Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 34, 25 August 1877 — Huakai Pokole ia Kauai. [ARTICLE]
Huakai Pokole ia Kauai.
[Koena mai kelapule «i©i.] ! £.* Qoo>aak»okAu *!ob® ao». | I» makoa a ku nei ma kahaooe me na ki ! maaioa o ka a»D», e n&a» ant uo k» pie ' ra*i o ba o k« raoku t «14 bo% ke wiwi oja» nei n» k»ra»aio» o ko tmu% home i kīpa «ka ai, me ke kahu o a* cb«ne e b«ocaai<auit»a uo ko m«u« | p»io» «buhi* m» ke aao id»q o ko H«w*it aei noho a b»>ok»p* maiihioi «ni. Ka pte ao* to-ti o ua waap». | P«>c m»t !a os \v*api m* me aa
[ obna, ka eke leti, ame aa ukao». A- | wiwi «e 1« na kamaaina mea maiīhiai e ■- j po »lob« »ka i o« malihioi, a e faookip% mii |ia Ukoa. oka akaoa, aoa kaaaka, iiooI ieleia mai ia raa kahaooe, ao ko ka Hoi, j hookaoi* ae la malana oke kao i hekau | kokeia ma ke awa pae. | Ko Hioalei Hale Leta. i Oka eke lela keia mailaoa msi oka moko, webe kokeia ae la raa kabaooe, a hele mat kela a me keia e bopa a e naoa i kaoa leU elike me ka makem. Aohe m&lo iki o ka eke Ict4, oo ka mea, aohe hale kahi e wehe I ai a aoie oo i hookaawaleia kei& a me keia > kamka mai ka waha aku o ka eke leu. I ka oana eba, ua haaa mau ia paiia ka eke leU o Hanalei ma keia aoo, ka weha wale ia ma ksbi kopoao o!e. lua peia, akahi no a maopopo ia'a ke kamu o ka nalowale o na nopepa i hoounaia aiilaila, a e hoohalahala pioepine mai »u\ kekahi poe lawe pepa. Ke kabea neī au iko ka Lon* Leta manao, eaiae oiaau he hana poao anei keia no kahi e aoo pii ae aoa ke kulana oia ka hoiomaa, ka weheia o ka eke leU ma kahi m&luhia oie ? Ka Po Hookahi ma Hanalei. Lawe aku la o Malio i ka U, a ke nahoIo mai la oa eheu oka poeleele ma.luoa o Hanaiei. Hoi ako la au ame na kupakako o Kilauea a hiki i k*uh*l?, e awahi mn aoa ki imn a kamaaioa o ka hale, e liuliu ana no ko makou pooo ola kino. Kaliaiakou rae ka inoea ma ka hale, me na puka e hamama ana, a e komo mai aoa ke ea oiuolu mai ka iiko waokele mai o na kakai kuahiwi ulinli e poai mai ana i keia awaw». Aole i enjo knku aoa ka mea ai ike pakaukau. He hoike ana keia be malihini i alohaia. Ua hoohalaia ka po o ka Poiha maanei, a maloko hoi o ka Hale o LoU, me ka oluolu a me ka hioUni leaiea a r a. No ka oluolu o ke ea a me ka maluhiluhi o na Ula o ke kino, ua waiho oni ole ae ka uui oia mau iaia no ka po a ao. Ka haule ana i Hanaie». Ua haiia mai i Ke kupakiko i Ke ahiahi Poaha, i ka hora 8 o ke kakahiak* e haalele ai ke Kilauea i ke awa o Haualei, a holo aku ma na pali ae, no Waimea. Nolaila, nanea makou i ke aia ana ae i ke kakahiaka Poalima uie ka manao i ka hora 8 e holo .;i. Eia ka auanei, e hulo e an* no ika hora 7, he hookahi hora mimua ae oka mauawa i hai mua ia mai ai. Ua kaui mai no na oeoe ekolu, aka mauao loa hoi i ka iohe mua ika hora 8 e iioio ai. Ike kani ana nae o ke oeoe hope, awiwi aku la makou e hiki i kahaooe, aia hoi, ua hala e aku li ka waapa hookahi aka moku i hooun» mai ai, me ka haaleie iho i kahaone o lldnalei i ih kupakako elua o ka mokuahi, he elua mau ohua kaoaka a me ka mea nona keia piilima e kakau nei. Ku kakali iho la makou me k* manao e kii hou ia mai «na, aka, aole pela ka maaao o ke al.imoku kiekie. • Uiu ae U ia ī ka heleuma, huki ae la i kana bele, kokope ka huila a pupuhi aku la ka ahai O makou noi, ku iho la me ka nuue nui a ine oa kahaha, aka owau, he keu aku ko'u nauki i mua o na mea a piu, no ka mea, ua makeinake loi au e ike ae ina pali ahiki i Waimee, alaila la, lele iuka a hoio ma ka aina ahiki i Koioi, no ki inea, ua au e puni ia'u, a o ka mua hoi ia o ka'u huakai ia mokupuni. Oua moku nei nao, hoio wale aku la do ia a ku iki i Waimea, a k>j paiaualelo ihu la no i lvoloa a ao ka po Poaiima. Ka Huli Hoi una i Nawiliwiii. Hoi aku li makou i kauhale, huomah i ibo la, a ma ka hora I a me 30 «ninnte au • oa la oia Poalima no, Augate 10, haaiele aku la inakon ik* hoooe oana i hookipa ia me ka m<ukai, kāu maluna o na lio a o Nawiliwili ka ihu. Ike ana i ka moi. Hiki makou i K-ipia i ka hora 5 a me ka hap*, 22 miie mai Hanaiei mai. Lele iho ia au ame ke Kupakako alaa rnai ko maua mau lio iho, a hele aku iae ike i ka alii ka moi. £ ooho ana oia maloke oke kahi lanai hoo me na aialo be nui e poii aoa. lle maikai kona ola kino, a o kon* moiwahine, aia oia ma Wailua kahi i noho ai. Oka hoi ana mai oo ia o ka moi m«i ka noho lana kino ana oo ka Ahihui K«Wiinau, ka poe hoi e noho haoa nei maUio ooa. Ika ike aku, be mau hiohiona hana
ROQa, a ke mioao nei aa, ua hopu oi« i kela oielo a kekahi moi kaoiana o Perusia, nana i puaaa ae, "O ka baua paa i ka oo pilau ke ala e biki aka ai i ke kaulaaa." He wa pokole loa ke kamaiiio ana t a awiwi aku ia oa maiihiai e hiki i Xawiliwi!i. Hiki oae i Wailu*, kaaoao mi Kawiii-1 wiii o ka mulUai, komo ma ka bale iaaki 1 o Kap»!eboa, a hoo®aha maia l*. Mai Wailua aka, hoipoloei makon me| ka hele maiie aoa ahiki i N*w»liwili i ka I b«*r* $):45 ma ka Haie o Kah«ie x kekahi o [ na k«naka hoekipa a heahea maUhioi oai | waie a'u i ike maka ai. 3tloe me ka patne> j haaa «niiUiia ia po, a i ka hora 5:30» o ke : kakahi«ka oui Poaono, oiai oo e hioiaoi a*: oa ko'u mau hoaheie ma ko Uaa moe, oo | ka miloiiluhi paha oia hele ana mai, Hiiaieie ibol%aa ia Nawiiiwiii oo Kuloa. Hora 6 a oe 40 mioole, h'ki k'no aku la ao i Kolaa ao k» m«iiaw» mu« i#>*. iiako o i • | hookahi hor« & me 10 miaate wa?e 00, ka loa? he 10 miie; k'pa mi oa Hal(*'o J. ■ H. Mahoe a me Puniwai, kaht s'a i wehe I ai i ka noho aoa paa o ko'u po i moe aī ma ,
——————— | NawiliwiU. Makaikai ooku, ai ki bcra 10 : a oi ae, ha)< boi bou oo Nawiliwiiī, kahi o ' makou me ka lehu'ehu i biti aku ai iloko o | e!a* bor#. j Xo N&wiHwili ame kona aluka kaoaka. I Oke a«ra hope ke*a ake KiUaea e haa- | lele ai ia Kauai, a nolaiia, oa heie eaai ia jaa kaoika poni makaikai o oa kama like : ole ame na ohaa no hoi e makemake aoa ! e k*a a hoio ata no Hoooluia, mai Haoalei ! Aoahola, Kapai, Kuioa a me Waimea inaī. | U» p'ha poao a ohuoha aa wahi avra nei o | Kawiiiwiii i oa hora auioa la o ka Poaooo) | Ia makou i hiki mai ai m»i Koloa mai, ' e haiamu ana kekabi»aaaina kaaaka mawa* • Ibo o kekahi haie kuai lole pake, a e koai | | kodaiaia ana na lole mumuku e Mr. Kaio, 1 i okioki moa ia e like me ka lawa. He i bana man ka keia a ka pake nona sa baie | kuai, o ke kuii kodaia mau i na loie ika | )a a ke Kiiauea e kn ai a hoi mai no Honololu. Ua akamai oo keia nooooo aoa I ka iehulehu e inamulu ana ma keia hale kaai, aiahoi, hohoia aoa, ei ae ka waapao Na Alii oa Moi. I aiawa aku kuu hana, e hoo ho mti aua ka waapa, ua poho pono ka pea i ka makani, a aa ke Alii ka Moi e hookele paka aoa, oiai no hoi, ua ike na makaainana a pau, he k* wa n oana i ieie mua a maa o ka bookeie waapa. Ika pae aoa ae i k»hone t ua miki ae la ka Lunakaoaw»i M*ioho ame ke kamaaina, apo aloha mai U i na Mo>, a hookipa aku ia uia ka hale o W-lliam Loveil, kahi a laua i hooluaua ai ahiki wale v i na hora iiula paha o ia Poaooo. Kuke-pbi, Nawihwili. Ika hora o, auina la hoolale mai ia ke Kapena o ke Kilauea ī kana haoa o ka huki i ke oeoe, e kahea mai ana, e liuliu a e hoi aku oa ohua, oiai hoi, ua hoolaha e ia ae \i oka hora 4ka wa e haalele ai. He hapalua hora mahope iho, aUila, ua kani hou ka lua o ke oeoe, a hoi aku li mokon. Aka no ka nui loa ona ohua o m aa me hope e aloia aua, nolaila, ua paoee ka wa hoio a hiki i ka hora 4 a me 30 ini.iote, oia hoi ka \va a ke Kilauea i hm ae ai i kona heleuma, hookaai ae la i hoa* oe oe akoiu, a haa«ri aku la i kona nloha hope loa ika m)kupuni o Kauai, no ka ra*a iea aole au e kuhihewa, o Kaua huakai hope uo ia i '*ka moku kaili la." O Honolulu ka ihu. Kupaka ae U ka huiia, hukiia ee la na pea, a hookele aku la ko makou ihu i Uouolulu, ke awa hoi a makou i ku aku ai i ka hora 9 a me 45 minute o ke kakahiaka Sabati Augate 12, mahope o ka h»la ana o k* po holookoa ma ka moana a me kekahi mau hora o ke ao. Ke Kilauea kanlaua. oka nni ona ohua o keia huakai a Kilauei, 46 o hope a he 172 o mua, aole i heluia oa aliimoka ame na kanaka. Nolaila, ma keia e ikoia ai aole i pau ko Kilauea e na kanaka a pau o na ano waihooluu like ole e noho ana ma keia pae moku. Aka me ka minamina au i lohe mai ai, e kanu aku ana kakou i keia inoa kaulana, a e hoopoina ana paha, aka iloko o 11* mikihiki be umikumamahiku o kona holoholo ana ma keia nuu kai, oia ka inoa paaoaou hook<ihi mai na kamalu akahi a loaa ka olelo a i na malihiui ioaa oie o ka olelo i makaikai mai i keia maa moknpuui. AiohalAloha ino kaiaoa Kiiaueal Ka Paoiua. Pela iho la i pau ai keii wahi hnakai pokole ia K iuai i hele la tna ke k*i a ma ka ama, mai ka uiha i ke kai loa, ka ikiiki o ka la, na nanaina oiuoln a ik< huhu ana i koua mau muliwai. Mai ka hon 5? 30 »hiahi o ka Poakola, Aug*te 8 a i ka b<>ra 10 o ka la Sibiti, Augate 12, ua piu ua mi ehe ISG ma ke kii a me n\ miie he 80 ma ka aina i ka heleia. lua pa ha he hele me kamaaina īoa la t,a kuhikuhiia mai na wani pana, aka he hele maiihini noiaila u* neie i keia man i«e ole. Ika hookuu aoa aku e hoopau i keia «'ahi mooleio pokole o ka'u huakai malihiui kamaaina oie, ke haawi aenei au i na mahaio a me na hoomaikai paleoa ole malunao ka Lunakaoawai Ma»oho, na kiinaaina o ka honae heahea o SV. Lovell, Kahele, Lot* o ka un iokuloka, Paaiw*i o Koloa a me ka poe oo a pau i pahola mai i ko lakou mau hookipa ana ika malihini nei. | Ulumaialii.