Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 9, 28 February 1880 — KE KOA KAULANA O NA AU I HALA. [ARTICLE]

KE KOA KAULANA O NA AU I HALA.

Oa hoomanao paha kekahi o oukoo ika meolelo kaolana o lana Kaisara, kek*hi o na koa kau'ana i ike ia maioko o na roo-; ole?o kahiko, a he koa kaulaoa oia m» ke ; kaos no ke aupaoi nai kahiko o Koina. ka mea i kapa ia ia jho, •' he hapa akoa a hapa } kanaka. ,r ia e pahola aku keia | mooleio imua o ka iehoiehu, aole ma ke | aoo oa oele ioa oukoo i ka »ke ana ia mo*! oieio, aka, i mea e hoopomaikai ia si ka poe : i neie ioa ka ike aoa ia mooieio, aoie hoi o ka D oho wale n'o me ka powehiwehi me ka ike 1 "Ōie ioa moolelo kaulana oka wa kahiko. | lioko o ke au i kaulaoa ai o iuria Kaisara, oia oo ka makahiki 50 a oi aku mamua o lesu. He eiua keia mau koa kauiana ia mana* wa; o Pomepe a me luna KaisBraj oa kauiana o Pomepe ma kona hoopio ana i na aupuni he 15 a me na kulanakauhale he 800. O luria Kaisara hoi, ua kauiana oia ma ka ikaika ma ke kaua a me kona aao koa. He inaioeloe maikai kona kino, a oia no paha ka helo akahi o ka nani īioko o ke aupuni o Roma ia maoawa. Ua hoopio aku oiu i ka hapa nui o na aupuni o Europa, oia na aupuni e moe ana mai Itaiia aku a hiki ī Geremanitt a huii ma ke komohana. Ua iuku aku oia me kona mau koa he 1,000,000 kanaka; a ua hoopio aku he 2,000,000 kanaka, a ua hahi ku aku kona mana maiuna oia mau aupuni. Ua kauiana kona inoa o na aupuni o ka honua a ua hoomana ia oia e kona mau koa me he akua ia. Ma keia mea e hoomanao ae kakou, owai la ke koa hookahi i keii manawa nana e hoopio aku i keia heiuna nui ona kanaka ? Aole. i kekahi manawa, hoouka kaua iho )a oia me Pomepe. Houiuulu ae ia o Pomepe i kona mau koa nani o ka aina a maki aku ia imua o ke kahua kaua; a o Kaisara hoi, iawe mai ia oia i na koa kino paakiki heiehelena ano inoino, a oia kona mau koa e ku ai imua o ke kahua kaua. Ika hoomaka ana e kaua, ieie aku la na koa o Kaisara a hana ino aku ia t na helehelena nani o na koa o Pomepe, a no ko lakou manao, o īnoino ko iakou nani, noUila, auhee aku la iakou mai ke kahua kaua aku a liio ka lanakila iko Kaisara mau koa. Holo malu aku ia o Pomepe i Aigupita, a malaila oia \ pepehi ia ai a make, a lawe ia mai kona poo imua o Kaisara kona enemi. Iko Kaisara ike ana aku ī ke poo o kona enemi ua haukae i ke koko, huli ae la kona mau maka ma kahi e, a uwe iho la, a puaoa ae la me na huaoielo kaukau : " 0 kou kaulana ana īmua o ke ao nei ma ke koa a me na ianakila hiwahiwa, ua haawiia mai no ia me na hiona kaumaha i keia minute." Ika wa i lohe ai ka Ahaoleio Senate o Roma no ka ianakila ana o luria Kaisara> ua kukala ae ia iakou e maiamaia i ia hoomaikai i na akua o lakou. Ma ia ia, ua haawi ia ka mana nui maiunn o Knisara me ine ka hoailona o ka '• mana nui." Ua kau pu ia aku la koua kii iwaena o na akua hoomana, a me na kn o na kanaka kaulana o ka wa kahiko ma ke keena Ahaoielo. Ua kukulu pu ia kona kii me ko Jupita kekahi akua kii o lakou, a ua kau ia na hua palapala. "Ke kii o Kaisara, ka iiapa Akua a hapa kanaka. " Ua hoike mai keia mau hana, ua hlo na kanaka Koma i poe kauwa kua-paa Ke hoo- \ mana aku lakou i na mea kino pau wale. | Ua makemake hou no ua Kaisara nei e | kau m»i maluna ona ka inoa Moi, nolaiia, | imi iho ia oia i kekahi mea e kauo aku ai i j ka naau o na koa a me na a I i mea e hooko ia ai kona mi>u manao haa- | kei; noiaila, hooiilo aku la oia i kekahi puu ! dala nui ma ka hoomakaukau ana i kekahi | ahauina nui i iawa'i no na kanaka a pau o j Koma. | Penei oia i hana'i: Ua kukulu aku ia | oia i 22,000 papa aina ma na alanui; hoomai kaukau aku la oi.i i na mea ai ono o keia a i em keia ano a me na mea inu o kela a me keia ano a k<i ke ahua. Ua ae ia na mea a pau e heie ma ua mau papa aina ia a ai j elike me ka hiki ia iakou. Ma keia hana a Kaisara, ua komo mai ia lioko o ka hapa nui o na kanaka Koma na manao aloha no Kaisara, a hoowahawaha i ko lakou mau kupuna. Ua makemake lakou na kekahi mea nana i hanai ia iakou i na mea ai ono, a me na hana e hoohauoii ai i ko iakou manao nana e hoomaiu mai i ka iahui kanaka, e iike me Kaisara i hana'i. | Ma keia mea, ua aloha nui lakou ia Kaisara ke nana aku iaia, oiai oia e noho ana me kona hanohano eiui ma kona noho aiii me ka iei kaiaunu guia ma kona poo; a i na [ oia e ooi mai ana ī na kanaka e hoomana ' i aku iaia, alaila, o ko lakou kukuli koke iho ,no la a hoomana aku iaia. ! Aoie * pau. \ i