Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 1, 5 January 1878 — Page 4
This text was transcribed by: | Gwen Knueven |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Kaau ina Kula Sabati.
HELU 2. SABATI JAN. 13, 1878
KUMUHANA:
As@, kona hilinai ana i ke Akua. Pauku
Ba@hala: Oihana Alii, 14: 1-12.
AHIAMOE o Abia me kona mau kuupuha, a kanu lakou iaia ma ke kulanakauhale o Davida; a noho alii iho la o Asa, kana keiki mahope ona. I kona mau la, ua malehia ko aina i no makahiki he uni.
2 Hana iho la o Asa i ka maikai a me ka pololei, ima o lehova kona Akua.
3 Lawe aku la oia i na kuahu o na akua e, a me na wahi kiekie, wawahi iho la oia i na kii, kulai no hoi i na kii o Asetarota.
4 A kauoha ae ia oia i ka luda e imi ia lehova i ke Akua o ko lakou kupuna, a e malama i kona kanawai, a me kana kauoha.
5 Lawe aku ia ia mailoko aku o na kulanakauhale a pau o Iuda, i na wah kiekie, a me na @; a maluhia iho la ke aupuni imua ona.
6 @ A kukuiu iho la ia i na kulanakauhale paa i ka pa ma luda; no ka mea, ua maluhia ka aina, aohe ona kaua i kela mau makahiki, no ka mea, hoomalu mai o Iehova ia ia.
7 Olelo aku la oia i ka luda, ina kakou, e kukalu kakou i keia mau kulanakauhale e hana a puni i na pa, a me na mea e paa ai, oiai ka aina ia kakou; no ka mea, ua imi kakou ia lehova, i ko kakou Akua, ua imi no kakou, a ua hoomalu mai ia ia kakou a puni: a kukulu ae lakou me ka pomai kai.
8 Aia ia Asa he poe koa, he poe lawe palekaua a me no ihe, noloko mai o loda ekolu haneri tausani; a noloko mai o Beniamina, he poe lawe i na aahuapoo, a he poe lena i na kakaka, elua haneri a me kanawalu tausani; he poe koa idaika keia poe a pau loa.
9 @ A hele mai io lakou la o Zera no Aitiopa mai, me ka poe koa, hookahi tausani tausani, a me na koa kaua ekolu haneri, a hiki mai lakou a Maresa.
10 A hele ku-e o Asa ia ia, a hoonohonoho i ke kau ma ke awawa Zepata ma Maresa.
11 A kahea aku la o Asa ia lehova, i kona Akua, i aku la, e lehova, ua like wale no is ae ke kokua mamuli o ka poe lehulehu a mamuli hoi o ka poe ikaika ole: e kokua mai ia makou, e lehova ko makou Akua; no ka mea, ke hilinai aku nei makou ia oe, a ma kou inoa makou e hele ku-e aku ai i keia poe lehulehue. E lehova, o oe no ko makou Akua; mai noho oe a lanakila ke kana maluna ou.
Pauku gula. P. 11 hoopaanaau.
Na mahele 1. Na hana maikai no ke Akua, p 2—5.
2 Na hana no ke aupuni, p 6—8.
3 Ke ala mai o ke kaua kue mai, p 9.
4 Ka pule me ka lanakila ana o Asa, 10—12.
Mele. – Him. 51. 8—7. Leon Beatly.
1
Oli aku ia lehova,
Lanakila! Pomaikai!
He alihikaua nani!
Pio e na enemi.
4
Owai hoi kou mea like?
Hanohano, kamahao!
Nani no kou hemolele,
Kupanaha, pono mau.
Pale no na lii, no na kanaka, no na kamalii, i paulele lakou ia lehova a oli aku ia ia.
Na ninau a na kumu.
Ua lohe kakou i kela Sabati i ka mihi ana o Rehoboama me no kanaka, a me ka hope maikai o ia mihi ana. Poko’e nae ka mihi me ka hana maikai ana. Hoi hou no ke @ me na kanaka i ka hewa.
I Na Lii 14; 22—24. Oih Lii 12; 14.
Ahi Rehoboama 17 mak, alaila make, a lilo ke aupuni ia Abiia, kana keiki. Il OihLii 12; 13—16. Aole maikai loa keia Alii. Aloha nae ke Akua ia ia no Davida kona kupuna. A us maikai hoi ma kekahi mau mea. Kekahi mau mea ka paulele ana ia lehova, a kokua mai ke Akua ia ia a lanakila oia maluna o Ieseboama. Ekolu mak o kona alii ana. I Na Lii. 15; 1—4. Il Na Oih Lii. 13; 13—18. Il Na Oih Lii.14; 1—5. Na hana maikai a Asa no ke Akua. Make Abiia, a lilo ke aupuni ia Asa kana keiki. He kanaka opio oia, aole akaka ka nui o kona mau makahiki i ka wa i lilo ai oia @ alii. Ma na makahiki he 10 ua maluhia ka aina. Pehea kana hana imua o ke Akua? p 2. Pehea oia i hana’i i na kuahu kii, i na wahi kiekie me na kii? p 3. Aseterota he hoomana pili i ka mahina. Heaha kana kauohe i ka Ioda? p 4. Heaha kana i lawe aku mai na kulanakauhale aku? pehea hoi ke aupuni? p 5.
P 6—8. Ka Asa hana no ke aupuni. Heaka kaoa e kukulu ai? A no ke aha ke kakola ana? p 6. Heaha kana mau olelo paipau a hoopoonaikai? A hana lakou me he alia? p u. Heaha na makaukau no ke kaua, a ne ka hoomala ana? Ehia koa lawe palekaea me na ihe, na oahu a poo, na kekaka, ke Iuda? ko Beaiamina? Heaha hoi ke ana eia poe a pau? p 8.
P 9— Ke ala ana o ke kau koe mail, emai ka alhikaua? nohe@ mai? Masera, he kalanakauhale ia ma ke komohana hema o luda. Keia poe Aitiopa, aole paha lakou no kela Aitiopa e pili ana ia Abusema ma ka hema ae o Aigupita. Aka, no Aigupita a me Arabia, a no na wahi e ae paha, ke Ku@a ka inoa noi.
He kaua aha keia? Heaha ka hewa o Asa me ka Iuda? Aole akaka ka hewa, ke kuko waiwai ke kumu o keia kaua. Iak. 4:1. No keha ke alualu ana o Parao ma i ka poe Iseruela me na kaakaua ehia? me ua kaa ehia? Puk. 14:5—9.
P. 10—12 ka pule me ka lanakila o Asa. Hele Asa me kona poe e kue ia Tesa ma mahea? p. 10. Pehea ka Asa pule? Helehelu paa naau mai ia pule. p. 11. Heaha ka hope oia pule? p. 12.
Lanakila Abiia ka makuakane o Asa mamua ma ke aha? Owai kekahi poe alihikaua i lanakila ma ka pule a me ka hilinai ana ia lehova? Huli i loaa.
Mele. Mele hou—8—7 Leo.
1
Kaua inai ko Aitiopa,
I ko luda alii maikai,
Me na kaa he miliona,
Auhee nae a make e,
Lanakila no ke aha?
No ka pule a hilinai,
Ia lehova Sabiota,
Nana i luku a hooauhee.
2
Pule kakou, pule ikaika,
Ia lehova ke Lii mau,
I hoopauia’e na kaua,
A i malu ma ke ao,
I auhee a pau Satana,
Me na koa ona a pu\au,
I hoohiki ia mai la,
Ke aupuni o Iesu,
Naninau a ke Kahu
Na makua. He alii aha o Rehoboama? Ehia makahiki o kona alii ana? A make oia lilo ke aupuni ia wai? Heaha ke ano hewa o Abiia? Heaha kona ano maikai? Ma ke aha oia i lanakila ai maluna o Iereboama? Ehia tausani i make? Ehia makahiki o kona alii ana? A make oia lilo ke aupuni ia wai? Ileaha ke ano o Asa? Ehia makahiki i malu ai kona aupuni? Heaha kana hana no ke Akua? Paipai oia i na kanaka e aha i ke Akua? e aha i na kuaku kii, i na kii, i na wahi hoomana.
Na keiki. He wah alii opiopio no Asa, he alii maikai no nae, owai ke kekahi alii opiopio mahope mai i hana like ma Asa? Huli i loaa. He alii opiopio ko Hawaii mamua, oawai la ia? Kaulana ia alii no ke aha? No na pono he nui wale ana i haawi mai i no kanaka, i na kamualii. Heaha ia mau pono? Kaulana anei oia no ku malama ana i ke Akua e like me Asa? Ina ikaika oukou i ka imi una i ka maauao o keia ao ma na pono o ke kino, aole nae oukou i makau a malama ia lehova, heaha ka waiwai? Ehia koa o Tera? Ehia kaa kaua? Lanakila anei oia i ke kaua ana ia Asa? Ua emi na koa o Asa, ua lanakila nae oia no ke aha? Owai ka alihikaua i lanakila me kona poe koa 300 wale no maluna o na haneri tausani o na enemi? Owai ka makuahine o Asa? Owai ka makuhine o Kalakaua ko kakou Moi? Owai ke kupunakane maikai o Asa?
Ke Kula a pau. Asa, ke lii ehia ia o luda? Owai ka mua? Owai ka lua? Owai kai oi ma ka maikai? Ehia mak. Ka oi o ko Iereboama alii ana i ko Rehoboama? Ko wai hewa kai oi? Ko Rehoboama anei? Ko Iereboama paha? Owai ke alii mawaena o Rehoboama me Asa? Hewa no Abiia, no ke aha ko ke aloha ana iaia? Make Rehoboama, make Abiia, ua make anei Iereboama i ka wa i lilo ai Asa i alii? Heaha ke kaua nui mawaena o Abiia a me Iereboama? Owai kai lanakila? no ke aha? Haeha ke kaua nui mawaena o Asa me Tera? No hea ko Tera poe koa he miliona? E hele ana lakou e kaua ia Iuda a ia Ierusalema no ke aha? no ke dala a me ke gula anei nialaila? Owai kai kaua mua ia Ierusalema a hoolaulea ia me ke gula a me ke dala &c. o ka luakini a hoi aku i kona wahi? Ua lohe paha Tera ia Sikaka ua nui ke dala ke gula ma Iuda ma Ierusalema, a nolaila paha ke kaua. Ehia kaa o Asa? Owai kai lanakila? Loanakila Asa ma ke aha?
Hai like mai i ka pauku gula.
Hai mai hoi Oihk 26:8. Ios 23:10.
Mele. Him. 487. 7—Leo.
E ka Haku mana e &c.
Ka pauku akahi me ka lua.
Pule i hoopauia na kaua a maluhia na wahi a pau.
Haawina no Ian. 20. Il Oih: Lii 15:8—15.
-- Ma ka la Sabati hope iho nei o Dekemaba i malama ia ai na hoike hapaha o na Kula Sabati o Kawaiahae a me Kaumakapili. Ma Kaumakapili o Mr. J. E. Kamalani kekahi i paipai i na haumana. Ua lohe mai makou he maikai na hana ma ia Kula a ua pii ae ka heluna o na haumana. Ma Kawaiahao ua ku no na hana i ka mahala ia. A o ke kahi mea hou a makou i ike ai malaila, oia ka hoike ana o kehahi papa ma ka olelo haole.
-- He palapala ka makou na Sam. K. Kaihumua o Honouliuli, Ewa, e hoike ana i kona mahalo a me ke aloha i kona Kula Sabati ma Wainee, Lahaina. Ke manao neimakou he kula hoowaiwai i na haumana ko Lahaina, no ka mea, aole i homo ke aloha o ka haumaua i kona wa e kaawale ai.
-- Ua lohe mai makou, o ka heluna o na haumana Kula Sabati o Kaukeano, ua hiki aku i ka elua haneri a oi. Ua lohe pu mai no hoi makou ke pii ae nei ka helu o na haumana o ke Kula o Polelewa, a ke ulu maikai nei ke Kula.
-- Ma kekahi Kula Sabati a makou i ike ai ma Piladelepia, he 1500 ka nui o na haumana. Mai ka uuku loa ka hoomaka ana oia kula. Me ka hoomanawanui nae a me na lima hana lokahi ka hiki ana.
Pela no hoi ko kakou mau kula, e hoomanawanui a e lokahi e hiki ai.
O kekahi makamaka o kakou, o J. E. Kamalani kai hoi mai nei mai Molokai mai, a ma ona la i lohe ai makou i kekahi mau mea no kekahi mau apana o Molokai a me Maui. Ma Kaluaaha, ua hapai iho nei ko laila poe i ka hana hou ana i ko lakou luakini, a ua paa me ka hale bele kekahi; o ka lilo no ia hana hou-ana, he $760, a ua aneane pau loa i ka hookaa ia. He kuku ia e mahalo ai’i ko laila poe, ko lakou auamo ana i ko laaou luhi me ka hookaa koke aku no a pau.
-- Ua laluia e ko Honomunu, Molokai, he $500 no ko laila luakini. Ke ole makou e kuhihewa he apana nawaliwali ia, aka, o keia haawina, he mea e hoike ana i ko lakou ikaika. Imua aku e na pokii.
-- Ua hai ia mai ia makou ke hoomakaukau nei ko Kaanapali, Maui, poe e lawelawe hoomaikai hou i ko laila halepule, a ua hawai ka Moiwahiue Kapiolani he $50 no ia hale, a he $50 no hoi no ko Kaluaaha. Pela no hoi ke Kiaaina Moehonua, ua haawi pa $50 no ko Kaanapali a no ko Kaluaaha. Ua hai pu ia mai no hoi ia makou ua oluolu ka Moi e hele aku e komo i ua mau hala nei i ka wa e paa ai.
O James Campbell, ka Oha Miliona o Lahaina kekahi i kokua nui i ua mau hale nai.
-- Ma ka la Sabati iho nei, oia ka piha ana o na makahiki ehiku o ka noho Kahu ana o ka ekalesia o Kaukeano me kona ekalesia. A ma ka po Sabati iho nei, ua haawi ae oia he haiolelo e pili ana i ka moolelo o ua ekalesia nei. Eia ka mea hilu loa, iloko o ia mau makahiki ehiku, he kanawalu a keu na keiki i hanau ia mai no na makua hoahanau iloko o ia ekalesia, a he ekolu wale no poe keiki i make. Ke manao nei mako, aole paha he ekalesia e ae ma ka honua nei i loaa ka moolelo e like me ia. Aole anei o keia ka hoomaikai ana o ke Akua maluna o na ohana o ka poe maemae, a noho pono me ka maluhia?
-- O Mr. Samuela Emesona kai kokua ihi nei i ka ekalesia ma Waialua, Oahu, no kekahi mau mahina, oiai e noho Kahu ole ana lakou. Aka, i keia wa ua kono ia oia e waiho aku ia hana no ka nawaliwali o ke kino. Aole i lawa ka ikaika e hiki ai na hana elua, o ko ka ekalesia a me ka imi ana i kona ola iho.
Ola nei Makapehu.
MR. LUNAHOOPONOPONO; Aloha Kuua:--
Ma ke kakahiaka nui o ka Poaha i kunewa iho la, la 13 o Dek. Ike ia aku la ka Noio Aukai hou o ka moana, ka mea nana i hehi mai ke kaiholu o Kaleponi, oia ka mokuahi Likilike, e kaalo ae ana ma ka lae hia mau i ka makani o Hoolehua ; a hekau ae la i ka hoe, lohe nui ia aku la na leo ke-lo! me ka leo hauoli kupinai e hooho ana, “Eia o na Lani-eha-i-ka-moku!” Aohe i upuupu iho, akoakoa niha loa aku la makou ma ke awa, me he la, eia makou a pau i Ainahou e nana ana i ka hono o na moku. A owau hoi, he waimaka kai hoopulu iho ma ko’u mau papalina no na kukai ana o na manao o loko.
Aia maluna o kona oneki ke keiki lalawai o ka aina mauna, oia Samuel P. Parker, a me ke’lii o ka malu Hekuawa o Nawaiehu, ka Hon. H. Kuihelani. A i ka pili ana’ku o ka waapa o uka nei, o laua na mea i lele mai i uka nei; a launa ma ka home aekai o J. H. Napela no na minute pokole, a malaila makou i puili pu ai i na lulu lima aloha ana me laua; me ka i iho o ko’u manao, ola nei makapehu nui! O na kokai ana me ka aluolu. A mahope iho oia manawa i hoolei ia mai na puolo manamana kikoola he bipi no keia awa, he 75 ka nui ; a na na nalu nui i ulupa mai a kau ana i Kapua ka auwaa panana, iluna o ka puu pahoehoe ; a ua kalua koke ia iho la kahi mau bipi no makou, e ole ia, ola nei makapehu ia o keia mau la kai ino o ka hooilo, i na oi bipi momona o Maunakea.
A ma ka hora 2 p. m., i haalele mai ai ka mokuahi Likelike ia Kalaupapa nei, o Ainahou ka ihu. Me ke eehia haalulu napenape o ka houpo i ke aloha, i puana wale aku ai au, oiai ka mahu e hana ana i kana hana o ke kue o ke oi i na epaepa, penei : “E lawe oe i ko makou aloha a haawi aku i ke Capitala hanohano o ke Aupuni Hawaii, me ka pahola pu aku, “i Good-bye ia mai nei oukou e ka lahui o ke Aupuni Poepoe.” Me ka welina. D. PUNA.
Makanalua, Molokai, Dek. 18, 1877.
Ka Manaoio a me ka pule.
O ka manaoio oia no ke keehina mua loa o ko ke kanaka hewa ole, a o ka haipule hoi, oia ka lua. Na ka manaoio e hoike mai i ko kakou mea i makemake ai, a ma ka pule hoi e loaa’i ia kakou he laau lapaau.
O ka manaoio ka mea nana e hoike i ka iini nui o ko ke Akua aloha, a na ka pule hoi e wehe mai i kona puka e komo aku ai. Ma o ka manaoio la a me ka pule ana, e lilo ai kakou a pau i poe hoike piha aku i ka nui o kona aloha. “Na ke Akua no hoi e hoolako mai ia oe me kou mau makemake a pau, elike me ko na waiwai pomaikai iloko o ka hemolele ma o Iesu Kristo la.”
E olelo mai auanei ka mea hoomaloka penei: “Aole loa wau i ike i ka oi aku o ka pono o ka poe Kristiano mainua o kekahi poe e ne,” no ka mea aole ona @au maka, e hiki ai ke ike pono aku. Ke alakai nei ke Akua i kana mau keiki iloko o ka nani, ma ke alanui Ana i ike ai he pono, aole hoi ma ko kakou ala ponoi iho.
Hoike a na Kula Aupuni o ka Apana o Makawao.
Aloha oe :-- E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou pono ole ana mai o na kula i ka la hoike.
Ma ke kakahiaka poniponi o ka Poalima la 21 o Dek. 1877, oia hoi ka la e hoike ai na kula aupuni a pau o ka Apana o Makawao, mai Huelo a hiki i Keokea, ua ike ia aku na ao kae weluwelu e kaalelewa ana ma na paia o ka lewa lani, e hai mai ana i ka puaua, “Eleele Hilo e, panopano i ka ua.”
A ia manawa no i hamama mai ai na puka wai o Kulanihakoi, a hoohanini mai la i na pakaua o ka lewa, e hooma-u iho ana i ka lepo panoa i na makahiki i hala aku nei, a i ka makahakaha ana ae o ia mau pakaua ua hoomakaukau iho la au no ka pii ana aku e ike i na hana o ia la, me o’u mau hoahele.
A i ka makaukau pono ana, ua naue aku ia no ke ala hele. A i ko’u hoki ana aku i ka luakini hoike, ua kahaha ko’u manao i ka ike ana aku aohe nui o na wahi kanaka a aole no hoi i pau pono mai na kula.
O ka nui o na kula i hiki mai, eha wale no; ke kula o Kamole, o William Punihele ke kumu ; ke kula o Kuiaha, o B. W. Kepaa ke kumu ; ke kula o Kakipi, o Joseph Kekahuna ke kumu ; a me ke kula o Huelo, o P. Kealakai ke kumu.
A i ko makou hiki ana aku, akahi no a hoomaka ka hoike, a ua ike no i ka hoike ana, a o ka hope loa o na kula o ka hoike ana, oia ke kula o Kuiaha, o B. W. Kepaa ke kumu ; a no ia kula ko’u mahalo loa, no ke akamai o na keki liilii o ia hale kula i ka Helunaau, Heluhelu, Arimatika Kulanui, oiai o ka hapu nui o na keiki oia hale kula, he kamalii liilii wale no.
A mahope iho o na haawina kula he olelo kike na Miss. Lilia Kamanu, me Miss Lahapa Kapunohu, no ka ua ka laua kamakamailio.
A mahope iho ia, he ninau me na pane, no na mea e pili ana i ke Akua, na Miss. Elena Piohia, me Miss. Waikahe Paahao. Ua ulu no hoi laua.
A o ka’u mea mahalo loa aku nae, o ka haiolelo ; na Kikoo Kiko, none ke poo. I mua oukou e o’u mau hoa imi naauao.
A o ka hope loa ia o na hana o ka la, a wahope iho na olelo a ka luna kula Mr. Kililika.
A iloko nae o ka manawa e hoike ana e ua ana no ka ua, a he mea e ko’u aloha aku i na keiki liilii e haukeke ana i ke anu.
O ke kumu nui no paha ia o na kula e ae i hele ole mai ai, no ka nui loa o ka ua ia la, a aole no paha e hiki ke ke hoomanawa. nui mai iloko o ia ua, a pela io ko ko’u manao.
Ua minamina au no ka pau pono ole ana mai o na kula.
Pomaikai loa ke loaa hou ia’u kekahi manawa e hui pu ai me kula a pau loa e hoike ana i ka wa hookahi.
E oki au maanei, ke lawe aku nei o Lehua i ka la. Me ka Lunahooponopono ko’u mahalo, a me na keiki ulele hua metala ko’u welina. HENRY A. KAIPO.
Pauwela, Hamakualoa, Dek. 26, 1876.
Moo Pae.
Aloha oe :--He wahi mea hou ka’u e hooili aku nei. Ma ka la 11 o Novemaba, pae mai la ma ka ae kai nei o Paukeaho kekahi Moo, nona ka loa hookahi kapuai a me eiwa iniha. O kona hulu kua he uliuli, o kona alo he makue, o kona anapuni he eha iniha o kona huelo he opikopiko keokeo a eleele a ma kona nana ana, ua ku no i ka weliweli Ua pae ola mai keia moo ma ko makou ne ailana.
No ka makani a me ke kai. Ua haupa aku la ka waha ana ole o ke kai i ka mouo hoopaa moku a me ka mouo hoopaa laina o ke awa ku moku nei o Puekeaho. Aole wahi e hoolulu ai o na moku ma keia ailana.
O ka moku kiapa Madury, eia no ia ke poalo mai nei, no ke ino o kahi e ku ai. Kokoke piha elua mahina o kona kalewa ana.
He mau wahi mea hou iho la ia o na ailana nei. Me ke aloha ia oukou a pau.
S. KALUA.
Jarvis Island, Nov 26, 1877.
PIHA PONO I KA WAI.—Piha pono i ka wai o Paukeaho ailana. Iloko hoi o keia mau la e naue nei. He nui ka ua a nui pu me ka wai, ua phia na lua wai i hanaia a me na Kula hao nunui a me na Kaki a me kekahi mau mea hoopiha wai e ae kekahi, ua piha, a hu wale aku no ka wai ma kulakula o Paukeaho nei. inu na holohona i ka wai a hoolualuai, ua inu hoi no kanaka kena. S. KALUA.
Jarvis Islands, Sept. 1877.
Mamuli o ka hooili papalaleia ana o kekahi ope moena iluna o kekahi kaa lio, ma ke kakahiaka Poalua iho nei, nolaila, ua holo paiwa mai la ka lio kauo ma ke alanui Moiwahine, a hookui mai la me kekahi kaa Kikane mawaho iho o ka halekuai o Walakahauki, aole nae i poino. Hoomau mai la no ua mau lio nei i ka puiwa ana, a hiki ma ke kihi o ka hale inu kope o Hanare, a huli iuka ma ke alanui Nuuanu, a mawaho iho o Roiala Hotele, ua paa mai la na lio i ke kaohi. He mau ohua ko luna@ me ke kahukaa pu no hoi, a@iana paha o ka poino o ke kaa, aole no e nele ana ka loohia o na poe o luna i na poino.
He nani ka waihooluu o ke anuenue; he ikaika ka umauma huluhulu o ka liona opio. a he ihiihi ka piko o Maunakea ke pa iho ka la ; aka, o ka nani a me ka ikaika a me ka ihiihi i kela loa aku, oia ke kanaka ui me ka inoa maemae.
Hoohilahila.
Ma kekahi o na wahi i pili i Honolulu nei, ua malamaia kekahi halawai no ko hoomanao ana i ka la ekahi o Januari, oio hoi ka la “Happy New year.” A i waena oia halawai ana, ua komo mai la kekuhi mau keonimana, i hooipo me na,”Daimonio o ke kiaha,” a ku mai la a hoike i ko lakou ano i mua o ke anaina halawai, ma ka hoopuka ana i na huaolelo ano kuponoole i ka noonoo kanaka. A no ia hana kohu ole, ua ku mai la ka luna kiai oia wahi, a keakea mai la i keia hana lapuwale a keia mau Hawaii ponoi. Nolaila, e o’u mau hoa kanako mai kela a me keia pea o ka aina kulaiwi, mai hoomahui mau oukou ma keia hana kupan ole, e like me keia mau hoa o kakou, oi ai, ua ike no hoi ua inu i ka waiono, hele no i loko o ka hale o ke Akua e waha nama ai, nolaila, ea e na loa mai hoolilo nui i ko oukou lia mau ana ma na hana hopena ole, oia ka’u e kau leo aku nei. NA MALIHINI.
Januari 2, 1878.
Maka poakolu iho nei, ua malamaia ka la hanau o Emma ma kona wahi noho ponoi, ma Ruka Hale, me kekahi papaaina, i waheia no ka poe i naue aku malaila. Ua malamaia na haua hoohauoli, me ka ulia oleia mai e kekahi haunaele ino, a po ka la. Malaila pu ae hoi ka “Ahahui Opiopio,” a ua haawai aku lakou i kekahi Baibala Hawaii nani, i ka mea nona ka la hanau.
He mea nani ke naue aku makai o ka uapo, a ike i ka heluna lehulehu o ko kakou mau moku holo pili aina, e wanaoa mai ana ko lakou mau kia. He heluna keia i oi aku i ko na wa i hala a he hoike ana mai keia i ka mahuamahua mai o na hana holomua iloko o ka aina, ma na laia a pau a ke Kuikahi Panailike i lawe mai ai.
ILOKO o elua makahiki i hala iho nei i hoea ai ka mai puupuu liilii ma ka pae aina Fiji ; a mai ia wa mai ua ike ia ka hikiwawe loa o ka emi ana o ko laila lahui kanaka. He kakaikahi loa ka poe hanau i keia wa, a ua oi loa ka heluna o ka poe make.
HALEKUAI MEA ANIANI !
UA WEHE ae nai ka mea nona ka inoa malalo, he Halekuai Hou, ma ka aoao ma Ewa o ka Hale Barabora, ineke Alanui Nunanu, makai iho e ka Halekuai o Gookim, a loaa no na Pa, na Pola nui a me ua Pola Iiilii, na Pika wai, no Ipukukui, na @laha Aulani, a me na ano aniani a pau o kela a me keloa ano.
E loaa no malaila no Ipuhao, na Pa-paiai a me na lako hao e ae he nui wale a me na ano waiwai e ae, i hiki ole ke hoomaopopo, e hele mai no oukou e nana a ike pono, a e kuaiia aku anu me ka makepono loa.
8283m 8-10 SAM WO CHONG.
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike.
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE!
E LAA NA
Ahinahina, Kalakoa,
Keokeo, Leponaio,
Pena, Aila, Aniani,
HA MEA PIULA!
KOPA, AILA, HONUA,
AILA HOOMALOO,
Kui Kakia, Pakeke,
Tabu, Kaula, Noho Lio,
Hula Palaki, na Pulumi.
A HE
AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA
Lainakini-nao,
Lainakini Maoli,
Palule Kalakoa,
Alapiea, Kelepa, Kilika,
Na lole kupono i ka wawae,
Palule Huluhulu,
Na Lole huluhulu,
Na Lole no ka hoohehelo ana
Lipini, Lihilihi, &c.
LIPINE, LIHILIHI, &c.
A ME NA
Mikini Humuhumu MakeponoLoa!
A HE
MAU MEA AI KANI
Ka Palaoa, Kopaa,
Raiki, Pia, Hoohu,
Paakai, Huaala,
Pia Kulina &c.
A He Laau Lapaau Kaulana Loa
A Dr. Jaynes,
Laau Kunu,
Laau Hoomaemae Koko,
Laau Hoopau Naie,
Penikila, Huaale,
A ME NA LAAU HAMO, A PELA’KU !
S27 3m S39
RICHARD F. BICKERTON,
(PEKETONA.)
LOIO a he KOKUA me ke KANAWAI!
EHELE ANA @IA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o kela Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma ua Mokupuni e ae.
Ua makaukuu mau oia i ka haua aea i ca Paiupala pili kanawai o kela a me keiaano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoaie daia aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka uku@anee @ ahaa lea.
E hanaia na hana nie ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.
Keena hana, Helu 23 Alanu, Kalepa, elua puka ma o aku e ka hale kauka o Kaoka Minuteole. S401@
PAPA! PAPA!
NO
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
MA
KA UWAPO O PAKAKA !
MA
KA UWAPO O PAKAKA !
Na Papa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau.
Na Pili Hale Ulaula.
Na pili Hale Keokeo.
Na Pepa Hoonani Hale,
Na Pepa Molina.
Na Pena a me na Aila Pena !
NA NUI O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA a me
NA PANI PUKA ANIANI.
NA PANI PUA a me
NA OLEPELEPE.
NA LAKO KUKULU HALE
A HA ANO A PAU !
E KUAHA MA KE
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke.
ALLEN & ROBINSON.
Honolulu, Ian. 1, 1878. S40 3m
KOPA, KUKAEPELE
A
GLENN !
AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE I KA ILI !
He mea hoopau i na eha,
Na Ili Puupuu,
A he, hoomaemae i na mea iao,
A he hoopau Lumatika,
A he kopa auau no hoi.
O keia Kopa ka oi aku o ka mea maikai I waihoia mai imua o kanaka.
Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue
Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me
Na mea e ae o ka Ili;
A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke-
Kahi i ha Ili, a keia
Laau Hoomaemae lua oie e hana ai.
O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o
Ke pale aku i ka mai mai no lole e na
Mai Lele, oia kekahi. O na ohana
Ame na poe makaikai, ina
E hoolako lakou
I keia
KOPA HOOMAEMAE LUA OLE !
ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.
He hoopau i ka lehu o ke poo,
A he Kopa no hoi e kaohi mai ai
I ka lauoho mai ka hina ana.
Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o
Keia Kopa!
E loaa no ma kahi o
M. McINERYNY.
Kihi o na Aianui Papu a me Kalepa, S40 3m
E KA POE MAI
E KA POE PILIKIA!
ENANA MAI OUKOU I KEIA. UA IOAA HOI MAI
Ka Laau Lapaau Kaulan!
No ka hoomaikai ana i ke koko,
A me na mai a pau.
E hele a ike, aia ma kahi o
A. L. KAMIKA, Ople.
Helu 44, Alanui Papa. S40 3m