Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 7, 14 February 1880 — HE MOOLELO KAAO NO VONA KA WIWO OLE A ME FINITI KA UI O NOREWAI. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO VONA KA WIWO OLE A ME FINITI KA UI O NOREWAI.

I āHALA ka hora & oi aku, puoho hou mai U ia a kahea mai U i oi pnkolu ae ka nui i ka leo i ko ke kahea mua ana; u Aote anei i makaukau? " Kahea aku !a ke kolu o n* kulu koko: u Ua makaukau. n Al\ ae la ua knnaka nui nei, a noho iho ia | īiuna o k* inoe, anaaoai oe U i kona mau maka» a nana ae !a mao a maanei me ke ako e ike aku i ka mea nooa ,ka leo e pa-e mai nei; *ka, he mea makehewa ka mua ana aku. •• ua hala ka Puulena aia i Hilo ua imi aku la ia Papalauahi. " " Pupuhi ka ia o Ukoa.Aohe mea ana i ike aku ai. Kahea aku U oia rae ka buhu, *\E F»niti t oo keaha ka niea i makaukao ole ai ka mea ; ai maluna o ka papa kaukau? Aohe haina i | pa e mai. Piha loa iho la ua k«naka nei i | ka ukiuki, lele «ku 1« oia mai luna raai o ka I moe, a iaiau «ku la i kekahi puna kioe supa | i like kon* heieheleoa ine kekahi o oa ipu hao ouuni hao o Ulakoheo a kioe ae la i ke supa mai loko mai o ka ipu hao, a hoao ae la. Kahea ako ia oia » Fimti mekahuhu,

iaku la. " E FinitJ, un keaha ka mea j hookomo ole ai oe i paaka» iloko o keiasupa?" Heaha ke ano o keia supa? Aohe ano mea ula, aohe no hoi he ano io, " Aohe no hoi mea i pane mai, aka, ike iho la ia i kooa moena iloko o ka ipu hao, aole i palahe 1 ka paiia ia. Ma kona ike ana aku i keia mau [ mea i hana ia, piha loa iho la kona manao 1 | ka huho, a hiki ole i kona mau wawae ke j kaohi iho i ka huki ana a na io paa-, hana. Lapuwale maoli! wahi ana i kahea ae . ai; ua hana mai oe i kekahi hana pono ole ; imua o'u, aka, e uku ana oe no ia mea. ' la wa koke no, o ka holo aku la no ia o ! ua kanaka nei me ka pauku laau ma kona 1 lima. | Iloko wale no o ka hapaha hora, o ka ike | ia aku la no ia o ua mau wahi mahuka nei ; ua kaawale loa no mai kahakai mai. Ia ; man«wa, o kona kahea aku la no ia me ka ieo nui i piha i ka hauoli e haalulu ai ka honua nonu na mile he 36 ke anapuni. Ku malie iho ia o Finiti me ka haalulu. lmua e Kereva ! wahi a Vona, aehe no hoi i mamao ioa kahakai, ai ae no hoi lu; e hiki e ana no kaun mamua o ka hiki ana mai o ka enemi. Ei ae ! eiae ua kanaka nei, wahi & Finiti me ke kuhikuhi ana aku o kona lima i ke kanaka nui e holo mai ana, me he mea la, aole i hiki aku i ka haneri iwilei ka mamao mni o laua aku. E make ona kaua ke ole e hoola mai keia mau puupuu ia kaua. Lalau iho la o Finiti i ka puupuu keleawe a hoolei aku la ī kn honua, me ke kahukahu ana ae, " E ka puupuu keleawe ke noi aku nei au ia oe, e hooia mai oe ia maua, e hoopoa i ke kanaka nui ma kona alahele. " la mannwa koke no 0 ka owa koke ae la no ia o ka honua a kaawale mai o ao, me kn halulu nui, a owaawaa iho la ke alanui, a ike ia aku la hej lua hoonu launa ole i hiki ole ke ike ia Uona pnp.iku'o !a!o. a oift keJcu:nu r.āou » , hookaulua i ko Kahekili hopu koke ana mai ! i.i laua, a lele ino aku la oia ma o a maanei ; me ka ikaika nui, me he mea la e olunlu ana i kana mea e ale ai " E u holo kaua ! wahi a Finiti i kahea | |ae ai. Hopu aku la o Finiti iko Vona lima ! | a kauo aku la, oiai oja e nana ana i ka lula-' Ima mai ake kanaka nui, me ka lele ana I I m.io a maanei me kona ikaika nui a pau. ! I Holo aku la ua kanaka nui ia i hope, | imua, i o, ia nei, me kona ikaika a pau, e j like me ka bea i hoopan ia iloko o ka pa i hao e imi ana e loaa on-i wahi puka e puka aku ni i waho. Pela okoa iho la no ua kanaka la i hana ai, aka, he mea ole ia hooikaika ana. Ike aku la oia i kekahi kuinu laau oka e ku nnu lele ino aku la oia a hopu aku la i ke aa o ua kumu laau la, a lewalewa ae la kona kino nui pppeekue i ka lewa, o me kona hooiknika nui i hauhili ae ni oia ma na lala o ua kuinu laau la. kau aku la oia ma kela uoao. I kona kau «na aku ma kela aoao, ike aku la oia i na umhuka (Vona a me Finiti) un anenne hiki loa nku i kahakai. a aia iinua o ko iaua aio ke uhola mai la na poian\lu o ke kahakai. | Auwe! hookahi mea pilikia, aohe he | wahi moku hookahi ma ia wahi, ouhe mea j i koe, hookahi wale no o ka noonoo iloko o i laua. aia laua iloko o ka poho linm o ko , laua haku me ka ike ole i kana oiea e hana \ mai ai, o ka make p«ha, o ke oia paha, aia < i kahi a ka aumakua e huopomaikai mai j.i. j oko Vona ano mau no hoi oke ano koa, j lalau iho la oia i na pohaku iialo me ka ] manao e lele niiu maluua o ke kanaka nui ko laua enemi a e lawe ae i k(.na ola. Hooiei aku la o Finiti i kekahi o na puupuu kala me ke ano haalulu i ka maknu nui me ke kahukahu ana ae. " E ka puupuu k«*la, he hulali a he ali» ah kou E hoola mai oe la inaua mai ka iima ma» { o keia kanaka nui weliweli. " I Ai ka pau ana ae no o ktia mau hua- | olele kalokaio a Finiti, o ka manawa koke * iho U no ia i hoen mai ai o kekahi moku i naoi m«ii «a a!e anaaaapa mai o k& moana |me he nene ta e p*haha , mai ana i kona ■ mau eheu i ka īii o ke kai e lawe palanehe jia mai ana e na ahe*he makani o ka moana. Lele aku la o Vena a me Fioiti iloko o ke kai a au aku ta i ka moku, aia hoihooiei |ia mai ia kekahi kaula ia laua na kekahi lima i ike ole ia, a huki ia aku la iaua nei kau »na iiuna oka moko. Ai ka hiki ana mai o ke kanaka nui | kahakai, a»a hoi aa puhalahiu aka U laua'a iluna o ka moku; 0 ka hao a na pea heke» ahu iho la ka hoka 1 kapakai. He mea mau. he makau n« kaoaka nui j oia aoo i kn wai, nolaila, aole oia i au aku i |ka wai (kai) la manawa,

Vn hoike ia keia mea iloko o na mooielo kphko i kakau ia e Horaera kekahi kanaka kaviaoa o ka wa kahiko ma ke kakau raoolelo a me ka haku raeie. Kahea ae la oia me ka ieo nui (Kahekili) i kona ike ana aku i kana tnau kauwa e u i he&iuana. | lloioholoae ia oia ina na kapakai me ba ! wel* o ka inaina, a kipehi aku ia me na ma- , mrta pohaku nui malunu o ka moko, * he : mea iaki ioa ka haule ana ae oia mau po> | haku ma na aoao o ka moku, a o kahi a keiia mau pohaku e hauie aku a), ua ike ia : aku he mau pohaka iua eleele iloko o ka ! wai. i . Ike iho ia oia, he mea oie wale no kana | hooikaika ana, a no ka piha ioa ana mai o | kfi inaina iloko o ua kanaka ia, aohe ana i mea i koe e noonoo ai. hookahi waie no o k& au aku a loaa ka moku. ia manawa, lele poo aku ia oia iioko o ke kai, a hoomaka aku la e au me kona mama nui. ' lioko o ke au hookahi ana a kona wawae, ua loaa he 40 kapuai ka loihi o kahi i hala mahope onu. O kana puhi una, ua hke no ia me ka ke kohola ; a e holo ana oia e like me ka holo ana a ke kohola ka oioio iioko ona aie hanupanupa o ka moana kai iipoiipo. He manawa pokole, aueane keia e hopu aku i ka hoeuii oua moku nei. 1 kona makaukau ana e hopu nku i ua moku nei, ia ma.nawd, hooiei aku la o Fmiti i ka iua o na puupuu kala iioko o ke kai, a kalokalo ae la me na waimaka e hioio ana ma kona mau papalina (| E ka puupuu kaia, he alohilohi me ka hulaii kou E hoola mai oe ia maua mai ka iima mai 0 ke kanaka nui weliweii. " la wa koke no, puka mai ia kekahi a-u nui (iu) mailoko mai o ka hwhonu o ka mo* Jana me kona nuku oi aoie i emi iho kona I nuku ioa i ka iwakaiua kapuai. I Lelo poiolei mui la ua au ]a inaiuna oke i kanaka nui, ano ka hiki oie ia ia ke luu ! iho iialo. ua aiualu ia mni la oia e ua la la tn < na wahi a pau ana e holo ai; a peia wale no oia i hana ia'i e ua au nei, a h»ki i ko" | na pae ana aku ī me ka nawaiiwaii a ua ianakila mai ia ka ia o ke kai muluna | o ua kanakn la. Imua e Kerevn, wahi a Vona i knhea ae ai. Pane aku la o:a ia Finiti, " pakele kaua la, aohe pilikia i koe, o ko'u manao, ūa mnke aku la paha ua kanaka ia. " Auwe no hoi oe " wahi.i Finiti i pane aku ai me ka haalulu. Aole oe i ike aku ika hopena; he maku hine kupu-» ko ia In la, I na oia e hauwi mai ia kau» ma ka poho o ka lima o kana keiki, oi* iho ia no. aohe o kaua wahi e ae e pakeie ai. Auhea oe e Vona kuu aiohn, ke hai mai nei na lia ana ia'u, i na oe e haalele iki mai ana ia'u i kekahi mau minute pokoie, e piha ion ia ann wau i ka makau ma na mea a pau. Kahea ae la o Vona i ae la, 41 ma na mea | i kaulana 'i o ko'u mau mua kaikuaana; e ; loaa no auanei la oe ka puuwai o ka hare j noie o ke koa wiwo oie. " 1 Aoie anei au maanei? I hele mai nei 'aneiHuekala aku ia oe ? Ke inanao io i nei »nei oe e noopakele mai ana n* auma- ! kua o ke kni in kaua, mai ka wah<» mai o | ke aiii o ke kai a hooili aku m knkou ma ke | a wa ku moku ? Akaakn ae ia oia me ke ano hooio, a ua | iilo ia mau manao ī mea na Fmiti e akaaka | malu iho ai iloko o kona naau me ke k«uI maha pu. Aole ipau*