Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 7, 13 February 1864 — NA MEA HOU MA KA MOKU "SMRYNIOTE!" [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NA MEA HOU MA KA MOKU "SMRYNIOTE!"

Eia iho mahope nei ko wehewehe ana o na mea hmi a pau i hiki mai ma ka moku Smryniole, Kapena Burditt, penei no ia. Ma Amerika Huipuia, me lie mea la e ku maiie ana na puaii koa a pau o ke Aupuni, no ka nui o ke anu, a me ka ino o ka hooiio, a o kahi wale no i pa-pa wahi kaua mai nei, aia no ma Nokēvili, (Knoxviiie,) iioko o ka mokuaina o Tenesi. O Generaia Grant, Meade, ame Giimore, ua u haele nui mai ko lakou puali aku, he mea no in e, hoike mai ana, aohe manao e kaua koke iho iloko o keia mau ia. Ma ka aoao hoi o na kipi, ua oleloia ke hoomakaukau nei iakou no ke kaua nui aku ia Tenesi, a me Tenetuke, me ka manao paa e hoi hou mai ko iakou mau apana aina i iilo aku i ka poe o ka aoao Aupuni, iioko o ia mau mokuaina ; aka, ina aole e pio hou o Katanuga ia iakou, alaiia, o kahi pomaikai wale no i na kipi, o Ke kimopo, me ka hoolele aku i ka oili o ka poe koa Aupuni e nohq nei ma ia mau waiii. O Gen. Morgan, CMogana,) ka mea i hoopioia mamua e na koa Aupuni ma Ohio, ua hoio malu maiioko aku o ka Halepaahuo i paa'i, a ua hiki hou mai ma Eikemona, a ua hoonohoia he Luna Koa Nui maluna o ka puaii kaua iio, he 5,000 ka nur, a e hele ana e kimopo ia Kenptuke. E nui ana no paiia ka poino e! hanaia aku ia wahi, no ka mea, o ka puaii kaua lio, no kona liikiwawe a me ka)iiama ioa, noiaila, ua hiki ole ke hoomakaukauia na mea e iiiki ai ke pale aku i na poino mat ia poe mai. j Ua ike iho makou i ila hapaiia ana o kā. mauao e koho houiia o Aberahama Linekona, i Peresidena|)o Ameiika Huipuia, a e waihoia mai £na no paha kona inoa no ia mea, a ina |eia,. aiaila, e komo hou ana no ia. O kl hooioii ana S Peresidena iiokō o keia Uva, aole e hele ke komoliia mai e ka poino iloko o ia hana ana. He ano nui no na mea hou o Europa mai nei, a o na mea e pili ana i ke kumu hoopaapaa e waiho nei iwaena o D<*nemaka, a me Geremania, ua hoohaiehale loa ke ao nauiu o ko iakou noho kue ana, a o ka hoopii ioa ia nna mai nei.o ka uku o ke dala a na poe mea dala o Enelani, a me Farani, he iioike knpono no ia nana e hooia mai i ke oki koke ole aua o keia kaua o kaua mai.

Ke Kulana o ka Aliib»iiui.

NA IHEA HOU LOA MAI.

O ke ku ana mai o ke Komeia, i ka Poaha iho nei o ka pule i hala, he mea no i manao mua ole ia. O na inea hou ma ona mai nei, he 15 la mahope o na mea mua i lohea mai nei o kakou,a ua pakela loa kona holo mamua o ka moku A. A. Eldrige, he 24 hora kona holo ana mai inamua, a he hope mai ke Komela; aka, ua ku e kela ianei, a i ka Poaono mai ke ku ana mai o ka moku nona ka inoa i haiia'e la malua. A o na mea hou ma ona inai nei, ua hookau iho i ka helehelena ano e loa ma na mea e pili ana i ke kahuakaua ma Arnesika Huipuia, a ua hoike mai no hoi i ka hoomaka ana o na puali kaua a pau, no ke kaua ana, a ua manaoia e holo ana ke kaua ana ma na wahi a pau e nohoia nei e na poe koa. Ke hele nei o Gen. Sherman me na koa he 30,000 i Mobile, a o ka lohe hope mai nei, ua hiki ae oia i kahi i kapaia o Meridian ; he wahi ia i kokoke loa i ka palena mokuairia o Misisipi, a me Alabama, mai Vikibuga mai kona hele ana mai. O Generala Polk, a me kona mau koa kipi, ke eini hope nei mai mua mai ona. A no ka mea hoi, o Adimarala FaVragut ka mea ia ia na moku kaua inalaila, e liana hui ana me Gen. Shermon, nolaila, aole paha e loihi ka wa e hala, a e lohe no kakou i ka hoouka kaua ana molaila. O na mea hope loa i loheia mai ka puali a Gen. Shermana, mai na kipi mai no ia, e hiki ana i ka la 10 o Feb. iho nei, e hoike mai ana, he kaua kai hooukaia mawaena o Sherman a me Polk, ma kahi i

kapaia o Enterprise, he 10 mile o ia wahi, ma ka hema aku o Meridian. Aua hoopoinoia no hoi kekahi alahaka nui e hiki ai ke iiolo i Mobiie, e na koa o Gen. Sherman, a ma ia mea, ua iiiki oie i ko Poik mau koa ke holo hope aku i Mobile. Ma ka nana ana i na mea a pau, ine he mea ia e pumehana ana na inea e iianaia mai ma ia wahi, a aohe no hoi i kumu ole ke kau o ka weli o ka noho ana o na kanaka o ia wahi, e iike me kn mea i hoike hope Joa ia mai nei e na nu hou ma ke Teiegarapa. Ma ka la 12 o Feb., hiki ae ke kauoha i o Gen. Grant la, a me kona puaii he 80,000, e heie aku i ka Ilema, a o kahi a iakou e hele nei, o Ataianata, ka mokuaina o Geogia, ke keena o na koa kipi, malalo o Generala Johnson. 0 kehahi mahele o ko Gen. Grant puali, malalo o Gen. Logan, ua iieie ae la mamawaena konu o Alahama, i hiki ai ke komo aoao iloko o Ataianata, a i oie ia, e heie e komo e kokua L na koa aupuni ma Mobile, e like me ka mea i makemakeia. I mea palio e kaua aku ai i ka wa hookahi, nolaila, ua ike iho makou, ua hoounaia iie mau aumoku kaua a me na puaii koa aina, mai Hilton Head Karoiina Hema, e hele aku e kaua ia Savana. O keia mau hoomakaukau kaua e hoomakaukauia mai nei, me he inea la hookahi no ano nui; oia hoi, e kaua ana na puali a pau ma na wahi a pau i ka \va hookahi; a ma ia hana ana e hiki ole ai i na koa kipi o kekahi wahi, ke heie aku e kokua 1 kekahi wahi. Ina he oiaio na nu hou i hiki mai nei, alaila, e hiki no ke hiiinaiia, ua iioohamamaia na ipuka o ka wa kaua 0 ke kau. O na nu hou i hiki mai nei, e pili ana 1 ka moku j>owa Alahama, a makou i hoike mua'ku ai i ka puie i haia aku nei, a makou lioi e hoike nui aku nei i keia puie, ua hooia n)ai no ia i na mea a kakou i iohe mai ai, no kona manao e iiele i ke kai o Kina, e uiu-pa ai i na moku kalepa o laila. Ma ka ia 2 iho nei o lanuari, ua hiki ae oia i Amoy e kapili ai i kona mau wahi i nahaha, a e hooponopono hou ai no hoi i kona mau wahi hemahema a pau. A aia no hoi iiokaoia awa ka mokumahu kaua JVyoming o ke Aupuni, a aoie no paha e nele-ana ko laua kaua, mamua o ko iaua hoio hou ana'ku. .Ua holo ae ka moku kaua Jamestown mai Kanagawa a i Arnoy, a e hiki ae ana iiaila iloko 0 lanuari, a mamua paha o ko ka Alabama makaukau ana e holo aku. O na mea hope ioa i lohea mai Europa mai, ua hoike mai, aia ka Alahama i kahi 1 kapaia o Rangoon, ma ka ia 5 iho nei o lanuari. Aka, he kuhihewa ioa keia, no ka mea, he awa kumoku o Rangoon no Burmah, he 1500 mile mai Amoy aku. Malia paha ilaiia oia i ka " ia 5 o Dekemaba," a o ke kumu oke kuhihewaia o ka la, no ka hoouna ana'ku i ka lono a puni ka honua. O Amoy, he awa kumoku ia no Kina, ma ke aloaku o kaniokupuni o Formosa, lie 2ŌO mile ma ka akau ae o Hono Kona, (Hong Kong) a he 800 mile hoi, ma ka heina komohana o Kanagawa, lapana.

Ua kupono ke mahalo nui ia ka hana ana a ke Kapena o ka mokukaua Jamesiown, ma kona huki koke ana i kona heleuma a holo aku i Amoy, i kona wa i lohe ai aia ilaila ka Alahama, oiai hoi e pa ann he makani ikaikn, n ,ua hoonupanupaia hoi na ale o ka moana, a nani wale hoi ina ua hiki ae oia, i kokua 6i i ka Wyoming, iloko o kona mokomoko ana me ke kamaeii hiwahiwa o kaHema. Akahi paha auanei a loaa ka manawa pono e kaua kanlikeia'i ua kamaeu la. Heaha la ka hewa |na e kaua ia iloko o ke awa maluhia ma na kanawai ku i na Aupuni ku i ka wa? No ka mea, pela no o Beritania i hana'i iloko o ke au kauaokaM. H. 1812. Ua kii maoli no na moku Beritania a kaua aku i ka moku Amerika Essex t malalo o Com. Porter, iloko o ke awa maluhia ku i ka wa o Valaparaiso. A i ka wa i pau ai o ke kaua ana, he mau wahi palapala wale no kai hoounaia iwaena o Enelani a me ke Aupuni i komo wale ia, a o ka hoopau wale ia no ia o ia hihia ; o ohaina no hoi ina e hana mai pela na Kapena o na moku Amenka ma ke awa o Amoy ? Penei iho ke ano o ka haiia aua'e o na mea e pili ana i ka Aluōama. Ua kakauia keia palapala mahope iho nei, e kekahi mau haole kalepa e noho ana ma lapana, a penei ua le*a la : " Kanaoawa, lanuari 7, 1864. Messrs. Macondray 8f Co. Aloha oukou : —Ūa lona ia makou ke kumu e hiki ai, no ka lohi ana iho nei o

ka moku Ada D. Rog€rs uo ka pohu, e j hanwiaku »a oukou i ka nu maikai, oia hoi aia ka moku powa Alabanu» i ka uapo i • Amov» Kina. Ao ka J}'yoming, Kape- j na M"cDougsill, ke kiai nei ia ia. Ake j manaolana nei niakou, ua hiki inai ka, hopena o kana mau hana. Aua hiki ae la paha ilaila ke JamtstoW€n, mnmua o j keia manawa, Ma ka moku Mory j ka hiki ana mai nei o keia nu, a be oiaio | no. Ka oukou Me ka oiaio, Walsh, Hull, <& Co." O na olelo maluna ae nei, ua hooiaioia moi e ke Kapena o ka moku Ada D. Rogers, ua hai mai oia, ua halawai ka inokumnhu Po-JRen» n»e ka moku kaua Wyomtng> mawahoiho o keawa o Amoy, ma ka la 2 o lanuaii, a ua hai mai o Kadena McDougall, aia ka Alahama iloko 0 ua awa la kahi i ku ai, e hoopili ana i ka uapo. Ua hnolele iho ka moku kaua Jamestowen ia Kanagawa, ma ka la 26 o Dekemaba, a ua oleloia ilaila, ua holo aku oia i Amoy. He eono pu oluna o ka moku kaua Wyomxng y nhe eiua mau pu oui i kauia iluna o kekahi huila ano pokakaa. j O ke Jamestoīven t he inoku kaua kiakolu | pea no ia oke ano kahiko. Inaoia eku ae i ka wa kupono, alaila, me he mea la e manpopo ana ke p»o o Kapena Semmes ame ka Alahama. Aohe kekahi Alii kaua i haawiia ka wa kupt)no e hookaulana ai ia ia iho, e like me.Kapeua McDougall. Ina no oia e hopu ia Kapena Semmes, iloko o ka uapo ma Amoy, aohe no he mea nana e kue mai, hookahi wale no oka Moi o Kina. Aua iilo nui loa kona manao ma na mea o ka lani, e manao ae ai la no ia wahi n\ea uuku oka hopu ana i ka powa. ina paha ma ia hana ana la, e hoopaewa a e uhaki loaia'i na mea e pili ana i na Kanawai pili Aupuni. Ina paha e lawe mai o Kap. McDougali 1 Kapalakiko, ia Semmes, me ka hoopaa ia i ka hao, oiai nae ua hookau mua ia ka hao iluna ona iloko o na palena o Kina, aole nb he pilikia nui e uluhin mai ana noloko oia hana ana. £ aho e hoomanao oia ka moku Hattems i alaila, aole he wahi pohihihi o kana mea e hana aku ai. "E ka moku e! " fShip ahoyJ ; wahi a ke kahea ana'ku a ke Kapena o ka moku Hatteras. • £ pane ia mai ana (e ua Semmes nei no.j Oka moku o ka Moiwahine o Spitjire } (ke kuha ahi f ) [ a ia wa koke no hoouna ia mai he poka, | a poho iho la ka moku aupuni. Oua o ! Semmes nei no ka mea nana i hai»a i ke> ia niea ino nui. Ua lawe o Kapena McDougall i ka mana iluna ona iho, i ka iwa i kipu »a mai ai ka moku Pembroke y ' e Satsuma, iloko ona kai o lapana. A ke manaolanaia nei hoi e hanu'ku oia pela i keia mea. Alta.

O ke awa o Amoy, he wahi uuku no, aka he hohonu ime, a he maluhia no hoi. Aia ma kela aoao nmi o ka mokupuni o Formosa. Oka uapo e kapiliia nei ka Alahama, he pohaku, a ua hanaia e kekahi poe kalepa Pake. Aia ina ke kihi komohana o ka mokupuni o A«noy, malaila hoi i ku ai ke kulanakauliale i kapaia ma ia inoa, mainua ponoi mai o kohi mokupuni uuku o Ku Lang Su.

He ekolu alanui e hiki ai ke koino mai wnho mai o ke awa, a kahi o ka uapo a ka Alahama e pili nei—hookahi mawaena o Amoy a me ka aina maoli, a he pnpau wale no nae kahi e pili ana i ka aina maoli, aj»e ane hiki ole ke holo, a he kupono wale no i ka poe pailaka pake ; a o na wahi e ae elua, he hiki pono no ke hookeleia e na moku nui. Oia mau kowa, hookahi e holo ana ma ka hema o Ku Lang Su, a kookahi hoi c holo ana mawaena o Amoy a nie Ku Lang Su. I ka manao o ke Kapena (o ka Ada. D. Rogers,) aole e kali ana na mokukaua elua o ke Aupuni, me ka manao e paa wale aku no i ke awa ; aka, e komo maoli ana no laua e kaua aku i ka moku powa, oiai oia e waiho hemahema ana ; no ka inea, ina ao!e ona hemahema, alaila, e pakela ana no kela mahiua o ka moku pea Jame*town, oiai hoi, hookahi wale kowa e hiki ai i ka Wyoming, ke pani, a ke kiai no hoi. E holo mai ana ka ruoku kiakolu Brigham Young, a me ke kiaiua Gleneoe mai Kanagawa ae a Kapalakiko, iloko o na pule elua mahope iho o ka hok> ana mai o ka moku Ada. D. Roger t a e hiki koke mai ana paha na mea hou © pili ana i ka Alahama, iioko o keia ku ana mai a ka Tankee; no ka inea, h« lohea mau ia mai no mai Amoy a i lapana, a me Kina, oiai he kipa mati mai no na moku o ia wahi j Amoy. Aolo he mau pakaua ma Amoy, no-» laila, ina no paKh e makemake ke Aupu»

ni Kina ke kiake» i ke Ina tai M» « ia wahi, «olv no • kiki m • k» k«»k«a mai. Aka, oa maMH m*. m« m «• luaoao apuou Liuia Aiapwu 0 mamuli oke koe i«1 po* pom% ia» amm ko lakou mokumahii p« bo». ni y Mamua'ku o ko ka uukii .K> 0. Rogen haalele ana » Ku«ga*« lapanm. Ua hoikeia inai i kooa Ktp«n ka k*ki ana'e o kekahi lela a Kap. S"»moa, i k« Kapena o ka (aokiikaMa innte«t» m> | loko oka Eke tetau Ok« aoo a»i oua ! leta b, e hai ae ana o Bamii»< • ua Ka> | pena la o ka moku Aupoai» i kooa *« ! ka i hoopio ai i km moka kaiepa Ca»<tK. a mamua hoi o kuna puhiaaa i aa nnoku | la i ke ahi, ua ioaa ia ia iloko o le keetta 0 ke Kapena he mau ukaoa OM*a a>itawalea aku na ua Kapeoa aei o U anoka Aupuni, i kooa amn makaeaoka ma Nu loka ; a ua malama aaaikai 00 aa ama inea, a uaoa do e haa«ri kioo akii i ka poe i hoounaia'ku ai, i kooa «ra e h«Uo | kino aku ai me kona n*okt» (a bm moka paha,j a hiki iNu loka. O ka omh lua aku la ia o Maui Hikina. \o Ona mea hou o £uropa mai nti t aa nui no iia mea e hoolele mai ai i ko kak%w> oili. No ka mea t e hke uo me ka wiakiwi 1 hai mua*ku ai i ka puie i hak'e ae&» aa lohea ka leo o na pu, s ua hookui aku a hookui mai kela i keia, ua hooiaaia ke kaua ma Europa» a ke hoomaka maā aei ke kai mnkakoholua o koua pahiha aa* ae. Ua hoomakaia keia kaua y eaa ka hooukakaua ana eono hora t ma ka la 3 iho nei o lanuari, o na puah koa maka, me na koa Geremania.—Pienaia, ma kahi i kapaia o Miattaadi, (Miaamnli») a ua hooemi hope ia*ka aa Oiwwama» he 200 ka poe Dena i make, a be 311(1 a keu loa ae.ko na Peruaia; aka, oaa poe Pehiaia ka poe hoouka ak*, s o ke pale wak aku no ka na poe D«mi, «a hke me he ta he poe kawaka • k*i maiaaai e pepehi ike kanaka e noho ana iJt»ko o ka hale ; aka, ua paa aae ka puka ike ki ia. Ua hemo ae a*i ka pnka, ao ke komo mai no hoi koe o Eaekni, a mm Farani, a ina peh y alaila, oka tcte liilu mai no ia o ke ahi o kapaaha ma Eompa a puni.