Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 44, 29 October 1864 — Na Palapala. He Ala Pakui i ka AUWAE O KONA HEMA, HAWAII. [ARTICLE]

Na Palapala.

He Ala Pakui i ka AUWAE O KONA HEMA, HAWAII.

E ka Nupepa Kuokoa e ; ame kou Luna Hooponopow? Aloha olua:—Me ko olua mau naau ahonui ame ka hoomanawanui e lawe aku i keia wahi ukana, i ike mai ai na hoa hoinainau mnnao o kaua e noho mai la i ka lai malino a Ehu, oia keia e kau ae la maluna, 44 He Ala Pakui i ka auwae o Kona Hema, Hawaii."

No kuu ike ana i ka lakou olelo pane ma kou kino holookoa o ka la 8 o Okatoba, Helu 41, e olelo ana, "Na Makaainana o Kona Hema, Hawaii, ia J. A. Nnhaku ole wale." Nolaila, e ike mai ena hoa e akahele oukou o kamumu na auwae o oukou i ka pala o ke kala ka i-a hiu oi, "£ nkahele ka hana i Waiolono, e hoopono ka noho i ka uka o Piiholo."

Ke oielo mai nei oukou c o'u hoa, ua walania ko oukou naau, ua huhu, ua nonohua, aua manawahua i ka'u mau olelo. I ke ao o oukou e na hoa la i ke kikoi ma ka oielo ana, pa na auwae o oukou i ka ala ia ? I ka hoopapa ana mai kekahi o nn makaainana a pau loa o Kona Hema, Hawaii, mai na elemakule a kamalii, ike oukou i ka Paa-ko-kea o Kohala la, e kole auanei na waha o oukou, hoopapa mai la na niakaainana elemakule, hi koke iho !a, hoopapa mai la na makaainana kamalii uwewale iho la, hoopapa mal la na makaainana kuapuu, a naenae iho la, ke nae la ka hoi e nae ai i ka ua mea o ke kikoi.

Ke olelo mai nei oukou o Hipa wau, kupono ia inoa ia oukou, o ka ohana hipa oukou a (O. H. Kulika,) a ke noho la ua ohana hipa nei i ka lae-a o Keei, ke lohe io nei au i ka leo alala oua pu-a hipa nei o Kona Hema, Hawaii, i ka pulu ana aku nei paha nra xfa r"fsrncrn (Tkau auih. e aho io~no e Hipa ! Hipa !! Huro!!!

Ke olelo ma nei oukou e ko Kona Hema, Hawaii, ua oi aku ko oukou ike mamua o ko'u, no ka mea, ho mau tausani ka nui o ko oukou mau maka, a elua wale no o'u, he lehulehu ka nui o ko oukou mau opu, a hookahi wale no o'u ? Oi io no ko oukou ike a hanini ma ka nihomole, o oukou ae la no la hoi ka oi e ko Kona Hema, Hawaii, i keaha la hoi ka mea i hele ole mai ai o oukou a pau e alala like iloko o ka Ahaolelo kuka ? A i ke aha la hoi ka mea o oukou i koho ai ia O. H. Kulika i Elele no oukou ? No ka mea elua no ona mau niaka, pela no hoi ko J. A. Nahaku nei, a hookahi no hoi ona opu, a pela no hoi ko J. A. Nahaku nei, no ka mea, wahi a oukou, a»a a tausani maka, a lehulehu na opu, alaila, oia ka ka oi o ka ike a me ka naauao luaole, oia nae paha, ua poaloia na maka o oukou,* a ua kuaiia na opu o oukou, a iloko o ka pakeke o ke kuka kahi i waiho ai iaia i hele mai nei i ka Ahaolelo kuka, a no ka lehulehu o na opu a me na maka i loaa iaia, o kona mea i! i oi ai a like me ka '• Manu Gula Aeto ?'' A i ole ia, o na maka ka paha o ke INamu a me kē Nawao, a o na opu ka paha o Kahuhupaolaau kai loaa iaia, i ike ai oukou a koho ai iaia j ka mea maka tausani a opu le|julehu.

A ke olelo hou mai hei oukou, i. ka mea paha akahi a komo ae ia kulana, hookohukohu iho ia, aia ka paha a koino i ka Ahaolelo, nlaila, hoopuka i |ca manao iloko o ka nupepa e pane aku no ka pane ia mai, keu j mai nei ka hoi ke akamai luaole o Kona H., ua hoi aku hei ka pahu o Wahanaku i Kumukula no Kona Hema, okalii ka hoi au a ike i ka oi kelakela mai nei o ua Keei nei i keia wa, ke kuhi nei au o Kekukahiko wale no ka moopuna a Kaneiahuea i koe, he lehulehu loa ka oukou, haele nui ae e mahi i ka mala a ka Haku o kakou, oia o Kuahewa, a i wela mai ke awakea ae, hoi nui ae no a kahi waa o ke kupunanakane o oukou o (Kaneiahuea) a hoehoe like iho no e like me kana hoe ana. Ke olelo mai nei ouleou, " O ka hoohiki ana auanei o ko makou Elele e kupaa mamuli o ke Kumukanawai o ka M. H. 1852, oia ka mea au i kapa mai ai ia makou ua alakai hewaia e makou, a ua hoohiki ma ke āno kohu ole ?" Haina, ae, e ao aku au ia oukou, o na Elele i kohoia e na makaainana, na ka Moi waie no i hana a i noonoo, a 1 kauoha i na makaainana e koho i mau Elele no lakou. E nana ma ka Olelo Alii, o ka la elima o Mei, a o ka Eleie a oukou, ua hana, ua hooko, a ua hoohiki e like me ka hana a na Lunamakaainana ka poe i hooholoia, a i kauohaia e na Mana Nui Ekolu o ke Aupuni Hawaii, e nana ma ke pookumu o ke Kanawai Kivila, penei ka olelo: " Hooholoia e ke Alii, a me na 'Lii a me ka Poeikohoia e na Makaainana i akoakoa

iloko oka Ahaolelo kau Kanawai." Alaila, e nana oukou ma ka Pauku 779 o ua Kana. wai la, a e ike oukou, o ka poe i hooholoia a i kauohaia e na Mana Nui Ekolu, o lakoa ka poe 1 oleloia ma ua pauku la e hoohiki, aole ka pea i kohoia e na makaainana mamuli o ke kauoha a ka Mana hookahi wale no, a ma ia mea e lawe mai ai ia mea i ipu. kukui no ko oukou lunaikehala, a e iawe pa mai i ka olelo mihi a oukou i haawi mai ai na'u i olelo mihi na oukou, a e kala koke no au ia oukou.

Momomoe nui iho na umauma i!alo,a hapai ae i na auwae a leha aku na maka ilana,a nonoi aku ma ka inoa o Allah-hu-akbar, a i ole oukou e hana pela, ke hooki nei au i kuu ao ana ia oukou, a me kuu pane ana'ku ia oukou. No ka mea, ua ike io iho nei au, a ke maopopo io nei ia'u i keia wa, ua ku io na waha o oukou i ka nuku o ke a-u ka i-a nuku oi, a ua pa io na auwae o oukou i ka ala. No ka mea, ua hoohiki iho nei ka Lunamakaainana o oukou i ke Kuniukanawai a makou i makemake ai, a oukou hoi i kapa mai ai ia makou he hoopilimeaai, ua hooko mai oukou i ko'u makemake, ike oukou, poha na lae o oukou, a na ka Luna Hoomalu o ka Hale i hoohiki, uo!e na ka Luuakanawai apana o Kau, a ua ko loa wau o knkou. Ke makemake nei au e hoopuka koke mai oukou i ka oukou olelo mihi ma ke Kuokoa, a i ole ia, ina hoi ua hilahila oukou, e palapala mai no ia'u a e kala aku no au, a i o!e hoi oukou e hoio mihi mai, alaila, e hoka mau oukou i na kau a pau. Me ka mahaio, J. A. Nakaki:. Honolulu, Oahu, Oka. 27, 1804.