Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 40, 7 October 1871 — Uhaki Kanawai. [ARTICLE]

Uhaki Kanawai.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Alohaoe:— O ka i-o a me ka īwi na lula o ke Aupuni, oia ke kuinu o j<e kanawai. O ka Lahui i huiia a lilo i hookahi, i hoomaluia e ke kumukanawni, he Aupuni oia. O ka mana Moi, mann Ahaolelo o ke Aupuni i b;ilotaia, he kino okoa ia o ke Aupuni. O na Luna Nui, na Kuhina*—na Luna Kanawai Kiekie na Luna Kanawai Apana,—na Luna Kanawai Kaapuni. na Ilainuku, a me nh Kiaaina, he poe lala ia, a he nuwai e hookahe aku ai i ka mana o ke Kanawai i kahi i apuiua panoa, a lihilahi o ke Aupuni. O na Makai, a me ka poe makemake e mnlu ke Aupuni o lakou na a-a e ulu ai ka maluhia. O na Misionari—na Luna Ekalesin, a me ka poe i hnihai mamuli o ka Baibala,a me kona ao ana; O ka poe i kapaia he poe Kristiano oiaio a pau, o lakou na pou a me na ku.i nui e innlu ai ke Aupuni o keia ao, a me ko Kristo Aupuni ma ka honua nei, a ma ka /ani. O na Kula Aupuni,—na kula kuokon, —na kula wae—na kula hanai, —na kula pualu,—he mau koo ia o ke Aupuni naauao. Heaha nae ka waiwai o keia mau ]ala a piu, i nn nae ua lanakila ka Uhai Kanawai a ku iluna ka hewa me ka haaheo a me ka hilahila ole ? 1 hea ka maluhia e noho ai? 1 hea hoi ka mana o ke kanawai? He pahi oi ole a he kila hamani hao kakaki ano ole ku apopopo anei ke kanawai ma ka-lima o ka poe nana i malama a hooko iho ? Maluna o wai ka hewa o keia malama kana wai ana, —a hooko ana i ke kanawai? Aia maluna o na Loio kolohe ane? Ina pela e kohoia i mau Luna Kanawai wahine ma na Ahahookolokolo o ke Aupuni Uhai Kanawai, oiai, ua nawaliwali na lalao ke Aupuni.

E nana iki i wahi hoike ina kekahi apana o keia Aupuni k* apana i lehulehu ioa na moekolohe akea, manuahi akea, kailiwahine akea, kaili punalua akea, a hoomahuka ana i ka hai wahine ame ka hai kane, a noho pu e | loealoea, a hoonuu pu i na waiwai i loaa hewa, he i-o lakou o ka Uhaki Kanawai, a rae na hanaino n pau. A, pehea keia ? O na ohana a pau, o na hoahnnau a pau e noho pu ana i kapaia he Kiistiano oiaio a pau i kapa hewaia e kekahipoe he iooa oiaio oia nae e huna ana i keia poe Wiaki Kawawai, he kokua hewa ia, he kipi hoi i ke kanawai, a me ke A 'puni, a me ka Moi. O na poo Aupuni a pau, a me na lala o ke Aupuni i leha wāle iho no me k& palaka a me ka nanea i ka hewa e waiho okoa ana i mua o ko lakou mai) inaka, he kokunia ) ka poe kipi kanawai, n Uhaki Kanawai. O ka innlu o ka ohana, ua kiolaia na keiki, — na makua, —na kane a me na wahine i hoomaluia eke kumukanawai. Aohe wa i koe, ua kokoke loa mai nei ka wa ia Kamehameha I, (ka hoa-o) ke huli nei ke au o ka wa naaupo e kinai iho n.e ka hopohopo ole 1 ke olohilohi o keia au mal»malama. I hoike ia no ke aha? No ka apulu anei oke kanawai ? Aole loa. He hoikeia no kn makapaa o ka poe nana i hoike i k« kumukanawai. Pehea la ko oukou noonoo ke laweia na wahine a ka poe ili keokeo e noho pu nei me kakou, hoohalike uie Hawaii pauaka e! noho nei? kii me na lmia ko-ko-ko e kauo huluhulu mai ai i kamaluhia o ko. lakou noho ana. E oluolu ana anei na punalua, huole kane, a punalua haole wahine? Aole loa ! Aole loa ! Manawa ole, pau loa-na poo i ke kiola in niai kona wuhi i hoopaa ia'i. Pehea la ko kakou noonoo nona inea Hanohano iloko o ka Ahaolelo o Amerika Huiia mamua aku nei'( He mahui waie ana np ko kekahi'haole, ua hoohaumia ia kana wahine e ka Loio—kaulana,o kona hoopuka koke no īa: U E hoomaUaukau oe ia oe iho," Aole i pau ia olelo i ka puana ia, papani ku ana ka poka o ka pu panapana iloko, a haalele ana i ka la i ka mea mehana. Heaha la ka hewa i keia kau Ahaolelo ae ke hooholo i ka Pauku Kanawai o Kina Penei : Pauku 1. O kela kanaka, keia kanaka.e kaili ana i ka hai wahine ine ka hoomano i ka uhai loloa, e noho ana me ka hauhau o ka waha o kona punalun, e poalo ia kona maka akau, e okiia kona pepeiao aknu, me na mannmana nui o kona lima akau, me kona manamana wawae akau. Pauku 11. O kela wahine keia wahine elawe ana i ka hai kane ine ka hoomano i ka uhai loloa, e noho ana ine he kii milimili Ia iloko o ka hale, e poalo ia na lala o kona aoao hema, me ke okiia e like ine ko ka Pauku I maluna ae.

Ina paha, ua hoopili ia keia mau Phuku maluna ae i keia Aupuni, alaila, pehea la ? E aho ia wahi a kekahi poe. O ka.mela ia e akaaka ai ka Kaomona puaai o ka moku o na pppeiao. i kuu naria aku i keia poe Uhaki Kanawai o kakou a kinai pono, aohe wahi wiwowiwo iho. Hoonahoa. Penei e olelo: "Aohe mana o ke kanawai moekolohe a manuahi akea 1 keia wu. ua hookuu loa ia mai kakou, e lawe i wahine hoolimaiima—wahine inanuahi." Pelaanei?

He keu ka paakiki o keia poe uhaki i ka maluhia o keia Aupuni. Ke lomaloma mai nei na punnlua iu lakou nei ka hookohu. Pe hea e pau ai ? He nawnliwali anei ke kafiawai a me na Lunakanawai, a me ka lehulehu ? Ae, he uhiuhi lau inamane io no ! Ina oe e oluolu, e hai pakahi na apana o keia Aupuni ina inoa o ka poe "Uhnki Kanawai" mai o a o. Kauhikaihaaniulani.