Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 10, 8 March 1879 — Page 1

KA
NUPEPA KUOKOA
BUKE XVIII, HELU 10 POAONO, MARAKI 8, 1879. NA HELU A PAU 901.

KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIIA.

                NA OLELO HOOLAHA:—O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana; elua puka ana, he $1.50; no hookahi mahina, he $2.00.
            NA KANIKAU A ME NA MELE:— He 10 Keneta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.
            HOOLAHA MAU:— E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
            E hoomanao e na lehulehua , aole e hoopau e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.

KA
LIO KEOKEO
O KA
WAOAKUA !
KE KANAKA OPIO PUUWAI WIWO OLE,
KE PUKONAKONA O KONA MAU
LA. A O KA OI HOPOOLE
O KONA MAU ENEMI. MOKUNA XXI—HELU 22.

                HOOHULI ia ae la ka ihu o ka moku ma ka hema, me ka makani maikai mau no a hala hookahi pule, aole i ike iki ia ka moku o na powa.
            I ka walu o ka la mahope o ka loaa ana o Kelekona, hoomaka mai la e puhi ino mai ka makani, aole i kana mai ka ino maluna o ka moana.
            Holo aku la ua moku nei mawaena o na puu hau nui, (i ce bergs) a hiki aku la la-kuu nei mawaenakonu o kekahi mau hau nui, he iwakalua kapuai ke kaawale o kekahi me kekahi.
            Nana aku la ke kapena i keia mau hau nui a elua, a manao iho la ia aole lakou e pakele ana, e pau ana paha lakou i ka make, no ke kokoke loa o lakou ma ua mau puu hau nei, a ma ka nana hou ana o ke kapena, ua kokoke e haki kekahi o ua mau puu hau nei, a ina e haki ana a haule iluna o ka moku, e okaoka liilii ana ua moku nei aole wahi e pakele ai, a e pau pu ana lakou i ka make. Nolaila, i aku la ke kapena e ki aku kekahi o lakou i ka pu kuniahi.
            I ke ki ia ana aku o ka pu, ua haule mai la ua puu hau nei, a ua like ka halulu o kona haule ana mai me ke kani ana o na pu kuniahi he hookahi hane ri i ka manawa hookahi.
            Hoomau aku la no ka holo ana o ka moku ma ia manawa a puka aku la ma kekahi aoao o ua mau puu hau nui nei, aole nae i liuliu mahope o ko lakou nei puka ana aku ma kela aoao o ua mau puu hau nei, aia hoi haule hou mai la no ka lua o na puu hau a nahaha liilii iho la. Ma ka apua ka pakele wale ana iho no.
            Olelo mai la ke kapena ia Kelekona, aole hiki ia makou ke noho maanei, ke manao nei au, ma ka la apopo pau ko makou huli ana i ka moku powa, a e huli hoi aku ana makou i ka home.
            Ua maikai ia manao ou, wahi a ka olelo au moana Kelekona i pane aku ai, aka, e noonoo kaua no kela mau wahine e paa nei i na powa iluna o ka moku, a me ko laua noho pu ana me kela poe pepehi kanaka.
            Ua noonoo nui au ma ia mea, wahi a ke kapena, ina he mea hiki, ina ua ae au e huli aku ia lakou a hala na mahina eono, aka, eia ka hewa, ua kokoke pau ka manawa kepa o kuu mau kanaka iluna nei o ka moku, a ina hoi lakou e ae mai ana e noho hou e huli i ka moku powa, ua ae no au, a he laki loa hoi ia no kaua a hookoia kou makemake.
            E oluolu oe e ae mai ia'u e kamailio pu ae au me na sela, wahi a Kelekona.
            Kahea aku la ke kapena i na mea a pau o luna o ka moku e'hele mai mahope.
            Hele mai la na sela a pau mai ka mea opiopio a hiki i ka elemakule, o lakou no a pau loa he kanalima ka nui.
            Ia manawa, olelo aku o Kelekona ia lakou penei: Ke ike nei oukou, e huli ana kakou i ka moku powa, no ka mea, aia iluna ona, ua hoopaa ia elua mau wahine. A eia ko'u makemake a me ko'u iini, e loaa aku ia'u na wahine hala ole i hoopaa ia e na powa, a nolaila, ke nonoi haahaa aku nei au i ko oukou ahonui a me ko oukou lokomaikai, e noho hou kakou e huli i ka moku powa a me na wahine, aka, ke waiho aku nei au imua o oukou i ka ae mai a me ka hoole.
            Kamailio nui ae la lakou kekahi me kekahi, a mahope ku mai la kekahi o lakou a pane mai la. Aole hiki ia makou ke ae aku i kau noi, no ka mea. ua ike no makou i ka pilikia o na wahine, aka. aole e hiki ia makou ke hookaulua hou aku mahope o ka pau ana o ko makou manawa i kepa ia ai, ina ua ike maka kakou i ka moku powa, ina e aho no la ia, aka, aole kakou i ike aku nei iaia, malia paha ua nahaha aku la ua moku nei, o ko kakou holo paha auanei keia a hala he mau mahina loihi me ka ike ole iaia, a nolaila, aole o kakou waiwai, a no ia mau mea, aole e hiki ia makou ko ae aku i kau noi, me ka mahalo nae i kou manao.
            Ma ke ahiahi o ua la nei, pau loa ae la ke puni ino ana mai o ka makani, a pohu loa iho la ka moana, a lai malie hoi.
            I keia wa, ua kokoke loa ka moku ma kahi o na puu hau nunui, a ina e komo ana ua moku nei mawaena o kela mau hau nui, o ka noha ka hope oia moku, a nolaila, hookuu ia iho la ka waapa a lawe ia aku la ka piko o kekahi kaula a hoopaa i ka moku ma ka aoao o kekahi o ua mau hau nui nei.
            A hala kekahi mau hora mahope o ka hoopaa ia ana o ka moku i ka puu hau, lohe aku la lakou nei i kekahi mea halulu ua like me ka hekili, a i nana aku ka hana o lakou nei, ua hoomaka e naha ua pau hau nei i hoopaa ia ai ka moku, a ike lakou, i na e naha ka hau a haule iwanakona o ka moku, e okaoka liilii ana ua moku nei i na apana liilii.
            Manao iho la ke kapena o ke oki i ke kaula a moku ka mea e pakele ai lakou mai ka pilikia mai aka, ina e oki ia ana ke kaula e hookui hou ana lakou i kekahi mau puu hau hou aku ma kekahi aoao, o ka mea hiki ia lakou o ka lawe hou aku i kekahi kaula a hoopaa i ka hau alaila oki ke kaula mua.
            Eia ka ninau a ke kapena. Owai la ka mea aa o oukou e lawe hou i keia kaula a hoopaa i ka puu hau ?
            Ua lana ka manao o ke kapena e oki koke i ke kaula, ia manawa lohe aku la ia i ka leo o Kelekona i ka i ana mai alia oe e oki i ke kaula, e hoao no au i ka lawe hou ana aku i ke kaula a hoopaa i ka puu hau.
            Mai hele oe o make oe wahi a ke kapena. Lalau aku la nae o Kelekona i ka piko o kekahi kaula, a huki ae la ia mahope ona a iho la iluna o ka waapa, hoe aku la ia i ua waapa nei a pili ma ka aoao o ka hau, a kau aku la iluna a hoopaa i ka piko o ke kaula a paa.
            I ka paa ana o ua kaula nei hoomaka mai la e naue ua puu hau nui nei a kahea koke aku la ke kapena e wikiwiki mai oe e Kelekona o make oe, a oki ia aku la ke kaula i hooopaa mua ia'i i ka hau.
            Kau hou ae la o Kelekona iluna o ka waapa a pahu ino aku Ia ia a kaawale mai la ia mai ka hau mai, ia manawa haule mai la ua hau nei a ua like kona kani ana me na pu kuniahi he umikumamalua.
            Hole mai ia o Kelekona a kau mai la iluna o ka moku me ka huro nui aku o na mea a pau no kona makau ole.
(Aole i pau.)

Na Kanawai o ke Ola Kino.

                [Ma na mahina hope o ka makahiki i ha la, ua hoolaha aku makou; e hoopuka ia 'ku ana kekahi mau Helu manao no na mea e pili ana i ke ola kino. Ano, ke hooko aku nei makou me ka hola ole. [L. H.] He umi makahiki mamua iho nei ua kakau ia kekahi mau mea e pili ana i ke ola kino, a ua hoolaha ia ma ka NUPEPA KUOKOA. Ua hiki mai ka manawa e hoeueu hou ai ia kakou iho ma ia mea hookahi no. Ke imi nei na kanaka i mau kauka lapaau akamai, i hiki ke hoola ia kela ano mai keia ano mai e kau mai ana maluna o keia lahui. Ke manao nei kekahi poe he pono na kauka haole no na mai haole, a i kauka maoli no na mai maoli. Eia nae ka naauao loa, e imi i na mea e pale aku ai i ka mai. E like me ke ao maikai ana a na kauka naauao o na aina e, "ua oi aku ka waiwai o ka auneke o ka mea e pale aku ai i ka mai mamua o ka paona o ka mea e ola ai. " (" An ounce of preventions is worth a pound of cure.")
            Nolaila he pono ke ao ia ka lehulehu ma na kanawai o ke ola kino. I mea e naauao ai kakou a pau na mea heluhelu i ke " Kilohana." Ke manao nei au e hoopuka hou i na kanawai e pili ana i ke ola kino. He mea pono ke ao ia na haumana ma na kula hanai o kakou i ka anatomia. oia na mea e pili ana i ke ola kino o kakou, na iwi, na aa, na olona a me kela mea keia mea e komo ana iloko o ko kakou mau kino; ka physiology, oia na mea e pili ana i na mea i hana ia iloko o na kino o kakou; ka hygiere, oia na mea e pili ana i ke ola kino. No ka nele nae o na buke kupono ma ka olelo Hawaii, a no ka makaukau pono ole o ka nui o na haumana ma na kula hanai e imi ma ka olelo Beritania, nolaila, aole paha hiki i keia wa ke ao ia ka Anatomia mai na buke mai. He hiki nae ke ao maoli aku na kumu i na haumana ma na mea e pili ana i ke ola kino. Pomaikai na kula ke lako pono i na kumu i naauao ma ia mau mea. Pomaikai pu na haumana ke hoolohe i ke ao ana a na kumu naauao ma ia mau mea.
            I mea e hiki ai ia kakou e noonoo pono ma na KANAWAI o KE OLA KINO, e mahele au iloko o na poo elima.

MAHELE 1- No KE EA MAIKAI.

                O ka mea mua e halawai me ke keiki hanau hou mahope iho o kona hanau ana mai oia no ke ea a kakou e hanu nei. Ke komo nei ke ea ma ko kakou mau ihu, a komo loa aku ma na ake mama. Malaila ua halawai ke ea me ke koko i pauma ia mai ka puuwai mai, he koko eleele. Mahope o ka halawai ana o ke koko me ke ea, ua hoi hou ke koko i ka puuwai a ua pauma hou ia a holo aku ma na lala, ke poo a me na wahi o ke kino, he koko ulaula.
            Ina maikai ke ea, ua hoomaemae pono ia ke koko ma ke ake mama : aka ina he ino ke ea, aole i hoomaemae pono ia ke koko. Penei e maopopo ai ia kakou. Ina moe kekekahi poe iloko o kekahi rumi mai ka po a ao me ka paa ana o na puka makani a pau a me na puka komo a pau, a puka aku kekahi i kakahiaka nui a hanu i ke ea o waho, alaila hoi hou iloko o ua rumi la, e ike no ia i ke ano wela ikiiki. Aole kupono ua ea la e hoomaemae i ke koko ma ke ake mama o kanaka. Aka ina ua hamama pono na ipuka, ua hooiho ia na puka makani i puka ke ea iluna, a hana ia me ke akamai i maemae ke ea iloko o ua rumi la alaila kupono ua ea la e hanu ia e ke kanaka.
            No ka ino o ke ea nolaila ka nalulu o ke poo i kakahiaka, a pono ole ka moe ana o i kekahi poe nawaliwali. Penei e maopopo i ai; ina he nui na kanaka ma kekahi rumi liilii, hoomaka mai ka wela, ikiiki o ke ea a eha mai na maka, kaumaha mai ke poo.
no ka mea aole i hoomaemae pono ia ke koko o ke kanaka ma ke ake mama, Mea hoomaopopo. 1. Ma Inia i ke kaua ana o ko Beritania poe me na kamaaina o Inia ua hopu ia kekahi poe Beritania he haneri kanaha kumamaono, a ua hookomo ia ma kekahi lua, umikumamawalu kapuai ka laula me umikumamawalu kapuai ka loa, a elua wahi puka makani uuku ma kekahi aoao. Umi hora ka paa ana ma ua wahi lua nei, a i ka wehe ana ae he iwakalua kumamakolu wale no i koe e ola ana. Ua make ka nui no ke ino o ke ea.
            Mea hoomaopopo 2. Ma kekahi rumi ma kekahi hale ma Amerika ua akoakoa kekahi poe e lohe i ka olelo a kekahi lunahaiolelo. No ka paa loa o na puka a pau, ua nawaliwali ka a ana o na kukui, ua ikiiki a ano poniuniu na mea a pau ma ua rumi la. Aka puka aku kekahi poe iwaho no ka wela loa, hamama na puka, a hou mai na kukui, no ka mea ua komo hou mai ke ea maikai.
            He pono ke komo pono ke ea maikai ma na halepule, i ole ikiiki a kaumaha na poo a hiamoe na mea e hoolohe ana i na haiolelo o ke kahunapule.
            He pono ke komo pono ke ea maikai ma na hale kula kahi e akoakoa ai na kamalii e imi naauao, o kaumaha auanei na poo a pono ole ka noonoo ana. He pono ke komo pono ke ea maikai ma na rumi noho o kanaka, na rumi hane, na rumi moe, i oluolu pono na hana a pau a ke kanaka.
            O ka hanu ana i ke ea maikai, oia no kekahi mea nui e pale ai i na mai he nui wale.
            Nolaila he pono ke maemae na pa hale, na alanui, na mea a pau e pili ana i ke kulanakauhale. No ka mea, mailoko mai o na mea maemae ole, na mea popopo, na mea make, ke pii mau mai nei ke ea ino e hoopaumaele ana i ke ea. He mea maopopo keia ma na aina naauao; o ka maemae ole o ke kulanakauhale he kumu ia e loaa mai ai na mai ahulau.
            Ke ulu mai nei na mai fiva noloko mai o na mea pelapela o na hale. I kekahi mau makahiki iho nei ua mai a kokoke make ke Lii Ka Haku o Wale ma Berilania. Ke kumu o kona mai fiva oia no ka puka ana mai o ke ea ino mai loko o kekahi hawai mea lawe i ka wai ino o ke kulanakauhale. Nolaila he pono ke hana me ka naauao a hoomaemae i ua mea a pau e pili ana i ka hale a me na pahale.
            E malama pono i na wahi hooleina moka. Mai la wale i o a ia nei. E hana ia he mau paha e like me 14 iniha ka loa a me ka laula a he 12 iniha ka poopoo; e waiho ia keia mau paha malalo o na wahi noho ma na hale liilii me ka lepo maloo maloko o ua mau pahu la. E hoomakaukau ia kekahi wahi pahu i piha me ka lepo maloo; a i ka mea hoopau pilikia e uhi me kekahi o keia lepo maloo. Pela e ohi ai ka ino, aole hoi e ino ke ea. I kakahiakanui e lu aku ka lepo o na pahu ma kahi i hoomakaukau mua ia, he kanu laau paha, he kaa lawe lepo po, ("ni ght soil") paha, a pela e maemae mau ai na hale o kakou. O ka lepo po he mea ia e kupono ana no ke kipulu i na mea kanu. Pela e pale ai i na mai fiva lenalena, mai colera a pela aku. Aole i pau.

OLELO HOOLAHA.

Kuai a ka Ilamuku.

                Mamuli o ka pono o kekahi palapala i hoopuka ia e ka Aha Hookolokolo Kaapuni e kue ana ia J. Kupau, no $210 82. Ua loaa mai ia'u ka mana a me ka pono e kuai aku ma ka Poaono, oia ka la 22 o Maraki, A. D. 1879, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ka Hale Kudala o E. P. Adams, Esq.. i na pono a pau a me na pomaikai o J. Kupau i olelo ia, a me hookahi kaa lio lawe ohua, a me na ili kano. Aia wale no ke koe a hookaa mua ia mai na dala i olelo ia a me na lilo a pau W. C. PARKE, 899 4T Ilamuku.

HOOLAHA A KA HOPE HOOKO KAUOHA.

                Ua loaa mai ia'u ka hookohoia mai ka Aha Hookolokolo Kiekie mai. i hope hooko kauoha no ka palapala hooilina hope loa a Kailua k o Honolulu i make, ma ka la 31 o Dekemaba, 1878, a o na mea a pau he mau koina ko lakou no ka waiwai o Kalua i olelo ia, e hoike mai lakou iloko o na maama eono mai keia la aku, e hoonele loa ia lakou.
LEIAU (w).
Honolulu, Feb. 15, 1879. 893 4t

RAIKI ILI ! RAIKI ILI ! !

                UA hiki no ia'u ke haawi i na kumukuai kiekie ma keia Makeke no na Laiki i wae ole ia ka ili. A e kuai aku no hoi au i ka OKA RAIKI, BARANI ! No na Puaa a me na Lio. &c. &c. &c. Na RAIKI nahaha ai a ka Moa. E kuai aku no Loi i ka Raiki me na poe a pau e hele mai ana, e like me ko lakou makemake ma ka HALE WILI RAIKI MAHU Ma Honolulu, makai o Ainahou. 895 3m J. A. HOPPER.

HOOLAHA PAPA.

                O na kanaka a pau i loaa o komohewa ana a e lawe ana i na puaa makanahelehele, na palahu, na hua ai o kela a me keia ano, a e kipa ana ma ua ano e ae, maluna o na aina hanai holoholona o Kahuku, oia hoi o Malaekahana, Keana, Kahuku, Olo, Ulupehupehu. Punalau, Hanakoa, Opana, Pahipahialua, Waialee, Kaunonala, Paumalu, Pupukea, a me kekahi mahele o Waimea, mokupuni o Oahu, e hoopii ia no e like me ke Kanawai. E pepehi ia no na ilio a pau e loaa ana maluna o keia mau aina, a o na lio helehewa a pau, na pipi a me na puaa, e hoopaa ia no ma ka Pa Aupuni.
WM. R. BUCHANAN, Luna.
Aponoia: JAMES CAMP BELL, Konohiki
Kahuku, Mokupuni o Oahu, Feb. 1, 1819. 899 tf

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI

                UA hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho ma ka la 19 o Okatoba, i lunahooponopono no ka waiwai o Charles H. Luscomb o Wailuku, Maui i make. Nolaila, ke hai ia aku nei na mea a pau he mau koina ko lakou no ka waiwai o ka mea i make, e hoike mai iloko o na malama eono mai keia la aku, o hooleia ka lakou mau koina. A o ka poe i aie a he mau waiwai paha ko ka mea i make ma ko lakou lima e paa nei, e pono e uku a hoihoi koke mai, a ina he mau aie ko ka mea i make i kekahi mea a mau mea paha. e pono e hoike koke mai. H. A. LUSCOMB Lunahooponopono Waiwai o C. H. Luscomb i make. Wailuku, Maui. 883 tf

            O WAU o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu loa aku nei au i kuu aina hoolimalima i loaa mai ia'u mai ka Papa Hoonaauao mai, oia ke Ahupuaa o Makawao, ma ka mokupuni o Maui. aole e hookuu wale i na lio, pipi, hoki, kekake, hipa, kao a ka puaa, maluna oia Ahupuaa o Makawao, ua kapa loa, aole o hookuu wale i na holoholona i olelo ia maluna. Ina o ka mea hookuu wale i kana mau holoholona me ke kuleana ole, e hopu ia no a e lawe ia i ka pa aupuni no ke komohewa. A pela no na ana kanaka a pau, aole e kii wale i na mea a pau maluna o ua Ahupuaa la i oleloia maluna, a o ka mea hoolohe ole i keia mau olelo, e hana ia e like me ke kanawai o ka aina. E hoolohe i keia olelo hoolaha o pilikia auanei. T. AKANA LIILII.
Makawao, Maui, Oct. 1, 1878. 881 tf

            E IKE auanei na kanaka a pau, o kela a me keia ano ke nana mai lakou i keia olelo hoolaha. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aka au ia oukou e ka poe mea halekuai, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia Kawai Helekulani, w no ka mea, ua haalele kumu ole mai kela ia'u. Ina oukou e hoaie ia ia e kaa na maluna oukou ko oukou poho. Eia kekahi, ke papa aku nei au i na ano kanaka a pau, ohana paha o kua wahine. mai hookipa oukou ia ia ma ko oukou hale, a ma kekahi ano e ae paha, o hoopii au ia oukou ma ke kanawai. E hoolehe e pilikia auanei.
J. D. PAINAPALA Kaupakea, Feb. 20, 1879. 930 4t

OLELO HOOLAHA.

                E MANAO ana o MR. CLAUS SPRECKLES o Kaleponi, e hana i auwai nui ma ka mokupuni o Maui; no ka hookahekahe wai maluna o na mea kanu. O ka mea a mau mea paha e makemake ana e eli i elima haneri kapuai a oi aku paha o keia auwai ma ka olelo aelike, a e uku ia aku no hoi no ka hana ma ka heluna o na kapuai kubita, a i ole ia ma ka heluna o na kapuai loa o ka auwai i eliia; ke noi ia 'ku nei lakou e ninau ia H. Schussler ma Haiku, Maui, a i ole ia William G. lrwin & Co. ma Honolulu, a e loaa ia lakou na hoakaka kupono. CLAUS SPRECKLES
888 tf H. SCHUSSLER.

Hoolaha Papa.

                KE HOIKE ia aku nei na AILA HONUA kupono ole, no lakou na kuhikuhi i hoike ia malalo iho. Ua ike ia ka pilikia nui, ma ka lawelawe ia ana, oia hoi ma ka hoomaemae kupono ole ia ana; a o lakou na mahu i emi iho malalo o hookahi haneri degere Faranaheita. O na mea a pau he mau aila ka lakou, ke papa ia aku nei ko lakou kuai ana, haawi ana a me ka hoolako ana i keia ano aila i na kanaka, me ka hoao ole ia mamua a ike la ka pono. O ka hoopai no ka mea kue i ke kanawai, aole e emi iho malalo o na dala he Kanalima, aole hoi e oi aku maluna o na dala he Elima Haneri. a i ole e hoopaahao ia ma ka luna oolea aole e oi aku mamua o ka makahiki hookahi. Eia na Aila i Olelo ia. O ka Aila KOMETA, e a ana ma ke ana wela o na degere he 86 a hiki i ke 96. Faranaheita. O ka Aila ALA DINA, aneane e a ana ma na ana wela a pau. O ka Aila ORIENATELA, e a ana ma na degere he 93. O ka Aila DAYLIGHT, e a ana ma na degere he 91. O ka Aila LUSTRE, e aneane a ana i na degere a pau. O ka Aila a ka Hui EUREKA, e a ana i na degere he 84.. Kakauia i keia la 14 o Okatoba, 1878. 851 tf W. C. PARKE, Ilamuku.

Kauka O. S. Cummings, M. D.
HOMEOPA TIKA.

                Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa, " KULU WAI LIILII" Ua hoi mai nei oia, a e pahola, hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou. Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi o Mr. Wm. G. Irwin, ma ke kihi o na alanui Papu a me Beretania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano. 888 tf

ANO NO I LOAA MAI NEI !

                Na Kaa Lio Holo Lealea ! Na Kaa Lawe Ohua a me na kaa holo palua, mau mea hoikeike aku, mai ka Hale Hana Kaa mai o ka Hui o Cortland ma Nu Ioka. DILLINGHAM & Co., 876 tf Na Agena kuai ma Hawaii nei.

OLELO HOOLAHA.

E. LILILEHUA.
Leio a he Kokua ma ke Kanawai !

                IMUA o na Aha Apana a Hoomalu o ka mokupuni o Oahu. E hanaia me ka eleu loa. E loaa no au ma Wehekealaula. ma alanui Maunakea, a i ole ia, ma ka Hale Hookolokolo o ka Aha Hoomalu ma Honolulu. 895 ly'

A. AUKAI.
LOIO ! LOIO ! !

                UA ae ia mai oia e lawelawe ma ka Oihana Loio imua o na Aha Kakau Ole o ka mokupuni o Oahu. 898 ly

He Nui Anei Kou Makemake i na Mekini Humuhumu Lole ?

                Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai KAKELA A ME KUKE. A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ko kumukuai o ka mea hookahi. Ka MEKINI a SINGER, ma ke $50 pakahi, a me ke ano MEKINI a WILCOX me GIBBS, ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai. I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho. 862 tf

D R. F. LESLIE MINER.

                HE Kauka Lapaau a a me ke kokua ana i na wahine hanau keiki. Aia kona keena hana ma ka Hale Kuai Laau Lapaau o E. Strehz. ma ke kihi o na alanui Papu me Hotele. 881 ly

KO
G. WEST
MAU HALE HAN A KAA HOLO LEALEA !

                Kaa Lawe Ukana, Kapili Kapuai Hao, ME KA Hana Hou ana i na Kaa Nahaha. E LOAA no i ka poe e makemake ana i na mea i hoikeia maluna ke hele ae ma Polelewa ma ewa iho o ka halekuai o Kakela me Kuke, a makai o Ainahou, mauka mai o ka Hale Dute. E hana ia na hana a pau me ka maikai wale no. E hooko ia no hoi na kauoha me ka eleu. a me ka hikiwawe. (876 3m)

C. C. Coleman.

                Ama ra a he Mea Hana Mekini, Kapili Kapuai Hao Lio A ME KA Hana ana i na Kaa Lio, &c., Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i 894 ke Alanui Papu. 3m

KO BIHOPA MA
BANAKO MALAMA DALA !

                E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei: Ina hoomoe mai ko kanaka i na dala $7.00 a emi mai paha. alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama. Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee. Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai. Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai. Ma ka la mua o Sepatemeba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee. Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo. E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau. 851 tf BISHOP & Co.

Ale ka Wai ke Ike Aku
I keaha la hoi ?
I na Waiwai Nani ano Hou loa hoi paha o ka Halekuai o
GOO KIM.
Nana aku no hoi oe, "Hoonuanua i Apua a Kalamaula."

            OIA no hoi na Hainaka Silika Nunui Eleele a Ulaula, Pulu, Wai Gu'a a Wai Dala, Na Hainaka liilii Lei A-i. Na Mamalu kane, wahine & me na Mamalu liilii kihi weluwelu o na kaikamahine. Na uhi huihui nani nunui a liilii. Na Kihei Silika lau ma kaekae. Na Koloka kamalii nani a me na Koloka hoopumehana no na bebe. Na Huluhipa lau a me na lole huluhulu holoku o na wahine. Na Muumuu keokeo o na wahine lihilihi ma ke alo. a me na Palekoki. Na Papale wahine Malina i hoopinanaia kekahi aoao, hele kela a kapakahi Manuia o Keokoi ka moku. Na Papale Waiokila aiai, a ke kau mai i ke poo, moa uakea ina keia ke pa iho ka la, a he nui wale na ano papale e ae i ikeole ia mamu. Na Hulu Eheu Manu no na papale wahine, e kau ai ka iwa. Na Kalakoa hou loa, na Makalena a me na lole Iliwai, na Puuwai Gula a me na Gula Pepeiao o na wahine. Na Kamaa ano hou o na kane, wahine a me na kamalii, na Kuka Kanahai, na lole wawae a me na Palule o na ano he nui wale, a me na Pale Pakaukau NA Hainaka Silika Hou loa o kela a me keia ano waihooluu like ole, nui a liilii, na Kalakoa Huluhipa ano hou loa, na Makalena o kela a me keia ano, na Moena Pake, Ti Inu a me na mea hou e ae he nui wale na ano mai Kina mai. O keia mau waiwai, eia no ke ahu mai nei o na ano hou loa wale no, a me kekahi mau waiwai e ae he nui loa i hiki ole ke helu papa aku. Ina aku no hoi a kapalulu hou mai, ma kela a me keia ku ana mai o ka mokuahi o na aina e. Nolaila e komo hale no e na hoa o ka ia o ka la, e wae i ko oukou mau iini aole no hoi makou e uiha iki, ke hele mai oukou e kuekaa i na waiwai ina no ke kuai a nana wale no paha. E kuaiia aku no keia mau mea ma na kumukuai haahaa. Ma na Poakahi a me na Poaono, oia na la e kuai hoopaki loa ia aku ai ua mau waiwai nei.
858 tf GOO KIM.

WAI HUI O KA HAU.
MA KA
MA ALANUI HOTELE !
NO
JNO. W. CROWELL, (Koloweia.)

                E LOAA no i na keonimana a me na lede o keia kaona, kahi e hoomaalili ai i ka wela ikiiki o ka houpo, ke kipa aku ma ka hale inu wai hau huihui o Kolowela ma kahi i hoikeia maluna, ma o aku o ka halekuai o Grant a me Robertson ma Monikahaae, Honolulu. E naue ae malaila i ike pono. (876 3m)

MAIKAI KA HOI KA PAPA !
A ME
KA LAAU O KOU HALE! NO HEA LA ?
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MAI .

                Nana aku no hoi ia la Ohi ka la o ka Laau o Makawao i ka ua mea hoi o ka nani o Na PAPA ! Na PAPA ! ! A ME NA PONO KUKULU HALE O NA ANO NO A PAU. Aia ma ke kihi o na ALANUI PAPU me MOIWAHINE ! HONOLULU MALAILA E LOAA AI E LIKE me ka MAKEMAKE NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA ? PAPA, PAPA, PAPA, Na Papa Huluhulu, Na Papa Manoanoa, Na Papa i kahiia, Na Papa Kepa, Papa Hole Keokeo, Papa Hole Ulaula. NA LAAU, NA LAAU Na Kua, Na Kaola,  Na Aaho,  Na Moli  Na Peapea, Pine Huluhulu, Pine i kahiia. NA Papa a me na Laau Ulaula ! Pili ulaula, Pili Keokeo, Pani Puka, Pani Puka Aniani, Ipuka Aniani, Puka Olepelepe. PENA O NA ANO A PAU Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui. Aila Pena, Aila Hoomaloo, Waniti, Pale. NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO ! Na Ami Puka Hale. Na Ami Puka Pa. ANIANI! Pepa Hale a me na Lihilihi E LOAA NO MALAILA. PAAKAI HELU 1 O KAKAAKO me PUULOA No ke DALA KUIKE, e loaa no na mea a pau i halia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono. E Kipa Nui Ilaila, i ike i ka Oiaio 840 3ma