o Oahu, Mr William J. Jourdan.  Ua loaa paha iaia i ka po, oiai oia e hele ana e kiu, a e hakilo no hoi ma na wahi o keia kulanakauhale, aia meia ko makou aloha.  E like me ka poina ana o ke ki o ko makou keena, pela no hoi ka poina ana o ke ki o ke Keena Luna Hooponopono o ka Polunesia, ma ia mea e ikea'i, ua hiki like mai ka poina iluna o na keena elua.

KA HALE PAIKII.---He wa maikai keia no na poe e makemake ana e pai i ko lakou mau Kii, ke hele mai ma ka Hale Pai Kii o H.L. Chase (Keki.)  Ua lako oia i keia wa, i na mea hana kupono e hiki ai ke pai i na Kii o kela ano keia ano.  Ua ike makou i na Kii i paiia e ia i keia mau la, a ua hele no hoi a,

"Nani maikai wale hoi,

Ka maka liko @ ka lehua,

Ohaha i ka hau.

I ka nae o ka mauu."

E hele mai e na hoa, e ike no oukou iho.

PANA PUHIKO.---Ua ike iho makou he pana puhiko ke hanaia'na ma ka hale hana kamaa lio o Mr. Crocket, ma Aina Hou.  O ka poe a pau e makemake ana e ike i keia mea nu hou o ka pana puhiko, e pono ke hele ilaila e makaikai ai.  He hiki ke hanaia ke kopaa maikai loa, iloko o keia Masini hou imiia mai nei e ka poe imi loa o na aina haauao.

HUI KOA PUALI HAWAII.---ma ke ahiahi o ka Poaha iho nei, he halawai ka na "Hui Koa Puali Hawaii," ma ko lakou rumi paikau, a ua kaumaha makou i ka lohe ana mai i na Luna o ia puali, i ke ano hauleule o na hoa o ia hui, me he mea la he poe kamalii, ka hoihoi wale no no ka wai kinohou, a lualua iho, o ka pau ae la no ia o ka nakui.  Pono wale ai no hoi ha ka oleloia iho o na poe Hawaii nei.  i ka poe loli wale ; no ke aha no la hoi ka hookanaka makua ole iho, me ke kupaa mamuli o ka mea i hapai ai?  He hiki mai koe o ka la 31 o Iulai; oia ka la e kipu ai na puali koa o kakou nei, no kekahi Meadala makana ; heaha iho la la auanei ka ka puali koa Hawaii hana ia la?  O ka ho-a-a paha? E na hoa o ka Puali Koa Hawaii! e lohe i keia mau huaolelo, a e noonoo iho me ka makaala, ma ka hana a oukou i hapai ai, o maewaewa auanei i ka la nui o ka aina.

KA AHA HOOMALU.---Eia malalo nei ka palapala ame na inoa o na hihia i hanaia imua o ka Aha Hoomalu o Honolulu, no ka pule e pau ana i keia la.

IUNE 6.---OPENUI (k,)---Hoopiiia no ka moekolohe, hookuuia.

IUNE 6. - KAAIPALE (w.) - Hoopiiia no ka moekolohe, hookuuia.

IUNE 9. - PAAHAO. - Hoopiiia no ka hakaka aku; hoopaiia $6 me $1.12 1/2 koina.

IUNE 9. - PAAHAO. - Hoopiiia no ka hoohaunaele, hookuuia.

IUNE 9. - WAIWAIOLE. - Hoopiiia no ka hoohaunaele, hookuuia.

IUNE 10. - KAMAALEWA (Makai.) - Hoopiiia no ke kue ana i ka pauku 7 o ka mokuna 20 o ke Kanawai Karaima, hookuuia.

IUNE 10 - KALEIHOANO. - Hoopiiia no ka piliwaiwai, hoopaiia he $15 me $1 koina.

IUNE 10. - NEWA. - Hoopiiia no ka piliwaiwai, hoopaiia he $20, me $1 koina.

IUNE 11. - KAHELE. - Hoopiiia no ka hoole ana i ka hana a kona haku, Jno. H. Wood, a ua kauohaia e hoi me kona haku hana, me ka uku i ke koina o ka Aha, $1.00.

J.H.H.P. - Ua loaa mai kau leta e ke kamaaina o Honuapo, Kau, Hawaii, e hai mai ana i ko oukou pii ana i Mauankea, a no ko makou ike ana iho i kona ano pili wale no i ka hoihoi o oukou iho, nolaila, ua kapae ia, a hiki i ka wa kupono i ko makou manao, alaila pai iho ia mea.

NA MEA O NA AINA E.

Ke Kaua ma Polani.

            Ua kamaaina ia kakou ka hooikaika ana o ka poe kama o ke aupuni weluwelu o Poloni, me ka hoolaau ae hoi, e loaa hou ia lakou ka noho lanakila, me ke kuokoa o ko lakou aina hanau; e like me kona wa e noho aupuni kuokoa ana, i ka wa mamua akuo  ka lu heleleiia ana o kona inoa, a me kona kulana aupuni no hoi, e na aupuni nana i haowale kona inoa aupuni - oia hoi o Rusia, Perusia, a me Austeria; ua hoao pinepine no lakou na kamaaina o Polani, e kapae ae i ka lei kaumaha i kauia maluna o ko lakou mau a-i, e na poe aupuni i haiia'e la maluna; aka, ua halawai ole lakou me ka pomaikai, a me ka lanakila iloko o ia mau hoao pinepine ana; no ka mea, i na wa no a pau a lakou e hoao ai, ua hui koke na aupuni i hai mua ia'e la, a ua kaomi iho ia mau hooikaika ana a ia lahui, i mea e loaa mai ai kona lanakila. Ua manaoia o ke kumu o keia kipi ana mai nei, oia no ke kau ana a ka Emepera o Rusia i kekahi kanawai, e hookaumaha loa ana i na makaainana o ia wahi; oia hookaumaha hoi, ke kau ana he kanawai e haawi ana i ka poe luna aupuni i ka mana, e kikoo aku ai i na kanaka kino ola a pau o Polani, e lilo i koa, no ka puali koa kumau o ke aupuni. Ma ka nana ana no nae i ke ano makaukau maoli o na poe Polani, me he mea la ua paa mua no ko lakou manao e kipi i ke aupuni o Rusia; a o ka olelo ana iho no na kanawai ke kipi ana, he mea pee wale no ia; a ina no aole e hoopukaia mai ke kanawai kaumaha, ina no la ua loihi ole no ka noho maluhia ana a ia poe. Mai ke kipi ana'i no i ka M.H. 1830, ke kiu ana a me ka haliu ana'ku o na keiki papa o Polani imua, me ke kali i ka wa maikai e hiki ai ke kipi hou aku, a e kukulu hou ai i ka inoa o ko lakou aupuni, ma ka helu o na aupuni o Europa. Ke ulu nui nei ka ikaika o ka poe kipi, a ke alo nei no hoi lakou i na mea a pau a ke aupuni Pilikua Rusia, e hoouna aku nei e hoopau ia kipi ana. Ua hele aku nei no hoi na kipi a kaa mawaho o ke aupuni ponoi o Polani; e like me ka mea i hoakakaia ma ke kuikahi o Viena, a ke kue nei i ke aupuni ma Lituenia, (Lithuania,) Volohaina (Volhyna) a me Podolia, he mau apana no ia i hookaawaleia mai ke aupuni mai o Polani, i ka M.H. 1795, a mai ia wa mai, ua lilo mau no ia i apana no ka Emepaea (Empire) o Rusia.

            I ke kipi ana i ka M.H. 1830, ua hui like mai na aupuni o Perusia, Austeria a me Rusia, ma ka hoopau ana i ke kipi ia manawa. Iloko o keia kipi ana mai nei, ua huki ae o Perusia a me Auseteria ia laua iho, a ke ku nei laua i ka wa, a ua haalele aku na Rusia wale no e hakaka hookahi me na kipi ona. Ina pela e waihoia'i, alaila, aohe kumu e kanalua loa ai i ka lanakila o na kipi, a me ke kuokoa o Polani. Aia me keia lahui koa i noho ai iloko o ka poino, ka manao aloha o ka honua a pau, a me ka poe no hoi e noho ana me ke kupaa mamuli o ke aloha, i ka noho lanakila ana o kela a me keia lahui o ka honua; a aohe no hoi he kumu e kanalua ai, i ke kokua mai o Enelani, a me Farani, mamuli o na poe Polani, ma ka hoopaapaa ana paha, a i ole ia, ma ka haawi aku no i na koa.

            Ma na mea hope hoi i loheia mai nei mai Europa, ua ikea ke koi ana aku a kekahi o na aupuni o Europa ia Rusia, e hooko pono i na olelo a pau i hoakakaia ma ke kuikahi o Viena, i ka M.H. 1830, e hooia ana i ka haawi aku i na pono like o ke aupuni a me ka noho ana ia Polani. O na pono hoi i oleloia ma ua kuikahi la, ua uhaki pinepine ia e Rusia. E manaolana kakou, e hiki mai ana iluna o polani e noho u nei, na la maikai ma keia hope aku, me ka manaolana pu no hoi, e loaa ana ka lanakila i na aupuni a pau o Europa i hookaumaha wale ia.

            - Ma ka mareia'na mai nei o na 'Lii ka hooilina o ka noho alii o Enelani, me ke kaikamahine pomaikai o Denemaka, o ka nui o ka laua mea ono mare, he elima kapuai ke kiekie, a he elua kapuai ka laula o lalo.

            - I ke kaua ana ai i pio ai ka moku aupuni Harriet Lane, ma Tekasa, i na koa kipi; aia hoi, pii koke mai la kekahi haole kipi, a o ka haole mua i loaa ia ia iluna o ua moku aupuni nei, o kona hopu aku la no ia ma ke kani-a i, a pane aku la, "E ae mai i kou pio ana, a i ole, e ki koke no au ia oe i ka pu." Pane mai ka haole ana i hopu aku ai, "E pono paha e nana mua mai oe ia'u." Ia manawa, ike koke aku la ua kipi, o