Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 42, 15 October 1864 — Page 3
| This text was transcribed by: | Walt Kekoanahenahe Bodnar |
| This work is dedicated to: | Halau Malama O Ka Mahina |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Na Palapale.
Ia E. H. Wahinehuhu.
I KE KAPENA O KE KUAKOA; EU HONI KAUA: E huki ae oe i kou hae ma kou kia hope, i akaka i na ohua eemoku ka la a me ka hora, malia o komo oe i ke awa haiki o ka noonoo, i noho pu ia e ka makemake, e hookuu aku i kou heleuma i elieli kulana o Ainaike.
Aia maloko o kou pahuume. Helu 40, Buke III, o ka Huinahelu 149; ka'u wahi hua nioi pepa i nui ai kuu nuku. Oia keia malalo iho, "Ia P. K. Moo:"-elua lala maloo a ua hoa la i hoolou iho ai. 1. O ko E. K. W. iini palahaha ia Miss. Lucy Muma ke ano hoopalau, a me ka makena lili ia P. K. Moo. 2. Kona kalele ino ana ma ka inoa o lakou, ma ke ano hoohilahila imua o ka lehulehu.
Aole no e oni ana au mai kuu maka'ku, ke ole au e ike i na inoa hiwahiwa o a'u mau kama o na mana wai eha o Wailuku; a me na keiki hoe waapa o ka uapo o Lele. Oiai e lapalapa'na na inoa o a'u mau peepoli i ka umu ahi enaena o ka waha, i pa-o ia ina piha-a moe wai a ka ukiuki. Nolaila, he aumoe okoa no na mea au i hipuu mai nei ma na anina o kou mau hoa. A i mea nou e ike iho ai, ua ano maemae i ka pua o ka hala kou manao ia P>K>M>, eia ka hewa, o ko kiko-o i ka ai maka-helei o Puna; aka, o ko'u hulua-a no ia.
1. O ko E.K.W. iini palahalaha ia Miss. L. Mu ma ke ano hoopalau, a me ka makena lili ia P. K. Moo. Oia ko'u mea e maihi aku ai i kona lae i konekonea, i ilio pialu i ka la o Kumukahi. Ma na mea au i hookomo mai i ke awa o ka naau, ua ano menemene ole oe-Ua nana au, a me ianei, a me ia la'ku, eia no ka waiwai nui, malia paha, aole i kaahope ae ka olua hoopalau ana, eia nae, na imi oe i mea e ae mai na ale o ka ino; e hiki aku ai i ke alanui pokole o ka hoowahawaha. Nawai hoi i apahu ke kaula gula o ka olua olelo hoopalau? nau no paha e E. K. Wahinehuhu? No ka mea, o oe ka mea i mahaoi mai imua o makou, no kou omo-koko hiwahiwa ia Miss. L. Mu. Maanei no i ike ai au i kou naau punalua ia P. K. M., ua kahi ka hou o hou inaina noia la, pela i ikea'i ke kaona o kau mele e a'u. Aloha au ia oe, no kou naku mawaena o ka uiuhe, a me ka pali o ka hoino, i ikea iho e ua opuu pua o ke kihapai o na kaei olu nei, i ka hukiku a na maka o kumukahi, i ka la hiki kauaheahe o Haehae.
2. Kona kalele ino ana ma ka inoa o lakou la. ma ke ano hoohilahila imua o ka lehulehu. Ua akaka ia'u ma ka noonoo miomio ana, he au koieie ia nana e kauo ia oe i "ka naele o Alakai, e li ai ka io i ke anu o Houailiki." Pela i ikea ma ka Baibala, "Ua oi aku ka inoa maikai mamua o ka mea poni maikai." A heaha la kou lihi i paopao ae ai i ko lakou mau poo i ka hamare o ka hoolaha akea? ke hokio mai nei ka Baibala ia oe e E. K. Wahinehuhu, "Aole ou wahi lihi iki, aole ou kuleana." E hia paona pomaikai oloko o kau busela kakau inoa i hoolaha ai? He kanaumi paha? Pokeokeo no o E. K. Wahinehuhu. Helu no ka la o ua kanaka.
O na mea a mau inoa i haawe ia mai e ke kuokoa, mai ka elelo oolea mai o E. K. W., he baluna lawe e-a ia, e kou lihi iho ana iluna o Puehu, e kaawale ai na olina o ka noho oluolu ana; e pukukui ai i ka ua haao o ka home hookahi. Nolaila, o ka laibila okoa iho la no ia o ka inoa maikai, i lono ko mau pepoiao huluhulu elua. Ina me nei kekahi hana a o'u mau hikimua, a me na ukali o ko'u helehelena hookahi, aiwaiwa o ka pakeu! Aloha ino ko makua nana i hoaahu oe i ka ike a me ka naauao, una la paha e ole ana o Batimea Puaaiki o Wailuku, a hiki i keia wa, ina la paha ua henehene ia oe. Aloha ino ka ala-e po-o wai o Wailuku!! Ua manene mai na wawae o ka naau ou mau makua ia oe, no kou hoopohuhu ana i ka uwahi o ka ino, e pakui ai ko lakou la mau inoa maikai ia oe la.
E a'u mau aikane o nei moana keokeo, a ke panisila e kiau nei, nana mai oukou i ke ku o kona moku i ke awa lai o ke ku pono, a me ka ole, &c. Aka, ua noi hewa ka hao mageneti, nolaila i ha-o ai na pea heke haaheo i Kalallau. A lalau io no. E ike oukou o ke alanui ea, eia no "ia P. K. Moo"-a mahope iho ua kamaiho nui no-Miss. L. Mu wahine hoopalau-a malaila aku imua o na hoa'loha kupa, &c., &c. O ka latiku ku pono anei ia, a o ka lonitu paha? Maka-u wale ka la, manene ka mahina ia oe e E. K. Wahinehuhu. Ina penei mau kana hana ma ka hoouna ana iloko o kou opu, aneane e lilo oe i enemi no kekahi poe a pela'ku. a lilo no hoi i mea kaua me ka leo.
Nolaila, ina e pohuhu mai ana ka uwahi o ke ahi nui; he hale wela paha ia i Wailuku o keia mau la aku mamua, alaila, hehu pau aku na keiki kinai ahi o Manokalanipo. Owau kou hoa me ka mahalo.
J. W. G. Kaia.
Kauai o Mano., Oct 8 1864.
POHU.-Aole o kana mai ka pohu o keia mau la, aohe wahi mea a , pa-pa wahi makani mai.
Ka hoololiana i ke kamailio,
HE KUMU IA E NUI AI KE KOLOHE
O KA LAHUI HAWAII.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe: -Ke keiki puukani o ka Pae Aina o Hawaii nei, ke kukini mama o na kai ewalu. Ua paipai mai ka makani wehe lau ulu o kuu aina, e halawai hou kaua ma keia wahi kukulu manao, oia keia, "Ka hooloki ana i ke kamailio, he kumu u ia e nui ai ke kolohe o ka lahui." Eia keia. Ia'u i naue iho ai ma ke ano ahiahi lai o kuu Kaona; ike aku la i na Lady, a me na young, (opiopio_ e kau aheahe ana ma na huina alanui, e paki haalele ana ma na pili iniko. Lohe aku la au i keia mau olelo, pilali, pokake, laulau, hookanono, aohe mana, ua seku aku hoi kau ia, ua ike-o-he, a me na mea e ao he nui loa. Nolaila, kupu mai ka uluku a me ka hokuku o ko'u puuwai lana malie' e waiho ana me ka oluolu, nolaila, ina he mea hiki ia oe ke kiani hele ae i ko kaua kumumanao; mai ka la kau haaheo i Haehae, a hiki aku i ka papa uahi o Lehua. He nui a he lehulehu kuu lohe ana i keia mau olelo; a na Lady, a me na young boy, (keiki kane opiopio,) e kala hele ana ma na alunui o keia Kaona, a me na kapa kahakai paha o ko kaua mau mokupuni, iwaena o keia moana Pakifika. Nolaila, manao mai au, he kumu nui no ia e nui ai ke kolohe o ka lahui; no na olelo ano e a lakou e hoopuka nei, heaha la keia mau olelo ano e? He olelo Beritania paha, he olelo Farani paha, he olelo Hebera paha, he olelo Latina paha, he olelo aha la. Ia oukou nae e ka poe ake akamai o kuu lahui, ka poe hiki e unuhi mai i na olelo ano e o na lahui e ne e noho ana ma ka ilihualala o ka honua, no ka mea, he poe ike oukou i ka unuhi ana i na olelo ano e, nolaila kau e paipai nei, i maopopo ai ke ano o keia mau olelo ia'u. He ano no paha? Aole paha? Aka, ua pohihihi au ma keia mau mea. Aka, i kua manao ana, he mau olelo hoala kuko keia, alaila, he kumu nui keia e kolohe ai ka lahui, ina hana uso ole o keia ola kino ana ma keia ola kino ana ma keia ao, a me ka nawaliwali o ka lahui. Kai no paha o ka ulu nui o ka lahui ka oukou e imi mai; aole ka, o ka emi aku ka o ka lahui ka oukou mea e imi nui nei. Kupanah! kupanaha!! maole kakou e na hoa opiopio o keia lahui o Hawaii nei. I ko kakou manao no nae paha, o kakou kekahi i komo i ka helu kapakolu o na lahui o ka honua nei. Nolaila ea, hoomanao au i ka olelo a na lahui ili keokeo o ka aina e; aole hala na makahiki he iwakalua kumamalima i koe, nalowale keia lahui. Eia ka ninau. Heaha ke kumu e emi ai? Eia o keia mau hana no a kakou e hana nei, oia hoi na hana uso ole o keia ao, oia na olelo i hai mua ia. Oia kekahi kumu nui e emi ai ka lahui, pela kuu noonoo ana iho. A he akioma no paha ia ia ka nana ana.
Nolaila, ina he mea oluolu ia ia oe e ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii. Me ke aloha pu ia mai o kau wahi kauwa nei, e kou Lunahooponopono o kau a pau o kou ola ana, a hiki i keia wa a kaua e kamailio nei no keia mau mea. Me ke aloha ia oe.
C. H. M. HEWAHEWA.
Kuikuikapu, Sebakemapa, 30, 1864.
Hoomanao mai ana hoi.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe: -Ke hoouna uku nei au i ko'u manao ma ou la, a nau hoi ia e hai aku i ka lohe i na hoa o kaua e noho ana mai Hawaii a Kauai, no kela mau hua e kau ae la maluna, ko'u manao e kau leo aku i ko'u mau hoa o ka ike Nupepa.
Ke kokoke mai nei ke kaa hope ana o ko kakou Nupepa o keia makahiki; ka mea hoi nana e hoolaha ana ka ike hohonu o ke kanaka Hawaii, maloko o keia Aupuni. A malaila no hoi kakou e ike ai i na mea hou o ko na aina e.
A pehea kakou e ike ai i na mea hou o ka A, D. 1865 e hiki mai ana? Eia wale no, o ko kakou hanai mau aku iaia i ke ola o kona kino holookoa ($2.00,) i na aole, alaila, e pololi auanei oia, a o ko kakou nele ana no ia ia ka ike i na mea hou. Nolaila, e pono ia kakou e lawe i ka Nupepa o ka A. D. 1865 e hiki mai ana, me ka uku mai i na dala $2., e ko Waialua mau iwa, e ike oukou i na manao paipai ihai ia maluna, a hoomanao iho. Me ka mahalo no.
W. E. NAWAI.
Waialua, Oahu, Oct, 10, 1864.
Ka haina o ka Ninau Palapala Aina
A NAHAKUELUA.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:-Eia malalo iho nei ka wehewehe ana i ka hana o na Ninau Palapala Aina a me ka haina pu.
NINAU 1. Owai na aina ma ka Ainapuniole komohana aole kahakai?
Eia kona haina. O Napaula me Napukana. (Aia ia mau aina mawaena o Asia)
Ninau 2. Aia mahea na mokupuni o Boulebona laua me Maulika?
Eia kona haina. Aia ia mau mokupuni ma ka hikina akau ae o Makekaseka mai Aferika ae ma ka hikina.
NINAU 3. Nowai la keia mau mokupuni i olelo ia maluna?
Eia kona haina. No Beritania ia mau mokupuni.
NINAU 4. Aia mahea ka mauna o Siala Niwaka.
Eia kona haina. Aia ua mauna la i ninau ia ma ka aina o Sepania ma Europa, ma kahi e kaawale mai ai ka aina o Pokukala.
O keia iho la na haina o ua mau ninau la a nau hoi ia e ku Lunahooponopono e hoopuka aku.
S. N. NAHAKUELUA.
Pauoa, Honolulu, Oct. 8 1864.
Hoaiai Wale.
E KA LUNA HOOPONOPONO E; ALOHA OE.-oluolu mai paha oe, e hookomo i keia wahi leta iloko o kahi kaawale o kou nupepa. Ua ike ma kou mau helu 38 a me 40, Buke 3, ma kekahi mau palapala no P. K. Moo, kekahi a no E. K. Wahinehuhu kekahi. He palapala ano nui ole kekahi, ke nana'ku; a he palapala akola kuhihewa huhu kekahi, He palapala ano nui ole kekahi, ke nana'ku; a he palapala akola kuhihewa huhu kekahi, ia ka heluhelu pono ana iho i ka P. K. Moo, aole no he inoa i hoopuka ia, a aole hoi he ano makemake ana i ka Wahinehuhu Lady aloha; a i ko E. K. Wahinehuhu wehewehe ana, he mau inoa ka i hoolaha ia ma na hua kue, awaawa; a he mau inoa paha e pili ana i ka ohana a kana Lady aloha. E ka Luna hooponopono o ke Kuokoa, mai haawi hou mai oe, i keia mau olelo waiwai ole imua o ko makou alo, a poho loa'ua nei ka makou mau dala elua ($2.00)
O oe hoi e P.K. Moo, i hoolohe ai ia Wahinehuhu, mai pane ae ia ia, e waiho malie no ia ia iloko o kona mahina meli, me kana Lady i aloha nui ia. O oe nae e E. K. Wahinehuhu, mai hikiwawe i ke kakau, no ka mea, me he mea la ua ike no oe, ua hewa oe i koho kake ai, nou maoli, nou maoli no ka leta o P. K. Moo, me kana hoopuka inoa ole mai no nae. E noho malie olua; mai lili ka mea wahine ole, i ka mea i lawe wahine aku nei; pomaikai ia, ke mau kona hoihoi i kona Lady aloha; a mai henehene koi ka mea wahine i ka mea wahine ole, no ka me, he wahi pomaikai hoi ke noho pela, a aole no e nele wahine ke hiki mai ka manawa e makemake ia'i. Me ka mahalo.
IOANE AKINA.
He moeuhane na Kalalakaukolo.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE;-He wahi ukana ka'u e hooili aku nei, ma kahi hakahaka o kou wahi opu, i ike mai na kini o kaua e noho mai nei mai Hawaii o Keawe, a kanai o Manokalanipo.
Eia ka hoomaka ana o ua Moeuhane nei. Ia'u i moe ai i ka po, ike aku ko'u uhone i keia Anaina kanaka nui, ma keia honua, he poe kanaka nunui a maikai na kino. Owau hoi, ua hele aku au a kokoke i ke Anaina i haiia maluna e noho mai ana, ia wa no, lohe aku la au i kahi leo e pae mai ana, aole nae au i ike i kahi i puka mai ai ia leo.
E olelo ana, "e lakou nei," o mai la, "e o," "Ehoouna aku oukou i duna, e hele aku e auhau, he nuhuhu ka hana, o ka uhuki no, o ka kui no, o ka lumai no. Eia na hola eha. Mai Kapapakaukolea a Kuninaowela, mai Kuninaowela a Kaloahalau, mai Kaloahalau a Pohokinikini, mai Pohokinikini a Puupanee, ohi a ka i-a ilaila."
Eia ka lua, "he hale, he Luakini, o ke oki no, o ka pou o ke o-a, o na pono a pau o ka hale, o ke kukulu, o ka hoaho no, o ke pai no, he lai ka malo."
Owai la ke Daniela nana e hai mai i ke ano o keia moe. Owau no o L. KAIPOAHI.
Holualoa, Sept. 22, 1864.
Dala Nalowale.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:-Akahi no ka lele o ku oili i kanana ana i kou kino o kou la haaheo o Oct. 1. O na mea hou o Hawaii, ma ka huaolelo no ke dala. "Ina oukou e hoouna i ke dala me ka palapala, e pono e hookomo iloko o ka eke leta, pela e hiki pono ai."
Pane aku. E oluolu oe e kamailio pu kaua, elua o'u dala i naowale loa, penei: Ma ka la 24 o Augate, hookomo au i ka'u dala hookahi me ka Olelo Hoolaha no ka Nupepa kuokoa iloko o ka eke leta, o ko'u hale leta, maia la mai a ka mahina o Sept., hoouna hou au hookahi dala ma ka inoa o D. Kalakaua, maloko o ka eke leta, aole no i puka iloko o ka nupepa a hiki i keia wa.
Manao au, aole i loaa i ka Luna o ka nupepa keia mau dala a'u, eia ka ninau malaila. Ia wai ka nalowale ana: i ke Kapena moku anei? i na Luna o ka eke leta anei?
Manao au i na aole i kekahi, aia no i kekahi o laua, nolaila, ua maikai ole ke dala hoouna iloko o ka eke leta, ko'u manao, ua ino loa keia hana kolohe. O ke kolu keia o ko'u ike i ka nalowale o ke dala. O Z. K. Puuloa ka mea hoouna i kana Olelo Hoolaha mamua, aole no i loaa ke dala i ka Lunahooponopono. O ka Olelo Hoolaha wale no kai loaa aku, pela hoi ka hoike a kekahi nupepa o keia hibedoma aku nei.
E oluolu oe e hookomo iho i keia leta ma kahi kaawale o kou kino nui. Me ke aloha no. J. W. MAKANOANOA.
Luna Leta ma Kailu.
Kona, Hawaii, Oct. 5, 1864.
He mele na David Malo.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:-Ke noi ana mai o kekahi mau hoa e lawe ana i kou kino e kakau aku au a e hoouna aku i ou la i kekahi mele a David Malo, i haku ai, no Pahia kana wahine. A ina he mea oluolu i kou manao e hoopuka hou, oiai, aole i ku i ka pelapela, a he mea maikai no i ka poe opiopio ke kelukelu me ke aloha. Nolaila. Eia malalo iho, ua wahi mele la
Oia aloha kiai ka ula hailiaka,
I ke ohana lau opua haili aloha,
He-ae he aka,
He aka he haili aloha no kuu wahine eia e,
Kuu wahine mai ka ua lili lehua hee-koko,
Makau pili heekoko ula i ke kula,
Ula kana wai ula i Kanaha e,
Naha kaawale ka pili me ka wahine,
Me kuu wahine aloha i nalo aku la,
I hele hookahi aku nei aole,
Aole kuu hoa eia e,
Kuu hoa pili i ka ua ulalena,
He ua ulalena no Lilikoi,
Kuu wahine hoapili o ke anuanu,
Kuu hoa pupuuanu oia uka,
Oia aina koekoe ke noho,
E loku ana iloko o ka io ka hoi,
Ka li anu, haukeke a ka ua kiu,
I kahi a maua e noho ai, [loa e,
Me kuu wahine i ka ua hamakualoa e, he
Loa wale hoi ka noho ana a ke aloha,
E kau ana ke aloha i kuu maka,
E haka loa nei no aole i pau,
Ke aloha o kuu wahine aole i nalo e eia e,
S. LOHIAU.
Pauoa, Oct. 12, 1864.
HANAU.
Mar. 8, ma Waimea, Hawaii, hanau o Adamu k, na A. Pali me k. Paaoao.
Aper. 27, ma ia wahi no, hanau o kikolia w, na Pilakolea me Kiaihale.
Aper. 28, ma Ulu, Hawaii, hanau o Ululani w, na Keliiliki me Pauole.
Mei 2, ma ia wahi no, hanau o Kanakailihune k, na Kimo ma Kaale.
Mei 22, ma Pukalani. Waimea, Hawaii, hanau o Davida k, na Kahakauila me Kaiwi.
Mei 28, ma Waiaka, Waimea, Hawaii, hanau o Kailianu w, na Kuhalahala me Puhipuhi.
Iune 24, ma Waimea, Hawaii, hanau o Kaleookamanu w, na Mauae me Kenao.
Sept. 8, ma Kaiahiki, Hawaii, hanau o Kaaihue k, na Kaupu me Luahine.
Sept. 11, ma ia wahi no, hanau o Kalaunu w, na Naukana me Kaiapa.
Sept. 19, ma Lihue, waimea, hanau o Lono w, na Kamio me Kahalekulu.
Sept. 18, ma Kalia, Waikiki-kai, hanau o Pili w, na Hailama me Kokoanui.
Sept. 28, ma Keaomuku, Waikiki-kai, hanau o Kaoilani k, na Kaoaka me Alihi.
Oka. 11, ma Pauoa, Oahu, hanau o J. W. Kalaikahiki k, na P. Kaaiahua me Kana.
MAKE.
Aug. 3, ma Ulu, Hawaii, make o Pahulu w, he piva ka mai i make ai.
Sept. 3, ma kalahiki, Hawaii, make o Kahuhu k.
Sept. 19, ma Ulu, Hawaii, make o Keliiaua k.
Sept. 22, ma Waiea, Hawaii, make o Kaaoaokapu k.
Sept. 13, ma Keawamuku, Waikiki-kai, make o Kaoilani k, he hui kona mai i make ai.
Oka. 4, ma Manoa, Oahu, make o Kaleokahea k, no Kanawa mai oia.
Oka. 7, ma Manoa, Oahu, make o Kaniulu w.
Oka. 8, ma ia wahi no, make o Hikiau k.
OLELO HOOLAHA!
EIKE AUANEI NA KANAKA A PAU, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke kane mare a
KEAWE
no Heeia Koolau. Ke hoolaha aku nei au ma ke akea, e makemake ana au e hoopii ia ia, a e hookaawale iaia, no kona haalele mai ia'u, a me ko maua noho pono ana malalo o na Kumukanawai o keia Pae aina; a e lohe oukou me ka mahalo.
HAILI. (k)
W. S. PAHUKULA KAKAUOLELO.
Honolulu, Oahu, Okatoba 14, 1864. 151-1t*
OLELO HOOLAHA.
EIKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa, ua haalele kumu ole mai ka'u wahine mare, o
Kaaihue
kona inoa; ua hookaawale mai ola i ko maua noho pono ana, a ua hele aku oia e kuihy i na lepo ma Honolulu, nolaila, ke papa aku nei au i na Haole, Pake, a kanaka waiwai paha, mai hoaie ia ia, mai hookipa ia ia o poho auanei oukou.
Na HAE (Pake.)
Waikiki-waena, Oahu, Oka. 5, 1864.
OLELO HOOLAHA.
EIKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA a pau ma keia palapala hoolaha, owau o ka mea nona ka inea i kakaula malalo. Ua haule kuu Makaaniani me ka wahi pu no o ua Makaaniani la, he wahi dala mae kona ano, i hoailonia i ke C. K. mawaho o na wahi la. Ma ka la 3 o Okatoba ka haule ana, oia ka Poakahi, o kahi nae i haule ai, aia ma Kaluaokau, Waikiki; nolaila, i na o ka mea e loaa ai ua Makaaniani ia, e hoihoi pololei mai oia a loaa au ma Pohukaina, a e uku aku no wau ia ia no kona lahi.
C. KANAINA.
Pohukaina, Oka. 13, 1864.
A. F. JUDD,
ALAPAKI, (oia ke keiki a kauka,
LOIO!
Ma ke kihi o ke Alanui Papu, a me Kalepa.
Honolulu, Oahu, Iune 30, 1864.
HALE PAI KII.
MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA
"Nupepa Kuokoa,"
Emi ka uku no ke kii. E paiia no ke kii iluna o ke
ANIANI a me ka PEPA.
E hele mai e na makamaka e pai i ko oukou mau kii.
H. L. CHASE (Keiki.)
Mea Pai Kii.
Kanikau no Kamakahoohie.
Kuu kane mai ka ua kukalahale o Honolulu
Mai ka ululaau makai o Mamala,
Kuu kane mai ka ai uahi ole a ka haole,
Mai ka lai haaheo o ke Kaona,
Kuu kane mai ka malu Inia,
Mai ka makani anu la he Waikoloa,
He kane kuu hoapili o ke anu me ke koekoe,
Ua hele aku nei oe i ke ala hoi ole mai,
Noho iho nei au me ka lei a kaua o ke kaikamahine,
Kuu kane mai ka malu hale o Loselani,
He lani nui ko aloha a'u e malama nei,
Kuu hoa hoomanawanui o ka pololei,
Kuu kane leo ole mai ia'u-a;
A na'u ka leo malaila mai no oe,
Kuu kane i ka ua Kiowao o Nuuanu,
E hehi mai ana i ka pua o ka Ahihi,
Kuu kane i ke kawelu o Lanihuli,
Huli ae nei au aole oe,
Kuu kane i na hala o Kekele,
Mai ka piina la e ka Puukoa,
Kuu kane i ka lai o Kailua,
Kuu kane i ka ihu o na lio i ke kula,
Noho aku kaua o ka uka o Puukaeo,
Aloha ia wahi a kaua e noho ai,
Kuu mea minamina o kuu kane-a;
Hele aku nei oe noho no au me ke aloha,
Kuu kane mai ka ua Mololani,
E hehi mai ana ia Olomana me Ahiki,
Hiki mai ko aloha e uwe no au-a !
Aloha oe, aloha au, aloha ko kaua noho pu ana.
Mrs. HANA HIILEI.
Kaakopua, Honolulu, Okatoba 5, 1864.
OLELO HOOLAHA.
Ma ka waiwai
o KAIHUMAU,
no Wailuku,
NO KA MEA, UA NOIIA MAIKA MEA Nona ka inoa malalo nei, e W. H. Kaauwai, ka luna Hooponopono no ka waiwai o Kaihumau, no Wailuku, Maui, i make aku nei, e ae ka Aha ia ia e kuai aku i ka waiwai paa, a hapa paha oia waiwai paa o ua Kaihumau nei, e waiho ia ma Wailuku, Maui: Nolaila, ke hoolaha aku nei keia palapala i na kanaka a pau, i kuleana iloko e keia waiwai, ua koho ia ka la 12 o Okatoba, M. H. 1864, ma ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora e hoolohe ia ua noi nei, me na mea e kue ana, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Oka. 1, 1864.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAIKA MEA Nona ka inoa malalo nei, e W. H. Kaauwai, ka luna Hooponopono no ka waiwai o KAUHIHOEWAA, no Waiakoa, Kula, Mokupuni o Maui, i make aku nei, Nolaila, ke hoikeia nei i na kanaka a pau o ka pili, o ka Poakolu, oia ka la 12 o Okatoba, M. H. 1864, ma ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora e oleloia no ka hoolohe i keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Oka. 12, 1864.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Poepoe, ka Luna Hooponopono i ka waiwai o PII, no Waihee, Maui, i make aku nei, a e koho ia kekahi la e hoolohe i kana palapala hoike hope loa, a e hookuu ia ia mai kona Oihana, Luna Hooponopono ae: Nolaila, ke hoikeia nei i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 12 o Okatoba, M. H. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i kohola no ka hoolohe i keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANADER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Oka. 1, 1864.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Ahe Keikei, e Paalua, i Luna Hooponopono no ka waiwai o KAELIWAI, no Honolulu, i make aku nei, e ae ka Aha ia ia e kuai aku i kekahi waiwai paa o ua Kaeliwai nei; oia hoi ka @ Ili aina o Kaaihee, Kailua, Koolaupoko: Nolaila, ke hoolaha aku nei keia palapala i na kanaka a pau, ke kuleana iloko o keia waiwai, ua kohoia ka la 27 o Okatoba, 1864, ma ka hora 10 o kakahiaka, oia ka manawa e hoolohe i ua noi nei, a me na mea a pau e kue ana, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu nei.
JNO. E. BARNARD,
Kakauolelo o ka Aha Keikei.
Honolulu, Oka. 13 1864.
UA HOOPII MAI O Kapuahookahi w. KUE i kana kane o Alama k, no Oahu mamua, e hoike i ko laua mare ana no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Alama i kana kane. E hanaia keia pii imua o ka Mea Hanohano R. G. Davis, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 28 o Okatoba, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO E. BARNARD,
Kakauolelo o ka Aha Keikie.
Honolulu, Oka. 13, 1864
OLELO HOOLAHA.
UA HOOPII MAI O PAKONA (K,) KUE I kana wahine o kauwaluna no waialua Oahu mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kauwaluna i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano R. G. Davis, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Keikei, ma ka la 29 o Okatoba, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolkolo ma Honolulu, Oahu.
JNO E. BARNARD,
Kakauolelo o ka Aha Keikie.
Honolulu, Oka. 13, 1864
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano George M. Robertson ka Lunakanawai o ka Aha Kiekei, e Kaohe, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o KAOHE o Ewa i make aku nei: Noiaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka ia 24 o Okatoba, M.H. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka ia a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO E. BARNARD,
Kakauolelo o ka Aha Keikie.
Honolulu, Oka. 14, 1864
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Keikei, e Puhi, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o PUHI, o Ewa, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 22 o Okatoba, M. H. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO E. BARNARD,
Kakauolelo o ka Aha Keikie.
Honolulu, Oka. 6, 1864
Wahine Haalele Kane.
KE PAPA AKU NEI AU I NA KANAKA
a pau, mai hoaie oukou i ka'u wahine mare ia
Haleanu,
no ka mea, ua haalele mai oia i ko mana hale ame ko mana noho ana, a ua haalele pu mai hoi i ka maua keiki; a noiaila, aole au e hookaa i kona ale.
APAI (Pake.)
Honolulu, Oka. 4, 1864
MANUAHI! MANUAHI!
AIA MA KA HALEKUAI O Kililika, ma Wailuku, Maui, kahi e kuaiia ai o na mea o na ano a pau, e pili ana i ka Halekuai, penei:
NA LOLE-o na ano, ame na waihooluu a pau.
NA BUKE HIMENI HAWAII-ano hou.
NA BUKE PAKEKE-hoomanao o na ano a pau.
Na Laau hoola maikai a Kauka Jayne, ame Kauka Ayers, e kupono ana i ka hooia ana i na mai o na ano a pau.
O kililika ka Agena no Kakela ame Kuke ma ka mokupuni o Maui.
E hele mai oikou e na makamaka a pau e nana i ko'u Halekuai, ame na mea maikai he nui wale maloko-E kipa mai no mai hoomaka-e e na hoa o nei mau wai eha, ame keia aina hauliuli o ka he kuawa. Ko oukou makamaka.
J. D. HAVEKOST (Kililika.)
Wailuku, Maui, Oka. 4, 1864.
MEA HOU!
Pulupulu! Pulupulu!
UA LOAA MAI IA'U MALUNA O ka moku Kiapa
'HELEN MAR,'
mai Bosetona mai, i kekahi mea
Wili Pulupulu Ano Hou!
no ka hoomaemae ana i ka Pulupulu. He mea hou keia ma Hawaii nei, mailoko mai o keia wili hou, ke hookaawale ia nei ka Pulupulu mai na hua mai-o na hua, e haule ana iloko o kekahi pahu, a o ka Pulupulu maemae, e haule ana ia iloko o kekahi pahu okaoa.
Ma keia hope aku, e kuai aku au i ka Pulupulu, penei:
HELU 1,-(KI AILANA,) he 8 keneta no ka paona hookahi.
HELU 2,-(ANO GEOGIA A AIGUPITA PAHA.) he 6 keneta no ka paona hookahi.
HELU 3,-(PULUPULU KAHIKO O HAWAII NEI,) he 5 keneta no ka paona hookahi.
A ina e lawe ia mai ka Pulupulu i pau ka anoano i ka waeia, a e kuai aku au, penei:
HELU 1,-(KI AILANA,) he 25 keneta no ka paona hookahi.
HELU 2,-(ANO GEOGIA,) he 20 keneta no ka paona hookahi.
EIA KEKAHI.-E malama pono oukou, a e hookaawale i ka Pulupulu Helu 1, ma ka eke okoa, a o ka Pulupulu Helu 2, ma ka eke okoa. No ka mea, ina e huiia iloko o ka eke hookahi, e uku aku no au i ke kumukuai e uku mau ia nei no ka Helu 2.
E lawe mai oukou i ka Pulupulu ma ka Hale Leta, a e kuai koke aku no au.
144-3m H.M. WINI.
E HOOPUKA IA ANA
MA
KA POALUA AUGATE LA 2 KA HIMENI HOOLEA HAWAII!
PAI HOU IA! HOONUI IA!
A ME
KA HOOPONOPONO IA!
HE 400 AOAO!
UA PAI HOU IA IHO NEI KA
BUKE HIMENI HOU,
a ua hoomakaukauia e kuai koke aku.
Ua hoomahuahua ia'ku keia buke, me ka Himeni Hou he nui loa, he 400 ka nui o na aoao.
No ia mea, ua hoomahuahuaia aku ke kumukuai o ka buke hookahi, penei:
HIMENI humuhumuia me ka lole, $0 50 Keneta
HIMENI humuhumuia me ka ili, 1 00 Keneta
Auhea oukou, e ka poe haipule, e ake ana e ao a e mele aku i na mele hou o Ziona, e hele mai, a e loaa no ia oukou keia buke, aia ma ka Hale Kuai Buke o
H. M. WINI.
Ina e makemake kekahi mea, e pai no au i kona inoa ma ka aoao o kona buke Himeni, me na hua Gula, o ka uku no ia hana ana, he HAPAHA dala, (25 Keneta.)
Honolulu, Iulai, 80, 1864.
LIO NALOWALE!
He $10 00 KA UKU!
E UKU AKU NO AU ME KA MAIKAI i na dala he UMI, i ka mea a mau mea paha nana e hoihoi pono mai ia'u i kuu Lio hulupaia lae keokeo, i kuni ole ia, ma ko'u wahi ma hilo, no ka mea, ua hookuuia keia Lio o "PONY" ka inoa, ma ke Kula o Keaaun Puna, Hawaii, Iloko na malama hope o 1864, a ua nalowale loa, aole i ike hou io a hiki i keia ia.
D. H. HITCHCOCK.
Hilo, Hawaii, Sept. 26, 1864.
OLELO HOOLAHA.
MA KE KAUOHA O HAN. G.W.KENWAY, KA Lunakanawai kaapuni o Hawaii, ke hoolaha neika mea nona ka inoa malalo, me ka hai aku. E kuai ana au ma ke kudaia i na apana aina o Ioela i make aku nei, e waiho ia ma Hakalau a me Kamaee, oia no ke kuleana o Ioeia iloko o kekahi apana e hui ana me Kapoa, aia ua hoomapopoia na palena ma "ka Palapala Sila Nui o ka Moi, Heiu 1043." A me kekahi apana aina e waiho nei ma Kamaee. a ua maopopo na palena Hoko o "ka Palapala Sila Nui Helu 1350," a maloke o la Apana 4.12 Kka.
Aia ma ka hale o J. W. Kekahiko, ma Hakalau, kahi kudala ia ai, ma ka Poaha, oia ka la 27 o Okatoba, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka.
D. H. HITCHCOCK,
Luna Hooponopono Waiwai o Ioeia.
Hilo, Hawaii, Sept. 26, 1864.
OLELO HOOLAHA.
MA KA HOOKO ANA MAI O KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, o ko Hawaii nei Pae Aina, ia maua, i mau Luna Hooponopono waiwai no ka waiwai o Pahanui k, i make aku nei ma Kamoku, Kahuku, Koolauloa, Mokupuni o Oahu. Nolaila, ke kauoha ia aku nei i na mea a pau e waiho ana na waiwai a Pahanui, e hoihoi mai ia maua, a e hoike mai hoi i ko la. kou kuleana oiaio ma ka waiwai, a me ka poe i akia eia, e hookaa koke mai, a me ka poe ana i aie aku ai, e hoike mai i na hila i kakauia ko Pahanui inoa e kona lima ponoi; mai ka hora 6 o ke kakahiaka, a hiki i ka hora 6 o ke ahiahi o ka ia 17 o Okatoba, ka manawa e hoolohe ai maua, ma ko mana hale noho ma Kaiehuawai, Kahuku, Koolauloa, Oahu, ina e heia ua ia la. alaila, e hoihoi no maua i ka maua moo waiwai i ka Aha Kiekie. Me ka mahalo. M. PALI (w.)
J. S. KUHI (k.)
Na Luna Hooponopono Waiwai o Pahanui.
Kahuku, Koolauloa, Oahu, Sept. 29, 1864.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kauki, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o KALAULI, o Waialua, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka poakolu, oia ka ia 19 o Okatoba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka ia a me ka hora i oleleia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E BARNARD.
Kakanolelo o ka Aha Keikia
Honolulu, Oka. 6, 1864