Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 42, 20 October 1866 — Page 4
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Nupepa Kuokoa.
Aina ike'a ole.
(THE LAND BEYOND THE RIVER.)
SILVER CHIME.
1.He aina ikea ole no.
Ma Ioredane aku,
Uli na awawa me na puu,
Ma Ioredane aku,
Kokoke ikeia'e la.
Ke kahakai olaila,
Me kona ao laelae la,
Ma Ioredane aku.
Cho. E hoe kakou, e hoe a mau,
Kokoke pau ka ino,
A komo ma ke awa a ku,
Ma o ae o Ioredane.
2. Aohe mea hoeha mai,
Ma Ioredane aku,
He pomaikai a mau loa e,
Ma Ioredane aku,
E like me ka ua,
Ke aloha o ke Akua,
A nani e na pua,
Ma Ioredane aku.
Cho. E hoe kakou, e hoe a mau ae.
3. He la po ole nani mau,
Ma Ioredane aku,
He lei mae ole no kakou,
Hua'e na hua ono,
A mau loa'e na pono,
A paa kuonoono,
Ma Ioredane aku.
Cho. E hoe kakou, e hoe a mau ae,
4. A ku ma ko Ziona puu,
Ma Ioredane aku,
E mau na oli o kakou'
Ma Ioredane aku,
A ma na lira lani,
E mele a hookani,
A mau no ka hoonani,
Ma Ioredane aku.
Cho E hoe kakou, e hoe a mau,
Kokoke pau ka ino,
A komo ma ke awa a ku,
Ma o ae o Ioredane.
HAWAII.
Na Koo o ke Kuokoa.
Ua pau aku la paha ko kakou kamailio ana no ka laua'la, no ka mea, me he mea la ua hala aku la. E kamailio ae hoi kakou no Asa a me Baasa, ma I Na'Lii 15: 9 - 23.
E na hoa a pau o na nupepa, e olioli pu mai oukou me a'u ma ko oukou kilohi ana iho ma keia mau pauku a pau, no ka mea, aole o kana mai ka ka mea o ka nani lua ole o ka ua Asa nei, ke 'lii hoi o ka Iuda, ma ka haawi ana me kona
naau i ke Akua o kona kupunakane o Davida, he hua hoi i haalele ia e ka Iseraela, a kipaku pu ae la i na mano a Levi, ka poe ia lakou ka oihana kahuna ma o Aarona ma la. A pela no e na makamaka a pau e ike ai i ka nele o ka noho ana pu mai o ke Akua o ua Davala la i waena o ua lahui la nana oia i haalele, no ka mea, ua huli ae la lakou mai ona ae, a hele ae la mamuli o na keiki kii bipi akua, a mau akua oia wale; a pela no lakou i hana mau aku ai me na mohai kuni mea ala i ka mea e ole ana mai o mai. Aka, aia no o Iehova me ka poe i haahaa ka naau, ka poe e haawi ana i ka hua a ke aloha iaia.
E Hawaii a Kauai e! E hoomanao ae oe i keia, no ka mea, ua haawina mai nei no ia oe ua hua la a ke aloha, me ka naau pepe oluolu, pela e alakai mau ana ke aloha o Iehova ia oe, a e ola no oe.
E waiho ae kakou i nei, a e nae paha kakou maanei. 11 Oihanalii 14: 1 - 19. A no ka mea hoi, ua hoolawa ia mai la ko kakou hoomau ana i ka olioli no keia mau pauku hope e kokua mai ana ia kakou, no ka mea, ua lilo mai la he mau ohana no ka Iseraela mai, no ko lakou ike ana mai, a aia no o Iehova ke Akua o Davida me Asa ma. Pela no hoi kakou e i iike nei ke ko ole o ko Ieroboaama manao ana e kaohi paa loa i ka Iseraela ma kana mau akua i hana'i, no ka mea, aole no ia he mau akua oiaio. A no ia mea la, ke ninau aku nei au, Aole anei o Hawaii holookoa i hana iho nei pela, e like me ia mau ohana i haalele aku ma ka lalau o na Ieroboama la; a no nei mea hoi la, ke i aku nei au Heaha keia mea a J. Kaimi e walaau hou mai nei? He hilahila paha, a i ole ia alaila he maoi paha, a i ole ia he aha la, a no ka mea, he huahua wale ae la no i na mea ana i ike maka ole ai, a i lohe maka ole ai, e kamailio ana kekahi me ka Moi wahine a me ka Moi hoi i hala aku la.
Nolaila ke olelo aku nei au ia oe a ia oukou, no ka mea, ua ike no kakou a pau i keia mea o ke kumano wai ana a paa ea, a kau na pohakalo maluna ea, a no ka manao ana ia la, ua kiekie pono. Aka, i ka wa i kuua mai ai ka wai, o ka hele no ia a hanini ana maluna o na pohakalo, i ke aha? I ka mea o ka nui loa mai o ka wai. Pela no keia mea o ka manao no ka mea, ua ike kakou mamua 'e nei, ua kaohi mai ka poe kahiko i ke 'Lii o ka Iuda e hooluolu aku ka pono i ke kaumaha a me ke oolea o kona makuakane i kau aku ai maluna o ko lakou la mau hokua, eia hoi ka ia nei, o ka hooi loa 'ku i ke kaumaha, a no ka mea, o ka laau ka ka makuakane hoopai, o ka huelo o ka moonihoawa ka ia nei aku. Auhea aunei kahi o ka pono e noho ai malalo o kona noho alii ana e malu maikai ai la? A nolaila me he la ua kue keia hana ana a ua 'Lii la i ka ka makuakane mau hana, penei; He mea hoopailua na Lii ke hana hewa, no ka mea, ma ka pono i paa 'i i ka noho alii Solomona 15: 12. O ke alii e hooponopono ana i ka poe ilihune ma ka oiaio, e paa mau loa kona noho alii, 29:14. Ua lawa paha keia.
Aka, e huli ae kakou a e nana'e i ke kaua iwaena o Asa me Baasa 1 Oihana'lii 16: 1 - 5. A i hoomaopopo ia ae kakou i keia mau pauku alaila e alawa iki ae paha kakou, no ka mea, he wahi hemahema paha ko ua Asa la ke Lii o ka Iuda, no kona hilinai ana i ke kanaka aole ia Iehova ke Akua o Davida kona kupuna, e alawa iki ae ma ka Pauku 7. Aia oukou e ike ai la ia p. alaila ke olelo aku nei au ia oukou a pau e o'u makamaka aloha, a me o'u mau enemi no hoi. He make hewa ka kahilinai ana i ke kanaka, pela pu no i na akua e ae. A no keia mea a mau mea o na p. malalo iho a ka 9, e ike no kakou i ke ano maoli o ke Akua omio e like me ka'u e hai ana ia kakou mamua e i ana he Alepa a he Ome ga a pela aku.
No ia mea, e olelo pu ae no kakou i ka pakela lokomaikai loa mai o Iehova a like me kona berita ana me Solomona, no ka mea, ke hooiaio mai ka hana ana ia Abiama a ia Asa nei ka maluhia o kona noho alii ana maluna o ka Iuda a me Beniamina a me kekahi mau mea e haalele mai no ka mea, ua ike lakou i ka hewa o ka Ieroboama alakai ana ia lakou ma ka hewa mai ke alo ae o Iehova ke Akua nona ke ao nei a pau, pela ia poe i huiia mai la me Asa ma. No keia haina la, ke ninau nei au Pehea hoi oe Hawaii? e nana wale ae paha kakou, no ka mea, ke hai mai nei na aupuni nui e koolu, i ka e ana e mau ke ea o ka aina I ka pono. Nolaila, ke ninau hou nei no, o ka pono he aha la ia? o ka pono anei ia Ieroboama ma? Ina paha oia pono, he aha ka mea a Kamehameha II., i hoopau iho ai i na lele a me na kuahu a me na kii akua a me na heiau oia mau mea a pau, mamua o ka hiki ana mai o ka Baibala Hemolele ia kakou nei, a ua ku like loa me ka Asa ma mau hana? Ua lawa paha keia.
Aka, e huli ae kakou e ike i ka poino o Baaxa a me kona mau hope i na la o A sa ke Lii o ka Iuda, Na'lii mua 16: 1 - 33. a ina e pau ia mau pauku a pau ia kakou i ka nana iho, alaila e maopopo auanei ka oiaio o ka hoakaka 'na'e la maluna. A ma ka pauku hope o ua mokuna'la, e ike auanei kakou i ka oiaio oia pauku ma Iosua 24: 25 - 27; no ia mea, ke olelo nei au, no ka mea, Na ka waha o Iehova i olelo mai pela, e hana o Io sua e like meia. A ina ua hoomaopopo ae kakou ma keia mau pauku, alaila e ike no auanei kakou oia mau ana no ko Iehova ano Akua oiaio i nehinei, i keia la hoi a pela ae No keia mea e oki ae ko kakou kamailio ana no keia.
Aka e nana wale ae kakou ma na i Na'lii me 17, a me 18. Ke i aku nei au, Aohe mea mana e ae o na 'kua i hai ia mai ma keia mau mokuna Elia no Teseba Gileada ke kaula o Iehova, aka ia kakou e nana iho ai la, he mau loina kupanaha loa no malaila, oia hoi ka mua a me kona hope iho. A no ia mea, aohe e hiki ia Baala, ka mea a Ahaba i hilinai ai ke hooiaio ae iaia he mana akua oia, no ka mea, ua kaupaona ia no a ua ikeia no he ole. A no ka hilahila paha o Iezebela, a no ka huhu no paha, manao ino ae la ia e pepehi ia Elia. 1 Na'Lii 19: 1,2. A ma ka pauku 3 - 21, e ike ai kakou, na Iehova mai no ka make o kela poe kaula o Baala, a pela, a penei kakou e ike ai, aole na Elia mai, no ka mea, nani na ouli a me na ano hiluhilu loa o kona lokomaikai, e malama mau ana ia Elia, a me ke kokua ana o ka anela ia ia, a o na manu koraka aku hoi ke aiwaiwa loa. A he mea akaka lea ko Iehova hoomanao ana i ka poe Iseraela, i kukuli ole ai lakou ia Baala.
A maanei la, e nana iho ai kakou i ka hoomaau ana o ka poe ike ole i ke Akua, ka mea nona ka lani a me ka honua i kona poe haipule.
A ma ia haina o ka M. a kakou i kamailio iho la, he mea no ia na kakou I ike ai, aole o Iehova i haalele wale i kona poe kanaka, a nolaila no ia e kauoha ae la ia Elia, mamua o kona waiho ana'e i kana mau hana, e i ana ia ia, "E olelo aku oe ia mea i hope nou, a ia mea hoi i alii no mea, a ia mea hoi i alii no mea."
Ua maopopo no ia ia, e hele pu ana no oia me kona poe ponoi a i ka pau ana o ke ao nei: a pela kakou e hoolana ae ai e na haipule, o Iesu ko kakou Hoola panai, no ia mea, ke noi aku nei au, e oluolu mai ia'u, ma ko kakou imi pu ana I kahi o ka hoomana oiaio, i mea hoi e hoomaopopo pono ai a me ke akaka lea ae, no ka mea, ke ku hou mai nei he mau mea mana e like me na mea a pau i kiola ia aku nei e kakou, a no ke aha hoi e nana hou ai i hope, me he kanaka mahiai la e lalau ana na lima i ka oopalau, no ka mea, aole poo ia mea i ke aupuni o ka Haku.
Aka ea, e hoomaha ae kakou ma ia mau haina, a e nana ae ma ka mokuna 20. Elima mau mea nui i hoikeia mai ma ia mokuna 1. O ke kaua mai o Benehadada ke alii o Asuria ma ke alii o ka I seraela 3. Pio hou ko Asuria 4. Hookuu wale ia. 5 Ahewaia o Ahapa.
Ma keia mau mea elima a kakou e kamailio nei, e ike auanei kakou i ka lanakila o Ahaba maluna o Suria, a elua kona lanakila ana. Ma ia hope mai, ua hei ae la ia i ka wale palaholo a ko Asuria, a lilo ia mea me he pohaku kaapalaoa la ka hoi, ka mea o ka hilinai i ka mea oiaio ole. Aka, i mea no e ko ai ka berita a Iehova me Solomona, nolaila, e ike auanei kakou ma ka monuna 21. Eha hoi mau mea nui malaila. 2. O ke kuko hewa ana o Ahaba i ka malawaina. 2. Ka make ana o Nabala ia Iezebera. 3. Ka ahewa ana o Eha ia Ahaba. 4. Ka hoohaahaa o Ahaba ia ia.
A ma keia mokuna e maopopo ai ko Aha ba haule ana iloko o ka puniwaiwai ino loa, no ka mea, ina kakou e nana'ku ma ka pauku mua a me ka lua, no na haina a ua Ahaba la. A e nana ae no hoi kakou i ka Habota pane ma ka pauku 3, alaila, e ike auanei kakou i ke ano oiaio o ua kuko ino loa la o Ahaba ma ka pauku 4. A pela kakou e ike ai, na Ieho va mai ka Nabota pane ia Ahaba. Aka ina paha he mea imi o Ahaba me kona naau i ke Akua, ina no la ua loaa ole ia Ahaba keia kuko ino loa. A no kona nele ia mea, hoi ae la ia ma kona hale me ke kaumaha, a moe ae la oia maluna o kona wahi moe, a haliu aku la kona maka aole i ai i ka berena. Ma ka pauku 5 - 16 o ua mokuna ia kakou e ike lea ai i ka hoopunipuni ino loa ana o Ie zebela no Nabota no Iezerela.
Maanei hou hoi e ike ai kakou i ka Alia mau haina, a me ke pakike o ua Aha ba la, e manao ana paha ia, ua nalo I na maka o Iehova kana mea i hana malu ai, aka, he mea mau no ia mawaena o ka poe ike ole ia Iehova ma na wahi a pau o ka honua. A ma ka pauku 17 - 22 na haina o ia ano; a mai ka pauku 23 - 27; a mai ka pauku 28 hoi a hiki i ka hopena, a pela paha kakou e hoomaopopo ai i na haina maluna. (Aole i pau.)
No na akua kii i oleloia maloko o
o ka Baibala.
HELU 2.
I ka wa a na kanaka o Lusetera i ike ai, ua hoohanohano loa ia lakou mamuli o ka hele ana mai o na akua, nolaila kapa aku la lakou ia Paulo o Hereme, no ka mea, oia ka mea akamai i ka olelo. Oihana 4: 12. Ua olelo ia o Paulo, he kanaka akamai i ke kamailio ana a me ka olelo ana, a ua hoohalike ia oia me he Ahaiolelo la a e lele hoi na Dia. No ia mea i kapa aku ai na kanaka o Lusetera ia ia o Hereme.
O Hereme he keiki ia na Dia a me Maia. Ua hoohalike ia oia e like, me he mea maalea loa la i ka aihue, hoopunipuni a me ka hoohiki wahahee. E ia malalo iho nei kona wahi moolelo ma na mea a ka poe i ike ai nona.
"Ua hanau ia oia i ka wanaao, a i ke awakea ua mele oia i ka Lira, a i ke ahiahi hoi, ua aihue i na pipi wahine a Apolo. "a i ka wa a Apolo e imi ana i kana mau pipi hiki aku la oia i o Hereme la, a hoonuinui aku la me ka olelo aku auhea la, a aia la mahea kana mau pipi; a ina aole oe e hoike mai, alaila e houhou ia aku oe me na mea eha a ka poe Lakara, a e hoolei ia aku i loko o ka pouli me ka minamina ole."
Ninau mai la o Hereme, "Heaha kau i hele mai nei i anei, e imi anei i wahi nou e noho ai? Aole au i ike i kau mau mea e hai mai nei, a aole no hoi au i lohe no lakou. I na ua ike oe, alaila ke hoohiki nei au ma ke poo o ko'u makuakane ma ka hoohiki nui ana, aole au e ae aku ia'u iho e hoahewa ia."
Nolaila kapa kau la o Apolo, he wahi keiki opiopio epa ole, a he mea puunaue no na hana hoopunipuni, a e kapaia oe he kapena no na aihue a pau na la o kou ola ana. Nolaila lawe aku o Apolo i ua wahi keiki epa nei, a i mua o Olamapia a hoopii aku la ia Dia, me ka olelo aku.
"E ke Alii, ua loaa ia'u keia keiki e aihue wale ana ma na mauna o Kailene, (Byllene) e aea wale ana, a he mea hoi na'u i ike ole mawaena o ka poe maikai a me na kanaka. "Ua hai iho nei au mamua, ua aihue ia na pipi, a eia ka ua o Hereme olelo i mua o ke Alii.
"E Dia ka makuakane, ke hai nei au me ka olioli ia oe, aole au i ike i ka hoopunipuni. E hoohuli oe i kou manao (no ka mea ua akena oe o oe ko'u makuakane aloha) aole au i hoihoi i na pipi i ka hale, a e ike oe, aole au i hewa. Aka ke hoohiki nei au ia oe ma ka hoohiki nui ana Aole, a ma keia mau mea a na akua e kuhikuhi wale mai nei, ke olelo nei au, aole au i ike iki, a ma kekahi manawa kaawale aku ma keia hope aku, e uku aku au ia ia no kana mau olelo ino. Aka ano e kokua mai oe i ka aoao opiopio."
"Ia manawa akaaka aku la o Dia me ka henehene no kona ike ana aku i ke akamai o keia wahi keiki hookalakupua i ka hoopunipuni, no na mea e pili ana i na pipi; a olelo akula o Dia ia laua e hoolaulea laua ia laua iho, a e hele like e imi i na pipi a na Hereme e alakai laua ma ke ala."
Hele like akula laua e imi a loaa iho la na pipi i nalowale ai a hoihoi koke ia iho la no na pipi ia wa, a lilo iho la laua i mau hoa aloha kupono.
Eia hoi ka Homa moolelo no ka hoopau ana malaila i ko Hereme: "Hui pu aku la ia me na kanaka ola apau a me na kanaka i pakele mai ka make mai, me ka hoopomaikai uuku aku, aka o kana hana i maa o ka hoowalewale i na kanaka ola apau i loko o na po e-ehia."
He nui loa na halepule a me na kii o Hereme ma Helene, a he nui no hoi na kanaka i hoomana iaia; aka o wai la o ka poe e ola ana ke mahalo aku, a ke hooiaio aku he kupono oia no ka hoomanaia, ina e ike aku ana kakou i kona ano ino. O ka poe wale no i maa i ka hoopunipuni a me ka poe aihue.
Luakini ole ma Lanai.
Ma ka mokupuni au o Lanai i loko o na la mua o Sepatemaba ma ka la Sapati ua hele au i ka pule ma Maunalei, aia malaila kahi e hoomoana ai na Ekalesia me kuu manao he Luakini malaila, i ko'u ike ana he lanai wale no a puni, he hakahaka a nahaha ma kau wahi, he opala a he lepo kahi e noho ai, a he nui na ilio i komo pu, a noho pu me na Ekalesia a e nui ana na Kao a me na hipa ke hiki i ka wa ua, a pela no mauka o Kiahamaniania, he hale pohaku a paa loa I ka wa e ola ana o Kililiaumoku,a me Malulu a i keia wa ua lilo i hale holoholona, a e lilo ana paha i Luakini ole ma Lanai, aka ua ike au ina Ekalesia o Lanai he poe hanai nui ina holoholona, na Kao a me na hipa a he lawaia ka nui o lakou e noho ana ma na kahakai, a he nui ke dala e loaa ia lakou no loko mai o na ia, a me na holoholona, ua loaa ke dala aia ma ka lima o na puuku a me na luna, aole nae he hoomaopopo ia e kuai I laau hale, a i pili laau a e kukulu ia ko ke Akua Heiau, a ina ua paa hapa ka hale no ka uuku o na wahi dala, alaila e poha ae no ka leo me ka olelo ae penei. E na keiki o ke ahonui e na makua o ka o-iaio, e kokua mai, a e aloha mai i ka poe e noho Luakini ole ana. Nolaila ua manao au aole no e hole mai ka poe nona ka naau aloha, a me ka poe e makee ana i ka pono. Nolaila e ala e na luna o Lanai, e hoomakaukau i kou Heiau, a Luakini hoi mai hoohalike oe me kekahi poe waiwai o Lanai, he mau kausani hipa, a he mau haneri kao, a me na holoholona eae a ua kaulana ka inoa no ka waiwai, a he inoino nae ka hale noho, ua paapu oluna i ka lau ipu awa, a ua helelei kaupaku o kahi pupupu hale i ka olepe ia e ka inoa. Nolaila ma ka inoa ke kaulana he lapuale nae kahi hale, he nui wale ia peo ma Lanai, ua manao au o ka mamo ia a Kaululaau hookahi po piapia. Nolaila e hoala koke ae e Lanai i kou hale pule, no na Ekalesia paha ka hewa, no na luna paha ka pau aka. E ku nihi ke aloha e na hoa, e lulu lima ke aloha ina makamaka, me ka mahalo. S.W. NAILIILI. Puehuehu, Lahaina.
Ka make weliweli ana o Hale
Kalaluhi ma Bill Hill County
o f Cottonwood, Kaleponia.
MR. L. H. KULIKA, ALOHA OE: - A me na keiki kukulu kepau o ke Keena Pai o ka Nupepa Kuokoa; me oukou ko makou aloha waianuhea, i awili pu ia me na lilia o ke kula. E oluolu mai oukou, a e ahonui hoi, e hookau ae i keia kukulu manao ana ma kahi kaawale o ke "Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii," i ike mai ai na iwa kauaheahe o Hawaii-Nui-a-Kea, a me na opuu pua rose o ke au ia Kamehameha V.
Ma ka po o ka la Sabati, oia hoi ka la 2 o Sepatemaba nei, aia hoi, loohia ia iho la o H. Kalaluhi i ka make weliweli, a no Hamakua, i Maui kona one hanau. I hou ia e ka wahine Ilikini i ka pahi-oi-lua kona kumu i make ai. O mere Frank kona inoa, he wahine mare na kekahi kanaka na Frank D. Kaluaikou. Ua ona ua wahine ilikini nei i ka rama; na C. Kaanaana i kii mai ka rama i ke Kaona, a loaa elua omole wai make, hoi aku a ma ke alanui, loaa i ka wahine ilikini ia Mere, hoohainu ilaila; a pela no ka hoohainu ana a hiki i Bill Hill, inu pu iho la me H. Kalaluhi, a me F. D. Kaluaikou i ka rama, haule iho la ka ua kilihune, e hoonoenoe ana i Mokuleia.
A pau ia mau omole auhuhu i ka hola ia, iho hou o H. Kalaluhi i ke kuai apu-koheoheo hou, a loaa no elua mau omole wai make hou, hoi aku a ma ke Ka-po, inu hou no, a iho mai la ko luna poe, hikikii iho la Kauaoena, ia wa ka hoaleale ana o ka wai e poi, a o ka hoomaka mai la no ia o ka bipi o ka ekoa e hou mai ia H. Kalaluhi me kona mau hao kiwi, oia no hoi ka pahi-oi-lua ( Bowie knife), a ku ma ka uha akau, a pela no ma ka lima akau, a hou ia ma ka umauma, elua ia mau puka, a ma ka puukole, hookahi puka, a oia hoi ka puka i hemo mai ai ko loko a ku iwaho me ka mainoino, a he mea weliweli no hoi ke nana iho.
A iloko o keia make ana o H. Kalaluhi, he nui no ka poe e noho pu ana, aole nae e hiki ia lakou ke kinai i keia ahi e a nei, no ka mea, ua lilo lakou i na hoolelehu a ka wai lokoino.
A make iho la o Kalaluhi, hoomahuka aku la o F. D. Kaluaikou i ka wahine, a ma ke kakahiaka ae, kii o Jack E. Kamaka i ka makai haole ia Okey, a pii aku la ka Makai, ka Lunakanawai Apana a me ka Aha Jure pu; a o makou hoi kekahi i pii pu aku ia la, i na mile eono ma ka wawae.
I ka Lunakanawai nae a me ka Aha Jure i hiki aku ai, ua ninau ia na hoike, a hai mai no lakou i ka oiaio ole, e huna ana i ko lakou mau lehelehe i ka oiaio maoli, me ke kau ana i na lima menemene ole imua o ka Lunakanawai, a imua hoi o na maka o ke Akua ike, me ka hookahuli ae i ke alelo, e hoike mai hoi i ka hoopunipuni a me ke aloha ole ia kakou Hawaii, a e huna ia Kalaluhi iloko o ka lua me he ilio la, me ka hoomake pu i ke kanaka o ke Aupuni Hawaii, me ka i iho paha, "E Hawaii! E nalo kou inoa."
A pau na olelo a na hoike i ke kakau ia hoi aku la ka Lunakanawai a me ka Aha Jure pu, a koe iho la ka makai. A ma ke koi a ka makai ia Daniela Masona, e hele e huli i ka wahine Ilikini, na huli ia aku ma na puu, aohe nae i loaa ia wa, e eli ana na kanaka i ka luakupapau a hohonu, hookuuia ke kino kupapau ilalo o ka lua. Heluhelu hoi o Daniela Masona i ka Himeni 341. A pau kana himeni ana, hoomaikai aku la oia i ke Akua, a pau hoi kana pule ana, kanuia iho la o H. Kalaluhi, a pau aku la ka ike ana iaia. A hoi aku la na kanaka a me na haole pu. Ia wa no i hoike mai ai ka wahine Ilikini mai kona pee ana iloko o ka nahelehele. Oiai no hoi ka makai e noho ana no ia wa, a hopu ia iho la ua wahine Ilikini, nei a paa.
Ka hookolokoloia ana a me ka hookuuia ana
o ka pepehi kanaka.
Ma kekahi la ae, oia hoi ka la 4, ua akoakoa ae ka Aha Jure a me ka Lunakanawai Apana ma Sharper ma Union Hotel, a ninauia na hoike kanaka, oia hoi o Kamaka, Kaluaikou, a me Shiprino he wahi ilikini Paniolo ia, ko nae o Kaanaana. O lakou ka poe i inu pu me Kalaluhi i ka rama.
Ma ke noi hoi a ka Aha Jure i ka Lunakanawai, e ae akuia Daniela Masona e olelo ae, a ua hooholoia. Ku mai o Daniela Ma sona, a olelo mai, "Aole au i ike i ke kumu o ka hana, a me ka make ana o Kalaluhi, aole no hoi au e hoike aku i ka oiaio mamuli o ko'u lohe pepeiao."
Ku mai o Lewis Smith, a hoike mai i na puka i houia'i o Kalaluhi. Ku mai no hoi o George C. Furber, oia hoi ke kauka ma ka Halemai ma Yreka, a wehewehe loihi mai oia i kahi i poino o ka wahine Ilikini.
A pau ka olelo ana a ke kauka, ku mai la ka Lunakanawai, a heluhelu mai la i ke Kanawai. Waiho ia i ka Aha Jure ka hooholo ana i ka pilikia o ka wahine Ilikini a me ke ola.
Ua hookaawaleia ka Aha jure ma kekahi rumi. A ma ka mea i loaa i ka Aha Jure ma ka noonoo ana, oia hoi ka waihona ana mai o kekahi palapala. Heluhelu mai ka Lunakanawai i ua palapala nei, a penei hoi I palapalaia: "E hookuuia ka wahine ilikini, a mahope, e hapai hou ia ka noonoo ana no keia hihia, i ke kau Jure nui ma ka malama o Novemaba ae nei e hiki mai ana." A ua hookuuia ka Aha.
I ka hoi ana aku o na kanaka a ma ke alanui, olelo iho la ua poe hoike hoopunipuni nei, "Ae, na'u no ka rama, a ua ike no au i ka hakaka ana." Aole nae keia mau olelo i hoikeia, no ka mea, he uku ka mea e hohainu i ka Ilikini i ka rama, a e haopai ia he $100.
Ma keia mea, ke ike pu ae la kakou i ka olelo aloha ole a keia poe, me he mea la e hoole ana ia Hawaii, me ka olelo iho, "E Hawaii e! Aohe ou kanawai!!" Ke hooki nei au maanei. Me ke aloha no. DANIELA MASONA.
Henle y, Siskiyou Co, California, Sep. 5, 1866.
LAAU LAPAAU!
AIA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE
Ma Honolulu.
J. T. GOWER. - Makawao, Maui.
J. D. HAVEKOST.- Wailuku, Maui
C. H. WETMORE. - Hilo, Hawaii.
J. W. SMITH. - Koloa, Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe,
A DR. JAYNE.
HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Nalo a me ke Koe, a pela hoi na kanaka makua. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai io mai e ae kekahi, e eke me ka lepo paa, ulaula, pehu, ule ulepa me na mai e ae.
O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.
Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka oe pilikia i la wela o ka houpo i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu, i ka nalulu hoopailua: i ka pono ole o ka mai wahine,a me na mea like.
Penei no e lau ai i ka Laau hoopau Naio me na Koe:
Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka punaki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huila me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
He laau maikai a oluolu hoi keia no ka Hi. ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wai e, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai. Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.
Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.
Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha ona malama, a ehia paha, he umikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.
Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e imua ae ai. Ekolu, eha elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ma ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ale Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e Ola, a lele, e inu i waha paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.
Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na
Laau Kunu a Kauka Jayne,
hoike aku ai i ke ola o na mea a pau i hoakakaia no kana mua l aau. Ua hoola, a e hiki ana no ke hoola i ka mai
KUNU, NAHU, a me ke ANU,
a me na mai e ae no hoi he nui wale: a o na mai HOKII no i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai ia.
HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?
AOLE ANEI OU MAI KUNU?
AOLE ANEI OU MAI NAENAE?
AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma?
AOLE ANEI OU KUNU KALEA?
AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
Mai o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa aa make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, oia no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka
Huaale Ola a Dr. Jayne.
Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka pou waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)
O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua loihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke oia ke inu puia ka
Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko
a hoopau NAIO me na KOE,
A Kauka JAYNE,
like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.
NO NA MAI MA KE AKE,
MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI,
NA MAI WELA,
KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI,
KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO,
MAI KUNA,
MAI WAHINE, ame ka MAI HOOPAILUA.
Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau o Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai
PUHA,
ALAALA,
KAOKAO, PUUPUU, PEHU,
KUNAKUNA, Hanene, Lolo,
na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino ma kana
LAAU HOOMAEMAE KOKO.
214-1 y.