Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 39, 24 September 1864 — Hoike Kula Beritania ma Hilo. [ARTICLE]

Hoike Kula Beritania ma Hilo.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe :—He wahi pua Misinolia ka'u e poloai aku nei ia oe, a nau hoi ia e hoolaulaha ae mawaena o na kai ewalu, i ike mai ai na opu lehuiehu a ka naauao i peepoli ai i ke kau a kau, a me ka hooilo ; a he ole ka ike hou ia mai o na kaei olu o ka pouli maluna o na o ka malamalama nani e kau nei, ina nae he mea pono i kou Luna Hooponopono e kau iho ma kahi kaawale o kou kino holookoa i neia wahi apana holoai. £ia no ia,*ma ka la 2 o Sepatemama nei, ua hoike hou ke kula haole ma Hilo nei, o H. R. Hitchcock a me Miss E. Lyman na kumu. Ma ke kakahiaka o ka la mua, ua kani ka bele mua o Haiili,oiai e hele ae ana ka manamana minute o ka hora 8 a halawai me ka hora 2 a hiki iho i ka aapalua, kani hou ka bele, he nui na kunaka i hele mat e nana, na makua kekahi, a o na haumana o ke kula hanai kekahi i hele mai e ike.

Hoomaka ka Hoike. Ia manawa, ku mai na keiki o ka papa akahi a mele mai i kekahi leo, a i ko lakou mele ana mai, he mea e ka nahenahe kuilua e lai ana o na leo o na keiki maka nnhea o ka ua lu lehua o Panaewa. Aia hoi, i ka hoolohe ana'ku a na pahu kani eliia a ko makou mau pepeiao, ua like ka leo o na kaikamahine me ke kani ana a ka O-o hulupala o ka uka ka hele a kikikoukou iluna o na lehua o Mokupane, a pau ia, hookani mai kekahi keiki uuku i ka beie, e kahea ana i kekahi mau haumana, e hele inai oukou me ko oukou dala e ohi i na waiwai e kudala ia ana. Ua ku mai o Naholowaa, a hoopuka inii ma ka olelo haole, "ua nani no ka hana ana/ua emi no ke kuniukuai o kekahi rr.au waiwai, a pii kekahi i ka haneri a oi aku, a pau ia, ku mai na kaikamahine o ka papa akahi, a hana mai ma ka (Arithmatic) me kekahi o na keikikane, o Mrs E. Lyman no ke kumu. Aka, ua oi aku na kaikamahine ma ka wehewehe ana, waie no lakou ma ia ano, oia o V. K. Kealoha, M. Kahinawe, ame Elisabeta Kahookahi, a na lakou no hoi i lauahi mai i na ninau pookela o ka (Arithmatic,) a na lakou no i hao mai a ku ka piko olu o Maunakea iloko o Haili, a ku mai na keiki o ka papa mua me lakou, a mele mai ma na leo elua a lakoii i mele mai ai a pau ae la, he nui no ko makou hauoli, aole no nae i nui na mea i hoike ia. Ma ka la 2 ae, oia ka Poalima, ua akoakoa hou no na haumana e like me ka ia mua. Hoomaka hou no ka hoike ana, ua hele mai no lakou me na aahu paihinu i ka olu a ke kehau, e like no me ka mau o na keiki imi naauao. Ua ku mai na keiki o ka papa mua a mele mai i kekahi leo, a ua lihi no hoi i ka iini o ka puuwai, a hoike aku lakou ma ka (Thirdreader,) ua heluhelu ma ka olelo haole, a ua unuhi mai ma ka olelo Hawaii, pau ia, ku mai na kaikamahine me lakou, a mele mai a pau ke mele ana, ku mai hoi elua keiki, a mele mai i kekahi leo ano like >ne ko ka Pake ka pakauwili, ua nani loa ko laua himeni ana, o Mr. K. Maka,ame Mr. P. H. Hoaai, noho lakou, ku mai na keiki o ka papa elua, a hana ma ka Huinahelu haole, a hui lakou ma ke mele ana, o H. M. Alexander ka mea nana i hookani ka Merodion, noho ia, hoo&ani mai o Mrs E. Lyman i ka Merodion. A pau ia,

ku mai na keiki o ka papa mua a hana ma j ka £atons Oommon School ume ke Geo- '

graphy, ua holo anai kekahi poe, a holo peki kekahi poe, a pa ka wai ia Kaaki i kekahi poe, o ke ano oia wahi hopuna olelo, hololoa aku kekahi poe, noho lakou. Ku mai na kaikamahine a mele nani mai, a pau ke mele ana, ku hou na keiki o ka papa akahi ame ka papa alua me lakou, ua hoohanini mai lakou i ke anuu hapa o ke kiowai huihui o Kuiwailanihakoi. A ua haiamu na buke mele i ka nome a na opuu rose o ka ua lulehua o Makaulele, a ma ia manawa no, kuupau iho la o Kilau• ea i ka holo a ka niokumahu, kukulu kaluihi o na keikikane, a niniu poahi na hupa o na kaikamahine, a he mea e ka iini a ko makou mau puuwai, hoolai iki iho, ku mai na keiki o ka papa alua a hana ma ka Arithmatic. Alaiia, ku hou mai na papa a elua me na kaikamahine, a mele mai, a iwaena oia mele ana, he mea e ke Good r Betler, Bests. Ona keikikane ma ka leo Air, ua like me ka hau o Helemona i hiolo lai mai ma na kaei olu o kona mea kano, o ka Baso hoi, ua like me ka ihu o na Elepani e eku haaheo ana i ke anu o Beritania, Nouaiki, ka hele a hoonuanua i ka waomaukele o Kocy mountain. O na kaikamahine hoi, ua like ko lakou leo me ka leo o na manu nome hala ole ana iluna o na pua-lehua kaulana o Mokupane, e lawe ana, e lai ana, e lawe ana i ka anuu alua o ke kio-wai o Kuiwailanihakoi. O na Tenora hoi, ua like me ke kani a ke Kahuli leo-lea pili lai o uka, aka nae, o Mr. K. Maka ke kupu eueu ma ke mele ana, ke kau hoolai aku nei au i kou inoa ma na kaei olu o ka noiau, a ma ka lewa o ke kai lipolipo. Aole o oe wale no, o kou mau hoa kau kiaha no a pau o ke one lai o Punahoa nei e hoohilala ana i ka papa holu o Wailuku, e lawe ana, e lai ana, kahea nmi o H. R. Hitchcock i na keiki o ka papa akahi ma ke Dialogue, pau ia, ku hou mai lakou a mele mai ekolu leo pau ia, ku mai o Porepe a paipai nui loa mai, ua ihahele oia i konamanawa i ka oleio haole, a i ka olelo kanaka maoli. Ku mai o Witmore a hauoli mai no ka ikaika o na haumana ma ke mele, o Rev. D. B. Mr. Lyman kekahi i paipai. Eia kana.

" Aole e loaa ka naaaao ke huli uuku, a molowa paha, a lilo i ka moe-kolohe, a pela aku no, aka, e imi nui a nui loa, a piha pono a me ka maka'u aku i ke Akua, alaila, oia ka naauao." Ku hōu na keiki o ka papa 1, a me 2, a me na kaikamahine, a rnele mai elua leo hou, a noho ka nui, koe ewalu e mele no kekahi leo hoaiohaloha e pili ana i na haumana, a me na makua, no ka nui o na M. H. iloko oia kula, no ka hai ana mai o ka ili-keokeo i na rula o ka naauao, o W. Nape ka mea nana i hookani ka Merodion, a pau loa'e la.

E ke " Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii e; Aloha oe : " Oia ae la kahi nu hou hope o ka ua Kanilehua nei, e aho ia loaa kahi papa kahili o kou la haaheo. ' ; '' H. P. Elemakule. £oarding, School, Hilo, Hawaii, Sep. 8.1661.