Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 1, 6 January 1877 — Page 2
| This text was transcribed by: | Andrew K. Akao |
| This work is dedicated to: | Analu Akao - Halau Hula`O Kupukalau`ie`ie |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA
MA KE KAUOHA.
@...................................................................................................................................................@
@....................................................................................................................................................@
@....................................................................................................................................................@
@....................................................................................................................................................@@....................................................................................................................................................@
@.......................@ @............................@
@.......................@ @............................@
@....................................................................................................................................................@@....................................................................................................................................................@
@....................................................................................................................................................@
@..........................................................................@
@.......................@ @................@
@.................................................................................................................................................@
@...........
PAPA OLA
His Ex. J. Mott Smith President;
His Ex. A. S. Hartwell.
PAPA HOOPAE LIMA HANA
His Ex. H. A. P. Carter,
H. R. H. W. P. Leleiohoku.
KOMIEINA O NA AINA LEI ALII
His Ex. H. A. P. Carter,
His Ex. J. Mott Smith.
NOTARI LEHULEHU NO OAHU.
Wm. R. Castle, Esq.
EIA NA LALA O KA PAPA OLA.
His Ex. J. Mott Smith, President;
His Ex. A. S. Hartwell,
Hon. S. G. Wilder,
Dr. Robert Mckibbin,
Dr. F. B. Hutchinson.
EIA NA LALA O KA PAPA HOOPAE LIMA HANA
His Ex. J. Mott Smith, President;
His Ex. H. A. P. Carter,
Hon. W. L. Green,
Hon. S. G. Wilder,
Hon. W. J. Smith,
H. R. H. W. P. Leleiohoku,
J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec 20, 1876 787 3ts 789
Ua hookohu ponoia ka poe nona na inoa malalo iho, i mau Agena no ka haolalo ana i na palapala kepa, i kulike ai me na hooko ana o ke Kanawai, e hoolo@ ai i ka pauku 1 a me ka 2, o ke kanawai hoowaunia e ka pauku 1417 o ke Kivila, i aponoia 1 Iulai 20, 1872, a i aponoia iho nei i Sepatemaba 2@, 1876:
Dec 1—W C Lane……………………………Koolauloa, Oahu.
Dec 14—S N Emerson…………………………Waialua, “
Dec 18—K ia Nahaoleiua………………………Lahaina, Maui, ma kahi o D Malupili i waiho mai.
J MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec 1@, 1876 786 3ts
No ke Kuai.—i ka la pouono, Ianuari 20, 1877, ma ka hora 12 awakea, ma Aliiolani Hale, e koai ku iaiaia ai kela mau aina malalo iho:
He aina 2 eka a oi aku paha a emi mai paha, e huli ia kea lo I kahakai o Waikiki, Oahu, a ua poai ia ua pa ia e na pa aina o His Ex. W. L. Moehonua a me Mr. Henry @. Kumukuai e koho ai mai ka @200 aku.
A ma ia wahi hookah no, e kuai kudalaia aku ai ka hoolimalima no @ makahiki o Kamaiomaio, ma ka mokupuni o Kauai; o na aina ia, ua poalia kekahi aoao e “Kealia,” a ma kekahi aoao ma Anahola, nono na eku he 2400 a oi aku a @ mai paha. Uku hoolimalima e koho aku ai, he $200 no ka makahiki. J MOTT SMITH.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec 19, 1876 786 3t
KUOKOA BUKE XVI.
Hura no ka Makahiki 1877!
HE MAKANA HIWAHIWA!
Ke kii o ka Makua Alii M. Kekuanaoa, ka Imilani o Hawaii nei, ke paiia nei kona kii hoolele-aka, e hanaia ana a olinolino me he Hoku Loa la o ke kakahiaka o ka makahiki hou, a haawi makana wale ia aku i ka poe lawe KUOKOA e hookaa e ana i kinohi i ka uku pepa no ka makahiki, oia
ELUA DALA WALE NO!
Ke mau nei no paha ka makamaka o na hoomanao ana o oukou no Mataio Kekuanaoa, ke Kiaaina Ali o Oahu, ka hoahele o na Moi na Kamehameha I, II a me III, a imi haku hoi o na Moi na Kamehameha IV a mo V. Ka Makua o ka poe aloha aina a pukaua ikaika o ke aupuni. A I ka wa i hoihoiia mai ai ka Hae Hawaii e Adimarala Tamakii iaia i popo ia ai ka Hae Hawaii a hilinai ia aku nana e huki hou i ka Hae a hoo pulelo ae i ka welelau makani kohaihai o ko kakou mau pukoa na@.
E ala mai oukou e lawe i kona kii i mea malama na oukou.
E HOOLOHE!—Aole e hoouna ia kekahi kii I kekahi luna nupepa a lawe pepa paha, ina he aie kona no ka makahiki mua.
Mele Hape Nuia
[Okeia mele ua himeniia ma ka luakini o Kaumakapili, ma ka Poakahi iho nei, la Hape Nuia. Hakuia e Kalaiaehu.]
1
Hauoli pu kakou, ka la Hape Nuia
Na io ponoi o Hawaii,
Oli main a kualono me na kapakai,
Na kahawai wai auuhea.
Hui. : Hauoli Hape Nuia! Hape Nuia!!
Huro! Huro! @pu kakou;
E welo na hae i ka welelau makani,
I ka poohiwi kapu o Hawaii.:
2
Hawaii mau loa, e oli Hape Nuia,
I ka nanj for ever o Hanakahi
Ku kilakila lua i ka onohi o ka la,
O ke Aupuni Hawaii nei.
Hui : Hauoli Hape Nuia &c,:
3
Kui lima pu kakou na boys o ke taona,
Na lede o ka na Kukaiahale,
E aloha hauoli, e hi-u wahi wai,
A oli i ka la Hape Nuia.
Hui. : Hauoli Hape Nuia &c,:
4
E oli na makua, E oli na keiki,
I ka huakai la Hape Nuia,
E kani na pahu, o puhi na ohe,
A paikau Hape, Hape Nuia.
Hui.: Hauoli Hape Nuia, &c.,:
5
E hoonaniia ke Akua kahi kolu,
Ma ua lani kiekie loa, [naka.
He malu ma ka honua he aloha i ka
Ua loaa e ka la Hape Nuia.
Hui.: Hauoli Hape Nuia, &c.,:
HE AH HIMENI NUI
Ke haawiia ana ma ka
Luakini o Kaumakapili!
E hiki mai ana,
HORA 7 P. M.
Malalo o ke alakai ana a Ka Mea Kiekie
Ke Keiki Alii
W. P. LELEIOHOKU,
NO KA POMAIKAI O KA AHAHUI
HOOLA LAHUI O KA APANA
O KAUMAKAPILI.
E weheia ana na puka i ka hora 7 p.m. a e hoomaka i ka hora 7 ½.
UKU KOMO:
He Hookahi Dala no nan oho mamua, a o`nan oho mahope he Hapalua.
Ka Nupepa Kuokoa
Me
Ke Au Okoa
I HUIIA.
Published every Saturday, $2 a year
HONOLULU, IANUARI 6, 1877.
KE “KUOKOA” O 1877!!
Ke wehe ae nei ke “KUOKOA” i kona papale, a ke kunou haahaa aku nei i mua o kona mau tausani poe heluhelu me ka huaolelo Hapa Nuia, ma ka makamua o kona la hookahakaha ma ke kahua akea o ka Pae Aina Hawaii. Me ka mauao maikai i na kanaka a pau, mai ka nui a ka liilii, a mai ke kiekie a ka haahaa, ke kalokalo e ae nei makou, e hahai ia ka lahui Hawaii e ka pomaikai i keia mua aku, a e hookawowo ia na mamo Hawaii e like me ka iini o ka puuwai Alii.
Hapa Nuia pau loa!
EIA MA KO KAKOU pepa o keia la, e loaa ai i ko makou poe helehelu na nu hou ano nui o na aina e mai, ake waiho aku nei makou, na kela a me keiae wae no kona makemake iho oiai ua lawe pakiko mai makou mai kela amai keia wahi i loaa mai ai na mea hou, i inai no ka papaaina puni mea hou o ko makou mau makamaka.
UA MALAMA lokahi ia ka la Hapa Nuia ma Honolulu nei e na ano kanaka o na waihooluu like ole me ka olioli nui. Ua malama ae kela a me keia ohana i wahi ahaania ohana olioli no ka loaa ana ia lakou o keia la mua o ka makahiki 1877. Ua malamala no hoi he mau haiolelo kupono no ia la e ka Ahahui Opiopio imi pono o Kawaiahao, a ma ka luakini o Kaumakapili, ua malama ae kolaila kahu a me kona mau hoahanau i kekahi anaina e hoonaauao ana i ke kumu o ka mahina pau i ke akua, me kekahi mau mele olioli a mau kuhikuhi baibala.
O ka 10 aenei o keia malama, oia ka puni ana o na makahiki he iwakalua kumamakahi o K a Mea Kiekie ke Alii Wohi W. P. Leleiohoku mai kona hanau ana mai. A oiai makou e ike mau ana iaia me ke ola maikai a oluolu, ke hookele e aenei makou i ka makou pule, e hooloihiia kona mau la, a e lilo oia i Alii kaulana, ike kanaka, a e makemake ia e na mea a pau malalo iho o ka la, ma kona kulana a hanau ana. E ola loihi a hiki i ka puaneane.
Ka kakou Kilohana.
M keia Poaono, Ianuari 6, ke komo ana o ka kakou “ Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii” ma ka umikumamaono o kona mau la hanau, a ma ka olelo maopopo, ma ka umikumamaono o kona mau makahiki o ke ola ana. Oi kaukoo main a nupepa e ae, a na lakou no i waiho mai i ke kahua no ke Kuokoa.
Ua makemake nui makou, e hoomahuahua ae i ka waiwai o ka kakou pepa i keia makahiki, a no ia iini nui, ua noi aku nei makou i kekahi mau makua misionari o kakou e noho koke mai nei, a me kekahi mau kanaka Hawaii naauao o kakou e ola mai nei, e lilo lakou i mau poe kakau mai no ka kakou pepa, ma na kumumanao ano nui o ka la, kea o ana i ka noho ana ohana o na kanaka Hawaii ka hoomaa ana e malama i ke ola makamae o ke kino, ka lawe ana mai i kekahi mau manao ano nui o na buke haole a me na nupepa. Ua loaa mai ua pane mai kekahi mau inoa i nei ia aku ai, a e hoopuka ia aua na poe kakau manao mau o ke Kuokoa i ka wa e pau loa mai ai ua pane i ka loaa ia makou. Me keia mau paahana hou a me na maolana mau no ka holomua o ka kakou milimili, ke pane aku nei makou iaia e holo me ka laelae a me ke keakea ole ia maluna o
“Ke kai olino no.”
UA HOOHOLO iho neike aupuni nana e lawelawe I ka oihana hooholo mokuahi pili aina, a nolaila, ua hoouna ia aku nei o Hon. S. G. Wilder i agena e kuai a e kuka paha no ke kapili ana i ona mokuahi holoholo pili aina hou. Ua apulu o “Kilauea,” a ke lawe aku nei ka popopo a me ka kahiko i kona wahi lako. He umikumamaono ae nein a makahiki o kona alo ana i keia mau kai, a ua mahunehune kona ola i na ili ana a me na hookele huhewa ana. Ua lilo ia i mea makemake nui ia ma kea no aolo ohua lawe leta a hooili ukana. Ua makaukau kela a me keia mea e kali nona ma na wahi a pau ana e ku ai, me ka maopopo o ka Manawa. Aka, iloko o keia e hiliuai nui ia nei maluna ona no ka hikiwawe i ka lawe hele ana, ua emi mai kona paa. Ua lohe pu mai nei hoi makou, ua papaia kona Kapena, aole e hoonahoa aku i ke kai p Alenuihala i ka wa kupikipikio o ua moana la.
Oiai makou e kaumaha ana i ka hooneleia o ko kakou mau lima hana i ke kapili ana i ona mokuahi maloko nei o ka aina, kahi e hiki ai ia kakou ke hoohalahala paka aku me na maka a me ka lawe pu ia aku o ke dala iwaho o ka aina, aka, o ka makemake nae a me ka iini ka loaa ona mokuahi hou, e uhiuhi iho ana paha kakou ma ka olelo ana ae, o ka hikiwawe o ka loaa o ka makuahi ka makemake.
I ka Manawa o na Kuhina mua iho nei, ua hoolaha ia ka poe makemake e lawe i ka hooholo ana i mokuahi holo pili aina, i ka poe e makemake ana e lawe. Ua awiwi o D. Poka ma o keia kulanakauhale e waiho aku i ko laua manao na laua e kapili ka mokuahi a e ohi laua i ka uku a ke aupuni i haawi aku ai, a i hooholoia hoi e ka Ahaolelo. Aole nae i nana ia ka laua noi. E aie aku ana kakou i puu dala ma ka uku pane kiekie, a i oleia, e kuaiia ana paha kekahi mau aina waiwai nui o ke aupuni e waiho koke mai nei ma ke kumukuai a ka mea dala e puikaika mai ai. Aka, ua pau ae la ke kaukolo ana no ia mea, homai ona mokuahi.
KE KULA O LAHAINALUNA
E hoomau aku anei kakou i ke kula o Lahainaluna ma kea o ana i ka olelo Hawaii, a e hoololi ae paha ma kea o ana i ka olelo Enelani? Ua hiki pinepine mai io makou nei ka lono, i kela a me keia Manawa, no ka emi mau ana o na keiki komo aku ilaila e hoonaauao ia ai. Mai ka manawa i hookumu ia ai a hiki i keia mau makahiki hope mai neie elua a ekolu i hala, i ike ia ai ka uuku loa o na haumana. Aole he hewa no na kumu, aole hoi no ke kula, a he oki loa aku hoi ke aupuni ka mea nana e hanai nei. Ke koho wale nei kekahi poe, no na makua a me na kumukula la hemahema, aka, ke manao nei makou me he mea la, no ka makemake paha o na keiki e ao nui ia lakou ma ka olelo Beritania.
Ina pela, eia ka wa a kakou e noonoo ai no ka hiki a me ka ole ke hoololi ae i kea o ana. O ka olelo Enelani, he olelo ola keia, a o ke keiki ike i ka olelo Enelani, ua papalua kona waiwai ioiI ko ke keiki ike i ka olelo Hawaii wale no. Ina e ike keiki Hawaii i ka olelo Enelani a me na palapala hoonaauao o a olelo, ua hiki loa iaia ke moakaka ma ka olelo Hawaii. He olelo nui o na buke ka olelo Enelani, a nui kahi e huli aku ai ke keiki Hawaii a hoonaauao mai iaia. O ka olelo Hawaii, aole nui na buke hoonaauao mai, he hapa loa a nele ma kekahi mau mea. Eia no hoi kekahi, aole e nalowale i ke keiki Hawaii kona olelo makuahine. Ua nui no ko kakou mau kamalii i hoonaauao nui ana. i keia wa, ke nana ia lakou, ua like loa me he mea la, ua ao ia ma ke kula kanaka.
Aole no o makou mana e lawe aeiI ka mana o ka Papa Hoonaauao a onou aku ia lakou, e hoololi koke ano, aku, he mana no nae ko makou e hoopuka i ko makou manao ma keia mea ina e nana ia mai, a nana oleia mai paha. Ke nee nei ka honua a pela e nee ai na hana a pau e pomaikai ai kekahi lahui a aina paha. Oiai he poe naauao a noonoo na lala o ka Papa, nolaila, ke waiho nei makou na ko lakou noonoo e hoolawa i ka hopena o keia kukulu manao.
No ka Nupepa.
Me kuu manao aloha i o`u kanaka e noho ana mai Kumukahi a Niihau, aloha oukou. Oiai ua ae ia mai au e haku i kekahi mau kumumanao i kupono i ka makemake o kou poe heluhelu; no ia mea, ke hoomaka nei au e kamailio i keia Manawa no ka “oihana hoolaha nupepa;” a he mea e hoihoiia mai no ko`u lohi, ke ike aku au na hookoia na mea a pau i kuhikuhiia—a he alanui hoi ia e ukali ai i na meheu o na aina naauau.
He oihana oui ka oihana hoolaha nupepa; he puuwai ia o ka naauao o ka lahui; e like me ka puuwai iloko o ke kino o ke kaoaka, mai ka puuwai aku e holo aku ai ke koko a manamaua ma na wahi a pau o ke kino, a hoi hou mai i ka puuwai; pela no hoi ka nupepa, holo aku no ia ma na wahi a pau a puni na wahi i lawe i ka nupepa; o na manao maikai, momona, i hakuia nona a me ka hookaa ponoia o kona ola, na dala elua o ka makahiki oia kona ola. Ke ole keia mau mea, e wiwi a ua nei a make ka nupepa. He kanalima kumamaha na makahiki i halaaenei, mai ka hoomakaia ana o ke pai palapala ma Hawaii nei, A. D. 1822, a pa nui na npepa i hoopukaia, e ake me ka nee ana o keia @u holomua o ka naauao; a o ke kumu i make ai o kekahi mau nupapa, ua maikai ole ke koko, ua nele na manao momona, a ua hoopihaia me na manao awahua a mulea, no ia mea, ua hoowahawahaia e kona poe heluhelu, oka make aku no ka hope; a o ka lua hoi, o ka poe lawe, ua hookaa ole i ka uku o ka nupepa, a no ia mau kumu ua ukaliia ka nupepa e ka hopena hookahi.
Maluna o keia mau kumu ka kakou kamaiho o keia Manawa. Ua ili ke koikoi o ka hooko ana i ke kumu muaiI ka Luna Hoopuka o ka nupepa, a me kona mau kokua, na lakou e hoopiha i ka ai kupono no kona poe heluhelu, me he mea ala elua mahele ana o ka poe heluhelu nupepa Akahi. O ka poe makemake i na mea hohonu o ka naauao, a no ia mau kumu, e hoopihaia ka nupepa i na manao kupono no kela a me keia poe heluhelu, mawaho ae oi mau kumu elua; (mawaho ae oia mau kumu) na nuhou kuloko a kuwaho, ke piha pono ka papaaina o ka nupepa i ua mea ai momona o ka naauao, ua nui ka hauoli a me ka makemake p kona poe heluhelu.
Ua ili hoi ke koikoi o ka hooko ana o ka loa i na poe lawe, oia ka hookaa pono i ka uku o ka nupepa, oia ka ai io e ola ai ka nupepa. Oiai ke hele aku nei kakou i kea o hooulu lahui o ka Moi Kalakaua; e ae kakou e hooulu i ka oihana hoolaha nupepa mai keia makahiki aku A. D. 1877 ma ka hookaa pono ana i ka uku o ka nupepa.
E ae anei kakou e hoi hou i hope, a e hooheleia kakou i na nupepa, e helu kakou ma na manamanalima a manamanawawae, a ma na hipuupuu la@ hoi. Owai ka poe e ae ana pela, a e hapai na lima me na wawae. E noho anei kakou me he kuli a me he makapo la? He hah aka ike o ka makapo, a he kuhikuhi ka ike o ke kula.
Oiai ma na nupepa, ua ike kakou i na mea a pau iloko o ka poai honua, mai ka hikina a ke komohana, mai ka akau a ka hema; a ua ike like hoi mai kela a keia pea o ka aina i na mea i haua ia ma kela a me keia wahi.
Eia kakou i Hawaii nei, ke ike aku la kakou i na mea i hanaia, ma ka hikina a ma ke komohana; aneane koe ole kekahi mea i ikeia maluna o keia poepoe i ka ike ia e kakou ma Hawaii nei. Na mea i hala loa aku mawaho o na palena o ka ike o na kupuna kahiko o kakou. Ia kakou ma Hawaii nei, ua ike kakou i na maa i hana ia ma Amerika, Beritania, Farani, Geremania, Rasia, &c. Pela no hoi o na mea i hanaia ma Hawaii, Maui, Oahu, a Kauai, ua ike like ia; he makuakane ko kekahi e noho ana i Hawaii, a ua make, eia i Hawaii nei ke keiki, ma ka nupepa ua ike ia; ua a hou kea hi o ka Luaopele, ma ka nupepa ua ike ko Maui, Oahu, Kauai a me Niihau. A e like me ka`u e manao nei, aohe o kakou mea i makemake e haalele i ka nupepa, a e hoi hou I na ano o ka noho ana naaupo o ka wa kahiko.
Pela no hoi, aole o kakou mea makemake e hooneleia i ka nupepa, a hoi hou a e helu i na hipuupuu lai; aka, o ka mea wale no e mau ai o ke kipa ana mai, o ka uku mua ia o ka uku nupepa. E ala kakou mai Kumukahi a Niihau e lawe like i ka nupepa, a e hookaa pono hoi i kona uku. Pela e hele mau ai kakou ma ke alanui o ka naauau. Aloha
H. MAUIHIKINA.
Mr. LUNAHOOPONOPONO; Aloha oe.—
E oluolu oe e hookomo iho i ka`u pane ia Sam G Ikepono, ma kahi kuawale o ko kakou Kilohana Pookela ka nupepa Kuokoa, a penei. Ua ike au ma ka Helu 50, aoao 4, kolamu 4, i ka hoike a Sam. G Ikepono, e pili ana no ka Lunakanawai Apana o Molokai nei. Nolaila ke hoike pono a pololei aku nei au ma ke akea, i iae mei ka lehulehu a pau, o hilinai aianei oukou ma ua olelo imihala a Sam. G Ikepono, a no kona imihala, huna i kona inoa ponoi.
1 Ke`lii kue ia Samuela a me kona mau hoa, no ka pepehi k@ ma Kalamaula, he oiaia ua ahewaia no ke kumu kupono i ke kanawai a mau kanawai, oia hoi keia. E hilinai ka Aha Hookolokolo ma ka ike a na hoike a me ke kanawai pu, a penei ka ike a ua hoike ona aoao elua. No Kamiloloa ke kao, a i ke alualu ia ana, holo i Kaunakakai a hiki loa i Malamaulu, kuhi I pepehiia ai; pela ka hoike a na hoike o ka aoao o ke @. Ka mea hoopii. O na hoike o ka mea hoopiiia, aole i ike pono loa, he puka ana ae mawaho o ka hale, ike i ke kao ma ka aoao komohana o ke kahawai o Kaunakakai, a holo i kahi i pepehiia ai. He ekolu hoike o ka aoao hoopiiia i hoike pela, a ewalu hoike o ka aoao hoopii hoike e like me ka`u i olelo ia maluna, a owau ka io@o ma ka a @ pale, ao ka hoopai a ka lunakanawai i hoopai ai, aole e like me ka Sam G Ikepono i hoolaha ai oia hoi he $17.09 pakahi, a eia ka oiaio $200 hoopai, a $2.25 koina pakahi.
2 O ka ina a me ke kolu I hoike ia e Sam G. Ikepono, ua mahalo piha au i ka lunakanawai; ma ko`u ike mau, a he loio mau au imua o kona ah, a he hele mau i na la a pau i ka hookolokolo, a ike pono, aole ike lalau, e like me ka Ikepono ka lalau a koi okoa i lunakanawai hou. E n@i ia aku la no hoi paha oia ka lunakanawai, ina ua pono loa; a nolaila ke ponoi aku nei au ia oe e Sam G Ikepono o Pukoo, a i paue mai oe, e hoike mai I kou inoa ponoi aole o ka hana, pegana a he Pukalikali, ka mea huna inoa, e hai pololei ka pono.
W. A. KUKAMANA.
Pukoo, Molokai, Dek 23, 1876.
Na Nu Hou Kuloko.
Ua nui a makena ka poe ona a makou I ike aku ai ma ka la Hape Nuia ma keia kulanakauhale.
Ua emi ke kumukuai o na waiwai Hawaii ma ka makeke o Kapalakiko ma na lono hope, a he hapa ke kuaiia.
PALAPALA KOMO.—Eia ma ke Keena Kuokoa e loaa ai na palapala komo o ka aha mele o keia po.
Mau la kupinai mai nei o ka puni o ka amaama holo kela mau la aku nei, ke hele la a ekolu puolo i ka hapaha, ola ka manahune.
I ka Poalua aku nei, na makaikai ne na Alii na Moi kane a me wahine ia luna o ka mokuahi o T Brassey.
Ua nele o Pauoa a me Manoa I na haumana Kula Sabati ole ma ka huina hapaha hope iho nei.
Ma ke anaina Kula Sabati ae o Kawaiahao na Mea Kiekie R. K. Keanolani, a me ka Hooilina Moi I kela Sabati aku nei.
AHA MELE NUI!—E hele nui kakou I ka aha mele o Kaumakapili i keia po Poaona no ka pomaikai o ka Ahahui Hoola Lahui o ia Ekalesia.
HEBEDOMA HAIPULE.—E hoomaka ana ka hebedoma haipule i ka la apopo ma na Ekalesia Karistiano a pau o Hawaii nei a hoopau i kela Sabati aku.
A keia Poalua ae o hiki mai, e kamumu mai ai ka mokuahi Kulanakauhale o Nu Ioka mai Kaleponi mai me na mea hou o na aupuni nui.
LA HOOKAHAKAHA!—E hookahakaha`nan a keiki Kinai Ahi, ma ka la 3 o Feberuari e hiki mai ana. E ikeia an aka hulali a me ka hiwahiwa o ka lakou mau kaa ia la.
Ua haule ma ke ahiahi o ka Poalua aku nei, he puuwai ho o kii, mawaena o ka Hale noho o ka Moiwahine Emma a me Apua. O ka mea e loaa ana e hoihoi mai ma ke Keena o ke Kuokoa, e ukuia no i ka makana elua dala.
Ua lohe lauahea mai makou, ua waiho mai nei o Rev S E Bihopa o Lahainaluna I kona noho ana Peresidena no ia kula, e pau ana kona noho kumu ana ma ka la mua o Iulai e hiki mai ana.
Mawaena o na ohua i holo aku nei I Kaleponi, ua holo aku o Hon. S. G. Wilder ka agena o ke aupuni no ka mokuahi Kilauea, no ka huli aua i mokuahi no ko kakou mau kai.
Ua haalele iho ka mokuahi Sunbeam o ke kaukau alii T. Brassey ia Honolulu nei i ke ahiahi Poakolu, a ua holo aku oia no Iapana, Kina, Inia a ma ke alawai aku o Sueza hooiki loa I ka home.
Ua malama ae ka Moiwahine Emma a me poe haihai mahope ona i ka la 2 iho nei o Ianuari, no ka hoomanao ana i ka la i hanau ai oia a i ka hiki ana aku hoi i ke kanaka kumamakahi o kona mau makahiki.
Ua pii mai o Pele mokuahi i kulakula o Ainahou, e kapili hou ia ai, mai kona wahi mau mai o ke kai, a eia malalo o na hookoele hamare ana a ka poe kamana moku o kakou e noho nei.
Ma ka hoike huina hapaha e na Kula Sabati o Kawaihao i ka la Sabati aku nei i hala, ua like iho makou i ka papa kuhikuhi hana o na keiki o Keoneula ua paiia ma ko lakou mea pai ponoi iho Mahalo piha ia lakou.
HANA KEAKA.—E haawi ana na aliimoku a me na luina o ka moku kaua Fantome maloko o ka Hale Keaka Nika i ke ahiahi Poalua e hiki mai ana Ianuari 9. i kekahi mau hana keake a leo mele no ka pomaikai o “Ka Ahahui Hoola Lahui o Kawaiahao.” Uku komo, he hookah dala. Noho wae e ia mamua, he $1.25.
UUA MAKE O KEAL PELAPELA W.—Ma ka wa@ o ka Poakolu aku nei, ma Honuakaha Honolulu nei, ua maneleia aku ma kela aoao o ka muliwai, o Kealopelapela, he wahine i aloha ouiia, a ua waiho iho la i ka ukana he waimaka, maluna o kona makua, me kana kane a me na lehulehu o kona kiui e palauma aku ana ma keia aoao o ka lua. Auwe aloha ino.
KA MOKUAHI ZELANDIA.—Ma ka la 1 iho nei o Ianuari, ua ku mai keia mokuahi maloko nei o keia awa mai Nu Kilani mai iloko o ua la holo he 1@ wale no. I ka hora 11 iho o ia po, ua holo loa aku oia no Kapalakiko.
Ma ka hora 2 o ka auina la Poakahi aku nei i hala, ua hoopihaia ae ke Keena Paina o ka Hotele Hawaii, e na lala o ka Ahahui Poo@a. Malaila lakou kahi i l@akaha iho ai i na mea ono a Mr. Herbert i hoomakaukau ai no ka lakou papaaina a hiki wale i ka lihaliha ana.
Ma ke kakahiaka nui o ka Poaono aku nei I hala, ua hoolanaia iloko o ke kai, ka moku kua hou i kapiliia iho nei no Kakela ma a me Kapena Powers, mai ka pa kapili moku mai o Emmes ma. E hooliloia ana keia moku, e holoholo mau no Haiku. Ke lana mei ko makou manao, e lilo ana ia i moku holo a kupono no ia awa.
I ka la hape nuia iho nei, oiai kekahi wahine manuahi e hookano holo ana maluna o ke kaa @ elua lio makai o Ainahou i ke ahiahi Poakahi iho, aia hoi hemo ae la ke kolo a puiwa hele aku la na lio, a o ua wahine la, hau ae la kona waha i ka makani me ka leo make au!
PAPA HANOHANO O KE KUOKOA.—U a komo mai nei maloko o ka papa hoohanohano o Ke Kuokoa mawaena o ka poe hookaa mua, oia keia: A W Maioho o Koloa, Kauai; Mr. Schriver o Nuuanu, Oahu; S K Pokea o Kaneohe, Oahu; Kauila o Hakalau, Hilo, Hawaii; J M Kookanaloa o Puheemiki, Oahu; D Kahanu, o Hoolulu.
MAKE EMOOLE HOU NO—I ke ahiahi Poakahi aku nei i hala, oia ka la hape nuia, na kaili awiwi loa ia aku ke ola o D. Kalanikahua, i ikeia e na mea a pau, he mea kuai lole ma na Hale Kuai o Walakahauki. Ua lohe lauahea mai makou, ua inu nui oia ma ia la, a ua hoonuo no hoi i na mea momona o ka papa ahaaina. Aka, ua hala aku la kela me ka hookaulua ole. Ke @o mai nei keia mau kanaka kino nunui elua i na mea a pau e ola nei, e hoomanao no ka la o ka Haku e hiki mai ai me he aihue la.
HE AHA MELE! HE AHA MELE!—Aia ma ka luakiui o Kaumakapili i keia ahiahi Poaono. E lele auna mai me na pupu lau olive a ke aloha. Aia malalo o ke alakai kino ana a ke Keike Alii Leleiohoku keia aha mele. E hoike kakou i ko kakou mahalo i kana hana ma ka hoopiha ana I ka hale. E mele ia aua e na keiki puukani Hawaii o ke kaona nei malalo o ka inoa Kawaihau, kekahi mau mele ume na@u a nahenahe. E kuupau ana hoi ke kileo Kapoli i kona me e @ea Italia i ike ole ia mamua. O na pomaikai e loaa mai ana, no ka wahona no ia o Ka Ahahui Hoola Lahui o Kaumakapili non aka Peresidena Ke K@na Aliiwahine Lilia Kamakaeha.
E kipa ke aloha!
HANAIO KE KOMITE HOOLA LAHUI.—I ke ahiahi Poaha iho nei, ua mahui ke Komite hoola lahui o Kawaiahao ma ka aoao makai o Alanui Moi, I ka loaa ana o kekahi wahine Hawaii i ka mai ma Honokaupu, nolaila, ua awiwi aku lakou e ike maka i ke kumu o ka mai, aia hoi ua hiki e iho ke kahuna Hawaii palapala laikini ole e lapaau ma kea no naaupo loa. He mai piva ko ka wahine, aka, ua hoauauia e ua kahuna nei I ke kakahiaka iho me ka wai huihui, a ua pii mai a ano e ka nanaina. Ia ike ana o na komite ekolu lala, ua hookolo lakou i ka Peresidena, a ma ke kena a ka Peresidena, ua kiiia o Kauka Makibine e hele enana i ua mai la. I ka nana ia ana, aia hoi he mai piva, a ua haawiia na kauoha e malama loa. Ina pela ka hui ana o ka ikaika o na komite e ae, e ike no kakou i ka hopena hauoli.
KA MAKE ANA O V. F. KAILIULI—Me ka minamina makou e hoike aku nei i ka make emoole an o F Kailiuli, ke Kapena o na Makai o Honolulu nei. Ua make oia ma ka hora 1 auina la o ka la 30 o Dekemaba. Ma kahi o ka hana i hookohuia aku ai. Ua mahalo nui ia oia no ka oluolu a me kona makaala hana. Ua puka mai oia mai Lahainaluma i ka 1852, a ua noho ma ka oihana makai. Mai kona la i hookohuia ai i kapena makai a hiki i ka make ana, ua noho hoopono oia ma kana hana me ka makaala. O kana haawina he mea ia nan a kanaka Hawaii a pau e hahaia aku ai. Ua hilinai ka Ilamuku o ke aupuni i kana mau hana pili ina, he pololei a he kupono. Ua hele pu makou me ia i ke kakahiaka o kona ia i make ai me ke kino nui maikai, aka, o kana wahi huaolelo hope, “aohe no au mai.” Hoole aku makou, aole. I ka hora 1 o ia la, ua kailiia aku kona ola. Nui ka poe i hahai aku i kana huakai hope.
NA WAIWAI O ANTONELLI!
O ka waiwai o Kadinela Antonelli, ke Kuhina nui o ka Pope i make mai nei, e maheleia ana mawaena o kona kaikaina o Couna Angelo Antonelli a me ekolu mau iaia e ae o na ohana; a ua waiho no nae oia i kana mau pohaku waiwai nui a me na momi makamae no ka waihona hoikeike o ka Vaticana. Ua loaa iaia kona waiwai nui mai ua kaikuaana mai o kona makuakane. O kona uku o ka noho ana Kuhina no ka Pope, he $2,500 wale no o ka makahiki
.