Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 6, 9 February 1865 — Page 4
Ka Nupepa Kuokoa.
KA NUPEPA KUOKOA.
he inoa no Kalawaia.
O Hooulu kahi noho a Kalawaia,
Pane ae i kona makuakane,
Palaki ia mai ka lio,
Kaulia mai ka noho,
Hooia mai ke kaulawaha,
He huakai kaapuni ka Kalawaia,
E poai ana ia Oahu nei,
Ole-lua na kepa pele i ke kula o Kaananiau,
Niniu ka nahele o Mauumae i ka holo a ka lio,
Hiki aku la i ka niu o Waialae,
Ane manu ka lio i ka lai o Keehia.
Ilaila ko wahine o Punakaualua,
O ka Pine no o ka iho mua,
Pea ae no o Kalawaia hele ana,
Au ana ka lio i ke kai o Maunalua,
Kuu pau ka holo o ka lio i ke kula o Kaea,
Hala ka ihu o ka lio i ka piina o Koomahame,
He mau aku ke kula loa o Kailiili,
Ku ana ka lio o Kalawaia iluna o Makapuu,
E kilohi ana i ka nani o Kalapueo,
O Kalawaia ke keiki nana i holo ke kula o Waimanalo,
Aia ke kohina i Kawainui,
Ninau mai o Makalei,
Owai la keia lio hulupala ?
He puukani kai luna,
O ke keiki a Paakai o Kalawaia ka inoa e-o,
Ninau mai ke keiki owai la ke kai,
O Ahulili ke one o Alele ke kula,
Kuua ko lio i ka holo,
I hala mai o Mahinui,
Hiki oe i ka olu o Heeiakea,
Ike oe i ka ua poaihale o Ahulimanu,
Ke nihi mai la i ka lae o Kualoa,
Koloua ko lio i na pali o Koolau,
Olu aku la oe i ka makani ahiu o Kahana,
I u-ia ke one o Kaluanui,
Kapaki ke kai o Hauula i ka noke a ka lio,
Aia ka paa ana i kahi o Laie,
Ke kaikamahine puuwai olu a Malaekahana,
E mili ana i na puahala o Kahuku,
Ku ana o Kalawaia niuau ana,
O oe anei ke kupa ke kamaaina o keia wahi ?
Ae owau !
O ke aloha kou ; eia ko'u he ala lio,
Ke hea mai nei o Kawela,
No Waialee ka wai olu,
Ninau mai o Piliaama,
Ke kapeke nei oe i ka nani o Waimea,
Mahalo aku au o Kapaeloa,
Inu ka lio i ka wai o Punanue,
I holo kau alii i ka maikai o Lauhulu,
I pupuu hoolei-loa ia ka laula o Waialua,
Alo ana ka lio i ka ehukai o Puaena,
Auka i ka loa o Mokuleia,
Oni ana ka lae o Kaena i ka makani,
E hoopipili ana ia pohaku o Kauai,
Hele mai ana o Kalawaia i Keawaula me Makua,
No Koiahi ka maile laulii.
E luli ana ka niu o Pokai,
Pohu malino Waianae,
Ei aku ka lai i Nanakuli,
E-ani ana ka makani i Puuokapolei,
Helu na wawae i ka loa o Keoneae,
U-ina ka uwepa i ka lai o Ewa,
Nolaila ka Waikolo he makani anu,
Hai mai o Waiawa,
E Kalawaia e, e wawe oe,
Ina ka wela i Kalauao,
A ka piina i Kapukaki,
Kikii pau ko lio i Moanalua,
Huli aku la i Kalihi i Kaiwiula,
I keu ia ka uapo o Niuhelewai,
He ike na iho ka Leleo,
Aohe lio he manu ke hoa,
Haunaele aku la kai o ke Kaona,
Ke hipa hipa mai nei na haole,
Hoohie mai ka hapauaika,
E hea mai ana eiala-e, ia oe-a,
Maanei kaua e lalai ai — a,
E o e Kalawaia he inoa.
Na PAAKAI.
He Kamailio ana.
Eia na inoa o na mea i kamailio pu, o Barauna, he kumu misionari haole, laua me Walaau, he luna ekalesia ma ka apana o Kuaaina, Hawaii.
Barauna. Aloha oe, o Walaau. Aloha ia oukou na kamaaina o neia kulanakauhale o Kuaaina nei, i keia mea ino i hanaia iho nei i waena o oukou.
Walaau. Ae, aloha oe, ke kumu. Pilihua io no makou, a weliweli hoi, i keia hana lokoino kolohe.
B. Iuka aku nei au, i ka hale o Iakoba, o kou hoa lunakahiko, e nana aku i na eha o kana kaikamahine, o Kahaakei. Ua inoino loa. Pau kona kino i ka pepehiia i ka newa o Kekolohe, a ua nahoahoa ke poo ; ola mahunehune no.
W. Owau no kai ike, a me makou pu a paa ia ia, mahope o kona eha ana. E noho nui ana makou ma kapa alanui i ke ahiahi, holo mai la kahi keiki, i mai la; " Ua eha o Kahaakei !" Holo aku la makou, o kana kane mua, loaa iho la ia ia e moe ana ilalo iloko o ka nahelehele, e uwe ana, hapai ae la ke kane o Haahaa, i kana wahine, a halihali aku ia ia iloko o ko Iakoba hale. Pilihua makou ; pau mai na kane a me na wahine e ike.
B. Ua maopoopo anei ia oukou ia manawa ka mea mea i pepehi mai.
W. Ua maopopo no. Ia loaa ana iloko o ka nahelehele, hai mai no o Kahaakei, na Kekolohe no i pepehi mai ia ia. Mahope hiki mai o Kekolohe i kahi a makou i akoakoa ai mawaho o ka hale. Ninau aku la o Kahiamoe, ka makuahine, " Heaha la kau maanei, ke kanaka ino, i make kuu kaikamahine ia oe ?" Hoole ikaika mai la o ke Kolohe, aole nana i pepehi, aole oia i ike i ka mea nana i hana. Komo ihola o Kekolohe iloko o ka hale, hawanawana iki aku ia Kahaakei, alaila hoole hou mai imua ona, aole nana i pepehi ia ia. Ninau hou aku makou i ka wahine, " Nawai oe i pepehi ? Aole anei oe i hoike mai ia makou o Kekolohe no ?" Aole ia i ekumu iki mai. A pela no ia a hiki i keia la, aole i pane iki mai i ka inoa o ka mea nana i pepehi ia ia.
B. Pehea la hoi i maopoopo ai ia oukou, o ka oukou kumukula o Kekolohe ka mea nana i pepehi.
W. Eia ka mea i maopopo ai. Ua ike pono makou, he hana hewa pu ko laua, O ke ano mau no ia o ko laua launa ana, ua lilo loa o Kahaakei i wahine na Kekolohe. Ua maopopo loa.
B. Aka, ea, ua hele mai na luna o ka ekalesia mai Laumaia mai, e huli i ko laua hewa, no ka hoopii ana mai ia makou o Haaha laua me Nunuha, ka Kekolohe wahine. Ninau mai na luna ia oukou, aole loaa kekahi mea nana e hoike i ko laua hewa. Hoole loa mai o Iakobo, aole hewa laua, he imihala wale no keia hoopii ana, eia ka ua ike pono oukou.
W. Ua ike pono no paha makou, ua hewa laua. Ao pinepine aku hoi na luna o Kuaaina nei ia laua, aole nae laua i hoolohe. Ikaika loa ka hana o Kekolohe, hookaawale loa mai ia Kahaakei nona iho, a papa loa aku ia ia, mai Laumaia mai ia, oiai makou e noho pu ana ma ke alanui, o Kahaakei kekahi, me kana kane e hilinai ana ma ka uha o kana wahine, nana mai o Kekolohe ia laua, ano e ka huhu o kona helehelena. Hele aku la ia a liuliu iki, ua poeleele, hele aku no hoi o Kahaakei. Mahope iki, loaa ia makou ua eha, a hai mai na Kekolohe no.
B. Ua maopopo no. Ahea la e hookolokolo ia ai.
W. Ikeia poalima e hele mai ka Lunakanawai, ke hele nei o Kekolohe e huli i mea nana e hoike ma kona aoao, aia no ia ma kahi e, i ka manawa i eha ai o ka wahine, ninau aku la ia i kela mea keia mea o makou, aole mea nana e ae aku i kona makemake. Ua pau loa ko Kuaaina nei i ka hoowahawaha aku ia ia no kana hana ino.
B. Eia ka ka mea kupanaha loa ! Iaia e noho nei kolohe ana, e aihue ana i ka hapa i-o o kona hoalauna, aohe o oukou huhu ia ia. Ua hoomalu oukou, ua huna i kona hewa. Ua hoomau no oukou i ka oukou mau keiki i haumana nana, aole i hoowahawaha i keia kumukula haumia. Aka, iaia i pepehi ai i kona manuahi i ka laau, oia iho la ko oukou hoowahawaha loa ia ia. Kupanaha maoli oukou.
W. O ko Hawaii nei ano no ia. He hoowahawaha ko makou i ka mea huhu. He mea hou keia hana me ka lima ikaika iwaena o makou, e noho oluolu nei, akahi no a ike ia, makau maoli makou i keia kanaka ino.
B. Ea, e Walaau, he ninau ko'u ia oe, e hai mai oe ia'u no ka mea, he Lahainaluna oe, a ua noho haiolelo oe i kekahi manawa. Eia ka ninau, i kou manao ponoi, mahea ko ke Kolohe hewa nui, o kona lawe ana i ka Haahaa wahine, me ka hooweliweli aku i ke kane, oia paha kona hewa nui, a i ole ia, o kona pepehi ana i ka wahine i ka newa, oia paha ka hewa nui ?
W. Ka, ea, oia no hoi paha kona hewa nui, o kona pepehi ana ia ia, ua eha loa hoi ia.
B. O kou manao iho la no ia, ua oi ka hewa o ka limaikaika i ko ka moekolohe ?
W. O ko'u manao maopopo loa ia, a pela hoi ka manao o ko Hawaii nei a pau.
B. Nolaila, na'u e ao aku ia oe ma ka manao pololei, no ka mea, ke ike nei au, he naaupo maoli kou, mamuli o ka naaupo kahiko o ko Hawaii nei. Aole me kou ka manao o makou no na aina naauao mai, i ko makou manao paa, ua oi loa ka hewa o ka lawe i ka hai wahine, mamuli o ka pepehi ino aku. E hai aku no au ia oe, ua hewa io no o Kekolohe, pepehi ana aku i kela wahine. Aka ea, ina na kana kane, a na ka makuahine paha i kii aku i kela wahine lalau, a pepehi ikaika ia ia a eha loa no kona kolohe, e mahalo io no au i ko laua ikaika, no ka mea, he kolohe nui kona i ka haalele i kana kane noho malie, ke hoahewa loa aku nei au ia laua, ua nawaliwali loa ko laua noho ana, i ko laua pepehi ole aku ia Kekolohe i ka newa nui, a hakii ia kona mau iwi, i kona hele pinepine ana mai i ka hale e kii i ka wahine.
W. Ea, e ke kumu, he hana oolea loa keia au e ao mai no. Aole pela ka makou o Hawaii nei.
B. Ae, aole pela ka oukou, no ko oukou naaupo, aole oukou e hoomalu pono i na wahine a oukou, kii wale mai na kanaka kolohe, aole oukou e kipaku me ka lima ikaika, wale aku no.
W. Ka, o oukou na haole, he poe oolea, he huhu. O ko Hawaii nei he oluolu, he hoowahawaha i ka hana me ka lima ikaika.
B. Pela no, a o ko oukou oluolu wale i ka mea hana hewa, o ka make ia e make nei keia lahui. Pehea ina paha e kii mai kekahi mea ia oe, e oki i kekahi manamanalima ou, aole anei oe e paio ia ia, a kipaku ia ia me ka eha nui o kona kino.
W. Ae, aole au e oluolu i kekahi kanaka, ke kii mai ia'u e lawe i kekahi lala uuku o kou kino. E pepehi aku no paha au ia ia.
B. Aka, ina paha e kii mai kela kanaka i ka'u wahine, oia ko'u iwi aoao, a me ka hapa o ko'u io, aole anei e pono ke kipaku ia ia me ka eha nui o kona kino ? Ina he haole ka mea nana ka wahine, e ola mahunehune no paha ka poe nana e kii mai, ke hopu ia, e make loa ana paha.
W. Oolea io ka oukou, aole anei keia he mea kue i ka olelo a ke Akua.
B. Ua kohu pono no i ko Iehova Kanawai. Ma ke Kanawai a Iehova i haawi ai i ko Iseraela, o ka moe aku i ka hai wahine he hewa ia e make ai. E nana ma Oihanakahuna XX : 10,— Kanawailua XX : 22-24.
W. Aole pela ka manao o keia lahui, he hewa nui ka moekolohe. B. E haalele oukou i ko oukou naaupo, e apo i ke Kanawai o ke Akua oiaio. O keia hewa o ka moekolohe, " he ahi ia e hoopau ana i ka make, a e huki no ia i kau mea loaa a pau." Ioba XXXI : 12.
W. Aka, ea, ina pela e hoopaii'ai ka moekokolohe i ka make, e koe ole ke ola o keia lahui.
B. Alia, aole au i olelo ua pono ka hoopai i ka moekolohe i ka make ma Hawaii nei, no ka mea, ua naaupo keia lahui, aka, ea, ina e hoomalu pono oukou i ka oukou mau wahine, a me na kaikamahine, me ka hana oolea aku i na mea a pau i kii kolohe mai, ina no e ola hou ana keia Lahui Hawaii. O ka moekolohe ka mea e laha ai ka mai kaokao, " he akua hanai ia," e pala ai na kino o na kane, a me na wahine, a e loaa ole ai na keiki ia lakou, a e make emoole ai na keiki a me na makua. E makau oukou i keia hewa nui e make ai. E kinai me ka limaikaika.
W. Aole paha e hiki ia makou ke hana oolea, e like me oukou na haole.
B. O ko makou oolea, oia no ka mea e pakele ai ko makou ola, a e mahuahua ai ko makou lahui. O ko oukou oluolu ka mea e lanakila ai ka make maluna o oukou. E noonoo oe, a e huli oe i ka olelo a ke Aku i ike oe i ka ino o keia hewa nui. E hoi ana au. W. ALOHA NO.
Kona Inoa Ihi.
Halelu 72 ; 18,
(HELU 1.)
O ka oihana i haawiia mai i ka poe haipule e malama, oia o ka hoonani aku i ka inoa o Iesu. Aka, i hiki ia lakou ke hoonani aku iaia me ka ike a me ka naauao, e pono i na haipule ke huli i ka Baibala, a hoomaopopo iho i na inoa i hoikeia mai malaila e pili ana ia Iesu ma kona ano Akua, a me kona ano kanaka. I ko'u huli ana i ka Baibala, ua loaa ia'u na inoa he nui wale, ua oi aku paha i ka haneri, e hoike mai ana i ko Iesu ano a me kana mau hana. A i ko'u noonoo ana, ua manao au, he pono paha ke kamailio pokole aku au, ma ke ano haiao no keia mau inoa o Iesu, me na makamaka haipule o'u ma Hawaii nei, mai o a o.
Ma ka papa akahi, he umikumamakahi na inoa i loaa ia'u ; oia o na inoa e hoomaka ana me ka huaolelo A. Eia no lakou.
Akua. Ioane 1 : 1.
Adamu. 1 Korineto 15 : 45.
Akamai. 1 Korineto l : 30.
Ala. Ioane 14 : 6.
Alahouana. Ioane 11 : 25.
Alakai. Isaia 55 : 4.
Alepa. Hoikeana 1 : 8.
Alii. Halelu 2 : 6.
Aloha. l Ioane 4 : 16.
Anela. Isaia 63 : 9.
Amene. Hoikeana 3 : 14.
Ma keia inoa " Akua" e kamailio iki ai kakou ma keia haiolelo ana. He iwakaluakumamakolu na ano e pili ana me keia inoa, penei :
Akua o na Akua Kanawailua 10 : 17.
Akua akamai hookahi wale no. 1 Timoteo 1 : 17.
Akua ikaika. Halelu 24 : 8.
Akua Hemolele. 1 Petero 1 : 16.
Akua hoomauhala ole. Ieremia 3 : 12.
Akua Kiekie Loa. Halelu 57 : 2.
Akua lauwili ole. Maraki 3 : 6.
Akua lili. Pukaana 5 : 20.
Akua lohi ka huhu. Halelu 103 : 8.
Akua lokomaikai Halelu 86 : 15.
Akua Mana. Kinohi 17 : 1.
Akua Mana Loa. Hoikeana 4 : 8.
Akua mau loa. Hoikeana 1 : 8
Akua ma ke kino. Timoteo 3 : 16.
Akua e malu ai. Roma 15 : 33.
Akua nona mai ke ahonui Roma 15 : 5.
Akua nona mai ka manaolana. Roma 15 : 13.
Akua Nui. Kanawailua 10 : 17.
Akua Oiaio. 1 Ioane 5 : 20.
Akua Ola. Hebera 10 : 31.
Akua pomaikai. 1 Timoteo 1 : 11.
Akua weliweli. Kanawailua 10 : 17.
Akua o ka Honua a pau. Isaia 54 : 5.
I ke Kahunapule Hou.
HELU 2. ALOHA OE A KA PAAHANA A KA HAKU :—
He mau mea no i koe e pili ana i ke ano o kou noho ana, a'u i helu ole ai ma kuu palapala mua ana'ku ia oe, a oia no ka'u e hoopuka nei i keia manawa. E ao oe i ka Paulo olelo ma I Kor. 15 : 33. " O ka launa aku i ka hewa, ka mea e ino ai ka noho pono ana ;" a mai hookipa pinepine ma na hale o ka poe kolohe a me ka poe hana i na mea haumia. Ma kau oihana, ua ku no ia oe ke komo aku iloko o na hale o ka poe hewa, o ka poe hoomaloka a me ka hale o ka poe uhauha ; aka, mai noho loa oe ma na hale o ka poe moekolohe a hookamakama ; mai hookipa loihi a moe ma na hale oia ano, oiai he poe kamaaina haipule ma ia wahi.
" I malama ia oe i ka wahine e, I ka malihini hoi i hoomalimali mai me kana olelo, No ka mea, manomano ka poe i hina iaia me ka eha, Na mea ikaika hoi, ua pau iaia i ka make." Sol. 7 : 5, 26. Eia no hoi, " Mai noho a aie wale i ka kekahi," Roma 13 : 8 — He lua mimilo ka aie.— Oia hoi kekahi hewa nui o ko Hawaii nei lahui, a he kumu no ia o na pilikia a me na hihia he kinikini loa. A pehea la e hiki ai ia oe ke ao pono aku i kau poe hoahanau —" Mai noho oukou a aie wale i ka kekahi," oiai ua aie wale oe i kela mea keia mea me ka hookaa pono ole i kau mau aie.— A pehea la i hiki ai ia oe ke paipai ikaika aku ia lakou e hookaa mai i na dala hanai kumu a lakou, i ae ai e haawi i ola nou, a i uku no hoi nou, ina ua ike lakou he mea aie wale oe i ka hai me ka hookaa ole aku.— Aole no paha e loa nui ana na dala maoli no kou hana ana i keia hana hemolele, a nolaila, he pono ia oe ke ao i ka hoolilo akahele ana'ku o kau loaa,— a e uumi i ka makemake o ka naau i na mea e hanohano ai ka noho ana, o na mea hoi e hoohaaheo ai.
Eia ke kolu o ko'u mau manao no keia palapala. Mai lilo oe i ka hoopii kanawai aku paha i kekahi, a i ka hoopai kanawaiia mai paha.— He hiki ole no paha ia kakou ke pale loa aku i keia hana i kekahi manawa, aka, i ka nana'ku, he mea kupono ole i ke kanaka o ke Akua, ke imi pinepine i ka lima o ke Aupuni, oia hoi ka Luna Kanawai, i mea e hooko ai i kana makemake. E aho no paha e hoopoina wale ia kakou i kekahi manawa mamua o ka hoopii pinepineia ana imua o ka Luna Kanawai o hakaka ai. E hoomanao mau kakou i ka Paulo olelo malaila, I Kor. 6 : 6. " Aka, ua hoopii kekahi hoahanau, a oia hoi imua o ka poe hoomaloka. 7 no ia mea, he oiaio no ua hewa oukou, no ko oukou hoopii ana kekahi i kekahi. No ke aha la oukou i hoomanawanui ole ai i ka hewa ? No ke aha la oukou i ae ole ai i ka lawehala ana i ka oukou ?"
Ua ane like hoi ka Iakobo ma ka mokuna 3 : 17 " A o ke akamai noluna mai, he maemae no ia mamua, alaila he noho malie, he akahai, he oluolu, he piha hoi i ka lokomaikai a me ka hua maikai." Na'u na H.
Ka Make.
E ka mea heluhelu, he nui na kanaka make ma ka honua nei me ke kanu ole ia. He mau tausani i make i na makahiki i hala aku, aole nae i kanuia iloko o na luakupapau. Malia paha o oe kekahi o lakou ; ina oe e heluhelu i keia wahi pepa au e paa nei, e ike koke no oe, o oe keahi kanaka make.
E hoolohe hou mai oe, ina ua paakiki ka naau o ke kanaka no ka hoomana, ina ua hana ole na lima i ka hana a ke Akua, ina ua maa ole kona mau wawae i ka hele ana ma ko ke Akua mau alanui ; ina ua hana ole kona alelo e hana kakaikahi paha ma ka pule ana a ma ka hoonani ana ; ina ua kuli kona mau pepeiao i ka leo o Kristo ma kana Euanelio ; ina ua makapo kona mau maka i ka nani o ke Aupuni o ka lani ; a ina ua piha kona manao i na mea hoowalewale o keia ao, me kona hoomanao ole i na mea e pono ai kona uhane, ina ua loaa keia mau hoailona i ke kanaka, o kana olelo kupono ke olelo, o ka olelo o ka Baibala, a penei ua olelo la : " he make."
O ka wehewehe ana keia no ka poe e auwana ana, a e manaoio ole ana i ka olelo a ke kahuna, a e hahai ole ana i na kauoha maikai, e malama ole ana i ka euanelio, a haalele ole i na hewa o keia ao, hapai ole i ke kea, hoole ole iho i ka manao o ke kanaka, waiho ole i na mea lapuwale, heluhelu ole i ka Baibala, a kukuli ole i ka wa pule. Heaha ke kumu o keia ? Eia ka haina pokole, ua makemake na kanaka.
O ka wehewehe oiaio ana keia o na hewa he nui wale e kaomi ana i ka naau o ke kahuna. Ua nui no ka poe hele ole i ka pule, a he nui no hoi ka poe hele kakaikahi wale no, me ka manao hoi he mea ole. He nui ka poe i hele hookahi i ka halepule, oiai he hiki no ia lakou ke hele palua. He nui no ka poe hele i ka papaaina a ka Haku, me ko lakou hele ole mai i na la noa. No ke aha keia ? Hookahi wale no haina kupono e hai pinepine aku ai no keia poe, " ua make lakou."
E ka mea heluhelu, ua loaa anei oe e make ana ? E loaa ana no kou ola, ina oe e hooikaika i kou imi ana ia Kristo. E mihi oe i kou mau hewa, a e huli koke mai i keia la. E pule ikaika i ka Haku Iesu Kristo i ola oe.
He keiki wahahee ole.
Ua lohe no paha oukou ia Keoki Wasinetona, ka Peresidena mua o Amerika Hui, aka, o kona ano i ka wa he keiki, aole paha i lohe ia.
I kona wa opio, haawi kona makuakane i wahi koi uuku iaia, a ma kona paani ana, ua makemake o Keoki e hoao i kona koi, a oki iho la oia i kekahi kumu laau (cherry) maikai ma ka pa, a lilo i mea inoino loa. Mahope ike ka makuakane i keia hana kolohe a kaumaha, no ka pau ana o kona kumu laau maikai. I kona makaikai ana ma kona kihapai, halawai pu aku la oia me kana keiki kane, a ninau aku iaia, " E keiki ! Ua pau kuu kumu laau maikai, ike anei oe i ka mea nana i hana ?"
O ka nui o na keiki i na e ninauia pela, o ka hoole ka lakou, aka, o keia keiki, he makemake i ka oiaio, nana pono oia i ka maka o kona makua a pane aku, " E kuu makua, na'u no i hana." I keia hai pololei ana mai i ka oiaio, kahe na waimaka o ka makuakane, a kau iho la i kona lima ma ke poo o Keoki, a i aku ia ia, " Pono loa kou pane koke ana mai, 'na'u i hana,' E aho no ke pau kuu mau laau maikai a pau ma keia pa. mamua o kou hoopuka ana i ka wahahee."
Heaha ka hope o keia keiki wahahee ole ? Lilo kela i kanaka nui a hanohano ; he mea aloha nuiia i na kanaka a pau, a kaulana loa kona inoa ma na aina a pau, a ua kapaia " Ka Makua o kona aina." Auhea ke keiki i wahahee i makemakeia. Ua hoowahawaha ia lakou, a lilo ka lakou olelo i mea ole, aka, ina e paa na keiki ma ka olelo oiaio wale no, loaa no ia lakou ka uku kupono, a i kekahi manawa, nui ka uku i loaa mai e like me ka Keoki Wasinetona.
No kekahi Pueo.
I ka paa ana o kekahi Pueo iloko o ka hei, nonoi aku la oia i kekahi Iole, e nali mai oia i na kaula hei a moku i hemo ae oia. Hana iho la no ka Iole pela. A hemo ae la ka Pueo, huli koke oia e ai i ka lole.
Haawina. Pela ke aloha ole o ka poe hewa i ka poe lokomaikai aku ia lakou.
A. F. JUDD,
ALAPAKI, (oia ke keiki a Kauka.)
LOIO
Ma ke kihi o ke Alanui Papu, a me Kalepa.
Honolulu, Oahu, Iune 30, 1864 361-3m.
A. W. B. NAHAKUALII,
He Loio ! A he Kokua !
AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale waiho Ipukukui Mahu, ma ke Alanui Maunakea, makai iho o Leberty Hall, (Lepekaholo.) Ua makaukau oia e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai e hoopii iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na mea hiki ia ia ke kokua ia oukou, a ua makaukau oia e kokua i ko oukou mau Palapala, oia na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, Palapala Moraki, Palapala Aelike, Palapala Hoolilo, Palapala Hoopaa, a me na palapala o kela ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like me ko oukou makemake. A ke kahea aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i ona la, a mahope i na Loio e ae. E ninau no ia ia, no ka uku oluolu. Honolulu, Iulai 23, 1864. 162-6m
Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai, Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00
" Ohana, ano nui, me na kii, } { 2 50 a me na Moohana, } 5 00
" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, } 1 00
" Ohana, me na Moohana wale no, 62 1/2
" Okoa, - - - 50
Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2
Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25
Hoikehonua, Hoikemanawa, ame Ku- }
hikuhi no ka Moolelo, } 25
Haiao, - - - - - 25
Hele Malihini Ana, - - - - 25
Wehewehehala, - - - - - 25
Lira Hawaii, - - - - - 25
Na Olelo Hoopomaikai, - - - - 25
No ko ke Akua Ano, - - - - - 25
Lira Kamalii, - - - - - 25
Kumumua Hou, - - - - - 12 1/2
Moolelo Ekalesia, - - - - - 50
Hoike Palapala Hemolele, - - - - -25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, - - - - - 12 ½
Eia na buke i haawi walei a.
Moolelo no Batimea.
Haawina Baibala.
Ui
Olelo Ao i na Wahine Hawaii..
Ko Dawida Malo Kumumanao.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii
LAAU LAPAAU!
AIA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE
Ma Honolulu.
J. T. GOWER, — Makawao, Maui. J. D. HAVEKOST. — Wailuku, Maui. C. H. WETMORE, — Hilo, Hawaii. J. W. SMITH, — Koloa. Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe, A DR. JAYNE.
HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Naio a me ke Koe, a pela hoi na kanaka. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila ma ia mai e ae kekahi, e like me ka lepo pou, nalulu, pehu, uleule, a me na mai e ae.
O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.
Eia hoi kekahi. O ka laau ka pono keia i ka pau pilikia i ka wela o ka houpo: i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu; i ka nalulu hoopailua; i ka pono ole o ka mai wahine, a me na nea like.
Penei no e inu ai i ka laau hoopaia Naio me na Koe.
Ina no kamalii, e haawi aku i hookahi kupakolu o ka paua ki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki eono, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka na kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ka o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huiia me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono oe elima inu ani i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
He laau maikai a oluolu hoi kela no ka Hi, ka Nahu, Nalulu. Wela o ka Houpo, Haoa, Huapailua wale, Luai, Luai moku. ono olo i ka ai, Nahu me ka awe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.
Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia hana.
Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi hiki i ka iwakalua ka pono.
Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a akaa a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku. (a like a like me ka wai me ka laau,) a pela e inua ae ai. Ekolu, eha, elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ina ua kumu kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau hua'ale Ola. a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i kumu e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia laau hoopaa hi.
Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka luaiia, e hanai hoi aku no e like me mamua; a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
Aohe a makou mea e noi aku ai i ka ka hui uku hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na Laau Kunu a Kauka Jayne, i hoike aku ai i ke oia o na mea a pau i hoakakaia oa kana mau laau. Ua hooia, a e hiki ana no ke hooia i ka mai KUNU, NAHU, a me ke ANU, a me na mai e ae no hoi he mai wale ; a o na mai Hukii no ho i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai la.
HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?
AOLE ANEI HE KUNU OO OU ? AOLE ANEI OU MAI KUNU? AOLE ANEI OU MAI NAENAE? AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma? AOLE ANEI OU KUNU KALILI? AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola o ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
MAI o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne. he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe ae ke mai i nele ka makekemake i na laau hoonaha ; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino ; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa ua make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, ola no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka Huaale Ola a Dr. Jayne.
Me ka hiki ke hoola'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no
ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.) O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua loihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke ola ke inu pu ia ka Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko a hoopau KAIO me na KOE A Kauka JAYNE, e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.
NO NA MAI MA KE AKE, MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI, NA MAI WELA, KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI, KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO, MAI KUNA,
MAI WAHINE, a me ka MAI HOOPAILUA.
Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai PUHA, ALAALA, KAOKAO, PUUPUU, PEHU, KUNAKUNA, Hanene, Lolo, na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino mai no i kana LAAU HOOMAEMAE KOKO.
162-1y