Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 52, 30 December 1871 — Page 7

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Jean Howard
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Na mea hou o Lihue Kauai

----

NO KA UA A ME KA MAKANI

 

            He nui ka i ua keia mau la, mai ka hikina mai kekahi mai ke komohana mai kekahi; ua elike me ka loli ana o ka pa ana o ka makani, pela n o ka ua ana a ka ua.  Kulu koikoi mai na pakaua i kekahi la, a i kekahi la hoi puehu wale mai no; o ka huna wale no ke belelei wale iho maluna o ka paplina o ka honua.  Aole nae he pilikia nui o na loi i ka wai elike me ka wai i ka malama o Novemaba o kela makabiki i hala aku nei.  I ka wa no e ua ana, hele pu mai no me ka makani.  A ma ka la 20 o keia malama ka pa ikaika loa ana o ka makani, nana aku i ka hana a ka makani aohe e loaa ka lua.  Nana aku i ka wai o ka muliwai o Hulaia, a me ke kai kahi ku moku keia o Nawiliwili, aole elike me kona kulana mau, nana aku i ka nalu, popoi ku i kumu pali a a-e aku i kula, ka ka mea o ka ikaika o ka makani i ke puhi i ke kai i kula.  A no ka ikaika o ka makaui, ua hina kekahi mau hale.

 

                UA HINA KEKAHI NAU HALE I KA MAKANI. 

 

                O ka hale hookolokolo kahiko, ua kiola ia i ka makani i lalo o ka pali a nahaha liilii.  O ka hale o ka Lunapaahao wahine, ua hanee a noho i lalo me he wahine la ua loaa i ka mai o ka hale a ke kanaka i kaaawe ai, --He wahi hale kupapau i ka puu kahi i ku ai, ua owala ia e ka makani a haule ilalo ma ke kua aku o kekahi hale.

 

            Ka hale kula aupuni, ua kapae ia ae kekahi kala ma kahi e, kekahi aoao o ka lanai o ka hale hookolokolo hou (oia ka hale kiaaina mamua,) ua opa pu ia a hai kekahi mau pou, a peia no ka pa ua hio i ka hikina akau.  A he wahi hale paka pipi iho no Kealoha, ua kiola ia o luna i luna o ka pali, a koe o lalo e ku nei, ka hale Kula Beritania hoi, ua hina mua no oluna a mae ke kua i kahi makani mua@koe na@ a me ke alo, a i keia makani, a pule mi ia aia i lalo ia e hiolani nei, ka pahia @ ia, ua haki pu, ua ukiuki paha ka maka@ ke kau ole ia o ka hae Aupuni; nolaila @ahaki okoa i kau hou ole ka hae iluna.  “Aloha ia kanaka loihi o Kuhiau, i ka uhaki ia e ka makani, pau kona kiai ana i na hale aupuni ma ia kula.”  A he mau poino e ae no kekahi ma kekahi mau hale, aole nae hoi e like me keia mau hale i hai ia ae la maluna.

 

KU MAI O “KILAUEA.”

 

            Ua ku mai o “Kilauea” ma keia awa ku moku o Nawiliwili nei, ma kana huakai kaapuni i keia Mokupuni, e like me ka hoolaha a kona Agena.  O ke ekolu keia o kana huakai kaapuni i ka Mokupuni o Kauai.  Ua lohe ia mai maluna mai ona i kau mai ai kekahi mau alii o ka aina, a e hoi ana no maluna ona ua mau lani la me ko laua kaikuahine lani, Kaleleonalani.  “E ola ke koena o na pua Alii i ke Akua.

 

                                                                                                                                S.R.H. KEALA

                                Niumalu, Kauai, Dekemaba 23, 1871

                                                                                                ----------------

 

Halawai na Makaainana o ka Apana

O HONOLULU MA KA LUAKINI O

Kaumakapili ma ka hora 7 I-2 o ke ahiahi o ka la 30 o Dec. 1871.

----------

 

            Ua koho @ hale ia Simon P. Kalama i Luna H@umalu, a ia John W. Kaaloa i Kakauol@.

 

                Na @ai o @  Mr. J.U. Kawainui e hoakaka aku ka Luna @@@@ hoike ano o keia halawai.

 

            Hoike mai o Mr. Z. Poli, I hookumuia keia halawai e koho na Makaainana o Honolulu nei i mau Luna Makaainana no lakou e hele ai i ka Ahaolelo ma ke kau o ka M.H. 1872.

 

                Noi mai o Mr. J.U. Kawainui, e koho ka hale i Komite nana e noonoo na Luna Makaainana kupono e hele i ka Ahaolelo.

 

                Kokua mai o Mr. A. Kalauli i ke noi, a waiho mai i hoololi.  “E @ ka hale i Komite” Kokuaia, ninaeia a Hooholoia e like me ka hoololi.

 

                Noi mai o Mr. J.U. Kawainui, e heluhelu mai oia i ka palapala a J.O. Kaaka imua o ka hale, a ua kue ikiia, a me ke noi a Hon. S. Kalakaua ua aeia e heluheluia.  Ninauia a Hooholoia.  Ua heluheluia.

 

                Noi mai o Hon. D. Kalakaua, e waiho mai i ka palapala a J.O. Kaaka ma ka papa o ka halawai, a hiki i kona hiki kino ana mai, ua Hooholoia.

 

                Ku mai o Z. Poli, a hai mai i kona manao, a waiho mai he mau inoa i ka hale, i mau Luna kupono e koho ai oia hoi o A.F. Judd, J.O. Kaaka, C.J. Lyons, Z. Poli.

 

                Ku mai o E. Mikalemi, a hoike mai i kona manao imua o ka hale.

 

                Noi mai o Hon. D. Kalakaua, e hoike mua mai o Mr. A.F. Judd i kona manao mamua o ka poe e ai.

 

                Noi mai o Mr. A.F. Judd e waiho iaia mahope o ka pau ana o na hoa e ae.  Hooholoia.

 

                Ku mai o E. Kanihina a hoike mai i kona manao a mahope ona o C.J. Lyons, a mahope ona o A.F. Judd.

 

                Noi mai o Mr. A.Kalauli, e hoike ka hale ma ke ano he Komite i na Luna Makaainana ku pono e koho ai.

 

                Waiho ma o A. Kalauli i ka inoa o C.J. Lyons.  Waiho ma o Malaihi i ka inoa o Z. Poli.  Waiho ma o John Kalama i ka inoa o A.F. Judd.  Waiho mai o J.U. Kawainui i ka inoa o J.O. Kaaka.  Waiho ma o Kekahuna i ka inoa o A.W. Kiha.  Waiho ma o W. Ka i ka inoa o E. Kanihina, a me E. Mikalemi.  Waiho ma o G.W. Pilipo i ka inoa o Z. Poli, a me E. Mikalemi.

 

                M@ ka ninau a ka Luna Hoomalu i ka hale ua koho ka hale i na Luna Makainana a lakou i makemake ai ma ka o lina ana, oia hoi o C.J. Lyons, Z. Poli, J. O. Kaaka, A. F. Judd.

 

                Noi mai o Z, Poli e waiho aku ke Kakauolelo i ke kope o ka Moolelo o keia halawai, i ka Luna Hooponopono o ka Nupepa “Kuokoa.” Na Hooholoia.

 

                Noi mai o A. Kalauli e hoopaneeia keia halawai a holaha hou ia ma ka nupepa, ua Hooholoia, a ua hoopauia.

                                                                                    JNO. W. KAALOA,

                                                                                                                                Kakauolelo.

                                                                                --------------------------

 

Ka Moolelo o ke Kula Ao Kumu ma Waimea, Hawaii, Dekemaba

21, 22, 23, H. M. 1871

--------------

 

            Ua hoomakaia ke kula ana ma ka hora 9 ½ o ke kakahiaka, ma ka himeni a me ka pule a Rev. L. Laiana; e like me ke kauoha a ke Kahukula Nui.  Ua kohoia o S.H. Mahuka i Lunahoomalu, a o L.B. Nainoa i Kakauolelo.  Ua koho hou ia o S.H. Mahuka i Komite Imi Hana no keia mau lakula ekolu, a me kona mau lala.

 

                Ua kaheaia ka inoa o na kumu i hiki mai a me na kum i hiki ole mai; mai kohala Akau a hiki i Hamakua:

 

                NO KOHALA AKAU.  O.S.W. Kamaka, no Pololu; Lui, no Waiapuka; Zepedaio, no Niuliii; Kealoewa, nol Makapala; J.K. Paahana, no Halawa; S.Molale, no Halaula; S. Kapela, no Ainakea; W. Paona, no Honomakau; H.K. Kanealai, no Kahei; S. Haaheo, no Haena; E.S. Timoteo, no Kaipuhaa; Kapiko, no Kokio.

 

                NO KOHALA HEMA.  Paniani, no Puuhonu; J.W. Keoni, no Kaalaeawai;  Iosepa Kumelekoa, no Puako; Kahou ne Kapalaoa;  L.B. Nainoa, Waiaka; S. H. Mahuka, no Waikoloa; Mrs. J.K. Mahuka, no Waikoloa.

 

                NO HAMAKUA.   J. Waiohinu, no Maunahoano; S. Kamelamela, no Paauhau, Honokaa a me Kawela; T. Kanamu, no Kapulena a me Eleio; J.W. Paakaula, no Napoopoo; J.W. Mahana, no Naalapa; S.W. Kahoopii, no Koauka; D. Palau, no Waimanu.

 

                NA KUMU I HIKI OLE MAI.  O.H. Kaaailau, no Honoipu, Kohala Akau; Evariko, no Kaala, Hamakua.

 

            NA LALA I KOMO MAI.  Z. Paakiki, B. Kealoha, Hoopii a me Mose, no Waikoloa, Kohala Hema; J.W. Keliikanakaole, S.M. Kaaiai a me Kaleohanohano, no Hamakua.

 

                A pau ke kaheaia ana o na inoa, hoomaka ia ke kula ana ma na ninau hoike a ke Kahukula Nui; i ka Lunahoomalu ka haawi ana i na pepa ninau, a me na apana kalana; a ia L. Laiana ka wehewehe ana i na rula, a me ka loihi o ka manawa e imi ai kela kumu keia kumu a pau na Mahele IV.  Ua kula ia na kumu ma ua mau ninau la a hiki i ka hora 3.  Ua hoopaneeia ke Kula Ao Kumu apopo hora 9, ma ka himeni a me ka pule a J.W. Keoni.

 

                Dekemaba 22.  Ma ka hora 9 o ke kakahiaka, ua akoakoa hou mai na kumu.  Hoomaka ia ke kula m ka himeni me ka pule a D. Palau.

 

                Ua hoike mai ke Komite Imi Hana e heluheluia mai ke Kumumanao I o ke Kula Ao Kumu o Sepatemaba.

 

                Ia S. Haaheo a me Kahoopii—Pehea la e ike ai na Kumu Kula i ka pomaikai ma ka lakou Oihana nui?  A no ka makaukau ole ua hoopaneeia a ka hora 11.

 

                Kumumanao @.  He pono anei i na Kumu Kula ke lawe pu i ka ipupaka iloko o na Halekula e puhi ai?  Ia Waiohinu a me Lui—a no ka makaukau ole no ia mau kumu, aole i imi mua i ko laua haewina.  Ua kauohaia laua, e hoomakaukau koke.

 

                Kumumanao 3.  He poao anei i ke KumuKula ke hoopai aku i ka haumana komo hou e komo mai ana iloko o na kula?  Ia Kaailau a me D. Palau—Aole i hiki mai o Kaailau, na D. Palau i heluhelu loihi mai ko laua haawina.

 

                Ua waiho ka ninau ana imua o na hoa kumu, no ka pono o na wehewehe ana a ke Komite a me ka pono ole.  A ua hoaponoia me ke kauoha pu iaia e hoouna ma ka nupepa Kuoko@

 

                Hoomakaia ke kula ana ma na Ninan Hoike, Helunaau, Mahele II; a pau ma ka hora 11.  Kauohaia ke Kumumanao 1, 2; ina ua makaukau e heluhelu mai—ua heluheluia a hoaponoia e hoouna ma ka nupepa.

 

                Ma ka ¼ hora 12, hoomakaia ke kula ana ma ka Arimatika, Mokuna VII, a hiki i ka hora 1.  Kauohaia na kumumanao i koe, a no ka makaukau ole o ke Kumumanao 3, 4, 5.  Kumumanao 6 ka i heluheluia.

 

                He pono anei i na Kumu Kula ke ao i ka lakou mau haumana mai ka Helukamalii a i ka Palapala Aina?   Ia Nainoa a me Kahou—na L. Nainoa i heluhelu mai, ua hoaponoia.

 

            Mahope iho, heluheluia ke Kumumanao 5.  He pono anei i na Kumu Kula ke hookomo i na haumana i ka Helunaau, ke ole e maopopo ka Helukamalii?  Ua heluheluia a hoaponoia.

 

                Hoomaha he hapaha hora, kula houia ma ke koena o ka Arimatika a hiki i ka hapaha hora 3.

 

                Heluheluia ke Kumumanao 7.  He pono a@ i i na wahine a na kumukula ke kokua i na kane a lakou?  Ia S. Molale a me Paniani—Ua hoaponoia.

 

                Heluheluia ke Kumumanao 8.  Pono anei i na kumukula ke hele i na hana a ae, a waiho ke kula ia hai?  Ia Kapela a me Kaleo.  Ua hoaponoia.

 

                Heluheluia ke Kumumanao 9.  Heaha la ka mea e holopono ai ke ao ana i ka Buke Arimafika?  Ia Keoni a me Kanealai.  O na Kumumanao i koe, ua hoopaneeia apopo.

 

                Hoopaneeia ke Kula Ao Kumu apopo hora 9, ma ka himeni a me ka pule a S. Kamelamela.

 

                Dekemaba 23, ma ka hora 9 o ke kakahiaka, ua akoakoa hou mai na kumu.  Hoomakaia ke kula ana ma ka himeni a me ka pule a Iosepa.  Ua kauohaia ke koena o na kumumanao e heluhelu.

 

                Kumumanao 4.  O ka heluhelu maikai ana he mea nui anei ia?  Ia Kamaka a me Iosepa, ua hoaponoia.

 

                Hoomaka hou ia ke kula ana ma ke koena o ka Arimatika, a hiki i ka hora 12 awakea.  Kauohaia ke koena o na Kumumanao i koe.

 

                Kumumano 10.  Ehia haawina kupono na ka haumana i ka hebedoma hookahi?  Ia S. Kamelamela.  Ua heluheluia a hoaponoia.

 

                Kumumanao 11.  He pono anei i @@ mukula ke hookuu wale aku; na haumana me ka hoopii ole  Ia S. H. Mahuka a me Timoteo.  Na Timoteo i heluhelu mua mai, a na S.H. Mahuka i wehewehe loihi mai, a he olelo ao kekahi i na kumukula; a pau na heluhelu kumumanao ana, ua haawi mai ke Komite he mau kumumanao no ke Kula Ao Kumu o ka malama o Maraki, M.H. 1872.

 

1.        1.    Heaha ka waiwai o ka hoopaanaau ana i ka papa hoonui a Pitagora?  S.W. Kamaka a me Lui.

2.       2.    He pono anei i na kumukula ke kakau wale no i na ninau hoike a ke Kahukula Nui, aole ka haina?  Zepedaio.

3.        3.    Heaha ka mea e heluhelu pololei ai na haumana, aole e hookomo wale i kekahi hua, aole hoi e ha@lele i kekahi hua?  Kealoewa a me J.W. Paahana.

4.        4.    He pono anei ke hoala hou ia ka Hae Puali Inuwai ma ka malma hope o ka makahiki?  S. Molale a me Kapela.

5.        5.    E hoike pololei mai i na kulanakauhaie nui, a poo aupuni o ke no nei?  W. Paona a me Kanealai.

6.        6.    O ka helunaau, helukakau (Arimatika), ma ka hora hea e aoia ai ka helunaau, a mahea ka helukakau?  S. Haaheo a me E.S. Timoteo.

7.        7.    Heaha ka mea e ike koke ai na keiki ma ka A. a loaa koke ia lakou ka heluhelu?  W. Kapiko a me Honoip@

8.        8.    O ka manawa hea e ao ai i ke ao-kiko?  J.W. Keoni a me Paniani

9.        9.    Pehea e ao ai i ka pa-ko-li i na haumana, ma ka pa-ko-li maoli anei?  Ma ke do re mi fa anei?  E ao pu anei i ke kanawai?  Hoopii a me M@

10.    10.  Ehia ano o ka heluhelu e ao ai @ na haumana i ka wa kula?  Iosepa a me Kahou.

11.    11.  O ke kakaulima, he mea nui anei ia?  A peha e mahuahua ai ka maikai a me ka pololei o ke kakau ana?   L.B. Nainoa a me T. Kanamu.

12.    12.  Heaha ka mea e holo ai ka makani?  Evariko a me Kahoopii.

13.    13.  Ma ka M.H. 1872, ehia la apana koho lunamakaainana o ko Hawaii Pae Aina?  J. W. Paakaula a me J.W. Mahana.

14.    14.  He pono anei i na makua ke lawe hele i na keiki ma o a ma o i ka wa e kula ai?  Paahana.

15.    15.  O na Kula aupuni a me na Kula nui maluna ae o na kumu hea o laua ka luhi nui o ke ao an?  S. Kamelamela a me J. Waiohinu.

16.    16.  Heaha ka mea e hoihoi ai na kumukula i ke ao ana i na haumana?  W. Kelukanakaole a me Kaaiai.

17.    17.  Pehea e makaukau ai na haumana i ke ao ana i ka Palapala Aina?  S. Kamae a me Kaleo.

18.    18.  E hai puanaau mai ia Solomona 1: 1-10.  Mrs. J. K. Mahuka.

19.    19.  O ka Oihana Kalepa, a o ka Oihana Loio, Owai na oihana waiwai o laua?  Z. Paakiki a me W. Kealoha.

20.    20.  Heaha ke Oihana i oi loa o ke ao nei maluna o na oihana a pau?  S. H. Mahuka. 

 

Hoopaneeia ke Kula Ao Kumu ma Waimea, Hawaii; a hiki i Maraki, 1872.

                                                                                                                L. B. NAINOA, Kakauolelo

 

                                                                --------------------------

 

Ua Hike oe e Hawaii me wai.

-------

 

E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOH OE: ---

 

            Ke komo mai nei paha ke kahaha iloko o oukou e kuu mau makamaka no keia kumumanao, no ka olelo ia, ua like ka Hawaii me na ilio elua e huki ana i o a ia nei.  Ke manao nei au, ua like io no oe e Hawaii me ia.

 

                Penei e akaka ai.  I ka manawa e noho ana ko kakou mau kupuna iloko o ka pouli, a e hana ana hoi i na hana lapuwale, e noho huikau ana, moe aku moe mai, ua ike ia ka pilikia ia manawa.  Aka, i ak A.D. 1820 hiki mai la ka malamalama o ka olelo a ke Akua i Hawaii nei, a hoouaauao ia iho la oe, a o ke kanalima keia o na makahiki o ka pono i Hawaii nei; a ke ike ia nei ua naauao io oe e Hawaii, a he hoalauna no hoi oe no na aupuni e waiho mai nei.  Nolaila, o ka pno io ae ia e Hawaii o ka hele i mua ma na hana pono, i mau kou naauao io, a i pomaikai io ai hoi oe.  Aka, pehea oe e Hawaii i keia manawa, ke mau nei anei kou hele ana ma ka pono?  Ke hoole iho nei au, aole oe i mau ma ka pono kou mea i pomaikai ai, aka, ke ehel nei oe ma ka pono a me ka hewa; ke hoi hou nei oe e like me na hana o ou mau kupuna i kinohi, i ka manawa i hiki ole mai ai na kukuna malamalama o ka olelo a ke Akua i Hawaii nei.  Aole anei ua maopopo io ia kakou ua like 10 oe e Hawaii me na ilio elua e huki ana i o a ia nei.

 

                No ka mea, ke hooikaika nei na Kahunapule e lulu aku i ka olelo maikai a ke Akua me kela a me keia pea o ka aina, i mea e mau ai ka pono ma Hawaii nei.  A ke hooikaika nei  hoi kekahi poe e alakai ia oe e Hawaii i ka inu wai ona i ka moekolohe ka aihue, a me na mea no a pau e kue ana i kou pomaikai e Hawaii i mea nou e pilikia ai, a haule aku oe i ka lua.

 

                Auwe!  Aloha io oe e Hawaii!!  O ka pono iho la anei ia ia oe e Hawaii o ka hoi hou aku ilaila i mea nou e plilikia ai?  Aole ia oka pono o ka hele aku malaila, eia wale no ka pono o ka mau ma na hana pono a pau i mau ai kou noho kuikahi ana a i mau ai no hoi kou Kuokoa ana a pomaikai oe e Hawaii.  Maanei e akaka hou ai ia kakou ua like io oe e Hawai me na ilio elua e huki ana i o a ia nei.

 

                He nui aku no na mea i koe, a nu oukou no e noonoo aku.  Nolaila, ke paipai aku nei au ia oukou e na makamaka mai Hawaii o Keawe a Kauaiomanokalanipo, e ala, e ku a maloeloe hopu no a paa i neia mea o ka pono i mea e mau ai kou po@aikai e Hawaii.

                                                                                                S. KEANU

            Hilo, Hawaii, Dekemaba 26, 1871

 

NU HOU O NA AINA E.

---

(Koena mai kela pule mai.)

---

 

No Geremania,

 

            O ke kue mawaena o ke aupuni o Berazila a me Geremania, ke mau nei no ke kaukolo ana.  Ke olelo nei ka nupepa Gazette o Berelina, aohe mea e ae e oluolu ai o Geremania, o ka mihi wale mai no o Berazila.

                Mamuli o ka hoomauia ana o na hoomainoino a na kanaka Farani i na koa Geremania e noho kiai nei maluna o kekahi mau apana aina o Farani, nolaila, ua kauohaia na koa e noho la ma ia wahi, e hoopuni ia mau aina.  O ka poe Farani e loaa aku ana ma keia hope, e pepehi wale ana i na koa, e hopu kokeia a hookolokoloia e na mana Geremania ma ke kahua i hanaia ai, a i na e ku ka hewa, e kipu wale ia.

 

                Ua hoolaha ka nupepa Leo Kupinai o Ladana, he lohe mai Berelina mai, e hoike ana, ua hooholo ke aupuni o Geremania e noho hou aku maluna o na apana aina a na koa Geremania i noho ai mamua iho nei, a hoopauia ai ma ka ae like, ke ulu hou mai ua hakaka a ka poa Farani maluna o na koa Geremaia.

 

                Ua waiho ae kekahi Luna Makaainana iloko o ka Hale Ahaolelo, he bila kanawai, o ka manao nui oloko, o ka hoomama i ka auhau kino maluna o ka poe haahaa loa.

 

                Ke hoomakaukau nei o Geremania, he ekolu mau moku kaua, e holo ai i Berazila, e hooponoono no ka hihia mawaena o ia mau aupuni.

 

No Italia

 

            Roma, Nov. 27—I keia la, ua weheia ka Ahaolelo Italia, no ka manawa mua mai ka lilo ana mai o Roma no Italia, me ka haiolelo alii mai ke kalaunu mai.

 

                Ladana, Nov. 24 – ke hooiaio mai nei kekahi Cadinela kaulana o ka Pope i ka lono e i ana, aole e haalele ana ka Pope ia Roma aia wale no me ka hakaka.

 

                Roma, Dec. 5—Ua hookaulanaia ae, e puka mai ana he palapala kue na ka Pope, i ke kukuloia ana o ka Ahaolelo o Italia maloko o Roma, i keia mau la koke iho.

 

                Ua hoi ae na Kanikela a me na Kuhina noho o na aupuni e ma ke alo ahi o ka Moi o Italia, a hookahua ma ke kulanakauhale o Roma, ma ke ano he kulanakauhale alii ia no Italia.

 

No Rusia

 

            Sana Peteroboro, Dec. ---Ma ke ahiahi Poaha iho nei, ua malama ae ka Poe Knights o ka@ Papa o Sana Geoti, i kukuluia ai e ka Emepera Wahine Katarine i ka la 7 o Dec. 1769.  He ahaaina nui kai malama pu ia, a malaila pu ka Emepera Kane e noho alii mai nei.  Ma ka inu kiaha ana a ka Emepera no ke ola o ka Emepera o Geremania, ua olelo ae oia, he manaolana kona, o ka puliki ana mawaena ona a me ke alii, e paa loihi loa ana a make a kau aku i na mamo; a o ka mana@o na puali koa o Geremania a me Rusia, e lokahi oia auanei ka mea nana e malama ka maluhia o Europa.

=============

Hoolaha a ka Oihana Wai.

---

            O NA uku Wai no keia hapalua makahiki aku, e hookaa e ia no ma ka la 1 o Ianuari 1872, a ua manaolanaia, e pau ana lakou a pau i ka hookaa mai

                                                                                                                                TOMA LONG,

                Dec. 21, 1872                                      (525 3t)                                 Luna Oihana Wai

-----------------------------------------

 

JUDD A ME LAYTON

(ALANI KAUKA A ME LEITONA)

---------

 

NA MEA KUAI MEA AI O NA LAKO AIA

A pau, na mea ulu a me na mea hoomomona lie.

 

                Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu.

                                                                                                                                                475-1y

----------------

OLELO HOOLAHA

----

 

            UA AE IA AKU O Mr. SAMUEL G. WAILA (Wilder) e komo pu mai i Hoa Hui iloko o ko makou Hui, mai keia la aku.                                                                                                                 DOSETT & Co.

                                                                                                            (Kimo Pelekane ma.)

                Honolulu, Nov. 11, 1871                                                                                                                                520-1m

 

-----------------

E.O. HALL & SON.

(E.O. HALL A ME KE KEIKI)

-----

 

NA MEA KUAI LAKO HAO, LOLE, NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA

 

            Halekuai ma na huina o Alanui Moi a me Papu.                                                                                 475 1y

 

OLELO HOOLAHA.

----

 

He mea hoike keia, no kuu manao e@hoomau aku i ka hoopuku ana i ka “nupepa Kuokoa,” no ka makahiki 1872.  E hoonani@a ana ka pepa me na wehewehe manao maikai ana, a e hoonuiia ae hoi kona maikai ma kekahi mau ano e ae.   O ka uku pepa, e mau ana no ia e like me ko keia wa;                     ELUA DALA ($2.00) O KA MAKAHIKI MA KE KUIKE.

 

            Ahooiliia aku no ke “Kuokoa” i keia pule keia pule, me ka hookaawale ana i kela a me keia pepa iloko o ka wahi, ma ka inoa o ka mea nona ka pepa, ina ua kaa e mai no Dala Elua, ($2.00) no ka makahiki okoa.  Aole loa e ae ia ka hookaa hapa ana.

 

                E ukuia na Luna e like me ka hoike malalo nei:  O ka mea e loaa na inoa he umi a oi aku, me ka makaala i ka ohi mua ana mai i ko lakou mau uku pepa, e ukuia oia, he Umi keneta no ke dala, a hookahi pepa e haawi wale ia nana.  Penie ka hoonohonoho ana:

 

                No          10 inoa a oi aku, he 10 keaeta uku

                “              50           “    “    15   “

                “              100      “    “    20   “

                “      200       “    “    25   “

 

                Hookahi wale no pepa e haawi wale ia na ka Luna me ka uku ole.

                                                                                                                                H. M. WINI

                                                                                                                Luna Hoopuka.

                Honolulu, Jan 6, 1872

-------------------------------

  1. A.            S. CLEGHORN                                                                                                                                     J.S. SMITHIES

A.       A.    S. CLEGHORN & CO.

 

------

 

E Loaa no ma na Hale Kuai Lole o Ake ma,  ma keia kulanakauhale o Honolulu,

 

Na Lole Ahiuahina Pelekane,

                Na Lole keoeko o kela ano keia ano,

                                Na lole nani o na wahine,

                                                Kalepa, Alapia, Kilika, Pahoehoe,

                                                                Papale, Kamaa wahine,

                                                                                Lipine o na ano a pau,

                Kihei k=huluhulu ano hou loa kupono i ka wa anu.

NA LOLE KANE,

                Na Palule Keokeo, Huluhulu, Kalakoa,

                                Na Palule huluhulu ulaula ano hou.

               

Aila mahu, Ahikoe, Pakeke lole a me kela mea keia mea o na ano a pau.                                527 6m

                E loaa mau mai ana ma iole hou i na mokuahi a pau.

---------------------------

OLELO HOOLAHA

---

            Ua ae ia aku o J.S. SMITHIES (Kamila) e komo mai ma ke ano Iloa Hui maloko o ka’u Hana.  O ka inoa o ka Hui ma keia hope aku, A.S. CLEGHORN & Co.

                Honolulu, Ian 1, 1872   (527 rt)                                                               A.S. CLEGHORN

-----------

 

OLELO HOOLAHA.

            Eia iloko o ka Pa Aupuni o Pauoa, Apana o Honolulu, he mau Lio hele hewa.  E kuai Kudala ia ana 1 Bipi (k) eleele keiki, ua okiia kekahi pepeiao, maheleia ua puka kahi pepeiao, aole ikeia o ka hao, i ka Poaha la 11 o Ianuari, i ka hora 12 o ke awakea.  Elua Lio no Keo (Pukiki) e Puunui.  Lio k keokeo kukue hao ano e, Lio k eleele, Lio k ahinahina hulu iole UIUI hema, Lio w keokeo wiwi P akau ano e hema, Lio k ulaula wiwi MK.

                                                P. KAAIAHUA, Luna Pa Aaupuni

                                Pauoa, Ianuari 5, 1872                                                                                                    1 t

------------------------

 

HALE KUAI LOLE MA LAHAINA

-------------

 

            Ua lilo mai la’u ma ke kuai, ka Hale Kuai Lole o Mr. E. Jones (Keoni Kikane) ma Lahaina, Maui, nolaila, e kuai aku ana au maloko oia hale, i na mea  apau e pili ana i na lako kalepa.  Ua hiki no hoi ia’u ke kuai aku i na ili bipi a me na ili kao, ma ke dala a me ka lole.

A.S. SMITH (Aiabati)

Lahaina, Ian 1, 1872                                                                                                                         527 6m

 

-----------------------

 

NA BUKE HOOMANAO NO 1872

------------

            O NA ano a pau no 1872, e kuai make pono loa ia ana m ka Hale Kuai Buke o         H. M. WINI

525                                                                                                                                                                           1 m

------------------

NA MAKANA KARISIMAKA

-----

No na kanaka makua a me na kanaka ui, ma na no a pau, aia ana ka Hale Kuai Buke o   H.M. WINI

                525                                                                                                                                                            1 m

-------------------

 

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai

-----------

 

            Ua hookohula mai ka mea nona ka inoa malalo iho, i Luna Hooponopono no ka waiwai o

 

J. LANGHERNE DESHA (KINIKAKE)

            I make, nolaila, ke kaheaia aku nei na kanaka a pau i ale mal laia, e hokaa koke mai a me ka poe ana i ale aku ai, e hoike koke mai mai me na hooiaio pololei eiloko o na malama eono mai kela la aku, a i ole la, e hoole loa ia.

                                                                W.C. PARKE, Luna Hooponopono Waiwai,

                Honolulu, Dec. 12, 1871                                                                                                 524 4 t

---------------

 

            HE OLELO KAHEA E HOI MAI!

------------

 

            KE kahea leo nui aku nei au ia oe e George Cogshall, kuu kane mare, e hoi mai.  Ina aia oe ma kekahi wahi o keia mau mokupuni kahi i noho ai, a i ole aia paha ma ka aina e.  Eia mai ka leo o kau wahine ke uwalo aku nei, e hoi mai oe e noho pu kaua me ka kaua mau keiki me ka oluolu, e like me ko kaua marena ana.  A ina aole oe e hoi mai, mai keia wa aku, e hoepii no au imua o ka Aha Kaapuni o Kauai nei, ke hiki aku i ke kau o Augate, 1872, e hooki i ko kaua mare ana.

                                                                                    Mrs. KEOKILELE COGSHALL

                Lihue, Kauai, Dek 23, 1871                                                                                            526 4t*

 

--------------------------------

 

OLELO HOOLAHA

------------

 

            E IKE auanei na kanaka o na ano a pau loa, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei ae ia oukou, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia   Mrs. WAIWAIOLE.

Ina oukou e hooaie iaia, maluna no ona ko oukou poho, aole au e h ookaa ana ia aie, no ka mea, ua haulele kumu ole mai oia ia’u.                                                (524 1t*)                                              HIONA

                                                                                --------------------------------

OLELO HOOLAHA!

---------

            OIAI, ua hoolaha aku au i na mea a pau i ale, e hookaa mai---Eia hou keia manao, ina i ma kaukau ole kekahi poe i ke dala, e hele kino mai e ike la’u, me na Bila pu, i hiki ke hooponoponoia ka manawa e hookaa ai, aohe o’u manao e hoopilikia koke i kela a me keia mea i ale, o ka oluolu a me ka pololei ko’u makemake.                                                                                         KIMO PELEKANE,

                Honolulu, Nov. 8, 1871              (519 3m)         (DOWSETT & Co.)

                                                                                -----------------------------------------

 

OLELO HOOLAHA

---

 

            OWAU KA MEA nona ka inoa malalo iho, ke hoike aku nei au, ua hoolilo loa aku au ma ke kuai i ka Ili-aina o Kahuauli, e waiho nei ma Luluku, Koolaupoke, Mokupuni o Oahu, ua lilo loa la Major W. L. Moehonua, a me kona mau hooilina, a o ka Palapala Kuai i hanaia e a’u, a i kakau kope la ma ka Buke o ke Aupuni, ua oiaio loa ia, a ina pohihihi kekahi, e nana ma ke Buke kope, a i ole ia e ninau mai no ia’u.

                                                                                                NAOPALA kona X kaha.

                                W.E. Pii,

   Ike maka   Kukui                                                                                                                  3ms.

                                                                                ----------------------

 

OLELO HOOLAHA

---

 

            Ua hookohu aku au ia J. Londoa Keaunui, i hope oiaio loa no’u ma ke Kauawai, no ko’u mau pono ma ka waiwai o Mrs. Manena i make, a iaia wale no ka mana e hana a hooponopono imua o na Aha Hookolokolo o keia aupuni.  Ua hookuu loa aku au iaia ka hana.  Ina he kaleana ko kekahi i ka waiwai o Mrs. Manena, me ua hope nei no o’u e hooponopono ai.

                                                                                                                Mrs. K. KELIIKIPI

                Kapalama, Dek 2, 1871                                                                                                   523 4t*

                                                                                -----------------------------

 

LAKO KUKULU HALE!!

-----

 

O KA MEA DALA, E HELE MAI E KUAI ME A’U i na

LAKO KUKULU HALE,

a e loaa ana no ia lakou ma ke kumukuai haahaa loa.

                Ua nui ka Papa, na Laau, na Pani-puka, Aniani, a pela aku, e waiho nei, a e ake ana au e lilo aku.

 

                Aia no ma Kapalama, kekahi mau mea makepono; a o na mea o pili ana ia wahi, e kii ae no ilaila me ke dala—ua haawi au ia Kupihe ke kuai.                                                          KIMO PELEKANE

                Honolulu, Nov. 8, 1871                                                                                                   519 3m

                                                                                                ----------

 

HALE KUAI MAKEPONO LOA!

---

 

            KE KAHEA aku nei au ia oukou e na kanaka a pau, e hole nui mai ma ku’u Hale Kuai Loie,  MA ALANUI MAUNAKEA, HELU 61.  A la malaila na lole maikai, kupono i ka makemake o na wahine a me na kane.  Na loie o kela ano keia ano, no na kumukuai haahaa loa.  O ke pakalaki o keia kikina, he kumu o keia kuai makepono loa ana ---Ke kahea aku nei au i ka poe i aie mai la’u, e hele mai ma kuu Hale Kuai, e halawai a kuka pu no ka hookaa ana i na ale, e like me ka hooholo hou ana mawaena o kakou.  Aole pono e waiho i ka ale o keia ao no keia ao, pono ka hoekaa e mamua.                               AHO (Pake)

            Honolulu, Nov 8, 1871                                                                                                                    519 6m*

 

-----------------

 

HALE KUAI NU HOU!

(CARTOON)

 

HALE KUAI

-0-

UILAMA

MAUKA O MAEMAE,

Malaila na mea a pou e kuaiia’i

 

501-6m

-----------------------------

 

                HALE KUAI LOLE

---------------

 

            NA LAKO HAO,

                                PENA,                                                   AILA,  na mea

                KALEPA,  HALEKUAI makepono loa.

                  Alanui Nuuanau.                    (514 6m*)             GOOKIM

 

                                                                                                ----------------------------

OLELO HOOLAHA

-----

 

MA KA NOHO KANE ANA NO

    WILLIAM HAMPHREYS

 

                Ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho e ka Aha Kiekie, i Kahu no ke kino a me ka waiwai o

WILLIAM HAMPHREYS,

O Honolulu, a noiaila, ma keia, ke papaia aku nei na kanaka a pau, aole kuka no kekahi hana, a hookaa aku paha iaia i kekahi mau uku dala ana, mai keia manawa aku.

                                                                                                W.L. GREEN

                Honolulu, Dec. 26, 1871                                 (526 4t)                                 Kahu malama

 

                                                                                                ------------

 

OLELO HOOLAHA

----

 

            E ike auanei na kanaka a pau owau o ka mea mona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei au i ka poe waiwai, ua l=haole, na pake a me na kanaka a pau o keia ano kela ano, mai hoaie mai oukou i kuu wahine ma re ia     Mrs. KOIANANA,  no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia’u, no ka mahina hookahi, a ke noho nei ma Hamukua ma ke ano manuahi, oolaila, ina oukou e hoaie iaia, malama no ona ko oukou poho, aole au e hookaa ana i kana mau aie                  LUI PAAHAO

                Kapanui, Wailuku, Nov 29, 1871                                                                                 526 2t

----------

 

HOOLAHA AKEA!

----

 

            OWAU O KIMO PELEKANE, KE kanoha aku nei au i na kanaka a pau, i aie i na lako hale a mea e ae ma kuu Uale Kuai Papa.

 

Ehookaa mai me @ hoohakalia ole.

            Ua loohia au i ka pilikia, ua make iho nei o MAUNAKEA kuu kokoolua, a nolaila, o na aie a pau e waiho nei i hala ka manawa i kamai@loia e hookaa, e pono e hoopau koke ia.

               

                Ua ahenui au i na kanaka a pau, ua loihi ka wa o ke kakali ana, aole au i hoopii i na wa i hala---Nolaila, pela no hoi oukou e hooikaika mai al a hoopau i na me e waiho nei, i hiki ia’u ke hooponopono eku me ka ohana.

                Honolulu, Oct. 24, 1871                                                                                                  517-2m

----

 

NA LAKO HOOHIE HOU LOA

--MA KA—

HALE KUAI BUKE O H.M.WINI!

 

(DRAWING)

 

            MA KO’U HOI ANA MAI NEI MAI AME.  RIKA,  ua lawe pu mai au i kekahi mau mea hoohanohano a hoohiehie o na wahine.  Ua weha ae nei au no ke kuai aku, a ke kakahe u@ i nei na wahine e kuai.  Eia mai na inoa o ua mau mea h@@ ni nei:

 

Na Paa Kula Pepeiao o na ano nani a pau.

                Na Paa Kula Pepeiao Ka@kau

                                Na Lei P@ u Elee@  @anikau, nunui a liilii.

                                                Na Lei Pilali nani loa

                                                                Na Kupee Kanikau

                                                                                Na Kupee Ea Honu

                                                                                                Na Kea Kanikau

                                                                                                                Na Komo Lima

                                                                                                                                Na Pihi Pulima Kanikau

 

                                                                                                                Na Pihi Pulima Pa

                                                                                                Na Pale Kui Aniani

                                                                                Na Hulu Palaki Lauoho

                                                                Na Hulu Palaki Niho

                                                Na Eke Dals

                                Na Pepa kakau me na hua kumu

                Na Pepa Kanikau

Na Wahi Leta Kanikau,

 

A me na mea o kela a me keia ano, o ka Laina Kuai Pepa, no na kumukuai make pono loa.   520-6ts

 

---------------------

 

HALE KUAI BUKE HOU!  MA KA HALE LETA MUA, A MA HONOLULU HALE,

MEA HOU A HALE KUAI MANUA III

 

            Ua lawe ae nei o H.M. Wini, i ke Keena Nui i haaleleia iho nei e ka OIHANA LETA, a ua hanaia iho nei a paa i                                                                           HALE KUAI BUKE,

e like me ka hana ana ma na aina e, kahi e loaa ai i ke kuai, na

BUKE HAWAII ME KA NA HAOLE,

NA BUKE KULA HAWAII A HAOLE,

                Na PAPAPOHAKU me na BUKE kakau,

                                Na KII NUI a liilii,

                                                Na ano PEPA kakau a pau,

                                                                Na PENI me na INIKA,

                                                                                Na POO LETA

a me na mea heluhelu a kakau maikai.

NO IA MEA, E HELE MAI A IKEMAKA I

Kuu Hale Kuai Buke Hou, a kuai

Iho i na Buke maloko olaila.

E LOAA NO NA POO LETA HAWAII Maloko o keia Hale Kuai.

Me ke aloha.

HENERE M. WINI