Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 13, 30 March 1878 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

MARAKI 30, 1878.

 

            AHA EUANELIO O HAWAII HIKINA--E halawai ana keia Aha ma Hilo, ma ka la 10 o Aperila, M.H. 1878.

 

OLELO HOOLAHA

            E halawai ana ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Oahu, ma Waikane, ke hiki aku i ka Poalua elua o Aperila, o keia M.K. oia ka la 9 o Aperila, Nolaila, ke paipai ia aku nei nahoe a me na lala a pau, e akoakoa pau aee i ka manawa i olelo ia.            J.KEKAHUNA.

            Lunahoomalu.

 

Haawina Kula Sabati

HELU 2 SABATI APER. 14, 1878.

KUMUHANA:

 

Ka loaa ana o ka buke kanawai me ka huli ana.  Pauku Baibala II Oih 'Lii 34;14-22.

            14 I ko lakou lawe ana iwalo i ke kala i laweia iloko o ka hale o Iehova, loaa iho la ia Hilikia ke kahuna ka buke kanawai o Iehova ma ka lima o Mose.

            15 Olelo aku la o Hilikia i aku la ia Sapana, ke kakauolelo.  Ua loaa ia'u ka buke kanawai ilokoo ka hale o Iehova; a haawi o HIlikia i ka buke ia Sapana.

            16 A lawe o Sapana i ka buke i ke alii a hai aku ia ia i ka olelo, i aku la, O na mea a pau i kauohaia i kau poe kauwa, ke hana la no lakou.

            17 A ua houluulu lakou i na kala i loaa'i iloko o ka hale o Iehova, a ua haawi lakou ia mea iloko o na lima o ka poe luna, a iloko o na lima oka poe paahana.        

            18 Alaila, olelo aku la o Sapana ke kakauolelo i ke alii, i aku la, Ua haawi mai o HIlikia ke kahua ia'u kekahi buke; a heluehlu o Sapana maloko o ia mea imua o ke alo o ke alii.

            19 A loha ae la ke alii i na olelo o ke kanawai, haehae iho la i kona kapa.

            20 A kauoha ke alii ia Hilikia, a me Ahikama, ke keiki a SApan, a me ABedona ke keiki a Mika, a me Sapana ke kakauolelo, a me Asaia kekahi kauwa a ke alii, i aku la,

            21 E hele oukou e ninau ia Iehova no'u, a no ke koena o ka Iseraela a me ka Iuda, no na olelo o ka buke i loaa iho nei; no ka mea, ua nui ka huhu o Iehova i niniia maluna o kakou, no kamea, aole i malama ko kakou poe kupuna i ka olelo a Iehova, e hana e like me na mea a pau i kakauia iloko o keia buke

            22 Alaila, hele o Hilikia, a me ka poe i waeia e  ke alii, io Huleda la ke kaula wahine, a wahine a Saluma ke keiki a Tikevata, ke keiki a hasera ka mea malama kapa; (ua noho ia ma kela hapa o Ierusalema;) a olelo aku la lakou ia ia e like me ia.

            Pauku Gula. "E huli oukou i ka palapala Hemolele." Ioane 5;39.

            Na Mahele. 1. Ka loaa ana o ka buke kanawai: p 14-15 2 Ka lawe ana ia buke i ke alii, me ka heluhelu ana i kekahi hapa. p16-18.

            3 Ka makau loa o ke'lii i kalohe ana. p 19-4.  Ka houna ana e ninau i na kaula i ka mea e pono ai.  p 20-22.

            Mele. We'll not give up the Bible.

            Robina Gula mele 7:

            E paa mau ka baibala, &e.

            Pauku akahi me ka lua.

            Pule i huli nuiia ka baibala, &e.

Na ninau a na kumu.

            Ma ke kauoha a Iosia ke'lii i ka mak, 18 o kona alii ana, ua hele na luna e imi i ke dala no ka hoomaemae ana i ka luakini.  I ka loaa oia dala, ua hoi mai na luna i Ierusalema.  Ua haawi lakou i ke dala iloko o ka lima o Hilikia, ke kahuna nui, a ua haawi oia ia dala i ka poe paahana.  A ua hele lakou e hoomaka i ka hoomaemae ana.  Mok. 34;9-13.

            P. 14,15.  Ka loaa ana o ke buke kanawai.  I ka hoomaka ana e huli, a e lawe i ke dala laa iwaho o kaluakini, heaha kai loaa ia Hilikia ke kahuna?  Ka buke kanawai aha keia?  Nana. Kan. 31;26.  Keia buke, aole ia he buke maoli, e like me ko kakou buke Kauoha Hou, aka, he owili pepa ili ia, ua kakauia maloko na olelo o ka Penetatuka, Oia hoi, Kinohi, Pukaana, Oihanakahuna, Nahelu, me Kanawailua, Na kanawai he 10, ua hookomoia iloko o ka pahu berita.  O ka buke kanawai, oia hoi na buke elima a Mose i kakau ai, ua waihoia mawaho, e pili ana nae i ka pahu berita.  Keia buke kai nalowale i ke au i alii ai o Manase i kona wa i lilo pu ai me na kanaka, na kahuna i ka hoomanakii.  Hai aku la Hilikia ia wai i ka loaa ana o keia buke kanawai?

            P. 16-18.  Ka lawe ana me ka heluhelu ana i keia buke i ke'lii.  Nawai i lawe i keia buke i ke'lii?  Heaha na olelo mua a Sepana?  I ka hana ana a na luna hana, ua loaa ke aha?  ia wai?  A aha Sepana ia buke nana o ke'lii?

            P 19.  I ko ke'lii lohe ana i na olelo heluheluia, pehea iho la oia?  Me he la, akahi no oia a lohe i ka buke kanawai.

            Ma ke kauoha a ke Akua ia Mose, pono ke hoolakoia kela me keia alii i ke kope o ka buke kanawai.  Eia ka keia alii aloha i loaa ia ia ka buke kanawai o Iehova.  Ua hana nae ma ka mea pololei imua o Iehova a hele hoi ma na aoao o Davida, a imi hoi ia Iehova i kona wa uuku, me he la, ua ao iki ia oia ao Iehova e ka poe i hanai ia ia.   Makau loa oia, haehae i kona kapa, kona lole alii paha. No ke aha?  no na mea hoonawaliwali i kakau ia mahea?  Oihk. 26;14-@ Kan. 28;15-68.

            P 20-22.  Ka hoouna ana o ke'lii e ai nau i ka mea e pono ai.

            Owai ka poe i hoouna ia e ninau no ke lii, a no ke kanaka?  Hele lakou i o wai la?  He kaula anei o Huleda?  He kaula paha ia no ka manawa.  Owai kekahi mau kaula wahine?  E huli ikaika i loaa.  Heaha kekahi hana a Huleda?  Ka malama i na lole kahuna paha, lole kaula paha. Mahea kona wahi; kela hapa hea o Ierusalema?  ka hapa paha a Manase i hoopuni ai i ka pa, mok. 33;14.  Owai kekahi kaula kaulana ia wa? Ier. 1;2.  Owai hoi kekahi kaula?  Zep. 1;1.  No ke aha ka hoopii ole aku ia laua ia wa?  No ke aha ka hoopii ana o loaia i kekahi kaula ia wa?  I akaka ka hana e pakele ai i ko ke Akua hoopai e kau mai ana.

            Mele. "Kuu Baibala maikai wale." &e.

                        Hae Hoonani mele 16

                        Pauku akahi me ke kolu.

Na ninau a ke Kahu

            Na makua.  I ko Iosia hoomaikai hou ana i ka luakini, hehaha na hana a na luna?  A loaa na dala, ua haawiia ia wai? Ua helu ia anei ke dala?  No ke aha ka helu ole ia?  No ka hana pololei loa a na paahana.  Pela anei ka nui o na paahana me a luna hana?  I ka hoomaemae ana i ka luakini, ka buke aha ka i loaa i ke kahuna nui?  heaha ka buke kanawai?  Ua nalowale anei ia buke?  Pehea ke kahuna nui me ke lii?  Nele anei i ka buke kanawai ole?  Heaha ke kauoha ma o Mose ia?  Pehea na kahuna, na lii, na kahu, na kumu?  Ua lako anei i ka baibala?

            Na keiki.  Nalowale ka buke kanawai mahea?  Maloko o kaluakini ea.  No ke aha keia nalowale?  Aole anei i nalowale kekahi mau baibala me na buke himeni iloko o ko kakou mau luakini?  Nalowale i hea?  i ke aha?  ma o wai la?  He mau mokuna, a pauku baibala i paa naau ia oukou mamua, ua nalowale nae. Nalowale i ke aha?   Heaha ka pono?  E huli a hoala hou. Hai mai Ioane 5;39.  Lohe Iosia i ka ke Akua olelo, makau loa.  No ke aha?  ke lohe pinepine  nei oukou i na olelo paipai, hooweliweli a ke Akua, a pehea? makau anei? a ninau, pehea makou e pakele ai i ka hoopai ia? Hai mai Heb. 2;3.

            Ke kula apau.  Owai na kaula kane e ola pu ana me Iosia?  Owai ke kaula waine?  Owai na kaula wahine ekolu mamua aku?  Owai na kaula wahine mahope iho?  Heaha ka buke kanawai?  He buke maoli anei?  Mahea i kakauia'i kekahi mau buke ano like?  Owai ka ino nui o ka buke kanawai? Peneteluka, nohea ia inoa?  Ka hapaha o ka buke kanawai ka i heluheluia imua o ke'lii a hoalaia kona makau loa?   No kona makau loa, aha oia? ua loaa anei na mea e pakele ai kona lahui i ka hoopaiia mai?  Loaa anei kekahi mauhuaolelo hooluolu ia ia iho?

            Na manao.  Malama o nalowale ka Baibala iloko o ka luakini, o ka naau, o ka ohana, o ke kula aupuni.

            2 Huli mau i ka Baibala.

            3 E makau ina olelo hooweliweli a ke Akua, a e ninau, heaha ka kakou e hana'i i pakele i ka make, a loaa ke ola.

            Mele Him. 199. 8.

            Hoolohe e, ke pae mai

            He leo make maluna'e, &e.

                        Ekolu pauku.

            Pule i ala ka makau, e ninauia, heaha ka hana i ola? &e.

            Haawina no Aperila 21, Ier. 33;1-9.

 

            AIA ma Bosetona Hema he 850 wahine hookaa auhau, no lakou ka waiwai i kokoke i ka $5,000,000.

            HE mea maa i ko Enelani ka ike aku i ka poe e manao ana e holo makaikai i na kahua kaua ma ka HIkina, i ka wa koke no e pau ai ka hauwalaoa o ke kaua.

            KE kukulu ia nei he luakini nui Mamona maluna o ka piko o kekahi mauna kiekie ma Mauti Uta. E lima haneri kanaka e hana la i ua luakini la, aole paha e pau kona hana ia ana iloko o na makahiki eha.

            AIA ma Amerika Huipuia he 2,500,000 poe ilihune hoomakaulii, i hoahu aku i ka lakou mau dala he $1,337,000,000 maloko o na bona o Amerika Huipuia, mawaho ae o na dala i waihoia iloko o na bona mokuaina a me na bona kulanakauhale.

            KA loaa makahiki o ka Ekalesia o Enelani, he $36,000,000.  He 16,000 mau wahi hoomana, oia hoi keia he 20 Catederala, 10,000 hale halawai, 31 Epikopalahale a me 1,000,000 eka aina maikai i ka mahi ana.

            KE ku nei he aina hale kula maluna o na kaona ekolu ma Nu Hmaesire, o ka noho ana o na haumana.  aia ma kekahi kaona, a o ke kumu hoi, aia ma ka lua, a ma ka hoomaha ana o na keiki, aia ma ke kolu a paania i.

 

He Nane.

E KA NUPEPA KUOKOA. Aloha oe:--

            E maliu mai kou ahonui, e hookipa 'ku i keia nane ma kekahi wahi kaawale o kou kino.  A eia ka nane.

            He moku ko'u, he umi ka nui o na hua o kona inoa, o ka hua 1 me 10 e loaa no kekahi mea oolea, o ka hua 1 ame 9 5, pili i ka mea kahiko, o ka hua 1,8,10, 4, 5, 7, he mai no ke kanaka, o ka hua 1, 7, 6, 10, he mea i makemake nui ia, o ka hua 1, 6, 4, 9, 8, 10, aia i ke kakahiaka, o ka hua 1, 5, 3, 7, he ia aia iloko o ke kai, o ka hua 1, 4, 7, he mea hoowahawahaia, o ka hua 1, 3, 5, he laau i i hoomalu ia e ke kanawai.  Ina e loaa ka inoa o kuu moku, e kapa no ka poe e ike ana iaia, he "Olali no ke kai." a he hoa paio no na ale o ka moana.

            Owai la ka inoa o kuu moku?  kuailo ia mai, aohe no i pohihihi loa.

            Me ka Lunahooponopono ko'u welina, ano no keiki kukulu hua kepau, ke aloha wehe papale.  Me ka oiaio.  WILLIAM YATES.

            Home-laukukui, Maraki 12, 1878.

 

Ka Aumoku Kaua Beritania

ma ke  Dadenale,

            Mamuli o na lono hou i loaa mai, ua maopopoo loa ke komo o na aumoku Beritania iloko o ke Dadenaale, me ka loaa ole o ka ae ia mai Konatinopela mai, a he mea hoi i kuahauaia ma ke kuikahi, he pono ke hoomana ia kekahi moku kaua ke manao oia e hookomo aku ma ia wahi aka he kue maoli no keia, i ka hookapa a na Mana Aupuni o Tureke,

            Ma ka hoomaka ana hoi o ke kaua, ua lawelawe ke Aupuni o Beritania i na hoike oiaio, e lawa ai ke alakai ana i ka manaoio o na Tureke, no ko Enelani kokua mai aka nae aole oia i haawi aku i ke kokua oiaio i na Mana o ke Aupuni Tureke,

            Aole no he mea e pahaohao ai, ua oi aku ka makemake o ke Suletana, a me kona mau alakai e kiola ia lakou iho ma o ka lokomaikai o ka poe lanakila, mamua o ka hilinai ana i ke akeakea a kekahi Mana, i ka hoike mau mai i ke ano makamaka i na wa e ae, a i ka la nae o ka pilikia, he ku nana maka wale mai no i kahi e.

            Ua hoole o Enelani ma ke kahua i kupono iaia-no ke kokua ana aku ia Tureke, iloko o kona hora i makemake ai, a nolaila aohe kumu e manao aku ai, e hoomaikai mai anao Tureke ia Enelani, ma ke ano he makamaka oiaio; a oiai hoi e hoopoina mau ia ana ke ano makamakao Tureke, aole loa i eo ia Enelani ka launa makamaka ana me Rusia.

            Ia Enelani hoi i hoomaka ae nei no ka hoohahana kau, a no ka hoomalu ana i kona poe ponoi ma Konatinopela, ai mea hoi e loaa ai na noonoo no ko Enelani leo, no ka hooholo hope loa ana no na kumu o ke kuikahi ua okalakala koke aku la o Tureke a me Rusia, i keia hooni ana mai a Enelani i ka wai; o Tureke hoi ua aua mai i kona ae, me ke kue maoli aku no i ke komo ana mai o ka aumoku Beritania, a o ka Rusia, e ka hoonuanua aku i kona mau puali kaua iloko o Konatinopela.

            E olelo paha auanei o Enelani, ua hana maikai aku oia imua o kela mau mana elua, aka ole loa e hiki ke hilinai aku i ke ano makamaka me kekahi o laua, a he oiaio aole loa no he mau hoailona i ikeia aku o ka noho aloha.

            Ua hoike mai nei ka Hake Derebe i ke Keiki Alii Gotekakofa penei:  O ka hoouna ia ana aku o na aumoku kaua Beritania ma Setamaboulo, aole ia he mea e apono ia ai ko na Rukini noho ana maloko o Konatinopela, nolaila ua pane aku ke Keiki Alii, oia noho ana aku ma ke ano oluolu wale no.

            O keia hoohahani ana aku o na puali kaua o Rusia, a me ko Beritania aumoku ma Konatinopela, he hoike like ana keia o na aoao elua i ka wiwo ole, a me he la iloko o ka wa pokole loa a laua e hookui ai, e a auanei ke ahi enaena o ke kaua.

            A oiai hoi na aumoku Beritania ma ke Dadenale me ke kui i ka olelo papa a ke Aupuni Tureke, ua maopopo ina e hoomaka ka hookuu ana i na ikaika, e hui koke aku  ana no o Tureke me kona mau enemi lanakila no ke kue ana aku ia Enelani.

            Ma kekahi aoao hoi, o ka hiki ana ae o elima mau moku kaua Auseturia ma ka hikina, i pakui ia mai hoi e na lono, he ano paoioi na launa ana mawaena o Auseturia a me Rusia, a me na manao uluku hoi i hookahua ia iloko o Roumania e kue ana ia Rusia, alaila e loaa ana paha ia Enelani he mau hoa iloko o ke kaua i kona wa e lele kaua aku ai ia Rusia a me Tureke.

            Ua loaa hou mai nei hoi ka lono, ua luku hoomainoino hou ia he 3,000 na Kristiano e na Tureke ma Kerete, a o ka hoopau ia ana hoi o ka Ahaolelo Tureke, ka mea nana e pakui hou mai ka uluaoa, no ka ninau o ka wa e kau mai nei mamua.

Make i Aloha nui ia.

            Ma ka la 24 o Maraki, 1878, ma Kaakopua, Honolulu, Oahu, make aku la ko makou kupunawahine i aloha nuiia.  Mrs. Napahu, he eha ma ka opu a me ka palupalu maoli kona mau mai i make ai, a hele aku la oia ma kela ao me ka waiho iho i na neiki, na moopuna a me ka ohana e paiauma akuma keia aoao.

            Penei kahi moolelo e pili ana iaia; ua hanau ia oia ma Piihau, Hilo. Hawaii, i ka wa o Kamehameha !, mamua aku o ke ku ana mai o Kanekopa, he moku ia, oia ka moku nana i lawe mai ke kapa ulaula manoanoa i ike ole ia i keia wa, a oia paha ke kumu a kanaka i kapa aku ai i keia moku o Kanekopa, aole i loaa ka inoa ponoi oia moku i ka mea kakau, aole no i maopopo ka la o kona hanau ana, aka na ka mea i loaa ka moolelo o Hawaii e kaupaona iho i ka nui o koinei mau makahiki o kona ola ana, aka ke koho nei au, ua piha ka haneri makahiki a oi.

            A mai kona pukaha mai ke ola nei 3 mau keiki, a mai keia mau keiki aku, ke ola nei 8 mau moopuna kuakahi, a mai keia mau moopuna kuakahi aku, ke ola nei 13 moopuna kualua, a mai keia mau moopuna kualua aku, ke ola nei 5 moopuna kuakolu, nolakou ka hui o na mea e ola nei i ka 29, a ua make hoi kekahi mau mea.  Nolaila, ke ike mai la oukou e kona mau kini, ua hala aku la oia i ke ala hoi ole ami, kahi a ke ao okoa e hele aku nei.

            A o ke ano o ka noho ana o keia luahine, he hoopono akahai, oluolu, he heahea he hookipa, a i kona mau la pilikia loa, ua lohe aku au ia ia e puana ana i kona leo pule i ke Akua e aloha mai ia ia, a ia makou.  Nolaila, ua lawe aku ke Akua i kona ola.  E mahalo ia ke Akkua i kona waiho ana mai i mau la loihi nona ma keia ao, me ka hoomaikai nui aku i ka Makua Mana Loa no ka nui o kona aloha, a ia kakou i ka poe e koe ana. Eia ka wa e noonooai He mana, he aloha ke Akua.  Me ka mahalo.

            DAVID K. KEKUAIHE.

 

Ke Duke o Cambridge.

 

            Oia ka Alihikaua Nui o ka pualikaua o Beritania, a he moopuna hoi oia na Keoki III, ke kaikunane hoahanau mua o ka Moiwahine Victoria I, ko ianei inoa pono i o Keoki Wiliama Ferederika Kale, a o kona makuahine oia ka Mea Kiekie Auguseta Wilihelemina Louisa, he Kama Aliiwahine no Hesse.

            Ua hanauia ua Duke nei ma ka la 26 o Maraki, 1819. he elua mahina mamua aku o ko Victoria hanau ana. I kona mau la opio wale no, ua koho aku la kona manao ma ka lawelawe ana ma ka oihana koa,a ma ka malama o Novemaba, 1837, ua hookohu kokeia oia ma ke kulana he Kenela no ka pualikaua; iloko o ka 1845 ua pii hou aela oia ma ke kulana he Mekia-Kenela a ma ka makahiki 1854 he Lutanela-Kenela kona kulana: Iaia e paa ana i kela kulana ua haawiia maila iaia ke alakai ana ia elua mahele o na koa Hilana, ame na mahele elua o na koa kiai, a oia hoi ka mahele I o ua pualikaua o Beritania i hoounaia e kokua aku ia Tureke, no ke kue ana ia Rusia ma kela au kaua mua o Kerimea.

            Ua loaa iaia na mahalo kiekiemai kona mau aliikoa mai, no kona eleu a me ka wiwo ole i ke alakai ana i kona mahele iloko o ka hoouka ma ke kahuakaua o Alema. Ua komo poo hoi oia iloko o ka hoouka kaua ma Inikeremana, a malaila i ku ai kon lio i ka poka a make, a pakele no keia.  Mahope mai, no ke ano maikai ole o kona ola kino, ua hoounaia oia ma Malata, a malaila aku, a huli hoi loa i Enelani.  Ma ka 1855 ua hookiekieia aela oia ma ke kulana he Kanela, ma ka 1861 ua hookohuia oia Kanela, no na Puali Pukaa ame ka poe Eneginera o ka Papa Alii. Ma ka make ana o ke Keiki Alii Conosoreta, ua hooliloia ua Duke nei, i Kanela no na puali kiai Gerenadia ma ka malama o Dekemaba 1861; Ma ka malama hoi Novemaba 1862, ua hookiekie houia aela oia ma ke kulana he Ilamoku no ke Kahuakaua, a ma ka make ana o ka Haku Hadinege, ua lilo oia he Alihikaua Nui no ko Beritania mau pualikaua.

            Mai kamanawa mai o ua Duke nei. i lawe ai i ke kulana ana e ku nei a hiki i kela wa, aole oia i komo hou iloko o kekahi hooili kaua ano nui. O na wahi hoouka kaua malani a Enelani me ko Abesunia ame ka poe Asanete o Aferika ua lilo lka lawelawe ana oia mau wahi kaua, ma ka poe aliikoa malalo iho, a ua loaa no hoi ia lakou na mahalo ia no ke akamai a me ka eleu, ma ko lakou mau hoonohonoho kaua ana, aka ma ke ano he Poo no na puali kaua aina holookoa o Beritania, ke ku nei ka Mea Kiekie ke Duke ma ke kulana i oikela loa aku iwaena o na kuauhau o ko Enelani mau koa kaulana o keia au.

            Iwaena hoi o na aliikoa malalo oiho o ua Duke nei, o ke Keiki Alii Lui Napoliona kekahi, keikikane hoi a ka Emepera Napoliona i make.  Aole no paha he mea e kanalua ia ai, ina paha e loaa ana i ua Duke nei he wa pono no ke ala ana ae a ku hou ma ke kahua kaua, e hoike ana no oia i kona koa, eleu a wiwo ole no hoi, e like me na la ma na hoouka kaua o Kerimea.  Nupepa o Kikane.

 

Na Hee Nunui Hooweliweli.

 

            Ua ike mauia keia ano hee ma ka moana a ma na kapakai o Amerika a ma Europa no hoi, a o keia hoi na ano hee nunui i ikeia ma ka honua nei.  He mea mahalo nuiia hoi e ka poe naauao, ke nana aku i ko lakou nunui kupanaha, aka imua o ka poe i hoonaauao oleia, he mea weliweli a maka'u ni loaia. Penei hoi ka hoike ana mai a kekahi mea ikemaka:

            Ma ka la 22 o Sepatemaba 1877, ua pa maila kekahi makani ikaika me ka ino nui ma na kapakai o Sana Ioane ma ka mokupuni o Nu Founelana, a iloko oia wa ino nui, ua pae maila kekahi o keia ano hee nunui ma Kataline, me ke kapakai akau o ke Kaikuono o Teriniti, a kau loa i ka maloo.

I ka wa i pahola aku ai ka lono no keia mea kupanaha, ua holomoku nui mai na kanaka oia wahi, a ua lilo iho la ua hee nei i mea makaikai nuiia.  He umi ka nui o kona mau aweawe, a he elua oia mau aweawe he 30 kapuai ka loloa o kela a me keia, me na pikopika aole i kanamai, a o na aweawe i koe Ewalu, he 11 kapuai pakahi ko lakou loloa, a he like no hoi na pikapika me kela mau aweawe loloa elua.

            I ka manawa hoi i pae mai ai o keia ia hooweliweli i kula, he ano uolehu kona nanaina, aka aole i liuliu a kahuli aela a keokeo loa.  He mea maopopo loa, ke paa kekahi mea kino iloko o na puili ana a keia kupueu, aole manaolana i koe no ka pakele, aka, e haehae liiliiia ana oia i lilo i mea ole.  He mau maka nuinui kona, he aneane e piha ke kapuai okoa ke anawaena.

            Aia hoi ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, kekahi o keia ano hee nunui, a ke malamaia nei hoi maloko o kekahi pahu aniani nui, i hoopihaia me ka wai, a ua lilo no hoi i mea makaikaiia.  Ua hiki no hoi i keia ano hee ke hoopiho i ka moku hemau haneri tona, me ko lakou ikaika nui.  Nupepa o Kikane,

 

Kanela Melikofa.

 

            O keia kanela oia no kekahi o na Alihikaua kaula o Rusia iloko o keia aukaua.  Ma ka manawa mua i hoomaka ai ka wehe ana o keia kaua, ua lawe oia i ke kulana maloko o na pualikaua, e kue aku ana ia Tureke maloko o Asia Uuku.  O ke Duke Nui Mikaela nae ka Alihikaua Nui, e noho mana ana maluna o na pualikaua a pau ma na kakai mauna o Kokekusa, a ua maheleia ka pualikaua ilokoo na Mahele Elima, oia hoi: Ka pualikaua o Alekanedepolo, ka pualikaua o Riona, na pualikaua o ka hema, na puali kuikawa, ame na puali puali.

            O ka oi aku nae o ka pualikaua ano nui, ko Alekanederopolo, a oia puali hoi kai waihoia aku, malalo o ka hoomalu ana a ua Kenela Melikofa nei, a mahope iho o kekahi mau hookuemi hope malani wale no, i loohia mai i kona mau pualikaua mai na Tureke mai, ua ahai wiwo ole aku la oia i ua pualikaua nei ona i ka lanakila, e hele uluulu ana imua, a keekeehi aku la kulana i ke kikowaena o Asia Uuku.

            Ano la ke noho nei oia me ka mana nui maluna o na kulana ikaika a pau, e hoopuni ana ia Ezerouma a me ka hikina. (Nupepa o Kikane.)

 

RICHARD F. BICKERTON,

[PEKETONA.]

LOIO a he KOKUA  ma ke KANAWAI!

E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau. Ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.

            Ua makaukau mua oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.

            Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa.

            E hanaia na hana me ka hikiwawe a me ka uku haahaa.

            Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kaula Minuteole.        840 1y

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

E LAA NA

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

NA MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO,

 

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu, Palaki, na Pulumi

 

A HE

 

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HA

WAII NEI NO NA

 

Lainakini-nae,

Lainakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Kilika,

 

Na lole kupono i ka wawae.

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, Lihilihi, &e.

 

LIPINE, LIHILIHI, &e.

 

A ME NA

 

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

 

A HE

MAU MEA AI KANI

 

Ka Palaoa, Kopaa,

Raiki, Pia, Hoohu, Paakai, Huaala,

Pia Kulina, &e.

 

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNES.

 

Laau Kunu,

 Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila, Huaale,

 

A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU!

827 3M 839

 

PAPA! PAPA!

NO

ALLEN & ROBINSON

 

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

MA

KA UWAPO O PAKAKA!

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

 

Na Pena a me na  Aila Pena!

 

NA KUI O NA ANO A PAU.

 

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

NA PANI PUKA a me

NA OLEPELEPE

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KUAIIA MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

 

ALLEN & ROBINSON.

Honolulu, Ian. 1, 1878.           840 3m

 

MEA HOU

NO NA KAMALII!

Kinipopo Laholio!

Kinipopo Laholio!

 

            UA loaa mai nei ia'u he heluna mai o na kinipopo laholio ma ke kuai kudala, no ke kumukuai malalo iho o na @ mua, a e kuai aku ana wau ia lakou malalo iho o na kumukuai mai ka 5 kenete a hiki i ke 35 keneta o ka popo hookahi a pela aku.

            Eia no hoi ma ko'u halekuai na kuka hele ua laholio, a me na laholio @ penikala o hope. E kuai ia aku ana lakou me na kumukuai haahaa loa.

            A. L. KAMIKA, Opio.

Helu 44, Alanui Papu.             830 2ms

 

PAPA, PAPA

AIA MA KAHI O

LEWERS & DICKSON!

(O LUI MA.)

 

MA KE KAHUA KAHIKO MA

Alanui Papu a me Moi!

E LOAA AI NA

 

Papa Nouaiki!

 

o kela a me keia ano.

 

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu

ana i na Hale!

 

Na Pani Puka, Na Puka Aniani,

Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,

Na Papa Hele, Na Papa Ku,

A me na Papa Moe nui loa.

 

NA PILI O KA HALE

O NA ANO A PAU.

 

Na Pepa Hoonai, Na Pena o na Wai a pau,

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,

Na Ami o na ano a pau,

Na Aila Pena, o kela me keia ano,

Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI!

 

o na ano a pau loa.

 

NA BALAKI ANO NUI WALE!

 

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a

pau, ua makaukau keia mau makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

 

NO KA

 

UKU HAAHAA LOA!

 

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me ka MEA KUAI.

 

E hele mai!  E na Makamaka!!

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai!

845 tf

 

KOPA KUKAEPELE

A

GLENN!

 

AOLE LUA NO KA HOOMAE

MAE I KA ILI!

 

He mea hoopau i na eha,

Na Ili Puupuu,

A he hoomaemae i na mea ino,

A he hoopau Lumatika,

A he kopa auau no hoi

 

O keia Kopa ka oi aku o ka mea maika

I waihoia mai imua o kanaka.

 

Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue

Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me

na mea e ae o ka Ili;

A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke

kahi i ka Ili, a keia

Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.

 

O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o

ke pale aku i ka mai mai na lole e na

Mai Lele, oia kekahi.  O na ohana

ame na poe makaikai, ina

e hoolako lakou

i keia

KOPA HOOMAEMAE LUA OLE!

ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.

 

He hoopau i ka lehu o ke poo,

A he Kopa no hoi e kaohi mai ai

I ka lauoho mai ka hina ana.

 

Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o

keia Kopa!

 

E loaa no ma kahi o

            M. McINERNY.

Kihi o na Alanui Papu a me Kalepa,               840 3m