Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 50, 15 December 1877 — Page 2

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA IHUI IA.

 

 Ua hopoia na Pole nei ma kahi e ku ai o ke kaa ahi, aole hoi e like me na lo@o i pahola e ae i ka wa a ka Emepera i hoi mai ai mai ke alualu holoholona mai. Ua lilo keia i mea pioloke nui loa, oiai ua pahola koke ae ka lono, na hopuia ua Pole nei i kona wa e hoomakaukau ana e kipo aku i ka Emepera. O na makai kai lohe mua e i keia ohumu powa, me he mea la ua komo pu iloko o na kahuna pope. Mawaho mai uae ko lakou lono aua mai, a ke nana nei lakou no ko ka paahao mau hoa kipi.

Ka Hokuku ma Farani.

 Parisa, Nov. 21. - Ke olele nei ka nupepa Ripubalika o Farani mamuli o ko ka Aha Senata komo keakea wale a me ko ka Peresidena Makemahone ku paakiki i ka hooluli ae i kana kumu hana, ua akaka i ka Hale Ahaolelo o laio kana hana pono e hana aku ai, oia ka hoole aole e hooholo i ka Bila Haawina. Na ka Hale Ahaolelo o lalo e hoopakele i ka aina. Mai noho a hooholo i ka Bila Haawina loa e like ka lo:hi o ka manawa me ko ka hapa nu' o ka Hale noho wale ana aole Aha Kuhina a lakou e hilinai ai.

 Parisa, Nov. 20.-Ua hoopuka ae ka nupepa pili aupuni, ua waiho mai na Kuhina i ko lakou mau hookohu, a na ae aku ka Peresidena e lawe mai. Aka, e noho no lakou e malama i na oihana ahiki i ka wa e paniia ko lakou mau hakahaka.

 Vaseile, Nov. 20.-Mamuli o ka waiho ana mai o ka Aha Kuhina i ko lakou mau hookohu, ua hooholoia e 233 i kue ia e 231 e hoopanee ka hale ahiki i ka Poaha, malaila ia wa e loaa ai ona Aha Kuhina hou.

 Parisa, Nov. 23 - Ua loaa iho nei na Kuhina hou o Farani, a penei ka hoonohonohoia aua : Peresidena o ka Aha Kuhina a me ke Kuhina kana, Generala De Rochebouey; Beineville, Kuhina Kalaiaina ; De Welche, Loio Kuhina ; Lepeleter, Kuhina Waiwai ; Dutilleol, Kuhina Kalepa ; Ossenne, Kuhina o na Hana Hou ; Graeff, Kuhina Ao Palapala ; Adimarala Raulssen, Kuhina o na Aumoku Kaua.

 O keia Aha Kuhina, he poe wale no lekou mawaho. o na hoa lunamakaainana. Hookahi wale no o keia heluna, o Dutilleol he Lunamakaainana no ka Hale Ahaolelo mua i pau iho nei, a i ke koho balota ana iho nei i Okatoba 14, haule ih o la ia i kona hoa paonioni.

 Ke manaoia nei i ka wa mua a keia Aha Kuhina e halawai ai me na kuee me ka Hale Ahaolelo lunamakaainana, e haalele aua lakou, a i ole ia, e kipaku hou ia aua paha keia Hale Ahaolele. A no ua hihia mahope aku, e lawe lima ikaika ana paba ka Peeresidena, no ka mea, aole e hiki ke kohoia kekahi ahaolelo hou mamua ae o ka manawa e noonooia ai ka Bila Haawina, a nolaila e ohi aua ke aupuui i na auhau me ka mana ole.

 

Ka Pioloke o Enelani a me ka makau honus ia Geremania.

 

 Kikako, Nov. 20.- Ke hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Manawa ma Ladana penei: Ke pane mai nei na nupepa pili Tureke ma Enelani nei, o ka haule ana o Kars iloko o na lima o na Rusia, oia kekahi o na hiohiona kaumaha o ke kaua, a me he mea la, ke hoomaikeike mai nei ia, o ka hiki koo o ke kaua i kona hopena, aia wale no ka hookanahao ahiki ia Mehemet Ali ke komo mai a kokua i ka haule pu ana aku o Pelevena iloko o ko na Rukini mau lima. Ua kaheaia i halawai makaainana nui ma Ladena, e hoike aku i ko lakou manao aloha ia Tureke no keia manawa. O ke kumumanao no ka hoopau i ke kaua, oia kekahi kumu nui e noonooia aku aua. Aohe mea kaualua i ko ke Suletana noi koke ole mai e kuikahi, ke lukuia ka Puali kaua nui o Osman Paso e paaia la iloko o Pelevena. Ke noonooia nae ka hoopau o ke kaua, aia ka mea hooweliweli o Geremania. Ua manaoia, e ae mai ana o Rusia i na kumu o ke kuikahi e hoopauia ai ke kaua ke waihoia aku, aka eia ka mea kanalua malia paha o komo mai o Geremania e hookekena ia Rusia e noi mai i na kumu paakiki e ae ole aku ai o Enelani. He nui ka nune ana no keia manao ma Lada na, a ke ike aku nei ka poe mea dala a me ka poe hooponopono pili aupuni, oiai ua kokoke mai ko Tureke manawa e hiki ai ke hoopaakiki ole aku i ke kaua, aka o ka hooponopono ana no na kumu e pau ai ke kaua a noho kuikahi, ua piha loa o Europa i ka opukekeue. Ua oi aku ko Eneluni makau i keia wa ia Geremania mamua o kona makau ia Rusia, no ka mea aole i akaka ia Enelani kahi e loaa ai iaia he hoa hui pu me ia i ka manawa e kaua nui ai. Aohe i makaukau o Farani i ke kaua aku i ko waho i keia manawa, a ua nawaliwali oia mamuli o ke okuku maloko iho o kona aina.

 

 Ua hiki mai ka lono i ko makou nei keena mai ka Ehukai mai o Puaena. O ka la mua ae nei ka o Iauuari M.H. 1878. E malama ia ana ka he lealea heihei lio, ma ke kahua heihei "Ehukai Paka" ma ke ano holopoepoe, mai ka Ekolu mile ke kiekie o ka pabu holo, a o ka hapalua mile ka haahaa o ka pahu holo. Aole ka e emi ana malalo o umi lio heihei ia la, he lealea huliamahi keia mai na pali hauliuli ooa Koolau, a hiki loa ae nei i ka ia haniauleo o Ewa, a e kuupau ana lakou i ko lakou lealea makahiki hou, ma ke kahua heihei "Ehukai Paka." [Aole anei he piliwaiwai pu kekahi malaila?"]

 

MA KE KAUOHA.

 

 Ua oluolu i ke A@ ka @oi ka hoo@ ana aku ia Simon K Kaai i Hoa no ka Ahakukama@ o ke aupuni.

 

 Ua hookohuia o R F Bickerton i keia la i Hoa no ka Papa Koho i ka waiwai io o na aina o ka mokupuni o Oahu, ma kahi o J W Makalena i make.

 J MOTT SMITH.

 Kuhina Kalaiaina

 Keena Kalaiaina. Dec 11. 1877 @17

 

 

 Ua hookohuia ka poe nona ka inoa malalo iho i mau K@ no na Pa :

 [ @ i. J W Smith. Kona Hema, Hawaii.

 [ Dec, 10 D Kahanu. Kona, Oahu, ma kahi o J W Makalena i make. J MOTT SMITH.

 Kuhina Kalaiaina.

 Keena Kalaiaina. Dec. 11. 1877. @37

 

 MA KA hora 12 awakea o ka Poaono. ia 29 o Dekemaha, ma ka poka komo o Aliiolani Hale. e Kuai Kudala ia aku ana na Laikini Awa malalo iho no ka 1878:

 3 Laikini no Honolulu, Oahu

 1 " " Ewa & Waianae, Oahu.

 1 " " Waialua, Oahu

 1 " " Koolaupoko, Oahu.

 J. MOTT SMITH

 Kuhina Kalaiaina

 Dek. 14, 1877. 537 3ts

 

 Ma ka Poaono, ia 29 Dekemaba 1877, I ka hora 12 auiua ia e kuaiia aku ana ma ke kudala, ma ke ala komo o ka aoao mauka o Aliiolani Hale. Kono, 6; Loi, e waiuo ia ma auaukai, Waikiki: a penel ka nui o na eka o keia a me keia @-1000 eka, 20@-1000 eka, 100-1000 eka, 131-1000 eka, @-1000 eka, 73-1000 eka.

 O ke kii a me ka Palapala Anaaina o na aina i oleola maluna, e ike ia no ma ke Keena Kalaiaina,

 J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

 Keena Kalaiaina. Novemaba 8, 1877. 832 3t

 

 Ua hoopaneeia ke kuai o ua Loi Kalo i hoikeia maiuua ae a hiki i ka manawa e hooiahi hou ia aku ai. J MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

 Keena Kalaiaina. Dec 11, 1877 837

 

Hoolaha.

 O na Bona Aupuni Hawaii ma na puu dala he $100, $200, $500, $1.000 a nie $5.000. e uku aku ke Aupuni he 7 keueia no ka makahiki, a e ukuia oko o aole e emi malalo o umi makahiki, e hiki no ke ioaa ma ka pau dala e kau palenaia ai, a hiki i ka wa e hoike hou ia ku ai, ke noi mai i kela Keena. JOHN M. KAPENA, Kuhina Waiwai.

 Keena Waiwai. Aug. 27, 1877 823 tf

 

Hoolaha.

 O na Kahu Malama 7. eiki, na Lunahooponopono Waiwai, na Lunaheoko Kauoloa a Kahu Malama Waiwai e ae paha e makemake ana e hoopukapuka. Ke hoike ia'ku nei ka lohe ia iakou, e hoopukaia uo ua Bona Aupuni Hawaii, na puu dala he $100, $200, $500, $1,000 a $5,000 paha. nia ka ukupanee ma ka 5 keneia no ka makahiki, ke noi mai i kela heena, a e kau palenala no nae ku nui o Ke dala e hoopuku'i. JOHN M. KAPENA. Kuhina Waiwai.

 Keena Waiwai, Aug. 27, 1877 828 tf

 

 HE HOOLOLI i manaoia no ka Pauku 20 o ke Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Augate, M H 1864, e like me na olelo o ka Pauku 80 o ia Kumukanawai.

 E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 20, ma ke kapae ana i ka huaolelo "Ahakakau" mamua iho o na huaolelo, "iloko o ka Hale Ahaolelo," a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la :

 Pauku 20. E maheleia ka Mana Nui o ke Aupuni i ekolu Apana okoa, oia hoi ka Mana Hooko, ka Maua Kau Kanawai, ka Mana Hookolokolo.

 E ku kaawale ia mau mahele ekolu ; aole hoi e noho kekahi Lunakanawai iloko o ka Hale Ahaolelo.

 Aponoia i keia la - o -- M H 1876

 

 HE HOOLOLI i manaoia no ka Pauku 6 o ke Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Angate, M H 1864, e like me na olelo o ka Pauku 80 o ia Kumukanawai.

 E hoololoia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 61 o ke Kumukanawai, a penei e heluheluia ai ua Pauku la :

 Pauku 61. Aole no e kohoia kekahi i Lunamakaainana ina he pupule a he hupo paha, a ke ole ia he kanaka malalo o ka Moi, a ke hiki ole aku oia i na makahiki he iwakaluakumamakahi, a ke ike ole hoi i ka heluhelu a me ke kakaulima, a ke maopopo ole hoi iaia ka heiu waiwai, a ke ole hoi oia i noho ma keia Aupuni i ekolu makahiki, mamua iho o kona kohoia ana; a ke ole hoi ona waiwai paa, a waiwai lewa paha i maopopo i hihia ole iloko o keia Aupuni e like me elima haneri dala..

 Aponoia i ka la - o -- M H 1876

 

Olelo Hoolaha

 

Ke paipaiia aku nei na Luna a me ka poe a pau e noho aie ana i ke "Kuokoa" e hookaa koke mai i ko lakou mau aie mamua ae o ka pau ana o keia makahiki 1877. A. ina aole e hookaa ia mamua ae o ia manawa, alaila e waihoia no ka hana na ke Kanawai

 H. M. WINI,

 Luna Hoopuka.

 

ka Nupepa Kuokoa

-M E-

Ke Au Okoa

I HUIIA.

Published every Saturday, $2 a year

 

HONOLULU, DEKEMABA 15, 1877.

 

 Ua LOHE MAI MAKOU e holo ana ke Alii ka Moi i Hana i keia Poalua ae o hiki ma'. E lele mua ana ma Makena, a malaila aku i Hana.

 

 MA KA HOLO ANA aku a ka mokuahi Likelike uo na awa ma ka hikina i ka Poakahi aku nei, ua kau pu akn ke Kama Alii wahine Liliuonamoku maluna ona no Lahaina. A i ka Poaha iho nei, ua huli hoi mai oia.

 

 INA MAKAMAKA, na hoa aloha a me ka poe heluhelu o ke Kuokoa : I kola mau pule elua aku nei i hala, ua aie nui au i ko oukou lokomaikai ma kuu lawe ana i na kolamn e ko kakou pepa no ko'u pomaikai iho, aka, ma keia hebedoma, ua hoopiha aenei au i ka nupepa nie na nu hou o na aina e mai Ua piha ka aoao mua a komo iloko i na mea hou wale no a ke kanaka e makemake ai. Nolaila, me he mea la, o ko oukou ike hope ana paha ia i ka nupepa i piha pono i ka nu hou oiai au e noho ana ma keia noho, no ka mea, aole i ikea aku ka hookele ana a ka poe hou e noho mai ana.

 Ka oukou kauwa haahaa.

 J. U. KAWAINUI.

 

 I NUPEPA HOU.

 

 Oia ke koi a na kanaka Hawaii he lehulehu e hookekena mai nei ia'u e hopuka aku, no ka mea, wahi a lakou, " Aole i iawa kakou i ka hookahi nupepa." Ina pela ka hooho lokahi ana a na kanaka Hawaii mai ka hikina a ka'a a ka napoo ana, alaila ke kono mai nei oukou ia'u e hoopuka i nupe pa hou. Ma ka nupepa o keia la e loaa ai i ka lehulehn kekahi palapaia i kakauia e kekahi o ko kakou mau kanaka puni heluhelu nupepa, a oia hoi kekahi o na Hawaii ponoi i hoonaauao pono ia o keia lahui. Ke koi nei oia e hoala mai i ka inoa o ka nupepa "Ko Hawaii Ponoi." He hana nui keia, o ka hoolaha ana i nupepa Hawaii, aka ina na like ka manao o ka lahui me ka na makamaka mau pane i hoopukaia aku ma ka nupepa o kela pule aku nei, e haawi mai ana i na hoohoihoi ia'u, alaila ke kono mai nei ia i kuu puuwai e haawi ia'u iho malalo o ko lakou mau leo, a e hoopuka i nupepa.

 

HE HOOHO HOOKAHI.

 

 [Malalo iho e loaa ai kekahi mau palapala e noi mai ana e kukulu hoa ia i nupepa na kakou.]

Humuula Hilo, Dec 11,1877.

J. U. Kawainui, Aloha kana.

 He me e kuu minamina i kuu ike ana ma kau kukulu manao ana ua lilo ka hoo kele ana o ka nupepa ia hai

 Ua oluolu loa au e apo aku me na manao hauoli ma ke kokua ana aku ia oe no na pahola akea o ke kanaka Hawaii i kona mau hookele kaokoa ana i leo lahui aku ia oe me na manao kokua pu a pau loa ia oe

 Ke oluolu nei au e loaa mai ana ia'u kekahi mau pane mai ia oe mai no keia ninau a e holo pono ana.

 E aloha aunei, O wau no o.

 J. K. KAUNAMANO.

 Kau kauwa haahaa.

 

HE MEA NUI KA'U E NALU NEI.

 

 I na makamaka a me na hoa'loha,

Aloha oukou : -

 Mamua o ko'u hoike ana aku imua o ka lahui i ko'u waiho i ka oihana hookele, no ko kakou Kilohana Pookela, ke pau keia makahiki, ua manao au e kuu ana ko'u luhi a e maha ana la au, aka aole pela. I kela a me keia la, ke hoea mai nei na hookekena ana a me na hoohoihoi ana e lawe au i nupepa heu, a e hookele ka Hawaii Ponoi i nupepa nona ponoi iho Ke nana ae i kuu lahui o ka waihooluu hookahi, i na kualono aloha a me kuu aina kulaiwi, aohe mea aloha e ae o lakou wale no. Eia au ke ku nei iwaenakonu o na manao paonioni elua, oia ka ae aku i na leo aloha e pane mai nei a i ole ia, o ke kumakaia aku paha ma ka hoole ana.

 Ke pane aku nei au ia oukou a pau loa mai Hawaii a hiki loa aku i Kauai, ina ua hiki mai ka manawa e ikeia ai ke Kaula ma kona aina hanau iho, a o ke kanaka Hawaii hoi maluna o kona aina ponoi iho, alaila, ke i aku nei au me ke kanalua ole, ua hiki no, ke pupukahi kakau a pau na Hawaii oiaio e hooholo ia kakou imua. Me ke aloha nui.

 J. U. KAWAINUI.

 Honolulu, Dek. 14, 1877.

 

Ke Akua lapu a i ole ke Kahuna Pope.

 

 Malalo iho nei, e loaa ai i ko makou poe heluhelu kekahi leta ano nui e pili ana i ka haoa hoopunipuni a kekahi kahunapule Katolika Roma o Sepania. O keia leta, mai kekahi mai no ia o oa keiki kahunapule a Kev. P. J. Kulika e noho paahana mai la i Sepania, oia o Thomas L. Kulika, a he ewe no ke one Hawaii nei:

 ZARAGOZA, SEPANIA, Iulai 31,1877. - I ka Luna Hooponopono o ka nupepa Hawaiian Gazette: Ke hoike mai nei kahi moolelo malalo iho i ikeia ma ke kaona e Cerevera, he wahi aole i mamao @a aku mai Zaragoza nei, maluna aku o ka muliwai Ebro, i ke kulana o ka baua a kekahi aoao hoomana ma Sepania nei.

 Ua maopopo ia makou ka oiaia o keia moolelo ma na leta i loaa mai nei ia makou mai ka poe mai i ike pono i keia hana.

 O kekahi kanaka waiwai i ike nui ia ma ka okana aina o Aragon Sepania, no ka holomua o kona mau manao, ua hoole oia i kona wa e aneane aku ana e make, i ko ua kahunapule Katolika Roma mau kokua a pau e pahola mai ai, me ka hoolohe ole i ua kaukolo aua a kona ohana a me na ao aua a kona mau hoaloha. Aka i kekahi manawa, ua maoaoia ua akakuu mai la ka maoao hoole o ua mai nei. Nolaila, hele kino mai la ke kahunapule o ke kihapai kahi ana e noho ana a noho iho la ma ka aoao o ke kanaka e hele aku aua i ka make, aka i ka ike ana o ua kahunapule nei i ka paakiki o ko ke kanaka mei hoole mau ana i na kokua a pau a na kahuna Katolika Roma aku, ku ae la ia a hoi nele aku la, me ka olelo iho i mua o ka poe e poai aua i ka mea mai, mahope o ka make aua o ianeia, e komo kino mai ana ke d@bolo a lawe aku iaia nei i lalo i ka lua ahi o Kehena..

 He elua la mahope iho, i ka ohana e kiai ana i ke kino make, ia wa emoole ka hamama koke ana mai o ka puka o ke keena a he mea nui weliweli ka ikeia aku. ua uhi paa pu loa ia i ka lole keokeo, me ka hohono o ke kukaepele a e kauo aoa mahope i kona huelo lauohe, a ku iho la mamua o ka poe nana ke kupapao. O ka ohana keia, naholo aku la iloko o ka makau a me ka weliweli. I ka lohe ana o kekahi kanaka e aku ma kekahi keena e o ka hale i ka leo uwe kapalili me he mea la e pepehi ia ana, laiauaku ia oia i ka pupanapaoa, a holo aku la e hoopakele. Ua hoikeia mai, i kona hoea aua aku o keia kanaka a ike ku maka i keia mea weliweli e ku ana me ka aahu keokeo, ua haalulu oia a ua piba i ka makau, aka i like ai me Make ma ka Puka komo o Kehena, manao ho la ia, ua oi aku ka pono e pepehi e aku mamua o kona pepehiia ana mai. Nolaila ki aku la oia he ekolu kani pu panapana i ka mea hoomakaukau a weliweli e ko ana Ia manawa koke no, ike iho la ua makamaka o ka mea i make he maka a he maka o ke diabalo o ke kahunapule nana ka wanana mamua iki iho he mau la, he ekolu mau poka i ku ma kona kioo, a e kau mai aua na hiohiona o ka make ma koua mau lehelehe Ia la ae, make iho la ia.

 Ua lawe ae na lima o na mana o ke aupuni, a hoopaa aku la ia eha kahunapule, aka aole i manaoia e kau ia ana na hoopai koikoi o ke kanawai maluna o lakou. O na karaima a pau aua i hana ai, he mea kakaikahi loa ko ke kahunapule hoopaiia e like me ko na poe hana karsima e ae.

 THOMAS L. GULICK.

 

HUAKAI MAKAIKA'I

- A -

Liliuonamoku.

 

[ Kukauia e Ulumaialii.]

HELU 3.

 

 Ia ai ana aku a waenakonu paha, pane ae la kekahi mea kamaaina i ka iniki, "nila! nila!" Nana ae la au i o a ianei, e ike i ke ano, aka o ka mea mua a'u i ike, o ko'u mau ana i ka iniki mai ke keonimana mai ma kuu akau. "Heaha hoi keia," wahi a'u? "E iniki aku oe i ka mea ma kou aoao hema, a pela aku e hele like ai," wahi a ka pane. Alaila hoomanao ae la au, oia ka ke ano oka nila.

 Ia makou e hoonuu nei i na mea ai, a e haupa aua hoi i na ono o keia papaaina ohuohu, a i haliiia ae malalo o na mea ai na ohu o ke kuahiwi, aia hoi, kahea ana kekahi lede, "nila!" Aole nae o'u hoolo he aku i keia leo, a he mea malihini loa no hoi ia ia'u, nolaila, noho no au e ai. O ka Lunakauawai, ke nali mai le no hoi ia i ka aweawe hee maka, a mau ana ka umii ma kona lima. Alawa ae la oia me ka hoaa, a ninau ae la, "heaha hoi keia?" Kula ia mai la ia e kekahi, "e iniki aku oe i ka mea ma kou aoao, a pela e hele like aku ai." A hiki mai la ua iniki nei ia'u, aohe no hoi he eha i kana mai, no ka mea, he mau maiuu kona aole i kolikoliia i ke keneturia 18, a o lakou no a pau iluna o'u, aohe no hoi he konikoni aku a i kana mai. Ina paba he lima palupalu ka mea nana ia iniki, ina la.

 

"Ua olu iho, he wai ko lalo,"

 

aka, aole hoi e hihi, nolaila , e lawe no au i na eha koni a pau, i mea e nani ai ka poe a pau e kuupau inai ana i na akaaka hoohenehene.

 O keia mea he "nila," oia no ka iniki aku e hele poai ai a poni ka poe e noho like ana. Ua hoomaka mua ia keia hana ma ka huakai aku nei a ke Alii i ka mokupuni kaili la. He mea hoolealea keia i ka wa e noho like ana, a ina no e maa iho, aohe i kana mai ka wikiwiki o ka poe puni lealea i ke kahea, ke puuluulu ae, "nila! nila!"

 A pau ka ai ana me ka maona, alaila, ua hookuuia ka papaaina, a hoi aku la kela a me keia ma kona wahi iho i hookaawaleia ai e ka ona nona ka home, aole hoi i hoohuikauia na Kama elua ma kahi hoo kahi, nolaila, ua hiki loa ia'u ke puana ae maenei, ua mau ka maluhia o na lede.

KA LEALEA HOOHOIHOI MANAO.

 I ko na'lii a me ko na lede hoi aoa aku i ko lakou mau keena, ua ulu ae ia lakou kekahi manao hooulu lealea e hoopumehana ai, no ka mea, e kolo mai ana ka huihui maeele o ka makani kehau mai ke kuahiwi mai ; a o ka poe malihini e like me makou ma ke ano o ka noho ana o ia wahi, he ano pue ka noho ana, e pukukui ana na lede me na kibri Sekokia, a o na Keonimana hoi me na pililakeke.

 O ka paani a na alii a me na lede i lawe ae ai ia wa koke no, oia no ka paani a na haole e kapa nei. ""Ka paani alopeke a me ke kaka." Ua komo pu aku iloko o keia paani kekahi mau keonimana opiopio o makoa. Aka, o ka nui o na kane a me ka poe makaikai i paue mai ia po, ua puuihei aku la i na keiki Pupule a me Kaonowai. Hu mai la ka aka a ka poe o waho, a pakela loa aku hoi ka Pupule ma auaina. Na ke kilikilihuna na i hoopau mai i ko waho paani, a na ke aumoe hoi i hoopau i ko loko paani.

 

KA LA ELUA MA MAUNAWILI.

 

 Ao ae la ka po ma Maunawili no, a wehe mai la ka la i kona papale kapu o ka malamalma, a pau ae la makou a pau iwaho iwaena o na mala pua, e honi ana i na moaui ala o na rose e po@ mai aua ua pua i mohala a me na opuu e hoomaka ae ana e mohala. He kakahiaka hoalohaloha ia a ko oukou mea kakau i kapa aku ai. E "ku ka mooi" mai ana, a e "ku ka mooi" aku ana. E kaana ana na kahi lauoho a me na kawele. E ohuohu e mai ana no kekahi poe i oa lei, a o kekahi poe hoi e hele ioo aua ke kui. Maanei au i ike aku ai i ko Maraea hookapukapu ole, aka, ua kuu akea maoli no ia i kona wahi a pau no ka huakai alii.

 A hala ae la na kipona poniponi o ke kakahiaka, a ka makani kuahiwi hoi e pa kulolio aua, alaila, kahea ia maile ua alii a me kana huakai e ka mea hale, oiai ua makaukau ka papaaina, e hele e ai, i hemo ae ai ka houpo lewalewa o ka po. E like uo me ka uoho ana i ke ahiahi i hala e iho, a pela no makou i keia auaiua ahaaina, aka, o ka Lunakanawai, ua hui e aku ia. Ua ai makou a lawa, a hookuu.

 

KA PII ANA E MAKAIKAI I KA WAI KAULANA.

 

 A hiki pouo ae la ka la i kona meridiana awakea, aka, aole uae i like kona welame ke awakea ma kuu aina papa oia hoi o Kou. Lapa ae ia ka manao puui makaikai o ka huakai, e pii e ike kumaka i kela wai kaulana, mauka ae o Maunawili, kahi wai hoi i hoili@hia ai ua ia a pau o Kawainui.

 Kau ae la o Liliuouamoku maluoa o kona lio ulaula, a pii aku la mamua o ke poo o kaua huakai holoholo ho, no ua wai kaulana la. O ka hua maikai i loaa ma ia pii ana, oia no ka auau aua i kela wai e poaiia aua e'na kahiko mau o ka uka, ka ike kumaka ana a me ka hakuia ana o keia mau lalani mele malalo iho:

 

 1 Akahi au a ike,

 Na kulu wai a ke aloha,

 E hone nei i ke kino.

 Hui, - Hone mai nei e ke kino,

 I ka poli o ka maile,

 Hone pono, pono ana i ke kino,

 A hana-hana pono iho.

 

 2 Ike maka iho nei hoi au,

 I ka wai nila i ka ili,

 I ka wai noho mai i ka malu,

 I ka wehi o ka palai.

 

 3 Ilaila ka nanea ana iho,

 I ka wai kopi i ka ili,

 Pulu eloelo ai makou,

 Na kulu wai olaila.

 

 A i ka hiki ana ´ma kauhale, ua haku hou ia e Vahine a me Ahulili keia mea pauku mele malalo iho, ma ka inoa "Mele Ipo Hoolai," a i manaoia, ua ku i ka iini:

 

 1 Nani wale kuu ike ana,

 Na lehua popohe i ka uka,

 Kui ia mai me ka palai,

 Uluwehiwehi o ia uka.

 Hui. - Kolonahe mai ana ke ala,

 Paoa i ka lau awapuhi,

 He ipo hoolai i ka wao,

 Lai ai Kaleialii a kaua.

 

 2 Na ka makani i awe mai,

 Ke ouaona laulii o uke,

 A loaa o Kapili ia nei,

 I ka home hoohie a ka ohu.

 

 3 Ka wai hui au o uka,

 Koiawe aua i na pali,

 Ilaila oi ala lai pono,

 Ka wilina me ke aloha.

 

NA LUANA AHIAHI.

 

 A hoi mai la ka huakai me ka ulu wehiwehi, e aahu piha ana mai na holoholo lio a na lio i na kehiko o ke kuahiwi, alaila luana iho la makou, ma na himeni kekahi, ma na hookiokio a ma na hookaoi Gita ana; ke huiia ke kani, a ke Gita a me na leo mele i ka wa hookahi e puana mai ai, aohe nanea mai a kana i ka hoolohe aku.

 A pau ka luana ahiahi aua, a me ka paina ana, alaila, ua ala aku kekahi poe e nanea wale ai no, a o kekahi poe, ua kau aku la ua poo i na uluna me he mea la o Welehu ka malama, e kali a e hooluulu ana oo ke ao ae.

 

KE KAKAHIAKA POAHA MA MAUNAWILI

 

 No ka loloa loa o na po o keia mau la, ua ala ae kela a me keia e like me kona uiha iho. O ka poe i ala moa, kamumu mai la kamaa, nakeke mai la na paui puka a he aheahe o na kepuai ke pahupahu ana maluna o na kipapa pohaku alanui. Wehe mai la kai ao, moku ae la ka pawa, a he leo ka'u i loho iloko o ia poliuliu e hooho aua, "Aohe keia he alanui a oukou e hele mai nei." A lohe ae la au i ka leo i ka pane ana mai, "ka, e mea hoi auanei kau ua ki ia ko makou puka, a o i hoaa wale mai nei a puka mai la maanei." O Hinau keia, e hoaa nei no ka mea, ua hoomahua kona poe hoa moe i kumu e akaaka ai. O ka puka keia i maa ia Hinau, ua ki ia ae la ia a paa, a ua puka e kahi poe ma kekahi puka e aku, me ka ike ole o Hinau. A puka aku la o Hinau, a palekana ia ioa la paha ua uwe waimaka. A ia Hinau i puka aku ai, lohe ia aku la ua leo hene akaaka o Pamalo ma. O ke kakahiaka alua keia o makou ma Maunawili nei, a i keia awakea, e naue aku ai no Kualoa.

 

KA PAPALEKAPU HELE PO A ME KONA NALOWALE ANA.

 

 I ka auina la onehinei, mahope iho o ka hai ana mai o ka huakai mai ka makaikai mai, aia hoi komo aku la o Jeo iloko o ke keena o na lede, e haku a e mele ana kahi poe. A i ua Jeo nei e noho nanea ana, aia noi ua hele mai kekahi lede a hoonanea iaia, a lawe hoohuahualau aku la i kona papale kapu me ka palamimo. A i ko ua Jeo nei haohao ana, a koho i ka lede nana i lawe, a hoole loa mai la kela' aka, ua lawe hunaia aku no nae e kekahi mau lede; ana laua hoi i huna hou aku nalowale loa. O ka lakou nalo hoi ia ike., aka, e loaa iho ana ua wahi papale nei i kekahi makamaka o Jeo, hona ia e ia, a hoihoi pololei ia e huna. Hooholo iho la o Jeo a me kona makamaka lokomaikai, e huna loa laua, a hana hou ua lede i papale no Jeo. Pela no leua i huna ai a hiki i ke wa i hoi mai ai o Jeo mai Kualoa mai. Hele aku la ua poe lede nei me ka manao e hana hou i papale hele po no Jeo. A ua lehe mai au, ke kali nei ka o Jeo uo ia papale kapu. (Aole i pau.)

 

NU HOU HOPE LOA.

 

Na Hiohiona poino o Pelevena !

 

Na Kaua Ianakila a na aoao elua !

 

 Ma ke ku ana mai a ka mokuahi "Kulanakauhale o Nu Ioka" i ka auina la Poaha iho nei Dec 13, mai Kapalakiko mai, ua loaa mai i ka nupepa "Kuokoa" na mea hou o ke kaua ahiki i ka la 5 iho nei o Dekemaba.

 O ka mea hou kaumaha a makoa e hoike aku nei, oia no ka make ana o Rev. J. F. Poguoe ma Lorraine, Wyoming, i ka la 4 o Dekemaba ma kona ala e hoi mai ai i Hawaii nei.

 He hiohiona pilikia ko Pelevena i keia mau la aku nei. Ke olelo mai nei ka poe holo malu mai na laina mai o na Tureke, ua nele loa o loko o Pelevena.i ka ai ole; a ke hookaulua la o Osman Paso e kali no ko na Tureke mawaho aku nei hele aku e kokua iaia. A ina mahope o ka hala ana o na la he anahulu a i hiki ole aku na kokua, alaila o hoehu kaua mai ana oia mawaena mai o na laina Rukini e hoopuni aku nei ia Pelevena Ke hoomakaukau e nei na Rukini i 70.000 mau eke berena paakiki no ka Puali kaua Tureke e hoopuniia nei ma Pelevena, no ka manao o haule mai ana na Tureke i mau pio na lakou.

 Iloko o keia wa e kupilikii nei na Tureke, ua kahea ae ke Suletana, e ohi hou ia i 150,000 koa hou.

 Aia o Serevia ma ka welelau o ke komo kino iloko o ke kaua. Ua pau loa ka hapa nui o kona mau puali koa ponoi i ka hele imua i kona man palena aina iho.

 He 400 mau koa Tureke i haawi pio ia lakou iho iloko o ke kaua ma na alanui pali o na mauna o ka Balakana. Aia o Mehmet Ali ma kahi kokoke i keia wah. Ke ake nei oia e loaa iaia he manawa e hele aku ai me kona puali e hoopakele ia Pelevena, aka eia ka hewa, aele oia i lawa pono loa e like me kona makemake, i na koa hele wawae a me na koa pukaa.

 Ua lilo i na koa Roumania ma ka la 23 o Novemaba, kekahi wahi kulana maikai loa imua o Pelevena mahope o elua la o ke kaua mau ana.

 Aia malalo o ka Hooilina Kalaunu o ka Emepire o Rusia mai ke 80,000 ahiki i ka 90,000 koa, a ua lawa ka laina holookoa ia lakou mai ke Denube a i ko lakou kahua lanakila ma Tanova. A ua hiki ke hoouna ia na koa kokua a pau a ke Duke Nui Nikolasa e kauoha mai ai iloko o ka mauawa pokole loa.

 I ka wa a Generala Melikoff i kena aku ai i ka Alihikaua nui Tureke e paa nei ia Ezerouma, ma Tureke ma Asia, e haawi pio mai ia Ezerouma a ina aole oia e haawi pio mai, ala la e kauaia aku ana ia'e 80,000 mau koa Rukin. Ua pane mai ka Alihikaua Tureke, e paa ana oia ia wahi ahiki i ka manawa hope loa.

 

No Farani.

 

 Ua koho aenei o Peresidena Makemahone i kona Aha Kuhina hou, mailoko mai o ka poe mawaho aku o na Hale Ahaolelo a i elua. O ke noi a ka Hale Ahaolelo o lalo, e kohoia ona Aha Kuhina a ka hapa nui o ia Hale e hilinai ai. Aka koho mai nei no ka Peresidena, he poe pili i na Alii a me na Bonepati. I ka ike maopopo aku i ka wa mua e hoopaapaa ai na Kuhina me ka aoao Ripubalika, o ka pau koke no ia o keia Aha Kuhina hou. He keu ka paakiki o keia koa elemakule i ka hooluolu ole aku i ka aoao mana nui o ke aupuni. Malia paha e lawe lima ikaika ana ia i ka mana iloko o kona lima.

 

KA POPE O ITALIA.

 

 Ke hoopuupuia mai nei ko ka Pope IX hopena. Ua loihi kona mau la, ma keia honua a ua helu ia hoi mawaena o ka poe ua hala na la kupono Ke pioloke nei ma ka Hale Alii o ka Pope no ka noonoo ana i ka mea e kohoia ana i panihakahaka nona.

 

NO ENELANI.

 

 Ua mau ko Enelani kuikawa ana iloko o keia kaua nui mawaena o Tureke kana pegana i bilinai ai a me ka Beam iuu loloa o k Akau. Ke hoohuoiia nei kona kulana ma keia mea. Aole oia i kokua iki ia Tureke ma ke dala, na kanaka a me na moku kaua iloko o keia kana. Malia paha he kumu e kona ku mumule ana, oia kona kokoolua ole e komo ai iloko o ke kaua, ina oia e kukala aku ana i ke kaua ia Rukini.

 

 

 

 .