Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 42, 16 October 1880 — Page 2
This text was transcribed by: | Francene H Aarona |
This work is dedicated to: | To all who seek out the history of our people |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ma ke Kauo !
NA KEENA MAKEKE @
KUDALA @
@ NA KEENA
MA HEA @
@
KA MAKEKE KUAI @
@
@
Keena Kala@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
Ua hookolu ia aku o Mr. Z. Kalai i Luna Auhea noka apana o @ @ Hawaii, ma kahi oo J W. Robertson i waiho mai
@ JNO S WALKER, Kuhina Waiwai.
Ua olelo i he Alii Ka Moi ka @ ana aku i na Keonimana malalo iho i mau Kuhina Nona
@ @ W L Green, Kuhina o ka @ Aina e, i koho hoa ia.
@ E. H A P Carter, Kuhina Kalaiaina, ma kahi o ka His E. John R Bash i waiho o mai.
Hon. J S Walker, Kuhina Waiwai, ma kahi o ka His Ex.M. Ku@ i waiho mai.
Hon J @, @ Kuhina no ka manawa, ma kahi o ka His Ex. W C @ waiho mai
Haleahi Iolani, Sept. 27, 1880 983 3t
O keia malalo iho, oia no ke Kope i unuhi ia o ka leta i loaa mai i ke Alii ka Moi mai ke Keiki Alii mai o Roumania, mamuli o ka ike ia ana mai o Roumania ma ke anohe Aupuni Kuokoae ko na Mana o Europa :
[ UNUHIIA ]
E KE ʻ LII A E KA HOAHANU : Oiai ua kukala paa ae o Roumania i kona Kuokoa ma ke ano he Aupuni Lanakilame kona Moi oiai i ka wa kana iho nei o 1877-78, a oiai ua ae ia mai ia hana ana e ke Kuikahi o Berelina a ua ikeia mai e na mana a pau o Europa. He hauoli nui Ko ʻ u i ka hiki ana ke hoike aku ia Oe e ka Moi no ia mea, he hoola ana i ka maluhia o na pono o ka Danube Lalo. Ua hoomanaolana ia Au no ka manao nui ana Ou e ka Moi e like hoi me ko na Mana Nui e ae a pau no ka maikai a me ka mau o ka holomua ana o ke kulana o Europa, e hauoli ana ke ike ua hooholo pono ia na hooikaika a kekahi lahui i loaa aku ko lakou kulana maloko o ka ohana nui o na Aupuni.
E ka Moi, e like me na Mana e ae, e oluolu e haawi mai i Kona aloha, a oia mea e lilo no ia i mea nui la ʻ u ; a ua lana Ko ʻ u manao e ike i ka hoopaa ia o na hui aloha a lokahi ana mawaena o Kona Aupuni a me Roumania.
Me ka manao ana e hooia ia ka Moi no ka maikai o Ko ʻ u manao no Kona mau pono, a me ka pomaikai o ka lahui i waiho ia mai malalo o Kona malama ana e ka Mea Mana Loa a, e lawe no hoi Au i na wa kupono a pau e haawi aku iaia i na hooia ana o ka manao kiekie a me ke aloha maikai i paa ia, a
Owau no, e ke ʻ Lii,
Kou Hoahanau Maikai, e ka Moi,
[Kaku inoaia] Charles.
B. Boeresco,
Kuhina o ko na Aina E.
Bucharest, Mei 10-22, 1880.
O keia malalo iho, oia no ka mea i unuhi ia o ka leta i loaa mai i ke Alii ka Moi mai ka Moi mai o Belegiuma, e ae mai ana i ka loaa ana aku o ka leta Alii mai ka Moi aku nei me na hoomaikai ana i ka piha ana iho nei o na makahiki he kanalima o ke kuokoa o Belegiuma.
[ UNUHIIA ]
E ke ʻ Lii a me ka Hoahanau : Ua loaa mai la ʻ u me ka hauoli nui ka leta Au e ka Moi i hoouna mai la ʻ u no ka piha ana ona makahiki he kanalima o ke kuokoa o Belegiuma. Ma Kou hoohui ana ia Oe iho ma ka hoike ana i ka hauoli no keia manawa maikai, ua hoike mai Oe e ka Moi i na hooia ana o ka hoalauna i hiki ole ai la ʻ u ke noho hoomaopopo ole. Ke haawi aku nei Au me ka oiaio i Ko ʻ u mau mahalo anano keia mau hana maikai, a no ke kulana Au i hoike mai no Kou manao no ke Aupuni o Belegiuma. Ma Ko ʻ u aoao, ua piha Au me na manaolana no Kou noho ʻ na oluolu a me ka maikai e ka Moi, a no ka pomaikai o Kou Aupuni. Ke noi aku nei Au ia Oe e ka Moi e lawe aku i na mahalo kiekie, a me ke aloha paa O ʻ u.
E ke Alii a me ka Hoahanau,
Ka Hoahanau Maikai Ou e ka Moi,
(Kakauinoaia) Leopold.
(Kaku hou ia)
Frere Orban.
I ke aia ka Moi Kalakaua.
Moi o ko Hawaii Paeaina, Honolulu. Ostend, August 29, 1880.
Manuwa Amerika.--Ma ka auina la Poaha nei, ua hekau iho la ka heleuma o ka moku kaua Amerika Ticonderoga ma ke awa o Kou, iloko o na la holo he 35 mai la@ mai, a oia malalo iho nona mau @ moku :
Commodore-W. W. Shufeldt.
Kapena-B. J. Cromwell.
Na Lutanela-e. W. Sturdy, H. R. Tremain, F. J. Drake, K. Niles, C E Vreeland. Wiliki Nui-F. G. McKean.
@ - H. M. Welts.
Puuku-W. J. Thompson.
Na Kokea Wiliki-Sam ʻ l Gregg, J. P. Nickley.
Latanela Marino-D. P. Maranix.
Kokua Kauka-R. A. @Urquhart.
"Na Huki Hae-W. S. Hughes. F. F. Fletcher, H. H. Hosley, D. @Daniela.
Ao Huki Hae-G.W. McElroy. J. R. Wilmina.
Kakauolelo Haawi Dala-J. R. Rosse.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.
Dala Kuike ka Rula.
POAONO, OKATOBA 16, 1880.
O Keia ka la hanau o ke Kamalei Lani Alii Kaiulani, a o ka elima ona makahiki e loaa ola ana.
Ke luakaha mai nei no ka Moikane a me Kana Moiwahine maloko ona paia hale o Iolani Hale me na ola kino mohala maikai a ikaika.
Iloko o keia mau la, he ohohia maikai no keola o na ua Alii a pau o kakou e ike ia aku nei, aole mau ouli hoolele hauli o ka manawa.
Maikai ke ola o ke Kamalei Lani Alii Kaiulani, aia no ia ke nanea mai la i ka hee i na opuu ale o Waikiki, me ka hoohihi i ke ani peahi mai a ka lau niu.
Mai ka lohe i hiki mai io makou nei, aia no ka Hooilina Moi Liliuokalani ke luakaha la i ka lai o Waialua, me ke ola kino ohaha a popohe maikai ; i ka noke ia paha i i ke kipehiia e na huna kai o Puaena; hele kela a eaea kai ka wahine.
Ua ku i ka mahalo ia na hana a William H Tell no kona makaala i ka poe hoomainoino holoholona iwaena o kekahi poe kalaiwa kaa o kakou. Ua lohe ia, ua hopu ia kekahi mea e hookikina ana i kekahi lio mai, i hele a paholehole ka ili; ua wehe ia ka lio, a ua hookuu ia, a o ke kanaka puuwai aloha ole e hookele ana oia ka mea nana i kauo ke kaa a hiki i ka hale. Huro no Tell ! Pololei oe ma ia hana.
Ua manao kahi poe no ka leo ole o ka holoholona, a no kona lilo ana i waiwai no ke kanaka, ua hiki ke hoomainoino ia. He manao hewa ia. O ka ike ia aku o kekahi mea e hoeha mainoino ana i na holoholona, he mea ino @ i na maka o ka lehulehu o ka poe maikai, a he hana hewa loa. Maanei, aole hiki ia makou ke umi i na mahalo ana no kekahi poe kalaiwa kaa o kakou e malama pono nei i ke ola o na lio, a me ke kulana maikai o na kaa. Kale hailama ma, Pouhiwa ma, a me kahi poe e ae, aohe nele ka ike ia o ko lakou ano ma ka helehelena o na lio me na kaa. He ike i ka pono o ka holoholona, a pela hoi e ike ia aku ai ko lakou pono e ka lehulehu,
Poha ke Au, ke Mulea mai nei ka Waha.
Aole makou i manao mua e loaa ana ka manawa e kaahele ai kau wahi nupepa manao awahua loa e like me ka Elele iwaena o kakou. E kuhi ana makou ua hala ka wa o ia mau hana, a me na kamailio awaawa. Eia ka, ua koe na ka Elele e ao mai ia kakou i ke kiekie a me ka hohonu o ka makaukau ma na olelo aki, kuamuamu, nuku, a me na hailiili ana.
Ina aia iloko keia awaawa kahi i waiho ai, ua pono ke poha ana o ke au i puka ke ino iwaho; a e hoomanawanui kakou i ka mulea o ka waha. No ka mea, o ke ino i huna ia maloko, he oi kona hoopoino ana i ko na hana ino akea. O ka hana ino ma ke akea, he hiki ke pale ia a ke hoopaa ia; aka, o ka manao ino i huna ia, aohe hiki ia oe ke pale, aohe hiki ke hoopaa, he poino malu aohe ike ia kahi e puka mai ai.
O keia wale no ko makou manao no na kamailio ana e like me ka ka Elele e hana nei; e lawe kakou i kana mau olelo hoino a e kaupaona ma na mea ana paona o ka oiaio. E ninau i na hoike. Mahea na hooiaio ana ? A ina he lealea olelo ino wale no, he mea ole ia; he hua lepo maluna o ke kio wai opilopilo i hoaleale ia-he pii ana ae a ka maea o kahi o ke ino i waiho mua ia.
Ua paipai pinepine makou iloko o na kolamu o ke Kuokoa no ka lawelawe kino ana o ko Hawaii lahui ma na hana mahiai. O ka mahi i ka aina, oia ka oi o na hana hanohano o keia honua. Ua oi aku ka hanohano o ka mea mahiai, a ohi mau mai i ua hua o ka honua, mamua o ka lunamakaainana e hilinai ana maluna o kona mau wahi loaa ma ke ano apiki, a Kahunapule paha e paulele ana i kona wahi uku makahiki me ka luhi ole. O ke alanui e loaa ai ka naauao, ka hanohano a me ka waiwai, oia no ke alanui o ka eha a me ka luhi i ka hana. Ina e hana ole kekahi kanaka, aole oia e ai. oia ke kanawai. O ka poe e hoao ana e uhai i keia kanawai, e poino ana lakou.
No ko makou ike i ka oiaio o keia kanawai, a no ko makou ike i ka oi o na pomaikai o na lahui mahiai, nolaila makou e paipai nei i ko Hawaii poe kanaka opio e hooikaika e kanu i ka aina no lakou iho. He lahui ola ka lahui mahiai; he kuokoa ka lahui mahiai, a he waiwai. He lahui hanau nui o na keiki ka lahui mahiai, a he maluhia ia lahui.
O kekahi kumu waiwai nui o na kanaka Hawaii e waiho wale nei iloko o ka lepo, a e hana nui ia nei e na Pake, oia ke kanu raiki. He maopopo loa ka hana; eia no na kaupapa loi ke waiho nei ma ka loa a me ka laula o ka aina; he elua ohi ana o ka hua o ka poe kanu raiki i ka makahiki, a he maikai ke kumukuai o keia mea kanu. Heaha ka mea i koe a keakea ia oe, e ke keiki Hawaii ponoi, no ke komo ana a lawelawe kino ma keia hana maikai? Aohe nui o na makahiki i koe. Ano ka wa maikai E ola no ka lahui ke lilo ia i lahui hana. Ke kono aku nei makou i na opio keiki kane o Hawaii, e pii ae iluna o ke kalaunu hanohano o ka noho ana he kanaka mahiai.
Ua pae i Kapaa.
Ke hoohalahala mai nei ka Elele me na nuku ana no ka lawe ana o ke Kuokoa i ka hua olelo pegana a hoopili i ke ano o ko Kamehameha aupuni kahiko. He huaolelo maikai ka pegana: noloko mai o ka olelo Latina. o kona ano he kuaaina, he ike ole. Ua hoopili laula ia i ka poe e noho ana iloko o ka pouli a me ka poe hoomana kii, a ua kapa ia kahi poe hana kohu ole ma na aina malamalama he pegana, no ka naaupo o na hana. Aole no hoi i pau loa ke ano pegana iwaena o kakou ke nana aku i na helehelena o ka Elele, he wahi koena no e waiho nei.
Heaha la ke kumu o ko ka Elele hoohaehae ana i ka huaolelo pegana ? Eia no. Mamua aku nei, ua hapai nui ia pepa i ke au ia Kamehameha I., a me kona poe kakaolelo i kumu alakai no ko kakou Aupuni i keia wa. Ua pane ke Kuokoa, aole hiki ke hoohalike i ke aupuni pegana o Keamehameha me ke aupuni malamalama o keia wa; a o na rula alakai o ia au pegana, aohe oia na rula e pono ai i keia wa. Oia ke ano o ko makou kamailio ana aole nae me ka hoino. " Ua ike ka Elele i ka oiaio o keia, na ike ua paa ia; nolaila noke mai nei i ke kuehu i ka lepo, me ka manao e hoomakapo i ka ike o ke lehulehu. Kapa mai nei ia makou he loko ino, a he hoino i ka inoa o na ʻ lii. Kuhihewa. Uakapakahi ka hookele ana-" Kapakahi Manuia. "
He oiaio he poe pegana na kupuna o kakou, a pela no na kupuna o ka lahui Beritania, ka poe Saxon i hele mai mai Geremania ae iloko o ke keneturia elima a hoopiha ia Enelani. He poe pegana lakou malalo iho o ke kulana o na kupuna Hawai o ke au ia Kamehameha. Aka, he mea hewa anei ia no ka lahui nui, hanohano a malamalama o Enelani i keia ? Aole loa. O ka naaupo o na kupuna, aole loa ia he hewa no Hawaii o keia hanauna. O ka hanohano o Hawaii, oia kona puka ana ae mai loko mai o kela noho ana pegana. A no na rula hookele aupuni o ke au pegana o Kamehameha no ia wa; aka, o ka Hawaii e koi ana e lawe mai ia mau rula no keia au, he enemi oia no kona aina makuahine.
Ua laahia ia makou ka inoa ala o Kaahumanu a me kona poe alii; ua ala no mai luna a lalo, mai ke kumu a i na lala.
He nui wale na olelo hookekee e ae a ua Elele nei, aka, aole he manawa e pane ai Me keia mau wehewehe ana, e ike auwanei ko makou poe heluhelu i ke ano ole loa o kana kuehu lepo ana, a me kahu wale o kana mau olelo. A e puana like auanei na mea a pau: " Ua pae i Kapua ka au waa panana. "
Na Manao o na Nupepa.
Puka mai nei ka nupepa Kalepa o kela Poaono me na hoapono ana i na hana o ka Aha Kuhina i pau iho nei. E olelo ana ua pono wale no ka lakou mau hana a pau, a e hooili ana i na hewa maluna o ko lakou poe mua ma ka oihana. Me he mea la ua hoopaa mua ia na lima oia nupepa o kakou me ke kaula ma o ka olelo aelike la i hana ia me ke aupuni i ka wa e noho ana o Bush ke Kuhina Kalaiaina. A he mau manao e pili ana no ka hoomaemae ana i ke kulanakauhale o Honolulu.
E kamailio ana ka Papapai o kela pule no ka noho ana o na kanaka maoli iloko o ka Aha Kuhina. Ua mahalo ia pepa i ka lawe ana o na kanaka maoli i na oihana kiekie ke loaa ka makaukau kupono. Ke olelo nei ia pepa, o ka ninau no ka noho Kuhina o kela a me keia, aole ia he ninau pili i ke ano o ka lahu, aka owai ka mea makaukau? Ua komo ke aupuni iloko o na ninau pohihihi, a o ka poe makaukau wale no ke kupono no keia wa. O ka hana kupono ia Hawaii opio i keia wa, wahi a ia nupepa, oia ka hoonaauao ia ia iho, aole o ka minamina wale no ka nele oihana. He oiaio maoli no keia. E imi mua kakou i ka makaukau e hiki pono ai ka lawelawe ana ma ka oihana, a na ka oihana e imi mai a loaa ke kanaka. Ma keia mau ninau a pau e pili ana no ka noho ana o na kanaka maoli iloko o na oihana Aupuni, aole makou i lohe i kahi mau manao e keakea ana i na pono o ko Hawaiii ponoi. Me he mea la, o ka makemake o na haole e loaa i kanaka maoli na oihana i kupono i ko lakou makaukau ke lawelawe, me ka ake e hoomakaukau ia ko kakou poe opio no na oihana kiekie. A ua ike pono no kakou a pau, aohe pono na ninau pohihihi a me na kumuhana koikoi e hoopuni nei i ko kakou aupuni i keia wa iloko o na lima o ka poe hapa mai o ka makaukau.
Ma ka nupepa Gazette o ka Poakolu iho nei i hala i ike iho ai makou he palapala na Waila, e pane anai kahi mau manao hoahewa iaia no ke kuai ana i ka laau o kona pa kuai papa me ke Aupuni, i kona wa e noho Kuhina ana. Ua maopopo no ka pane ana. Ua olelo o Waila ma na kuai ana i laau me na papa nona hana Aupuni, ua hoolaha ia ma ke akea, a ua noi ia aku ka poe kuai papa a pau e haawi mai i ka lakou mau koho no na kumu kuai o na papa i makemake ia iloko o na wahi i sila ia; a ua komo pu no na koho ana o ka Hui o Waila ma me kona hui e ae. Ua olelo no hoi o Waila, ua pono no ke kuai ana o ka Peresidena o ka Papa Ola i na hipa o Kipikona i i-a no ka poe mai lepera ina oia ke ano i-a i makemake ia. He maikai maoli ke ano o keia leta a Waila; he oluolu, aohe awaawa, elike me kahi mau manao e hoopuka ia nei.
Aohe ano nui o na manao iloko o ka Paeaiena i keia pule iho nei; he kuawili wale no i kana olelo mua, e hooikaika ana e hooili i ka hewa o ke kipi maluna o ke Kuokoa. Aka, ua make hewa kona hoao ana e hana pela. Ua @aoo ke Kuokoa a ua kamaaina i na mea a pau, na ike ia he makamaka oiaio nona ʻ lii a me na makaainana Hawaii, a he kokua no ke kuokoa o ke Aupuni Hawaii.
Piha awaawa no hoi ka Elele o keia pule. He nele nae i na mea hou. Ina o ka ike i ka nuku a me ke amuamu ko kakou ake nui, alaila oia wahi nupepa ke kumu ao kupono, ua makaukau. Aka, aole ia he kumu ao kupono e loaa ai ka makaukau no na oihana hanohano.
OLELO HOOLAHA.
Aha @ @ @ a ka Hawaii Paeaina, ma ka @ waiwai ma ka hapa o ka waiwai o @ @ @. Kanaka e hoohana aka i ke @ a ka Lunahooponopono ma ke kuai ana i ka waiwai paa.
Ma ka @ a me ka waiho ana mai o ka palapala nui a W E Castle, @ o ka waiwai o Henry Gordon i make, @ @ e haawina ka @ iaia e kuai aka i kekahi waiwai o ka ana i make i oleloia. me ka waiho ana mai i kekahi kumu kupono ma ke Kanawai e he ia ai ke kuai ana i ma waiwai @ia.
Nolaila, @ @ o ka poe a pau i pili i ka mea i make @ @ @ i ka waiwai i oleloia, e hoike ae lakou @ o keia Aha ma ka Poakahi, ka la 25 o Okatoba, 1880, ma ka hora 10 A. M. ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi e hoike ai lakou i ke kumu, @ he kumu oiaio ko lakou e ae olelo ai ua @ @. A no kauoha hou ia, e @ ia keia kanaka i ekolu pule maluna ae o ka manawa o ka hoolohe ia ana. Iloko o kekahi mau nupepa i @ a hoolaha ia ma @, ma ka olelo Beritania a me ka olelo Hawaii.
Kakau ma Honolulu, H. A. Okatoba 1, 1880. Chas. O Harris
@ Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie
@ @ Hope Kakauolelo. 984 3t
Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Paeaina @ ma ka hana o ka Palapala Kauoha a William Bromley Barnes o Honolulu, ma ka mokupuni o Oahu, i make. Olelo kauoha e @ ana i ka e hoowaiwai i ka Palapala Kauoha, a no ka hoo@ ana.
No ka mea, ma ka la 10 o Sepatemaba, M H 1880, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope @ o William Bromley Barnes i make aku la, a me ka palapala ho@ e noi ana e hooiaio ia kela Palapala Kauoha, a e hoopuka hoi i ka Palapala Luna hooko no Samuel M Damon, ua waihoia mae e Samuel M Damon i oleloia.
Nolaila, ua kamohaia o ka Poakahi, oia ka la 25 o Okatoba, M H 1880, ma ka hora 11 A. M. ma ka Kuai Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia ka la me ka hora e hoolalo ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopeka ana i ka palapala luna hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekoku, buke o ka nupepa " Kuokoa, " he nupepa i palia a i hoolaha ia ma Honolulu.
A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na Palapala Keena no na hoike no ia Palapala Kauoha, a me na hooilina o ka mea make, ma keia Aupuni, e hele mai a e kue i keia Palapala Kauoha i ka wai oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Okatoba 4, 1880. Chas. C Harris,
Ikea Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
A Rosa, Hope Kakauolelo 984 3t
Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Paeaina, @ Ma ka waiwai o Charles Apiani Long, o Honolulu a me Manoa, he Kalepa a he ona moku, ma ka mokupuni o Oahu i make. Olelo Kauoha e koho ana i la e hooiaio ai i ka Palapala Kauoha, a me ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 10 o Sepatemaba, M H1880, na waiho ia mai imua o ka Aha kekahi Palapalai oleloia, oia noke Kauoha Hope Loa o Charles Apiani Long o Honolulu a me Manoa, i make aku la, a me ka Palapala Luna Hooko no Frederick Augustus Schaefer, ua waiho ia mai e Frederick Augustus Schaefer i oleloia.
Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakahi, oia ka la 25 o Okatoba, M H 1880, ma ka hora 10 A. M. ma ka rumi Hookolokoloo ia Aha, ma Aliiolani Hale, ma Honolulu i olelo mua ia oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai la Palapala Kauoha, a e hoolohe no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha nou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu, iloko o ka nupepa " Kuokoa, " he nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu.
A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na Palapala Keena no na hoike no ia Palapala Kauoha, a me na hooilina o ka mea make, ma keia Aupuni e hele mai a e kue i kela Palapala Kauoha i ka wai oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Okatoba 4, 1880. Chas. C Harris
Ikea Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
A Rosa. Hope Kakauolelo 984 3t
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai Ma ka waiwai o Keohokii o Kohala Akau, Hawaii, i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai C F Hart.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Robert R Hind o Kohala Akau, H., e hoike mai ana o Keohokii no Kohala Akau, Hawaii, ua make kauoha ole ma Puehuehu, Kohala Akau, ma ka la 8 o Augate, M H 1880, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Robert R Hind. Ua kauoha ia o ka Poalua, oia ka la 9 o Novemaba, M H 1880, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi ia, imua o ka Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Kapaau, Kohala Akau, Hawaii, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Kohala Akau, Hawaii, ko Hawaii Pae Aina, Okatoba 1, M H 1880. C F Hart
984 3t Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana 3.
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawai Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka Waiwai o S Luli k o Lihue, Kauai, i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Nui a Hukikai o Lihue, Kauai, e hoike mai ana o Luli k, no Lihue, Kauai, na make kauoha ole, ma Lihue, Kauai, ma ka la o Iulai, M H 1880, a e noi ana e haawiia ka Palapala, Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia S R Hapuku. Ua kauoha ia o ka Poakolu, oia ka la 3 o Novemaba, M H 1880, hora 10 A M, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o na Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, mokupuni o Kauai, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekoku pule ma ke Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Sept. 30, M H 1880. Jacob Hardy,
984 3t Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana 4.
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
Ma keia hoolaha ia aku nei, oiai, mamuli o kekahi maua kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i kakau ia ma ka la 27 o Feberuari 1877, i hana ia e M H Tripp o Honolulu, Oahu, ia Alexander J Cartwright o Honolulu, Oahu, a i hooiaio ia ma ke keena Hona Kuleana o ke aupuni, maloko o ka Buke 48, ma na aoao 322, 323 ame 324, a no ka uhaki ia ana o na mea i aelike ia iloko o ka moraki i olelo ia, nolaila, ona pono, na pomaikai a me na waiwai a pau o ka aina i hoike ia maloko o ka moraki i olelo ia, mahope iho o ka pau ana o ka manawa i ae ia ma ke kanawai, e kuai ia aku no ma ke kudala akea no ka uhaki ia ana o na mea i olelo mua ia ae nei. O ka waiwai i hoakaka ia ma ka moraki i olelo ia, ke waiho la me ke alanui Liliha, Honolulu, mokupuni o Oahu a i hoakaka piha ia ma ka Palapala Sila Nui, Helu 2063, a nona ka ili he 87-100 eka. Alex J Cartwright.
Kikila Baraunu, Loio o ka mea nona ka moraki. 984 4t
NO KE KUAI AKU,
Na Loi-ai nunui ekolu i oe, e waiho ia ma Alewa, alanui Liliha, Honolulu. E ninau malaila i ke kumukuai, a i ole ia W C Jones ma kona keena, ma ke alanui Papu, maluna ae o ka hale kuai mea hao o Dilinahama ma.
Honolulu, Oct 6, 1880. 984 2t
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
Ua hookohu pono ia mai au e ka Hon. A. Fornander, Lunakanawai Kaapuni o Maui, i lunahooponopono no ka waiwai o Frank Mendes o Kahului, mokupuni o Maui i make. Nolaila, o na kanaka a pau he mau koina ko lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hoike koke mai lakou me ka hooiaio kupono iloko o ka malama eono mai keia la aku. John Richardson. Lunahooponopono waiwai o F Mendes.
Wailuku, Maui, Sept. 29, 1880. 984 4t
OLELO HOOLAHA.
Ua hoolimalima aku ana mana i ka Loko-ia o Hanaloa ia S M Kamakee no ka makahiki hookahi. Ua mau ka noho luna ana o Sam Kiwaha ma ka aoao o ke konohiki. O ka poe makemake wahie e hele ia Sam Kiwaha, mana kona e kuai i ka wahie maloo wale no. Elima dala i ka piha kaa.
A F Judd a me S B Dole Na Kahu no Airene H.
Honolulu, Okatoba 1, 1880. 984 3t
UA HOI MAI.
Ke hoike aku nei o Mrs A Mellis i kona mau makamaka a me ka lehulehu no hoi, ua hoi mai nei oia mahope iho o kona kaawale pokole ana aku mai ianei, a ua makaukau oia e hooko aku i na kauoha a pau ma ka la 11 ae nei o Okatoba, no kana oihana humuhumu, ma kona hale noho ma Alanui Ema, Helu 15, a hiki i ka wa e makaukau ai ka Halekuai hou ma Alanui Papu, Helu 103, alaila, e hookahua maoli oia i kana oihana holookoa malaila. Ke haawi aku nei oia i kona mahalo i ka poe i haawi mai iaia i ka hana, me ka hilinai, ma ka hooko pololei ana i ka hana e mau ai kona hilinai ia mai ma keia mua aku e ka lehulehu. 9843t. Mrs. A. M. Mellis.
HOOLAHA A KA LUNA OHI AUHAU
-- O --
KOOLAUPOKO, OAHU
Ke hoike ia aku nei ka lohe i ka poe a pau i ku i ka auhau ma ka apana o Koolaupoko, e hiki ana ka Luna Ohi Auhau me ka Hale Wili o Waimanalo, i ka hora 12 awakea o ka Poakahi, Okatoba 11 no ka ohi ana i na auhau.
Poalua, Oct. 12, hora 10 am. ma Kailua.
Poakolu, Oct. 13, hora 10 am., ma ka Hale Hookolokolo ma Kaneohe.
Poaha, Oct. 14, hora 10 am, ma ka Hale Wili o Kaalaea.
Poalima, Oct. 15, hora 9 am, ma Waikane, ma ka Hale noho o J W P Kamealoha. J W Robertson. Luna Auhau o Koolaupoko
Honolulu, Oct. 8, 1880. 984 3t
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
Ahe Agena no ka Hooloio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Helu 8, Alanui Kaahumanu. Honolulu, H P A 2y
HOOLAHA WEHE I KA HUI !
O ka Hui manawaena o Alfred Mellis a me Charles J. Fishel, ua wehe a na hoopau loa ia i keia la 9 o Sepatemaba, 1880, meka manao maikai
Ua pau o Mellis : a o Fishelkehoomau aku ana i ka lawelawe anai ka hana ma kahi i ku mua ai ka oihana ; a e lawelawe no ia i na mea a pau o ke kuai ana ma kona inoa wale no.
O ka poe a pau i aie i keia Hui mamua, e uku mai lakou ia J Fishel, oiai, oia @no ka manae ohi i na dala a pau, a e haawi i na Palapala Hookaa.
A. M. Mellis, Chas. J. Fishel.
Honolulu, Sept. 9,1880.
HOOLAHA .
ANO KA WA NO OUKOU E KUAI AI
ME KA MAKEPONO LOA.
E kuai aku no au i kuu mau waiwai nona ka huina he $18,000.imua o ka lehulehu ma ke kumukuai emi loa e kahaha loa ai oukou, ma na kumukuai i emi iho i kona @ e ae, a malalo iho hoi o ka hapalua o ke kumukuai io.
E HELE MAI E KAANA NO OUKOU IHO !
E hooemi anaau i ko ʻ u mau waiwai a pau, i kaawale ai no kahi o ka waiwai ho@ e upu mau nei i kela a me keia la mai EuropaameEnelani mai.
C. O. P. BAZAR.
CHAS. J. FISHEL.
Honolulu. 981 tf
UA MALA KA HOOILO.
O KE KUPULAU KEIA O
HIKIKIIKAUOENA !!
Ua ikeia na Lau, na Mohala na Pua, na Paoa ka Nahele i ke Alao ka
Wai Rose, Vahine, Lukini, Iliahi,
Managolia, Falanatipano me ka Pikake.
KA MOANI ONAONA O KKE AHIAHI !
Na Papale wahinenani o kela me keia ano, i kaei ia me naLipine nani, a i haku pu hoi me na Pua ulaula, kkeokeo, kaiina, olenalena, omaomao, hinahina
a me ka akala ; a i omau ia hoi me na
H U L U N A N I !
o kela me keia ano ; hekilakilaa kapukapu maoli no ke nana aku. Na Alokala Lilina wahine, mena Lei ai Silika o kela me keia ano. Na Hainaka holoi hou o kela me keia ano. Na Hainaka Silika nunui lau o kela me keia ano. Na Kihei heluhelu o kela me keiaano. Na MAKALENA nani, na NAHENAHE, na HALU A, na PUU, na KALAKOA pua nui a pua @, na ULALII a me na ALAPIA eleele, ulaula a me kauwila, na HULUHIPA o kela a me keia ano. Na ILIWAI o na KALEPA o kela a me keia ano. Na KANIKAU, na LIHILIHI e hoonanai ai ia waho ona KAHIKO o na Lede, o kela a me keia ano. Na KAMAA wahine nani puu kiekie, " e kikiko ʻ u ai kela i ka papahele o Papiohuli "-huli ia mai e loaa @
HIKIKIIIKAUOENA
ENAENA KA HELE ANA, UA " Hao na polena o Haupu
Kapakahi Manuia, o
Keokoi ka moku e like ai. "
NA KAHIKO O NA KEONIMANA,
kela a me keia ano. Papale, Kuka, Puliki, Palule, Lolewawae, Kamaa Buti a me Kamaa Haahaa, e hele ai kela a @ au, a e lai ai ka hele ana o ke alahele. Hele mai, eia o
HIKIKIIKAUOENA
Ua makaukau mau e hoolawa aku i na iini koi-i a ka manao o ka lehulehu, a e wae nooukou iho a e loaa no @ @
Kumukuai Haahaa loa Me ka mahalo
L. ASEU.
Kihi Ewa ona Alanui oi me Nuuanu, Honolulu, Iune 14, 1880. 986 6m 99t
KALEKULIKA,
LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI,
Molaki, a me na palapala oia ano.
LUNA HOOIAIO PALAPALA
Aelike mawaenao na Haku me na Kauwa.
Luna Haawi Palapala Ae Mare
Me ke kihi o ke alanui Moiwahine me Kaaihumanu, kulanakauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. 906 tf
KALE NILEKONA.
KAUKA LAPAAU,
Keena ma ke kihi o Alanui Papu me Hotele
HONOLULU
O na mai o ka Maka,
Pepeiao a me ka Puu,
UA MAKAUKAU OIA MA R LAWELAWE ANA.
966 ly
KO BIHOPA MA
BANAKO MALAMA DALA !
E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei :
Ina hoomae mai ke kanaka hookahi i na dala $300 a emi mai paha, alaila, e uku mana i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona @ ana, ke waihoia ke dala @ i ekolu malama a kea paha. Aohe ukupanee e helu ia no ka kakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.
Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.
Ina i manao ke kanaka e oki i kana dala o poao ke hoike e mai oia ma ka Panako i kona manao oki, i kanakolu @ @ o kona oki ana, a o kana @ kekahi ke laweia mai.
Ma ka la mua o Sepatemaba i kela makahiki a i keia, a hoo@ ai i ke dala, a e haipule ka ukupanee me ke kumupaa onadala i hoo@ no na malama ekolu a kea, a mahuahua ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.
Inaoi uku ka dala @ mamua o $300, alaila, hoohole pa ka olelo.
E wehoia ka Hale Banako i na la hana a pau.
861 tf BISHOP & CO.
MAKEMAKEIA.
UA MAKEMAKE IA NA
ILI BIBI MIKO HOU
--A ME NA--
ILI KAO
E haawiia ke kumukuai kiekie ma ke dala ku@ HUGH MACKAY.
Luna o ka Hale Hana Ili ma Kaholaloa, Honolulu
E kuai ia aku na Huluhipa he nui wale ma ke kumukuai makepono no ke dala kuike.
Honolulu, Feb. 16, 1880. 951 tf
H E A H A !
Eia no. Ua manaolana au e hui me na Makamaka e noho nei maloko o ka Pilikia ma Waimea ma ke Kau Kiure o Novemaba e hiki mai ana.
AUHEA OUKOU NA MAKAMAKA MAI
KAU, KONA,
KOHALA, HAMAKUA,
HILO a me PUNA.
Ina ua Pilikia Oukou no ka Loio ole nana e Wehewehe mai ko Oukou Pilikia, ma ke Oki Mare, a ma kekahi Pilikia e ae, e palapala koke mai ia ʻ u, a Na ʻ u no e kokua ia Oukou me na hihia a pau me ka uku emi no. Ua ike Oukou ia ʻ u ke Keiki o ka Aina ua maa Oukou i ko ʻ u hana mana Aha. Mai kali oukou a hala ka manawa kupono. Na ʻ u na
D.H. HITCHCOCK LOIO,
Hilo, Iune 8, 1880. 968 4m