Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 31, 5 August 1871 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NO KOOLAUPOKO MAI.--Ma ka la 2 o Augate nei, akahi no a loaa u.ai ia makou ka moolelo o ka hoike kula o ka Apana maluna ae, i hoikeia ma na la 5 a me 6 o Iune e ke Komite D. Kaialau, S. K. Pohea a me F. Pahia. No ko makou ike, ua hiamoe maoli ke Komite mai ka wa mai i hookeia ai na kula, a hoomaha a hoomaka hou e kula, @ hoouna mai, nolaila, ke hoihoi aku nei makou na lakou no e pai ae ma ka aupepa e ike me ko lakou molowa. Ua pau e ka hie @ hana, a heaha la ke kumu o ka lohi ana?

PAIKAU KOA LIO.--Ma ke kakahiaka Poakahi iho nei, Iulai 31, i kulike ai me ka mea mua i ka Puali Koa Lio o Honolulu, ka ma@ aua i ka la hoihoi ea o ke aupuni, ua puka ae lakoa me na kahiko koa i piha, a @akahele aku la ma Kula o Kahua e paikau ai. Ua mahe ka la, a ua wehe ponoia o "luna iho o Hihimano." a ua hele a kalae. Ua kukuluia he mau hale lole hooluolu no ua poe nei. A oiai, e olali ana no, hoaoao ia iho la lakou ma ka paikau a ma ka hoolele @ pa. Mahope iho olaila, he hooluana ana, a pela aku e kuu wale ka aha paikau.

AHAAINA LULU DALA NA HEEIA.--E wehe ana ka poe nona na inoa malalo iho, he AHAAINA LULU DALA, ke hiki aku i ka la 26 o Augate, oia ka Poaono. E hoomaka ana ka a ana ma ka hora 10 o ke kakahiaka. O ka uku komo no ka ai ana o ka mea hookahi, he $1.00. A e hiki no ia makou ke haawi aku i na io-puaa a me na io-bipi momona na oukou a pau a me oa i-a e ae he nui. Nolaila mai kanalua e na hoa maka opiopio o ke Kulanakauhale Alii a me na wahi e ae o ko kakou nei mokupuni; nolaila, ke kauoha aku nei makou i na mea pili ia makou, a e koi aku oukou i na mea pili ia oukou; a ina he poe kekahi e makemake ana, e iho e mai iakou i ka Poaha a i ka Poalima paha, a na makou no ia e hanai aku ia lakou a me ka@ moe ai. A no ka oiaio o keia, ke kakau nei makou i ko makou mau moa:

P. Kahuhu, J. Pake, Makole, J. Ka@uninoono, Kaimana, P. Kauahine.

Heeia, Koolaupoko Aug. 4 1871.

HE LELE NO WAIKAHALULU O MILILANI.--Ma kekahi la o ka hebedoma i hula, ua hoopa ae o Hon. C. Kanaina i mua o ka Lunakanawai Kiekie Hartwell, e hoihoi aku iaia i kela pa nui o Mililani e waiho nei ma keia kala-nakauhale, ma ke ano he lele no Waikaha-lulu. Ua ku na hoike o na aoao elua na kekahi mau la, e hoike i ka lakou mau like. O ka aoao pale mai i keia hoopii, o Ke La ma ke ano he kuleana no Namauu. Aka, i ka hookolokolo a me ka hoike ana i na hoike maka no ke kuleana io ia ana o ia wahi, ao-le no i loaa he puka e pomaikai a ka aoao pale. Nolaila, ua ho holo ka Lunakanawai e hoihoi aku ia wahi oa Hon. C. Kanaina, ma ke ano hooilina no H Kapaku@ Ka-lama. Ua hoopii hou ka aoao pa@. O naloio ma ka aoao hoopii, o Alapaki F. Judd Esq., a ma ke ke lii hoi, o R. H. Kanale ame  His Ex. C. C. Hailasi. Ua kaulana o Alapaki ma keia hihia, ua haule ma ke ku-hina puu dala nui.

 

Hawaii.

HE NU HOU!--Waipio, Hawaii. ua hanau mai kekahi wahine i na keiki ano kupanaha 1. He 2 keiki moo, 1 keiki alualu, 1 keiki kanaka maoli. Ua make na keiki moo, i pepehi maoli ia no, mamuli o ka olelo a kekahi haole: a ke ola nei no ke keiki alualu a me ke keiki kanaka. Ke hele nui nei na mea a pau e nana i keia mea kupanaha a ke Akua i hana mai ai. I na e makemake ana kekahi e hele kino mai i pau kona kuhihewa, e hele mai no. O ka inoa o ka makuahine @ keia mau keiki 4, o Opoupou, o ka makuakane, o Kaiahua. Oia iho la ka mea @ o ke kuaaina nei, me ke aloha no. Iulai 31, 1871. J.N.P. Iakoro.

NO KA MAHI SILIKA.--He manaolana ko'u @u e lawe hele aku mai kela pea a keia @ o ka aina, i ike mai ai na hoa paahana @ ke kau me ka hooilo; i keia poo manao e @ ae la maluna. I na malama i kuoe loa aku nei, mahope o ka A.D. 1871; ua kanu kekahi mau lima mahiai Silika, mamuli o @ olelo a kekahi haole kamaaina o Perusia @ Junker kona inoa, e mahi i ke silika, a na@ ke kuhikuhi ana i ka hana ana oia mea. @ hoi, ua ku aku la no kela, hoi ana i kno ala wahi, me ka ui hou ole me na paahaala wahi, me ka hui hou ole me na paaha@ mahi i ke silika. Ma kela keia wahi o ka apana o Hamakua nei, me ka hooko ole i @ olelo mua i hooholo likeia. Nolaila, na huhuki kekahi poe i mahi i ke silika, koe e ua mau mea a'u e ike nei aole i uhuki i ka @ mea i hana ai, elua eka a kekahi a he @apalua eka ka kekahi; a ke ulu nei ke silika (me ko laua kanaloa ole) mai ka eha @ a hiki i ka ehiku kapuni ke kiekie o ha ulu ana i keia manawa. Ke olelo mai nei nae ka poe haukae hoomanawanui nui ole i ka hana, o ke anuhe e pii ai i ka lau uala, oia ka mea e hanai ai i lae silika. Auwe oe e Hawaii e! kai no e hoomanawanui, a hookalike aku me laua nei, i akaka ai o Hawaii imi loa. Eia hou keia, ua hoi aku la ia haole, molaila, e hoike mai e ka poe i maa ma keia nana (haole), e hoike mai i ua rula o ka hanaiana o ka Peelua (Silk worm) a me na mea e pili ana no @eia hana, ma ka lawelawe ana i holo lea ko laua inea me ka @. T.K. LALAKEA.

Kapulena, Hamakua, Iolai 12, 1871.

Maui.

E LOLO ANA PAHA O LAHAINA.--Ma ka Poakolu, la 2 o Augate, "ua hopu hou ia e Mr. E. Jones o Lahaina no ke kuai Wai Ona, a ua bela ia i Elima Haneri Dala." Alaa ka puu o ka lae o ka poe hoonaninani o Lahaina. Eia ka makou, hanuhana hou aku na makai i puu hou mai o na mau lae.

NO KA MAKE.--I keia mau la, ke akakuu iki mai nei hoi ka hana lokoino a ka make i ka mai biva, a ke kanahai mai nei hoi na leo kanikau.

--Ke ao pelepele mai nei kekahi poe keiki o ua wai kaulana nei, malalo o na alakai ana a na kumu, Kimokolo a me Pooloa. I ka wa hea la auanei e uniki ai lakou? I ka la 31 paha auanei o Iulai nei.

KA NOHO ANA.--He oia mau no ka noho maluhia ana o keia kulanakauhale; aole nui na haunaele, aole no hoi i ikeia aku ka ona ana mai o kekahi poe paahana, e like me ko na wahi e ae. O na hana pono nae, ke emi nei. Aole hele nui na kanaka ma ka hale pule i ka la Sabati; oia kahi mea paakiki loa maanei. E! Auhea oukou e ka poe e moe ana i ko ke Akua la, mai hana mau i keia haua pono ole, o kau mai ka maioa wela o ke Akua maluna o kakou. E ala ae e Wailuku a ku iluna, a nana aku i kou moolelo o na la i hala mamua. Ma ou nei la i hoomaka mua ia ai ke kukulu mua ia ana o ke Kulanui Kaikamahine; a maanei no hoi i hoomaka mua ia ai ka ulanaia ana o ka lole kukaenalo; a eia no hoi maanei e kukulu ia nei ke Kula Kahunapule, a ke puka mau nei ka malamalama mailoko aku nei ou e Wailuku. A he nui aku no na hana i hana ia maanei, a ua ike no kekahi poe.

HOOMANAO LA HANAU.--Ma ka la 21 o Iulai nei, ua malamaia ka la hanau o ke kaikamahine hiapo a Mrs. Ani Labana. Ua hoomakaukauia he wahi paina ma ia la. Ua nui ka poe i konoia e hele mai e hui pu me na mea nana ia kama. Ua hoomakaukau mikioi ia na mea a pau ma ka papaaina, i haliiia i ka lau lipolipo o ka la-i o ka wao, a i uhiia hoi e ka lau o ka palai ka rumi hookipa; a ua hooluolu kupono ia ka poe i naue aku ia la. Ua hookomoia na mea i hoolakoia, a ua piha e ka waihona opu, aole no i pau. Hookuuia ae la ke anaina, me ka haawi ana i na mahalo he nui maluna o na mea no laua na hookipe lokomaikai ana.

HOOPAIIA.--Ua hoopaiia kekahi mau mea e ke Kanawai, ma ka la 25 iho nei o lulai, oia hoi o C.W. Wilipaona a me kona mau hoa o ka hoeha ana i kekahi kanaka. He kanakolu kumamalua dala a oi aku ka hoopai. Ua hoopii hou nae lakou.

UA HAALELE.--Ua haalele ka noho paa ana o ka I-a (Akule) i kona wahi mau e noho ai, oia hoi ke awa o Kahului, a i keia wa hoi, ua auwana aku ma kela a me keia wahi; a ke lukuia mai nei no nae e E. Bele, a ola no ka makapehu i-a ole o Wailuku nei.

J.A. Kaohaiula.

Pehea la e ikaika ai ke Kahunapule

MA KANA OIHANA?

            O ka oihana Kahunapule ka oihana i oi aku mamua o na oihana a pau. He oihana nui a maikai ka oihana Kahunapule. He oihana ilihune nae, aole he oihana huli waiwai o keia ao, aka, he oihana imi i ka waiwai makamae iloko o ke aupuni o ka lani. He ninau keia e pono ke weheweheia, e like me ka "Nauehai." He ninau e pono ke weheweheia. Eia ka ninau. Pehea la e ikaika ai ke Kahunapule ma kana oihana?

            1. O ka piha o ke Kahu ekalesia i ka mana no ko lani mai, oia ka Uhane Hemolele. Me he la o ke kahua io maoli keia e ikaika ai ke Kahunapule a Kahu ekalesia paha ma kana oihana nui a kaumaha, no ka mea, e huli kakou a nana aku i ka moolelo o na huaolelo a Iesu, oia o Petero ma, Paulo ma a pela aku. I ka manawa aole i hiki mai ka Uhane Hemolele maluna o lakou, he poe hohe wale lakou, wiwo wale, kanalua, kapekepeke ka maanoio, nawaliwali, aohe koa, Aka, i ka manawa i hiki mai ai ka Uhane Hemolele, a kau maluna o lakou, ia manawa he mea e ko lakou wiwo ole, koa imua o na enemi, aole kanalua, me he mau alihikaua la i makaukau no ka la hoouka kaua. No keaha ke kumu o keia ikaika? Ea, ua piha ka Enetini Mahu i ka mahu, oia hoi ka naau, ua piha i ka mahu o ka lani, oia ka Uhane Hemolele. E nana i ka Petero haialelo wiwo ole, ma Oih. 2:1--mahope iho o ka loaa ana o ka Uhane Hemolele. Ina pela, he oiaio maoli no, o ka piha o ke Kahunapule i ka ea mailuna mai, a komo iloko o kona baluna, oia ka naau, alaila, e lele auanei ka baluna i ka lewa, pela hoi ke Kahu ekalesia, ke piha oia i ka Uhane Hemolele; e ikaika auanei kona mau liwa palupalu, a e ala mai na manaolana maikai, a e ua mau ka maka o ka naau, a hele auanei oia ma ke Kahua Kaua me ka wiwo ole, a e ulu mai ka pono o ka alihikaua nui ma kona mau ekulesia.

2. O ka lako pono i na buke hoonaauao e pili ana i ka Baibela. Oia no hoi kekahi hemahema nui, o ka uuku o na buke e kokua ana i ke Kahuoapule ma kana oihana. Aole nae keia i pili no ke Kahunapule haole, no ke Kahunapule Hawaii no. No ka mea, i ikaika no ke kanaka mahiai i ka nui o na mea paahana, pela no hoi, i ikaika no ke kanaka i ka alua lima, in a hookahi lima, hapa kona ikaika, aole hiki pono ka hana. Pela no ke Kahunapule, aia kekahi ikaika ma ka nui o na buke kokua i ka Baibela, ka pu kuniahi nui, oui, ka poka poha nana e wawahi na pouli o Satana. No ka mea, pela ka poe kaua, hana lakou i mau pu nunui, oia na po kumahi, sole oia wale no, hana hou i mau pu liilii, oia na po kaupoohiwi, na pu penapana, a pela aku. Huipu keia mau mea a pau, ikaika ka hele ana i ke kaua. Pela no ke Kahunapule, e lako oia i ka pu kuniahi, pu kaupoohiwi, a me na pu panapana, oia ka Baibala, a me na buke hoonaauao e kokua ana i ka Baibala. Pehea e lako ai? He dala ka mea e loaa mai ai na buke. Ihea e loaa mai ai ke dala? Aia paha i na hoohanau ke dala, kou wahi ola Hanaikumu omilumilu a na ekalesia e hanai nei ia oe, Ae, aia no ia lakou. Aka, ina e pi na hoahanau, pehea la e loaa mai ai na buke. Auwe! Aloha ino, ihea la e loaa ai, aka, ina e kokua nui mai lakou, alaila, loaa no keia mau mea e ikaika pono ai ka lawelawe ana i ka oihana nui a maikai. No ka mea, aia a nui na pua wai momona a ke Kahunapule e kiko ai, a piha kona waihona meli, alaila, kupai auanei ka momona ma kana papaaina. Oia hoi a lako i ka Baibala ka waihona o ka meli one, a me na pua liilii, oia na buke kokua i ka Baipala, aia ilaila kekahi mau wai ono o ka waihona meli kahi i ahu ai, e like me na nalo meli, kela nalo liilii, hana mea ono kuhikuhinia, hele aku lakou e omo i ka wai ono o kela a me keia pua, alaila hoi ae a ko lakou hale waihe na mea ono, luai aku, a i ko kakou ai ana, aohe o kanamai ka ono. Pela no ke Kahunapule, he nalo meli no ia, e omo ana i ka meli aia i ka Baibala a me na buke ae, ke luko nae i keia mau mea.

            3. Aia ina hoahanau kekahi mea e ikaika ai ke Kahunapule ma kana oihana. No ka mea, in a he ikaika ko ke Kahunapule i ka lawelawe i ka hana, ka paipai ana, ka haawi ana aku i ka meli ono i na kanaka, aka, o na hoahanau a me na luna ekalesia, he nana kee, he opuueue, he kokua ole mai, he nana maka i ka waha olelo o ke Akua, alaila, palupalu no, ikaika ole, no ka mea, ua piha ka paahana, a ikaika ole ma ka hana, alaila, e like auanei ka paahana a ka Haku me na hoki hihiu i pii ai ma ka piko o ka mauna, ha'u aku la ka waha i ka makani. Heaha keia ikaika o ke Kahunapule i na hoahanau? (1) E hookaa pono oe i kau mea i hoohiki no ke ola o ke Kahunapule. (2) Mai manao oe e ola ana ka noho ana i kahi haneri dala hookahi, a elua haneri paha o ka makahiki. Aohe e lawa, aka, e kokua oe i kahi ai, kahi i-a, a i mau kokua makana e ae kekahi, i mea hoohauoli i ka manao. No ka mea, ua pomaikai o Hawaii nei i ka lilo ana o ka hapa nui o na ekalesia i kanaka Hawaii. E ae ana no oia ke kahea ia mai e kahi ekalesia, i hookahi haneri, elua haneri, haneri kanalima dala a pela aku. Aohe hoohalahala mai i tausani ko'u uku, i eono haneri, aole loa no. Nolaila, mai hoopono a kona wahi ola, no ka mea, he uuku, aohe e lawa ka ohana, nui na pilikia o ka oihana Kahunapule. A e hana i wahi hale maikai, lako pono i na mea e oluolu ai ke Kahunapule. Mai kapili i hale laau, aohe paku, aohe alapii, he waiho hamama wale iho no. E hana oe me ka hanai pono i ke kauwa a ke Akua, oia kau e hana ai e ka ekalesia. Ua pau.

W.K. KAUALILILEHUA.

Maui, Iulai 24, 1871.

Pane ia W.P. Waha.

MR. LUNA HOOPONOPONO; Aloha oe:

            He mea pono paha ia'u ke hoakaka aku ma ko kakou nupepu nei, i wahi manao e pane ana ia W.P. Waha, o Honomaele-uka, Hana, Maui.

            Aia ma ka nupepa Kuokoa, Buke 10, Helu 27, o ka la 8 o Iulai nei, i hoolaha ai ua o Waha i kekahi manao e pili ana i ka Oihana Lapaau Mai Ponoi o Hawaii nei. Ma ko'u nana ana, a kuekaa mai ka mua a i ka hope; a eia wale no ka manao nui i loaa ia'u, "he lili, he opu ino, he opu-kekeue, "a pela aku. Ke ko'u mai nei ko waha, me he mano hae la no kai, "I make o Hawaii holokoa ia wai? Ea! i make no ia oukou e Poo Aupuni ma!" Ina pela ka manao o ka mea ninau, alaila, ke ninau iho nei au, He oiaio hoi auanei ia? E nana pu mai kakou e ka lehulehu i ka manao o ka mea opu-ino a hoonaukiuki, oiai aole na na Poo Aupuni o kakou. E nana iki mai oe e ka mea kuhalahala i keia; Ma ka Ahaolelo i hala, o ka M.H. 1870, ua hooholoia, i $4.000, i mea e ao ai i kekahi mau keiki Hawaii i ka Oihana Lapaau; a i ka malama o Novemaba o ka makahiki i hala, ua koho ke aupuni i kekahi kanaka kupono a lakou i hilinai ai, i kumu no ia kula, a ke ao ia nei i keia wa. Aole no he kumu e ae o keia hana, o ke aloha wale no ia oe e ka Hawaii.

            E nana hou iho oe, ke laikiniia nei he mau kahuna lapaau Hawaii, i mea nana e lapaau iwaena o na kuaaina a me na wahi i nele i na kauka ole. Ke hoopiiia nei no ka poe lapaau naaupo a ike ole hoi. I ke nana ana i keia hana a na Poo Aupuni o kakou, me he mea la, ua minamina no lakou i ko kakou lahui no ka make.

            Ke make nei no na kanaka Hawaii, aka, o ko lakou make, aole na na kauka haole, aole na ka Papa Ola, aole no hoi na na Poo Aupuni o kakou.

            Eia kekahi; ua kukuluia ka Hale Lapaau o ka Moiwahine, i wahi e lapaauia ai na kanaka Hawaii i loohia i kela mai keia mai. Ua hamama ka puka no ka lehulehu, a e pono paha oe e hele ilaila i ike maka.

            He mau maka akea ko ke aupuni, aole he maka hoaiki e like me kau i olelo ai. Ua lawa paha keia hoakaka ana. O ke aloha no kou. Owau no o JOHN W. KALUA.

Medical School, Honolulu, Iulai 11, 1871.

Olelo pane ia G.B. Kaluna.

E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:--

            E oluolu oe e hookomo iho i na wahi kauna huaolelo e pili ana i ke kumumanao o G. B. Kaluna, au i kaikai hele aku la a puni o Hawaii holookoa, me ke ano ahonui ke kaikai ana, i ka mea io a me ka mea io ole; a oia hoi keia, "Wili ko hou ma Kohala A., (ma ke ano henehene.)

            E ke hoa, ua huna oe ma ke poo i ke opuweuweu, koe no ko hokua a hiki i ko puapua, eia la ke panapanau mai nei. No ka piha anei o kou naau i ka mea kaili wale, huipuia me ke manao aia, e hoole aua iloko. Aole he Akua? No keaha la i hoopiha ai o Satana i kou naau, e wahahee aku imua o ka lahui okoa o Hawaii nei-Aole oe i wahahee aku i kanaka, i ke Akua no.

            E ka enemi o ka pono e: Ua manao anei oe, o kou haawi ana i kou manao henehene iloko o ka nupepa "Kuokoa," no ka hana pono a'u e hana nei, i mea ia nou e haalele ai i ka hana pono, a huli aku au mamuli o kau mau hana kolohe, aea-haukae, lawe wale i ka hai wahine me ka maka keleawe hilahila ole? Ua ao ia mai au e ka Baibala, "O ka mea ike i ka hana pono aole nae e hana, he hewa no ia nona." Penei hoi, "O ka mea i loaa i kou lima e hana ai, e hana me ka ikaika." E kano i ke kakahiaka, mai aua i kou lima i ke ahiahi--Owai la ka mea pono o laua? O keia paha, o kela paha? E kuu enemi e, e ao aku au ia oe i ka mea maikai, a o ka mea ino ia oe no ia. Elua no mea nui e imi ia nei, O ke ola kino a o ke ola uhane.

            O ke ola kino e imi ia ai, aole ia he mea akaka lea ma ka ike maka, aka, he mea i manao wale ia; aia paha oia o, eia paha maanei, e loaa ana paha, e puka ana paha, e poho ana paha; aia no nae na ke au o ka manawa e hoike mai, mahope iho o ka pau ana o ka hana, e hoikeia mai ai ia mau mea a pau. Pela no hoi ka imi ana i ke ola uhane; ina ua imiia ma ke ano kupono i ke ola ma ko ke Akua makemake, me ke kokua pu mai o ke Akua, e loaa ana no, a i ole, o ke poho no ia. Pela no hoi au e hapai nei ma keia hana, aole nae owau wale, o Kealoha no, ua kupu ua lau ma ia hana; o J. Ii, oKuke, Moealoha-Aole no ke kali a nui mua mai na dala, na bipi, na kaa, na hale wiliko, na wili mahu, na wahine manuahi, na ona, na makilo hele wale i ko hai kauhale e aea haukae ai alaila, hapai i keia hana.

            Ke hapai nei au e like ma ka hiki kupono ia'u; aole i hapai a oi wale aku mamua o ka'o wahi loaa; ke hapai nei au, me kuu ike no, aole e hoole mai ana ka poe mea wiliko i ke ko ke mahiia. Mamua o kuu kamailio ana me J. Wight, no kahi e wili ai, ua olelo aku au, ma kona hale wili no e wili ai; aole kela i hoole mai. Ua noi wale aku au i pulapla ko, ua ae maikai mai kela, me ka paipai pu mai no hoi ia'u, e kanu au a nui i ke ko i kapaia he Oliana-ua ninau pu mai kela i ka nui o na Eka, a na hai aku au, ma kahi paha o ka 20 eka. Ua paipanui mai no hoi kekahi poe ano haole, e mai hi au i ke ko, in a he 50 eka ka nui, alaila, e noi aku i ka poe mea waiwai i wiliko. Olelo aku au. Aole au e hiki ke hana pela, aole au i maa ia mea. Eia hoi kekahi; ke hapai nei au, me kuu ike no. ke kokua mai nei o J.P. Parker Esq., ka mea nona ka aina a'e e hana nei, aole nau e na opea iewalewa wale iho no ma ko hai ipukahale; aole au kiei wale aku, a makaaiau wale aku i ko hai wahi; o ka 4 keia o na makahiki o ko'u noho ana ma Kohala nei, aole i alua kiei ana aku ma ka ipuka o na hale e kokoke mai ana ia'u, i like ka loa me 10 kaulahao.

            E ka enemi o ka hana pono e! E aea wale no anei ka pono, e like me oe e kuewa wale ana i o a ianei a puni ka malama, pela, a pau na malama eono au e palau ae la, eono la?

            Ua olelo iho oe, E kauaheahe ke ola i ka pepeiao, a hea ia mai, loaa ke ola, hala ia la maka-poniuniu, noho hoopilimeai wale. Ua olioli ka oe i ka hapai ana o kekahi io Hawaii i keia hana pono ole i ka mea papau? Ina no hoi paha oe e ninau ia Keaweopala, ka mea nana e hana nei ka'u palau; in a ua noi mai oia a nele, manao ae oe, ua hana wale au me ke ano hoopoho i ko hai luhi. Ua hawi no au e like me ka olelo ana i kinohi, aole i hala ka manawa. Na'u no ka palau, no'u no kekahi mau kanaka kepa, aole nau; no'u no kekahi mau bipi, aole nou. I ike mai oe, he malihini no au ma Kohala nei, aole nae i hoonele mai ke Akua i ka poe imi aku iaia; eia ka ! e lili wale mai ana no oe i koonei imi i ka hana pono. Ioa he hana kau na ka enemi diabolo, no kou inaina i kuu ao aku ia oe, i kau mau hana kolohe, e haalele, alaila, e pau wale ana no.

            Ke ninau nei nae au ia oe, eia oe mahea kahi i pee ai? E hoike kino mai no, a kamailio pu kaua, he waha no he waha.

Eia ka'u wahi kau leo i ka poe e imi ana i na hana maikai, mai kanalua no ka heneheneia mai, iaia no kana, o kona waha no ka hoi ke hau ana i ka makani. Aloha no.

Z. KALAI.

Halawa, Kohala, Iune 27, 1871.

KA MOKUAHI

KILAUEA NO KAUAI!

MA KA PULE @ AOLE E HOLO ANA ka Mokuahi KILAUEA @ ka Papa Manawa @

Haalele ia Honolulu, hora 3 P.M. @

            " @ " 7 A. M. @

            " Waimea " @

            " @ " 3 30 P. M. ma Nawiliwili

            " @ " 7 P. M. no @ ku ana @ ka la 12 o @

                        SAMUEL G. WAILA.

@        Agena Mokuahi "Kilauea"

OLELO HOOLAHA

E ike auanei na kanaka a pau o wau ka mea nana ka @ aku nei au i ka poe waiwai, na haole @ na kanaka a pau o kela ame keia @ mai @ mai oukou i kuu wahine mare ia MRS. KAAIMAHUI, no ka mea, ua haalele kumu ole mai kela ia'u, a ina e hookiia i kana @            SAMUEL KAPUKUI

Keauhou, Kona Akau, Iulai 17, 1871. @

E NA KANAKA A PAU

            E maliu mai ke pohai aku nei au ia oukou a pau e na kanaka e lawe mai i ko oukou mau ka@ e hana hou a @ paha i na loihi, no ka hana hou ana i na ka@ kahiko e hana no wau me na ili pipi Pakini p@ maikai, eia kekahi aole i maopopo ia'u ka manawa e hoe hou ia mai aole wau e hana ana ia kamaa. Eia kekahi na'u e hana i puu @ maikai i @ ka uku ina hola na malama elua a ekolu paha a ano kahuli iki e hoihoi hou aku i ka @ oia a me a'u hele pu maua ma ka hale @ aina na'u e uku 50ct. Eia kekahi e malama ouou ina pepa e haawiia aku ana ia oukou. Eia kekahi ina he mau noho panio@ kahiko ko oukou e lawe mai na'u e hana me ka uku oluolu. Eia kekahi he nui na @ noho @ maanei mau kaula keehi -- a pela aku.

            Eia kekahi ina wau e kali a hala na malama ekolu, alaila e lawe no wau i ke kamaa, o oukou i ka hale kudala no ka mea he @ ko'u hale @ kamaa.

            O wau no me ke aloha

                        A@IU (Pake)

July 14 A. D. 1871 @

HALE KUAI NU HOU!

E KUAI MAKEPONO LOA IA ANA

Na IPUKUKUI o na ano a pau,

Na MEA KAMANA o na ano a pau

Na MEA PAAHANA o na ano a pau.

Na LAKO PAHU me na PUKA.

Na KOILIPI na Koi Liilii.

Na KOPALA MAHIAI nui a liilii.

Na PAHI-LOLE-BIPI na Kaulawaha.

Na KAULA Kaohi a me na Kepa.

Na AILA-MAHU a Aila maoli.

Na LAAU Noho-Ho Paniolo.

Na PAUKAUKAU na Moe laau a me na bela.

Na KAULA Opu-hulu-lio a me na Keehi laau.

Na MEA hoohiehie Noho Lio.

Na PENA a me na Ai@ makepono @ o na ano o pau

Na IPUHAO @, na Ipuhao nunui hoomoa kalo

Na AHI-KOE.

NA KUAINA hilo o na ano a pau.

O keia mau mea a pau, e kuaila aku ana no ke kumukuai emi loa ma ke Dala kuike, e GOOKIM (Kukima Pake, Ma ka Hale o Paiko, ma Alanui Neuanu, Helu @90 3m

HALE KUAI

O

UILAMA

MAUKA O MAEMAE.

Malaila na mea a pau e kua@a'i.

501-6m

HOOLAHA

HOOPAHEEHEE HUILA,

O HONOLULU.

I ka Lehulehu

No loaa ana mai nei o na lako hoopaheehee e pau pu ai nee wahine, na kaikamahine a @ na kamahi. Nolaila, e @ ai a ka hoopaheehee i ka lehulehu, ma ka Puakahi, Iulai 24, a mahope iho paha, e like me ka hoike ana malalo iho

NO NA OHANA A ME KA POE WAE.

Mai ka hora @ a hiki i ka 10@ o na po Poakahi a me Poaha:

UKU KOMO-he 50 keneta.

Uku Hoopaheehee, he 25 keneta 1 hora.

NO KA LEHULAHU A PAU,

Mai ka hora 7 1/2 a hiki i ka hora 10 1/2 o na po Poakolu @ Poaono

UKU KOMO o ka Poe makaikai, $25

Uku hoopaheehee, he hapaha no ka hora.

No ka Poe Hui wale no

Mai ka hora 3 a hiki i ka hora 6 o na ahiahi Poakahi a me Poakolu. A ma ka po Poalima hoi, mai ka hora 7 1/2 a hiki i ka hora 10 1/2 He mau uku haahaa ku i ka wa kekahi, maluna o ka Poe Hui o na Wahine a me na Kane, ma ka la hope o ka Pule a o ka Malama paha, no na pono o na lako Hoopaheehee a me na kuikui a me ke komo ana aku i ko lakou poe hoaaloha e ae.

NA PALAPALA KOMO K PONO.

I na Po a pau ua noa ka lehulehu.

He 24 Palapala Komo kupono no 1 hora pakahi, he $4.50

@ " " " " 2.50

No na Po i weheia i na Ohana a me ka poe wae.

S Palapala Komo … $3.00

UKU hoopaheehee, no @ me ka uka @

E malama @ na kauoha, a aole he mea e @ e hoopaa wale ai me ka @ ana i ko makou poe hele mua.

            WILLIAMS & WALLACE,

                        @

Hono@

JUDD A ME LAYTON.

@;

NA MEA KUAI MEA AI O NA LAKO AIA a pau, na mea @ a me na mea @.

Halekuai ma@ o ka Hale M@, Alanui Papu, Honolulu

@

 

E.O. HALL & SON.

[E. O. HALL @]

NA MEA KUAI LAKO HAO, LOLE.

NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA.

Halekuai @ na @ o Alanui Moi a me Papu @

 

 

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei na kanaka a pau o @ o ka poe @

O KUPEHAU

ka inoa, e waiho nei ma Kalihi-waena. Apana a Honolulu, @ kupuai a Oahu, aole e hook@ wale kekahi i na @. B@, Lio, Hokia Muaka mahina o na aina la. Ke @a nei na mea a pau, e @ koke aku i  @ e lawe no makou i ka @ makou i ko makou mau inoa.

J. Kupihea @

 OLELO HOOLAHA.

KE kahea aku nei au ia oukou, e hele mai ma ko'u @

Kula Pepeiao.

Komo Lima,

Pine,

Komo Lima Gula,

Komo Dala o @ a pau -- Eia hoi, ina paha he mau @ keokeo a @ ka kekahi, e makemake ana e hana i @ e lawe mai a na'u e hana aku, me ka noho pu mai no hoi o ka @ i ka'u hana, aia a pau ka'u hana anaa, @ hoi ka mea komo. Ina he mau komo kahiko ko oukou, e lawe mai no, a na'u e hana aku. Ina @ ka mea komo ma ka lawe ana aku i kekahi mea ike, e hoihoi mai i ke komo @ a e lawe aku i ka'u @ a keokeo paha. Ina @ mau komo dala do oukou, e makemake ana nae e hana @ gula, e lawe mai na'e e hana, a Ina e hemo ka wai gula a'u i hana ai iloko o na mahina he 11, e lawe mai no a na'u e hana hou aku me ka uku ole, a ina e pau na mahina he 12, aole au e hana @ hemo. Aia ko'u hale hana ma Alanui Nuuanu.

Honolulu, Mei 12, 1871 @ AKI (Pake)

OLELO HOOLAHA.

KE papa aku nei au i na mea @, Bipi, Haki, Miula a holoholona e ae paha, mai hookuu i ka lakou mau holoholona e hele e ai i na mea ulu maluna o na apana aina o Mualani ma, i haawila mai ai la'u, ka malama, e waiho la ma ka Apana o Hamakua, mokupuni o Hawaii, no kakou na inoa, KI'ILEI, no A'U elua, na PAPAKE elua. O keia mau aina elima, he waiho aku i ei au ia mau aina la KALILI ko'u Hope, a'u i hookolu ai i ka 1870, iaia ka maiama a me ke ki@ no na mea kamehewa a pau, a ola hoi ku'u Hope ma ke Kanawai. He mana kona e hopu aku i na Kamehewa a pau ma. Iuna o ua mau aina la, a e koi aku i ka uku no ke poo hookahi o na holoholona i halia maluna, I'akahi Hapalua ke uku keke mai ka mea holoholona, a i ole e uku mai, e lawe koke la i ka Pa Aupuai, i Hookahi Dala no ke peo hookahi. Oia ka uku no ke poho o ka aina, a o na holoholona e ne, he hapawalu no ke peo li akahi. E lilo keia i Kanawai, mai Kona li e puha ai ma ke KUOKOA. E.P. KAMAIPELEKANE

Honolulu, Iulai 22, 1871. @@

HAWAIIAN CLUB.

I NA HOA A PAU O KA HUI H.C. ai mau o ko Hawaii Ponoi, ka @ nona na inoa he nui. Owau o ka oukou kauwa @ ke poloai aku nei au ia oukou ma ke kau @ ana aku. - hele mai oukou i ka la a me ka hora i ololoia malalo iho nei: No ka mea, ua hoonee loa ia aku ko kakou Hale Ai mau ma ke kihi o ke Alanui Maunakea, a me Beritania, ua pau kena kulana helu 1 ma ka uapo o Hale Dute, ua hooneo ia aku o Makalei Hale ma kahi i ol-loia malama, a e hoi ae na hoa malaila i ka Peaono, Iulai 22, hora 6 o ke kakahiaka, 12 A.M. a me la hora 5 P.M. a i kela a me keia manawa. E lai mua mai na hoa i ka mea ai e hoomakaukauia ai no lakou mamua ae o ka manawa. Ua hoomanawanui no au i heia hana nui, a e like me ka hema hema i loaa mai i na hoa, pela no na hemahema i ka hale. Ua oi ae nae ko na hea haole kokua ana mai i keia Hui,

K akua kauwa,

D. KALILI

Makalei Hale, Iulai 13, 1871. @

HALE KUAI WAIPUOLO!

NA MAKAMA O WAIALUA a me KOOlauloa, Aloha oukou-Ua ku hou mai @ Hale kuai e lako ai oukou i na

MEA HAO,

Na Laka Puka, Ami Puka o kela ano keia ano, Kui-wai. Helu 8,4,6,6,8,10,12,20

Kui i kuiia, Helu 4,6,8

Kui-nao mia ka liilii a ke nui,

Koi-lipi, Koi liilii, Koi kakia aho,

Hamare maikai, Pahiolo, Makau lawaia.

NA LOLE,

Ahina nao, ekolu ano,

Leponalo o kela ano keia ano.

Keokeo eha ano,

Loie Uwewahine,

Lole Kaleku Nu II

NA MEI AI,

Palaoa paa, Mea Ono.

Ka Helu 1&2, Ko keokeo.

Kale no Kona. Ti-lau.

Puakai hoehu palaoa.

NA LAAU O KAUKA JAYNES.

Haale, Laau kunu. Laau hoomaemaekoko.

Laau hamo, Curmiostive Bilsam (laau hooapaa lii)

a me kekahi mau laau e ae he nui wale.

E hooikaika ana ko oukou makemake, e liko kaki n i na MEA HANA MAIKAI, ma ke kumukuai emi!

N EMERSON

Waialua, Iune 27, 1871. @@

HALE KUAI BUKE HOU!

MA KA HALE LETA MUA,

A MA HONOLULU HALE,

MEA HOU A HALE KUAI MANUAHI.

Ua lawe ae nei o H.M. Wini, i ke Keena Nui i haaleleia iho nei e ka OIHANA LETA, a ua hanaia iho nei a paa i

HALE KUAI BUKE,

e like me ka hana ana ma na aina e.

kahi e loaa ai i ke kuai, na

BUKE HAWAII ME KA NA HAOLE.

NA BUKE KULA HAWAII A HAOLE.

Na PAPAPOHAKU me na BUKE kakuu,

Na KII NUI a liilii,

Na ano PEPA kakau a pau,

Na PENI me na INIKA,

Na POO LETA

a me na mea heluhelu a kakau maikai.

NO IA MEA, E HELE MAI A IKEMAKA!

kuu Hale Kuai Buke Hou, a kuai

iho i na Buke maloko olaila.

E LOAA NO NA POO LETA HAWAII MA-loko o keia Hale Kuai.

Me ke aloha.

HENERE M. WINI.