Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 18, 5 May 1866 — Page 3
Ka Nupepa Kuokoa.
e hele mai nei, a nolaila, ua hoomaopopo nui loa lakou ma ia mea.
O kekahi pilikia nui no o na kula aupuni, o ka nele i na halekula kupono, o ka puu dala kula o na apana, ua hiki ole ke hoopau i keia pilikia, koe wale no ekolu a eha paha apana i hiki ke hana i ko lakou mau hale kula iho.
No ka makemake o ka Papa e hoala i ka manao aloha a me ka hoohui ana mai i na makua mea keiki e kokua, nolaila, ua hooholo iho lakou ma na wahi i makemakeia e hana i hale kula hou, a i ole ia e hana hou paha i kekahi hale kula kahiko a maikai loa, ina na ka apana e hookaa ka hapalua o na lilo, alaila na ka Papa Hoonaauao e hookaa kekahi hapalua, mailoko ae o na dala e waiho ana malalo o ko lakou lima. Iloko no o keia manawa, ua lehulehu wale na wahi i kokua mai i keia olelo hooholo, malalo o keia olelo hooholo, ke hanaia nei kekahi mau hale hou, a ke ohi nei na makua mea keiki i na dala no ke kapili ana i hale kula ma na wahi he 20. He 15 o keia mau hale kula hou, aia ma ka mokupuni o Hawaii wale no, a 3 ma Kauai, a 1 ma Maui a me Niihau.
He mea e ae no kekahi e pili ana i na hale kula aupuni a ka Papa e makemake nei e hoike aku ia oukou, a me ka poe e ae no hoi e pili ana ia mea. Ma kekahi mau wahi lehulehu wale, no ka nele i na hale kula aupuni, nolaila, ua malamaia na kula maloko o na hale halawai a me na halepule o na poe Hoolepope, a o na poe Ka tolika paha e noho ana maluna o ka aina. I ka hanaia ana o kekahi o keia mau hale, ua kokua no ka puu dala kula o ka apana, aka, aole nae no ia mau hale a pau. O kekahi o keia mau hale, ke ku nei iluna o ka aina kula. O ka hope o keia mea, o ka lilo o na kula aupuni i mea malalo o ka makemake o kela a me keia aoao hoomana, a ua oi ae mamua o ka hookahi ka hai maoliia mai no e hele. A o kekahi hope no hoi o keia nele ana o ke aupuni i ka pono maluna o ia mau hale, o ke kunanaia a me ke kapaia'ku o keia mau hale he mau hale hoomana, a aole hoi he mau hale kula aupuni, a ua makemake ole ia e na makua mea keiki, o na aoao hoomana e ae, mai ka aoao hoomana o ka mea nona ka aina kahi i ku ai o ua mau hale kula la, he mea kupono maoli no ka hoomakaukau ana e like me ka hiki, i na mea e loaa ai ka ike i na kanaka a pau iloko o na kula aupuni.
Aka, i mea e ko ai ia mea, a e hooko ponoia'i hoi me ka like a me ka maikai a puni keia aupuni, ua kupono loa i na kula aupuni e ikeia aku me ke ano kulana ku i ka wa ma na mea pili hoomana. Ua manao iho ka Papa ua pono e hoonui ae i ka uku o na kumuao o na kula aupuni, i mea e hookonokono aku ai ia lakou e malama i ka lakou mau kula me ka maikai i ka wa e kula ai, no ka manao pu ana iho kekahi ua oi ka pono a me ka pomaikai o na malama kula ewalu, a eiwa paha iloko o ka makahiki hookahi, me ka malama pono ia, mamua o ke kula ana i makahiki okoa me ka malama pono ole ia, a me ka lolelole pinepine. Ua manao lakou he pono ke hookiekie aku ia lakou, (na kumu,) iloko o ko lakou manao iho, a iloko hoi o ka manao o ka poe o ko lakou wahi, me ka hoike aku hoi ia lakou i ka hiki ke loaa ka hanohano a me ka waiwai mamuli o ka hooko pololei ana i na hana i waihoia aku ia lakou. Ma na manawa a me na wahi kupono ua hoohanaia na hauman i kekahi manawa, e kokua ana i ka hoomaikai ana i ko lakou ola kino, a he kokua pu hoi ma ke kuai ana aku i mau buke kula, papakakau, a pela aku, no na haumana, me ka hoolilo aku hoi ia lakou he poe e kuleana like ana iloko o ka mahiai ana a me ka hoonani ana i ko lakou mau hale kula, a me ka aina pu.
KULA KIEKIE AE, A ME NA KULA WAE, KAHI O KA OLELO HAWAII KA OLELO E AOIA.
Kula Nui o Lahainaluna. - Ua hookumuia keia kula e ka A. B. C. F. M. a mahope hoihoiia ae i ke Aupuni, ua hoololiia ae he mau kumuao hou, a ua hana hou ia, a hoomaikaiia iloko iho nei o ka makahiki i hala. O Rev. Mr. J. F. Pokue, kumukula, a me S. T. Alekanedero, kokuakumu, ua haalele mai laua iloko o na elua makahiki i pau ae nei; ua hookohu mua ia o Rev. S. E. Bihopa i kinohi i kokua, a mahope mai hookohuia i kumuluna, a o ka Rev. C. B. Andrews kumukokua. No ka nahaha o ka halenoho o na kumuao, nolaila ua kapili hou ia, a ua hoomaikai kupono ia; a no ka alaa pu ia a hiolo ka halemoe o na haumana iloko o ke kau makani ino iho nei, iloko o ka malama o Dekemaba i hala, nolaila, ke hana hou ia nei kekahi hale paa ma kona wahi, a o ka lilo ke huiia me na mea e ae e pono ai e hiki ana i ka $4,000.
O ka nui o na haumana e noho ana maloko oia kula, i ka wa e hanaia nei keia palapala hoike, he 73. Oiai ua hele mai ia poe, mai waenakonu mai o na kanaka Hawaii kuonoono, nolaila, ua makemake ka Papa Hoonaauao e aoia lakou, aole wale no ma ka ike palapala, aka, i ike pu ai lakou i ka noho'na ohana a me ka noho maikai ana, oiai lakou e noho ana iloko oia kula, a e hoomaamaa mau no hoi ia lakou ma ke ano o ka noho maikai loa ana, a me na mea e hana mau ia nei ma ke ola naauao ana, i hiki ai ia lakou i ko lakou wa e puka mai ai mailoko o ia kula, ke halawai aku ma ke kulana kaulike me na poe i hanau ia a i ao ia hoi ma na aina e, e hakoakoa, a e aumeume like ai me lakou ma na oihana lehulehu wale o keia noho ana'ku.
Oiai o Mr. S. T. Alekane dero e noho kumukokua ana, ua hoomakaia ke kanu ana i ke ko e na haumana me ka holo pono, a i ka makahiki i hala iho nei he umikumamakahi paha eka ko i okiia, a ua loaa mai he $1,200.
O ka huina o na lilo a pau o ka Papa Hoonaauao no Lahainaluna no na makahiki elua e pau ana i ka la 31 o Ma raki, 1866, he $10,077 24, a noloko mai o ia mau dala, ua lilo he $1,021 81 no ke kapili hou ana i ka hale noho o na kumuao, a he $4,000 i hooliloia no e like me ka mea i hai mua ia ae nei; a o na dala koena he $5,055 43 ua hooliloia ma ka uku ana i na kumuao, a me ke ola o na haumana, iloko o ka manawa i oleloia mamua ae nei. Ua maikai loa ka noho ana a me ke ano oia kula nui i keia manawa.
Ke Kula Hanai o Hilo no na Keikikane Hawaii. - O keia kula e ku nei ma Hilo, Hawaii, ua kokua makahiki ia e ka Papa Hoonaauao ma ka uku ana i ka uku o ka kumuluna a me ke kokua kumu. He Kula Hawaii Kiekie keia, no ka pomaikai a me kahi e ao ia'i o na keiki mai na apana o Hawaii ponoi iho. Aia ka malama o ia kula malalo o Rev. D. B. Laimana, a o ka nui o na haumana e noho nei ilaila he 76.
O keia kula ke mau nei no ka holo mua ana ma ka maikai a me ka pono. O ka ikaika o na kumu, aole no i hoemi ia iho e ka o-o o na makahiki, oiai o kona ike a me kona mana oluolu maluna o kana mau haumana, ua manao ia ia mea e ka Papa Hoonaauao ma ka de gere kiekie loa ma ka pili ana i ka hoopomaikai aupuni. O ke kumuluna mahalo pono ia, ua kokua ia e kana kaikamahine, ka mea i komo iloko o ka oihana, me ka manao kuihe ole, a me ka ikaika nui mao ole.
Ke Kula Wae o Waioli no na Keikikane Hawaii. - O keia kula e ku nei ma Waioli, Kauai, aia no ia malalo o ka malama ana a Mr. A. Wilcox. Mamuli o ka emi nui ana aku o na haumana o keia kula, nolaila, aole i kokua aku ka Papa Hoonaauao mahope mai o ka la 30 o Iune i hala iho nei, koe wale no na mea i loaa mai ia kula noloko mai o na mea kanu o ka aina i hookaawaleia no ia kula a i hanaia hoi e na haumana. No ka Papa Hoonaauao ke kula, aka, aole nae na lakou ka aina kahi i ku ai o ka hale kula.
Ke noonoo nei ka Papa Hoonaauao no ka hoonui ana ae ia kula i nui kupono ai no na haumana noho mau he 25, a e hana hoi i hiki ke aoia a makaukau ka poe ma ia kula i hiki ke lilo i mau kumuao no na kula Aupuni ma Kauai, kahi e ike ia nei ka nele. O ka nui o na haumana e hele nei i keia kula he 24.
Ke Kula Kaikamahine ma Waialua. - Aia keia kula ma Waialua, Oahu, malalo o ka malama ana o Rev. O. H. Gulick. Ua malama ia keia kula e ka A. B. C. F. M., a he 50 ka nui o na haumana. Iloko o keia mau kula eha i haiia maluna, o ka olelo Hawaii ka olelo i aoia. Ma Lahainaluna, Hilo, a me Waioli nae hoi, ua aoia ka olelo Enelani ma na papa, me ka makaala, a me ka holo pono.
NA KULA ENELANI, KAHI O KA OLELO ENELANI KA OLELO I AOIA.
Ke nonoi nei au e hoike e like me mahope nei:
MA HAWAII.
Kula Kaikamahine a Mrs. Kipimana, ma Hilo. - Aia keia kula ma Hilo, Hawaii, malalo o Mrs. Kipimana. O keia ke kula hookahi o ia ano a ka Papa Hoonaauao i ike ai, ma Hawaii. He 28 na haumana, a aole i kokuaia e ka Papa Hoonaauao a hiki i keia manawa.
Kula La Enelani o Hilo. - Ke malamaia nei keia kula maluna o ka aina o ka Papa Hoonaauao, a ua kokuaia aku i kekahi haawina makahiki he $500 mai ka Papa aku. O Mr. H. R. Hikikoki ke kumuluna, a o ka nui o na haumana he 45 keikikane a he 17 kaikamahine.
Ke Kula Enelani ma Waimea, Hawaii. -Na Miss Laiana. O ka nui o na haumana he 17.
MAUI.
Kula Hana a na Kaikamahine ma Lahaina. - Ua malamaia keia kula e na poe Wahine Hoomana e pili ana me ka Hoomana Enelani. He 31 ka nui o na haumana, a ua loaa aku kokua i kela hapalua a me keia hapalua makahiki. A ua haawiia aku he $270 no ka hoomaikai ana i ka hale a me ka pa kula.
Kula Kaikamahine o Makawao. - Aia ma Makawao, Maui, keia kula, malalo o Mrs. J. P. Green a me Miss Parker. He 29 haumana e noho nei a e aoia nei ma ia kula. He kokua hapalua makahiki ia e ka Papa, e like me ka nui o na haumana.
Kula La Enelani o Lahaina. - Ua malama ia keia kula maluna o kahi o ka Misina o Enelani, aia malalo o Mr. G. W. Hart, a ua kokua ikiia i kekahi haawina makahiki he $500 mai ka Papa Hoonaauao aku. O ka nui o na haumana ma ka Papa inoa haumana o ia kula he 62, a o ka nui o na haumana hele mau ma ka awelika he 55.
A ua wehe ae no hoi o Re v. Geo. Mason he kula hanai no na keikikane ma Lahaina, a i keia wa he umi ka nui o na haumana.
Kula La Enelani o Lahaina. - Ua malama ia maloko o ka Halepule Katolika Roma, e Rev. Raymond Delalande. O ka nui o na keikikane e hele nei ma ia kula he 23.
Kula La Enelani ma Makawao, Maui. -Malamaia e Rev. J. P. Green.
Kula La Enelani ma Kaluaaha, Molokai. - Ua malamaia e Miss Paris. O ka nui o na haumana he 49.
OAHU.
Ke Kula Alii ma Kahehuna. - O keia kula, na hale, a me ka pa, aia ma Honolulu, a no ka Papa Hoonaauao no, aia malalo o Mr. J. R. Kinney ke kumuluna, a o Mrs. A. W. Allen ke kumuao o na haumana ao kumumua, a Miss M. E. Andrews a me Miss Louisa Brickwood na kokua. Aia no na lilo a pau o keia kula i ka Papa Hoonaauao. He 70 haumana ma ke keena kiekie, a he 50 haumana ma ke keena ao kumumua. He kula keikikane wale no keia, oiai ua hookaawaleia na kaikamahine i ka makahiki i hala ae e ka Papa. A ua hooliloia ke kula i kapaia mamua "Ke Kula uku ole o Honolulu," a ua kapaia o Ke Kula Kaikamahine o Mililani. Ua manao iho ka Papa ua pomaikai loa lakou ma ka wae ana i na kumuao no keia kula, a he mea no hoi e mahalo nui ia ai na kumu.
Kula Kaikamahine o Mililani. - Aia keia kula ma Honolulu. O keia kula, ka hale a me ka pa, no ka Papa Hoonaauao no, aka, o ka uku makahiki nae o na kumu, ua hookaaia mailoko ae o ka puu dala kula o ka apana o Honolulu. Aia keia kula malalo o Miss S. F. Corney, kumuluna, a o Mrs. Caroline Kinney, kumuao o ke keena kula ao kumumua. He 33 kaikamahine o ke keena o luna, a he 38 o ke keena ao kumumua. A ua maikai loa no hoi ke ano o keia kula i keia manawa.
Kula Nui o Oahu (Oahu Colle ge). - E ku nei ma Punahou e kokoke ana i Honolulu. Ua hookumuia keia kula e ka A. B. C. F. M. ma na makana kokua ma Amerika Huipuia, a me ke kokua lokomaikai ia no hoi e ke Aupuni Hawaii. He kula keia i hoopaaia ma ka Palapala Hoohui, a na ke Aupuni e koho i elua luna hooponopono no ia kula. Mawaho ae o ka aina i haawi wale aku no ua kula nei ua haawi pu ke aupuni i ke kokua no na haumana ekolu ma ke kula nui. O. W D. Alekanedero ka Peresidena, a o Proof. a me Mrs. E. P. Church, a me Miss Coan, na kumuao e noho nei. O ka hapanui o na haumana, aia no ka noho ana a me ka hanai ana ma ke kula nui. He 47 ko lakou nui, he 30 keikikane, a he 17 kaikamahine.
Kula Nui o Kaalaa, Pauoa, (Kaalaa College). - Ke ku nei keia kula ma Kaalaa, e kokoke ana i Honolulu, malalo o Rev. E. Ibbotson, he 26 haumana, (keikikane), o keia kula, a mai ka wa i hoomaka ia ai ma ka M. H. 1864, ua kokua aku ka Papa he $250.
Kula Ohana ma Makiki. - Aia keia kula ma Makiki, e kokoke ana i Honolulu. Aia ia kula malalo o Miss Maria Ogden, a he 21 haumana kaikamahine. O ka hale a me ka pa, no ka Papa Hoonaauao, a ke kokua nei hoi ka Papa i kela a me keia hapalua makahiki, e like me ka nui o na haumana. Iloko iho nei o Dekemaba i hala, ua kokua aku ka Papa he $300, no ke kapili hou ana i ka hale kula.
Kulanui o Ahuimanu. - Aia keia kula ma Koolaupoko, Oahu, malalo o Rev. R. A. Walsh, a o ka nui no o ke kokua ana o keia kula, na ka Misina Katolika Roma. O ka nui o na haumana e noho nei ma ia kula he 23, he poe keikikane wale no. Ua haawi aku ka Papa i keia makahiki he $400 i mea e kokua ai ia kula.
Kula Vilikini. - O na wahine Vilikini, (na Kaikuahine o ka Puuwai Hemolele,) ke malama nei lakou he elua kula kaikamahine ma Honolulu. O kekahi he kula hanai he 27 haumana; o kekahi hoi he kula la he 56 haumana. A ua lokomaikai no hoi ke kumu wahine luna ma ka lawe haumana ana i kekahi poe wahine Hawaii, e ao ana ia lakou i na hana wahine, a me ke ano o ka noho ana, i makaukau ai lakou ma ka lilo ana i kumuao no na kula Aupuni ma na wahi i hookaawaleia ai o na keiki kane me na kaikamahine. Aohe no he mea i hooliloia e pili ana i na haumana, no ia ao ana, e ka papa a me na makua no hoi.
Kula La Enelani o Alanui Papu. - Aia keia kula malalo o Mr. M. B. Beckwith, a he 46 haumana; he 32 keikikane, a he 14 kaikamahine.
Kula Hanai kaikamahine a M rs. Corney ma Pauoa. - Aia keia kula malalo o Mrs. Corney. Ka nui o na haumana 5.
Kula La Enelani o Waialua. - E malama ia nei e Mr. S. S. Boys. He 5 keikikane, a he 10 kaikamahine.
Kula La Enelani ma Waialua. - E malama ia nei e J. W. Nakuina. O ka nui o na haumana he 8 keikikane, he 7 kaikamahine. Kula la Enelani ma Waialua, e malama ia nei e J. W. Nakuina, 15 ka nui o na haumana.
Kula la Enelani o Waianae, e malama ia nei e Kauhani, 15 ka nui o na haumana.
Mawaho ae o na kula i hoikeia maluna, eia iho mahope nei kekahi mau kula Enelani ma Honolulu, penei: Ka Mr. W. Gulick, 13 haumana; Mr. Donald Walsh, 25 keiki kane; Mr. J. T. Doyen, 25 keikikane; Mr. Jos. Watts, 21 keikikane.
Ke kula Kaahumanu he 17 keikikane, he 5 kaikamahine, a me ka M rs. Limaikaika (Armstrong) kula, he 8 keikikane, a he 6
kaikamahine.
KAUAI.
Kula Ohana o Koloa. - Ma ka olelo hoike a ke Kahukula Nui i ka Papa Hoonaauao, ua nui kona mahalo ia kula. Aia ka malama o ia kula malao o Mrs. J. W. Smith (Kamika) a me Miss Knapp, me ke kokua ia e na Misses Smith. He 25 haumana kaikamahine o ia kula. He uku ka Papa i keia kula ma ka hapalua makahiki, e like me ka nui o na haumana; a ua haawi aku he $250, i mea e hoonui hou ae ai i na hale o ia kula.
Kula Nui o Koloa (Koloa Academy). - Rev. D. Dole, kumuluna. He 14 haumana.
Kula Enelani o Hanalei. - Aia kela kula malalo o Miss Louisa Johnson. No ka Papa no ka hale kula, aka, o kahi i ku ai no ka A. B. C. F. M. Ua hooholo iho ka Papa he $500 no ka makahiki, i mea e kokua ai ia kula. He 27 haumana kane, a he 17 kaikamahine.
Kula La Enelani o Hanalei. - He kula keia i kukuluia iho nei ma ka aina Princeville, aia malalo o Mr. J. Kavanagh.
E like me ka Pauku 30 o ke Kanawai o ka la 10 o Ianua ri, 1865, ke hooikaika nei ka Papa i keia wa e kukuluia i Kula Hanai, ma kahi e pili koke ana i Honolulu, no na keikikane Hawaii malalo o ka hooponopono ana o ke Aupuni. O na dala i haawiia i ka Papa e ka Ahaolelo i hala iho nei, e lawe wale ana no ka hookumu ana; aka, o ko lakou manao nae, ka hoonui aku, a e hoolilo no hoi i na dala a pau e hiki ana, e like me ka mea e noiia aku nei ma ka Bila Haawina.
A iloko iho nei o keia manawa, ua wae ae ka Papa he ewalu keikikane ano naauao, a ua hookuu mai na makua o ia poe keiki na ka Papa Hoonaauao a hiki i ko lakou wa e oo ai, a ke manaolana nei no hoi ka Papa, e nui mai ana na keiki e hookuuia mai na lakou ma ia ano. Ua waihoia keia mau keiki ma kekahi mau kula wae, a hiki i ka wa e makaukau ai o ke kula e manaoia nei e hanaia, a e lilo lakou i poe kia e houluulu mai ai i ka poe keiki i manaoia he poe maikai, o na apana, a me na kula e ae, e hapai aku iloko o keia kula.
Ke Kula Hanalima me ka Hoopololei. - Ua kukuluia e like me ke kauoha a ka Hale Ahaolelo. O ka lilo no ke kukulu ana a me ka malama ana ia kula, e ike ia ana ma ka papa hoike e hoopili pu ia nei ma keia e hoike ana no na lilo o ka Papa Hoonaauao. O kahi i waeia no keia kula, aia ma Kapalama, a ua ikeia iho no ke kupono o ia wahi. O ke kokoke loa ana o ia wahi i ke kulanakauhale o Honolulu, ke kumu o ka wae ana ia wahi, i makaikai a hooponopono koke aku ai no ka Papa ia kula. I kinohi, aole no i ano holo mua ia kula ana ke nana aku, aka, ma ka hooikaika kino ana no o na hoa o ka Papa Hoonaauao, a me na luna ponoi iho a lakou, ua hoomaka ae ke kula i mea pomaikai, e like me ka mea i manaoia e ka Ahaolelo Kau Kanawai. I keia manawa he 15 keiki kane e aoia nei i maamaa ma ke ano hana, a me ke ao palapala pu ia, a ke hilinai nei hoi ka Papa no lakou, a me ka poe lehulehu e ae mahope mai o lakou, i ka noho ana kanaka makua maikai, a ina la paha e ole keia, ina la paha ua lilo lakou he poe i poino loa. Ua hookaa nui ia mai no ke aupuni e ka malama ana ia lakou. Ua komo ae ma ia kula mai ka hoomaka ana he 15 keiki kane, a he 2 kaikamahine. Ke pii ae nei ka mahaloia o ke kula e na makua o ha keiki hoolohe ole, a ike lea ae nei no hoi na Lunakanawai Apana i ka hana a me ka pomaikai o ia kula.
Ke manaolana ae nei no ka Papa, e hele mai ana no kekahi Komi te Hanohano o ko oukou Hale Ahaolelo, e makaikai i keia hale kula, i ka wa e hele ai e makaikai i na hale e ae o ke Aupuni ma ke kulanakauhale Alii nei. Aia ia Mr. a me Mrs. Hyde ka hooponopono a me ka malama o keia kula.
E OLA KE ALII I KE AKUA !
M. KEKUANAOA,
Peresidena o ka Papa Hoonaauao.
DALA I HOLILOIA E LIKE ME KA HAAWINA A KA BILA HAAWINA O 1864 A ME 1865. Haawina no na kula
Hawaii a me na
kula Enelani $24,000 00
Dala i hooliloia no
na kula, koe wale
no na kula Aupuni
Ao Olelo Hawaii $11 810 08
Dala i hooliloia no ke
kukulu ana a me
ka hoolako ana i
na kula, koe wale
no na kula Aupuni
Ao Olelo Hawaiii 11,425 13
Dala i hooliloia no ke
kukulu ana a me ka
hoolako ana i kahi
mau hale kula Aupuni
hou ma ka Mokupuni
o Hawaii 284 79
Oahu 90 00
Kauai 390 00
$24,000 00 24,000 00
Haawina no ke Kula
Hanalima a me
ka Hoopololei $6,000 00
Dala i uku ia no ke kukulu ana i na hale $2,200 00
Dala i uku ia no ka hoolako ana, hoomaemae ana a me ka lilo no na kapa aahu, me ka hanai ana ina haumana 1,249 29
Dala lilo i ka uku o ka mea nana i malama 1,200 00
Dala lilo i ka uku hoolimalima o ka pa kula 432 00
Koena dala i hoolilo ole ia 918 71
$6,000 00 $6,000 00
KA LOAA A ME NA LILO NO NA KULA AUPUNI.
1864. - Koena ma ka lima o na Puuku, Ian. 1, 1864 $20,522 67
Loaa mai iloko o ka makahiki 1864 27,104 83
Huiia $47,627 50
Na dala i hooliloia 1864 $31,438 63 Koena ma ka lima o na Puuku, Ian. 1, 1865. 16,188 87
$47,627 50
1865. - Koena ma ka lima o na Puuku, Ianuari 1 $16,188 87
Loaa mai iloko o ka makahiki 1865 29,513 99
Huiia $45,702 86
Na dala i hooliloia 1865 $30,681 16
Koena ma ka lima o na Puuku, Ianua ri 1, 1866 15,021 70
$45,702 86
No ka make ana iho nei o ka luna kula o ka Apana o Kona Hema, aohe i waihoia mai na Hoike oia Apana, no na hapaha hope elua o ka makahiki 1865; nolaila, aole i komo na dala i hooliloia no ia mau hapaha iloko o ka hoike maluna ae nei.
DALA KULA I HOOMOEIA.
Ka nui o na Dala Kula i hoomoeia iloko o ka Waihona Waiwai o ke Aupuni, e loaa mai ana ka uku hoopanee e like me ka 12 ken. o ka makahiki, i ka la 31 o Maraki 1866. $20,923 38
Na dala i hoaieia 3,709 00
Huina pau loa o na Dala Kula i hoomoeia no ka uku hoopanee e like me 12 ken. o ka makahiki $24,632 38
Na dala i loaa mai no na aina kula i kuaiia'ku, a hoomoe ia iloko o ka waihona waiwai o ke Aupuni, no ka uku hoopanee makahiki, e like me 9 keneta. 2,100 00
Ka huina pau loa o na Dala Kula i hoomoeia $26,732 38
DALA O KA OIHANA I LOAA MAI, A I HOOLILOIA.
Na Loaa - Koena dala e waiho ana Maraki 31, 1864. $1,773 03
No na buke kula i kuaiia'ku. 3,002 64
Mai na kula o Kahehuna 473 90
Mai ka Hae Hawaii 2 50
No na aina kula i kuaiia'ku 1,730 40
No ka uku hoopanee a me ka uku hoolimalima 6,448 20
Dala i hooaieia 2,912 50
No ka buke kumu olelo a Anaru 25 00
Ohiia no Lanainaluna 45 00
Koena o ka haawina no na kula, i hookaawaleia no ke kukulu ana, a me ka hookumu ana i ke kula Hanai ao olelo Enelani, no na keikikane 3,244 68
Lilo - I na lako hoailona keleawe 8 00
Hoounaia iloko no na buke kula 2,205 42
No na kula o Kahehuna 3,580 42
No ke kuai ana, pai ana, a me ka humuhumu ana i na buke kula 2,546 92
Hoomoeia me ka puu dala kula kumupaa 986 90
No na uku hoolimalima 74 43
No na dala i ohiia no Lahainaluna 24 00
Hoomoeia ma ka Waihona Waiwai o ke Aupuni 2,100 00
Koena dala i keia la 31 o Mar. 1866 8,131 28
$19,657 85 $19,657 85
NA KULA HANAI, KAHI I AO IA AI KA OLELO ENELANI.
Lilo o ke
Aupuni 1861-5 Keikikane Kaikamahine Huina
HAWAII -
Hilo.............. Rev. D. B. Lyman, $1,800 00 76 .. 76
MAUI -
Lahainaluna.. Rev. S. E> Bishop, 10,077 24 73 .. 73
Lahaina........ Rev. George Mason, .............. 10 .. 10
Lahaina........ Sister E. Bertha, 630 00 .. 31 31
Makawao...... Rev. J. P. Green, 390 00 .. 29 29
OAHU -
Punahou.......W. D. Alexander, .............. 30 17 47
Makiki...........Mi ss Maria Ogden, 822 78 .. 21 21
Honolulu....... Sisters of Sacred Hearts, .............. .. 27 27
Kaalaa.......... Rev. E. Ibbotson, 250 00 26 .. 26
Ahuimanu..... Rev. R. A. Walsh, 400 00 53 .. 53
Honolulu.......Kaahumanu .............. 17 5 22
Pauoa...........M rs. Corney, .............. .. 5 5
KAUAI -
Koloa............M rs. J. W. Smith, 832 21 .. 25 25
Koloa............ Rev. D. Dole, .............. 14 .. 14
NA KULA LA, KAHI I AO IA AI KA OLELO ENELANI.
Ka nui o na Hale Kula, - - - 23 Huina o na haumana Keikikane, - 469 Huina o na haumana Kaikamahine, 237 Lilo o ke Aupuni i na Kula i ka makahiki hookahi, - - - $5,450
HALEKUAI PULUPULU !
UA MAKAUKAU AU E KUAI aku i ka Pulupulu Hawaii, o kela ano keia ano, penei: Ki Ailana, Helu 1. - Waeia a me na hula. Georgia, Helu 2. - Waeia a me na hua. A e haawi aku no au i ke kumukuai i oi aku.
H. M. WHITENY.
Honolulu, Mei 5, 1866. 231-6m
Ma ke Alanui Nuuanu
- O -
IAKOBO ESTALL !
- MEA -
Hana Tini a hana Hao Apana.
- MEA -
HANA KAPUAHI HAO !
KE HAAWI AKU NEI I KE ALOHA I na kanaka o Hawaii nei, no ko lakou launa oluolu ana mai i ka wa i hala, a ke lana nei ka manao e mau mai no ko oukou kipa ana mai. O ka poe e makemake ana e kuai kapuahi hao, a mea pili paha i na Tini, e kipa mai ia nei mamua o ka hele ana aku i kahi e. 231-3m
$2.00 Makana !
UA NALOWALE HE LIO HULUPALA maka keokeo, a ekolu ona mau wawae keokeo, aka, ua kapilii ia kona mau wawae a eha i na kapuai hao. Ua puka kona kua, a o ka hao kuni, ua pohihihi. E uku ia keia makana maluna i ka mea e hoihoi mai ia. HILIPALANI. Nuuanu, Oahu. 231-3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE NA KANAKA A PAU, OWAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu aku nei i ka helehewa ana o na holoholona ma ko'u aina, oia hoi O Puukauwai, Kawailele, ma Manoa, E hopuia ka holoholona e hele ana maluna o ua mau aina la, a e hooukuia hoi ka mea nona ka holoholona he $1.
HON. HOOHOKU. Manoa, Oahu. 231-2t
OLELO HOOLAHA.
E IKEIA MA KEIA, KE PAPA LOA aku nei na mea nona na inoa malalo nei, a ke hookapu loa aku nei hoi maua, aole e hele wale na holoholona o kela ano keia ano maluna o ko maua kuleana, maloko o ke Ili Aina
O Halelena ma Manoa, Oahu.
Ina e komo kekahi o na holoholona ma ua mau kuleana la o maua, e hoouku no maua i $5. pakahi no ka holoholona hookahi, a ina e uku ole mai, e lawe no maua i ka Pa Aupuni. A ke papa pu ia aku nei no hoi, aole e komohewa kekahi mau kanaka a mau wahine paha ma ua Ili Aina la. A o ka poe kue i keia, e hoopii no maua ke Kanawai.
KUIKUIKAHI. KAMAKIAI . Manoa, Oahu, Mei 5, 1866. 231-3t
OLELO HOOLAHA !
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU ke nana mai i keia. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku nei au ma ke akea, o ka aina o Kawaiki ma Kunawai, Oahu. Ua lilo ia'u ma ka Hoolimalima, nolaila, e pono oukou e malama i ko oukou mau holoholona, Lio, Bipi, Hoki, Miula, Puaa, a pela aku. Oiai ua hookohu au ia Keomoku i Luna nana maluna o ua aina la, iaia ka mana. Ina e komo kekahi o keia mau holoholona i haiia maluna, maloko o ka aina, alaila, e uku no $2. o ke poo hookahi o kela a me keia holoholona. A aia i kuu Luna wale no ka mana, a e lilo keia i Kaanawai paa mai keia la aku o ka puka ana.
231-1m H. MAE FARLANE (HENELE.)
Lio Helehewa !
E IKE AUANEI NA KANAKA A pau a me na haole. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei. Eia ma ko'u wahi kahi Lio kane ulaula helehewa, lae kea kapakahi, o ka hao kuni, he hao manamana ano e ma ka uha akau mahope, ina ike ka mea nona keia Lio, e kii koke mai me na dala pu mai no elima ($5), no ka poino o ka mea kanu, a me ke dala $1. o ka Hoolaha ana, ina kii ole mai a hala na la he kanakolu, lilo loa ia'u keia Lio, e kuni no wau i ko'u hao ponoi.
A. U. KAHUE.
Ap r. 22, 1866. 231-1t
Olelo Hoolaha !
E IKE AUANEI OUKOU e na kanaka a pau. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu aku nei au i kuu aina hoolimalima LOKO-IA,
Ma KALAPA,
Ma ka Apana o Halawa ma Ewa, aole mau kanaka a mau haole paha e hele ma kae o ka wai a ike lakou i ka mau e na-na ana maluna o ka ili-wai, aole e hiki i kekahi kanaka a me kekahi haole ke hele e ki i ka manu mawaena-konu o ka ili-wai, a ma kae o ka wai. Ina o ka ema e hookuli, a lohe ole, mawaena o na wahi i hai ia ae la maluna, mai noho a ki wale. O ka mea a mau mea nana e kue i keia mau olelo papa a'u, e hoopii no wau e like me ke Kanawai o ka aina. E lilo keia i Kanawai paa mai ka la e puka'i ma ke KUOKOA a mau loa'ku.
WILLIAM KAMAKAHEWAHEWA.
Makalana, Halawa, Ewa, Oahu, Apr. 13, 1866. 229-4t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA a pau ke nana mai lakou. Owai o ka mea nona ka inoa malalo. Ke papa a ke hookapu loa aku nei au i kuu aina iwaena-konu o ke Ahupuaa o LEHUA, a me kahi i komo i ka Pa o
Lehuula a me Kawanui,
Oia na pauku aina i koe i ka hoolimalima ia. Ua kapu ka hele wale ana o na holoholona o kela ano keia ano, a me na kanaka maluna o na aina i haiia maluna. A ina e ikeia kekahi mau holoholona a mau kanaka paha e hele hewa ana a komohewa i na aina i haiia maluna, alaila, e hopu no kuu Luna, oia o S. W. ALAPAI, a e uku ka mea holoholona $1., no ke poo, a pela no me na kanaka, ke komohewa mai ia aina. Ina i loaa ole mai ka uku, alaila, e hoopii ia no e like me ke Kanawai. E hoolohe oukou o pilikia auanei.
C. KANAINA.
Honolulu, Apr. 17, 1866. 229-3t
OLELO HOOLAHA.
AIA MA KO'U AINA MA Kuwaokala,
Waialua, Oahu, kekahi Lio komohewa e hele nei. A ke kauoha aku nei au i ka mea nona ia Lio e ku mai maloko o na la he 30. A ina aole e kii e like me ke kauoha, alaila e lilo no ia'u. Eia ke ano o ua Lio la. He Lio kane Ioiole lae keokeo, Hao akau J B, a hao ano-e, ma ke hema KL a hao ano-e. Nolaila, ina e kii mai ka mea nona ka Lio, e lawe pu mai la me ka uku o ke kula a me ka uku o ka Hoolaha ana.
JOHN BOOTH.
Honolulu, Aperila 26, 1866. 230-3t
OLELO HOOLAHA.
O MAUA O NA MEA NONA NA INOA
malalo nei. Ke hookapu aku nei maua i ko maua mau aina e waiho nei
MA PAALAA-UKA,
Waialua, Oahu. Aole e komo wale na holoholona, Bipi, Lio, Hoki, Kekake, a me ia mea'ku ia mea'ku, maluna o ua mau aina ia, ina e komo, e uku ia no $1., no ke poo. Aole no hoi he kuleana o na mea e ae e kukulu maluna o ua wahi la, e lilo keia i Kanawai paa mai keia la'ku.
DANIELA KALUHIA.
A. WAHINEAEA.
Paalaa-uka, Waialua, Oahu, Apr. 24, 1866. 230-4t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI OUKOU A PAU LOA e na kanaka o kela ano keia ano, mai ka poe waiwai a me ka poe i hoowaiwaiia, ke nana maka nui mai oukou. Owau o HANALEI, ke papa aku nei au ia oukou, mai hoaie aku oukou
IA PUKUI,
Ka'u wahine mare, no ka mea, ua haalele mai oia ia'u a me ko maua wahi hiolani o na po loloa o ka Hooilo, i na e hoaie oukou ia PUKUI ka'u wahine, alaila, maluna ona ko oukou poho, aole au e hookaa i kona aie. HANALEI.
Moalii, Lahaina, Maui, Apr. 10, 1866. 228-4t
J. W. KEAWEHUNAHALA.
Loio ! Loio !!
O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KOKUA ma ka Hoopii ana, a pale ana ma ke Kanawai imua o o na Aha Hookolokolo o kela Aupuni, e kii koke i ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna ; a e loaa no oia ma kona Hale noho i
Kikihale,
ma uka o kahi o J. KAHAI Esqr., a i ole ia, e loaa no ma ka Hale Hookolokolo i Honolulu, Oahu.
Honolulu, Feb 9, 1866. 219-1y