Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 20, 14 May 1881 — Page 3
| This text was transcribed by: | Jan L Ching |
| This work is dedicated to: | Hula Halau Kawaihoa |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KE KONO AKU NEI O
ALOPALEKA M. MELEKI!
I KA LEHULEHU E KIPA MAI MA
KONA HALE KUAI HOU!
Agena no J@ Mikiua Lima Dujay a me Martello.
|
KEENA o na KAHIKO AAHU!
@ Kuka o na ano apau. @ Ki ka kipi gula me dala i, @ Helu K@ aeie @ kanaka, @ Hu u Kamele
Na Wai hoolau Pahee a pau, Na Pihi me na Kahiko Lol@ Hoonaai, @
@ H@okipa me na Ana Loie Lehua.
|
NA WAIWAI LAKOU aie!
Na Li ina Pakaakau Keokeo a ulaula, Na Uhi Pakaakau a me na Kawale Heini Lima, Na Uhi Pakaaleo Haiahaia Ulaula, Na Lihi@hi Paka nani, Na Uhi Moe Keokeo a Kaiakoa, Na Kihei Pili Fa@, Na Lihilihi @ i @, Na Uhi @ aila Mahalo, Na Pa@ Makika, A@, ke, ke. |
|
NA WAIWAI I HOOLAKO MAU IA. No Na Leue.
@ Ma K@eiS@ holoholo @ Na Kihei S@ papa@ @ Kilika haia @ @ Na La@ Aliiwahine @ Na K@ @ Na K@ B@ @ @ a me na Kihei hulahula Na Kala umauma a me aoao @ a Keokeo a Kalakoa
|
NO NA KAMALII.
Na Palekoki Na Aahu Na Kapa moepo Na Kamaa Na Kakini. Na Kihei Na Lakeke Na Lihilihi papale Na Papale Na Lihilihi ahi peo Na Papale Kapu Na @ ahi peo Na Hainaka |
| NINA EEONIMANA
@ Na Paalole huluhulu kamalii @ Na Papale maoli maikai, @ Na Papale Kapu nani, @ Ma Kuia Aiapaka Keokeo @ Ku@ Keokeo Alapaka @Na @ Keokeo Farani @ | NA KAHIKO NANI!
Na Lihiihi nihoniho, anuuanu, o kela me keia ano o na pale uluna, Na mea i ulana okomoia, Na Lipine o kela me keia ano. Na Kihei Kilika pahee, Na Pua lei pupu lepo naio, Na Buke Kuhikuhi Ana ulana lopi, Lopi E@ huluhulu, Koi humu lopi, Le Keokeo a Kalakoa, &c &c &c. |
| Ke Hoomakaukau Loea Loa Nei Au NO KE KUAI MUA ANA! E Hoea Aku no ka Hoolaha Ma Keia Mua Iho. A.M. MELEKI, Kuea a Barua ma. |
|
$06,00 $6,000
KA WEHE KAOKOA ANA O
NA WAIWAI AIWAIWA O KA NANI
HE NUI WALE!
NA LOLE O NA KANE, MAI NU IOKA, PILADELEPIA
A ME EUROPA MAI!
ME WAIOLU NA KUMUKUAI,
A he Kaulike ka Panai ana.
\@ au i ka lehulehu, e maikaikai mai i kua ia iu Waiwai Nani o Europa me Amerika mai, me ka ninau ole@
a i wai pono ia ma keia kaona. He oi loa aku ka haahaa o ka'u kumukuai, no na @
ia mai oukou. E naue e ikemaka no oukou iho, i ko'u mau Waiwai Maemae he nui @. He manaka @ i ka hela papa aku.
NA LOLE HOU O LOKO MAI MA KE KUAI HOOPAKI!
@ aku nei @ me na Kumukuai. Aohe olelo ana no ka hoikeike wale no @ aku no na kauoha mai a pau.
CHAS. J. FISHEL.
C.O.P. BAZAR
Kihi o na Alanui Papu me Hotele.
JOHN RUSSELL
Loio A He Kokua Ma ke Kanawai.
@
1002yr
D.H.A. KINIAKUA.
@ oia i hana i na ano palapala pili kanawai a @ Palapala Kuai. Hoolimalima, Aelike, Oki mare, @ no ka uku haahaa @ ma ia Hale Kuai me Pulehu, kula apana o @.
992 6@.
JNO LOTA KAULUKOU.
Loia I He Kokua.
Ua @anuanu au e lawelawe i na hihia a pau o ka la a me @ Aha Hookolokolo a pau o keia Au@ . Ke hana i na pulapula a pau e pili ana @ me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolau@ ma Honolulu @ keia manawa. 901@
S.B. DOLE
HE LOIO A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
E @ ke lawelawe i na hihia o kela a me keia ano @ Ahahookolokolo a pau o keia aupuni.
@ me Alanui Papu, maluna ae o ka Halekuai o @. Honolulu, Oahu, Iulai 10, 1880, 971tf
KAKELA A ME HAKI.
U@ aku mana ko oukou mau Loio mai ka pili pu ana @ Keena Kuokoa a i ke Alanui Kaahumanu Helu 15 @ o @ ma.
@ mau mana e lawelawe i na hihia a pau ma @ me ka na mokupuni. E hooko ia na Palapala @ a me ka Moraki me ka eleu. He Luna @ Palapala no hoi o W. R. Kekela. 980tf
CECIL BROWN
Loio A He Kokua Ma Ke Kanawai.
A he Agena no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka @ o Oahu. @ Alanui Kaahumanu, Honolulu H.P.A & c.
ANA KAULIA,
Loio a Kokua ma ke Kanawai.
Ua makaukau ae e lawelawe i ka hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. K@ ina no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i kekahi @. E@ mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka @.
RICHARD F. BICKERTON.
(PEKETONA.)
Loio a he KOKUA me ke KANAWAI!
@ A O NA AHAHOOKOLOKOLO @ Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma @ a ma na Makapuai e ae -
: a makaakaa mau oia i ka hana ana i na Palapala pihi la@ e keia a me ano.
: A hai @ iaia ke @ dala aku ma ka moraki aea ina @ ma ka @ haahaa loa.
: @ me ka hikiwawe a ma ka uku @. @ kana, Hele 23 Alanui @, elua puka @ o aku o ka @.
J. W. M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
No na kanaka a pau imua @ Aha Apana a pau, a me na Aha H@ o na Apana Hookolokolo kaapuni a @o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 11 ma ke Keena ma Molokai no na makahiki elua, a me Apana @ Palapala Kepa no hoi no ia A@. E @ ahe no na @ oukou mau makemake me ka @. @ "Kala@ Home," a i ole ia, ma @ ai.
Ke hoike @ ia i ka lehulehu, ua wehe au i ia'u @ ana he Loio me ka Hui Nakiko @, Molokai, a e @ Oihana ae ka pono e ka lehulehu mai o ae. @ ia'u, e hea mai e kokua i na pilikia p@ Kanawai @ ka maka hala.
BENJ. H. AUSTEN,
Loio A He Kokua Ma Ke Kanawai.
Alanui Kaahumanu, Helu 13. 970tf
JAMES M. MONSARRAT.
(MAUNAKEA)
Loio A He Kokua Ma Ke Kanawai.
IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU o keia Aupuni. E lawelawe ana no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na palapala Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka hoaia dala ana.
A HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
Keena hana helu 9 alanui Kaahumanu.
Jan. 3, 1880, 944lv
J. B. KAOHI.
Loio A Kokua Ma Ke Kanawai.
IMUA o na Aha Hookolokolo a pau ma ka Mokupuni o Hawaii a i mua hoi o na Aha Hoomalu a Apana a pau o keia Aupuni. E loaa no au ma Kohala Akau Hawaii.
9SSly
MAKEMAKEIA.
Ua Makemake Ia Na
ILI BIBI MIKO HOU
A Me Na
ILI KAO
E @ ke kumukuai kiekie ma daka kuike e
HUGH MACKAY,
Luna O Ka Hale Hana JH ma Kaholaloa, Honolulu.
E kuai ia aku na Huluhipa he nui wale ma ke kumukuai makepono no ke dala kuike.
Honolulu, Feb. 16, 1880. 931tf
MAKEMAKEIA.
Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko lakou ma ILI me makou, a e haawi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko kakou Makeke
C. BREWER & CO. (Burua Ma)
Honolulu, Sept 29, 1880. 996tf
WON NIN CHING.
(AKINI.)
Kauka Lapaau,
ALANUI HOTELE, HELU 26.
KE kahea aku nei au i ka lehulehu o ke Kulanakauhale nei a me na Kuaaina, ua makaukau au e kokua aku i ko oukou mau pilikia a pau o na mai o keia a me keia ano. O ka
MAI PUUPUU HEPELA
o laha nei iluna o ka aina, na kamaaina au ia mai ma Kina, oiai owau ke Kauka nana i lapaau ia lakou a loaa ke ola. A pela ka lana o kuu manao e hooia ia no keia mai e laha nei a me na mai e ae ke kipa mai oukou o na makamaka Hawaii e kaana pu me a'u. E loaa no au ma ka halekuai laau o Pee Yau Tong, Helu 26, Alanui Hotele, a i ole e ninau ia Geo. Kim, nana e kuhikuhi ia oukou. 1012lm
MRS. A. M. MELEKI.
MEA HOME LOLE MAIKAI A ME
Na Koloka, Na Holoku ana hou.
104 Alanui Papu, @ & @
Honolulu, @
KALE NILEKONA.
Kauka Lapaau
@ Alanui Papu ma Hotele
Honolulu,
O na mai o ka maka
Pepeiao a me ka Pua
UA MAKAUKAU OIA MA K LAWELAWE ANA. LY
KAUKA EMEKONA.
E loaa o Kauka Emekona ma Kona Keena H@ mai ka Hale Kauka o Dr. Hoffmann, (Kauaka Hopemana) ma ia Helu 24 Alanui Kalepa, mai ka hora 8 a ll o ke kakahiaka, a mai, ka hora 2 a 4 o ke ahiahi.
He ke@ keia o ka aina o Hawaii nei, a na waho oia he mau makahiki ma Na loka a au makaukau i ka pale keiki, a ika lapaau ana i na mea mai @ na mai maoli a me na mai kenui o na ano a pau. Ua akamai oia me na olelo elua. 981@
KAUKA BERODI.
(O KE KULA NUI O KANADA)
Ua makaukau au i ka lapaau ana i na kanaka Hawaii no na ano mai a pau. Ke kahea aku nei au i na poe i loohia i ka mai e hele mai ia'u
KEENA OIHANA
Aia ma Alanui Papu, Helu 129, Mauka iho o ka Hale Kamana o D. Burrous.
996tf
DR. E. H. THACHER.
KAUKA HUKI NIHO.
Aia kona keena hana ma Alanui Papu, helu 104 1-2 maluna. Malaila oia e loaa ai i na poe a pau i loohia ia me na niho eha. E loaa no oia mai ka hora 9 am a hiki i ka hora 5 pm.
Ua loaa hou kekahi mea huki niho, a o ka poe e makemake ana e huki ia ko lakou mau niho eha, e naue ai i keia hale, no ka uku kupono.
Honolulu, Dec. 1, 1880 993ly
E. COOK WEBB, M.E.
Homeopatika.
(Kauka o ka Halemai Homeopatica, ma ka Mokupuni Wards. N.Y.)
KEENA OIHANA.---Helu 60, Alanui Papu. Makaukau mau e lawelawe i na pilikia mai o na wahine a me na kamalii.
HORA HANA --- Mai kakahiaka a hora 10 am -- 2 a i ka 4 pm.
967 4m
OLELO HOOLAHA
UA loaa ia'u kekahi Lio helehewa ma Grove Ranch Plant, o kona ano, he lio kane hulupala, kino keokeo ma ka lae, he keokeo iki ma ke kapuai o hope a me mua, ma ka aoao akau, hao kuni U uha akau. Nolaila, e kii koke mai ka mea nona keia lio, me ka hoihoi pu mai i ko'u mau luhi no ka malama ana, ina e kii ole mai a hala na la he 15 mai keia la aku, lilo loa ia'u keia lio, a e loaa no au ma Paholei. KAHALEANU.
Paholei, Maui, Apr. 16, 1881. 1012 4@
KA MOANI ONAONA.
A ME KA PUIA MAU O
HOPEMANA I KE ALA!
Eia me a'u i keia wa na
Wai-ala Moani hou loa,
Nu Aila Lauoho Pahee maikai,
NA BALAKI a me na KEHI LAU OHO
o kela a me keia ano.
Na Laau Papaau o kela a me keia ano,
Na Kope holoi ili aala auau,
Na Kopa hoopau puupuu o kanaka a me na holoholona.
Na omole waiu hanai keiki a me na omo waiu.
Na Paakai naha maikai a me na Hahano.
E loaa no keia mau mea no ke Kumukuai Emi loa ma ka Hale Kauka o.
HOPEMANA.
Ma Alanui Kalepa, ma nae iho o ka Baneko o Bihopa ma.
987 6m
KALE KULIKA.
LUNA HOOIAIO PALAPALA KUAI,
Molaki, a me na palapala oia ano.
LUNA HOOIAIO PALAPALA
Aelike mawaena o na Haku me na Kauwa.
Luna Haawi Palapala Ae Mare
Ma ke kihi o ke Alanui Moiwahine ne Kaai humanu, kulanakauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina. 906tf
He Nui Anei Kou Makemake i na
Mekini Humuhumu Lole?
Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai
-o-
KAKELA A ME KUKE.
A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ana
MEKINI a WHEELER a me WILSON
mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi
Na MEKINI a SINGER,
ma ke $50 pakahi, me ke ano,
MEKINI a WILCOX me GIBBS
ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.
1 mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makainaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou hoi. 628tf
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
-- O KA --
MOKUMANU HAWAII
"LIKELIKE"
Kapena King.
| Poalua, Aperila, 3 | hora 5 pm | Kaapuni ia Hawaii |
| Poalua, Aperila, 12 | hora 5 pm | Hilo |
| Poalua, Aperila, 19 | hora 5 pm | Kaapuni ia Hawaii |
| Poalua, Aperila, 26 | hora 5 pm | Hilo |
| Poalua, Mei 3 hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii |
|
|
| Poalua, Mei 10 hora 5 pm Hilo |
|
|
| Poalua, Mei 17 hora 5 pm Kaapuni ia Hawaii |
|
|
| Poalua, Mei 24 | hora 5 pm | Hilo |
| Poalua, Mei 31 | hora 5 pm | Kaapuni ia Hawaii |
| Poalua, Iune 7 | hora 5 pm | Hilo |
| Poalua, Iune 14 | hora 5 pm | Kaapuni ia Hawaii |
| Poalua, Iune 21 | hora 5 pm | Hilo |
| Poalua, Iune 28 | hora 5 pm | Kaapuni ia Hawaii |
AOLE AIE NO NA UKU OHUA!
Ke hookeia aku nei ka aie no ka uku ohua, a ke hoikeia aku nei i ke akea, ina he maia puiki, ukana o poole hooili ko lakou, e pono e hea @ ia me ka moakaka lea. Aole no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a poole i hoailona ole la ke ole e kakou@a ka loaa ana mai.
HE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a paa o na makamaka, e pono e uku mau ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemake ia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na poole, lio, pipi, a me ka hoki.
E Hoailona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.
O ka ike no lakou ua ukana o keia ano, e poae e hoailona ia me ka @kaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ke kua ana mai o ka poe no lakou keia mau waiwai.
O na keina no na pilikia a me na poho, e p@ e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e aeia @ hookele kaa, na keiki a me na mea like e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale me a pau @ Ohua @pakeke i ka lele.
No ke ake nui e hoopomaikai ka la lehulehu kaahele, ua @ na @ e Likelike i ka Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e like me maluna.
Ma Ka Hale Oihana e loaa'i na Palapala.
Aole Kaena o hope e lila, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a paoho paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka aku ukana i ka wa e @ aku ai. WAILA MA.
NUHOU o ko na AINA e.
Ia loaa ia makou ka pahola ana aku i na mea hou hope loa mai, o kela a me keia wahi, no ko makou mau musani hoai o ke "Kilohina Pookela o ka Lahui o Hawaii."
AMERIKA.
He mau haneri o na pake holoi lole a oi akui hooneoneo ae i kahi kauhale o lerese a mehameha, a ke pinai aku nei lakou iloko o kekulanakauhale o Nu loka me ka hookahua ana iho hoi ma ko laila mau hale holo@ole.
Ua olelo ae ka nupepa Manawa, ua hoike ae la Peresidena o na Moremona ma Loko Paakai, o ko lakou nui a lehulehu, oia kekahi @na pohaku kumu o ke kihi o ka ekalesia Moremona oiaio, aole loa e hiki ke mahae ia ae lakou mai kekahi ae ma ke kumu i manao ia.
BERITANIA.
O ka huina o ke gula e waiho nei maloko o na Baneko o Enelani i keia wa, oa oi aku ia i ko na makahiki i hala, oia hoi he $27,500,900.
Oi@i kekahi poe maikai he umi a oi aku e lawe ana i kekahi poe lawehala no ka hoomalu, ua kue ia mai la lakou e kekahi poe wahine he 20 ka nui ma ka hailuku ana ia lakou me na pohaku a me na laau, a ua nui na maikai i hoeha ia.
Ua haalele aku na koa Beritania i ko lakou hookahua ana ma Kanadaha.
RUSIA.
Ua wawa wale ia, ua loaa aku i ka Emepera hou kekahi kuahaua i pai ia, mai na komite aku o ka poe hoala kipi, o ka la 22 o Maraki, e hoike ana e kapae ia na mea kaua, i wahi e holo mihi aku ai na kipi.
Ua hopu ia e na luna hakilo o ke aupuni, kekahi kanaka opiopio, i loaa aku ma kona kino he mau palapala lehulehu wale na ka poe kipi, me ka pu a me ke pahi.
Ua olelo ia ae, e hoopakele ia no ke ola o kekahi poe kipi e ka Emepera hou, ina lakou e noi oiaio aku iaia no kona huikala'na mai ia lakou.
Ma ka la 15 o Aperila i hala, ua lawe ia na kipi a pau i komo iloko o ka powa ana i ke ola o ka Emepera e make iluna o ka amana ma ka hora 10 oia kakahiaka. I ka wa i li ia ai o kekahi o lakou, he elua moku ana o kona kaula li, a ma ka hope o kona kau ia ana i ka amana, ua make iho la oia. Ua hoike ia aku he noi na keia mea hookahi, mamua o kona kau ia ana i ka amana i ka Emepera hou, a me kahi mea e iho, no ka hoo-aui ana ae i ko laua hoopai, aka, ua pane mai la ka Emepera i ka mea nana i hoike aku. "E hooko ia ana kauoha a ka Aha."
Ua lawe ia ka poe kipi mai kekahi pakaua @ i kahi o ka amana, e kekahi poe koa lio Kosaka a me ka mahele koa hele wawae me na pila a me pahu e kani ana. Ua hoopuni ae na puali koa a pau o Peteroboro i ke kahua o ka amana e li ia ai na kipi, a mahope o na lawelawe ana a ke kahuna, ua ike ia ko lakou kupaa me ka wiwo ole, koe wale no o Russakoff ka mea i maule i ke kokoke ana o kona upena. Ua lehulehu na makaikai i akoakoa mai e ike maka i ke kau ia ana o na kipi! ma ka amana, aole haunaele i ala mai, ua maluhia loa.
He mau tausani kanaka i maalo ae i ka po i kahi i kau ia ai na kipi no ka makaikai pono ana ia wahi.
Ua lawe ia na kipi ma na kaa elua mai ka pa kaua ae, me ko lakou kua e haliu ana i na lio kauo kaa, a o ke alo ihope me na lima i hikii ia i kekahi pauku laau a hoopaa ia mai i ka umauma, me na huaolelo moakaka i kakau ia. "Ka poe ana i pepehi ka Emepera. Mahope iho o ko lakou kau ia ana ma ka amana no 20 minute, ua hookuu ia na kino make ilalo, a lawe ia e kanu mawaho o ke kulanakauhale mau kekahi ilina.
KA MOKUPUNI O SIO.
O ka nui o na kanaka ma keia mokupuni he 70,000, a mawaena o eono a me ehiku tasani kanaka i make mamuli o ka hoohiolo ia ana on na kauhale e ke olai. O na moku kaua o kela a me keia aupuni e ku ana ma ke awa, ke komo pu nei lakou iloko o na kokua ikaika ana me na poo aupuni, no ka huli ana i ka poe make. Ma kahi o ke 30,000 poe i hoonele ia i na home ole, a he mau tausani i hoehaia.
E hoike ana kekahi mea kakau mai Sio ae, o ka nanaina o ke kulanakauhale, me he mea la, ua ki poka ia me ka hahana, ka muu mokaki o na hale ma keia a me keia wahi, me na olulo i maopopo ole ka nui i uhi paa oa malalo o na hale; o ke koena o na hale e ku ana, ua hoonakaka ia me na kaupaku ole, a e aneane ana e hiolo. O ka nui o na hale iloko o ke kulanakauhale ua poina loa.
Ua hoomaka ke olai mua e hoonaue i ka aina ma ka la 10 o Aperila, he Sabati ia, ma ka hora 10:30; ia wa ua lohe ia ka paapaaina o ka hiolo ana o na hale ma o a maanei o ke kulanakauhale; a auhee aku la na kanaka mai oa ipuka hale aku me ka holo ana ma na alanui ololi a i na wahi akea, i pakele ai mai ka pepe ana i na kaupaku hale e haule ana i ka honua. I ka mao ana o ke olai mua, aole i huliu, ua hoonaueue hou ae ia ke olai me ka ikaika a ka launa ole, a na keia olai hope i ulupa iho i ke koena o na hale i helelei ole; ua hoomau ia ka opaipai ana o ka honua mai ia po a hiki i ke ao ana, me ka lohe ia aku o na kani uina ana i kekahi wa me ka halulu nui a me ka weliweli.
Maloko o kekahi pakaua kahiko, he 400 mau hale ka nui no ka poe Iudaio Muselemana; ua oi aku ka poino ma ia wahi i ko kekahi mau wahi e ae o ke kulanakauhale. O ka honua ma keia wahi, ua emi iho la ilalo a ale pu aku ia i na hale maluna iho me na haneri ola i make. Ua hoomaopopoia ma kekahi hale ma keia wahi, he 30 wahine Muselemana, aole hookahi o lakou i pakele i keia emi ana o ka honua. O ka aoao hema o ka mokupuni, kai oi loa aku o ka poino i ko ke kulanakauhale.
EO! EO!
Ke kauleo hou aku nei makou i na makamaka a pau loa. Mai palaka oukou. Ano ka wa, e O na mea a pau i makaukau ole mamua. O ka O wale no ka mea e pakele ae ke kanaka i ka wa e laha ai ka Mai Puupuu Hepela. O ke kumu i poino nui ai kahi poe, no ka O ole ia, a no ka pono ole paha o ka O. E wiki, e O ano, a hala na la ewalu, e hele e hoikeike hou i ke Kauka, i keia ka pono. O ka lohe ke ola.
NUHOU KULOKO.
Ua mare ia e Paleka o H.H. Kila a me Lukia ma ka la 9 iho nei o keia mahina. No Waikiki laua.
I keia po Poaono, he auau kai lawaia ka kekahi mau Kama Aliiwahine ma na aekai o Waikiki.
I ka po Poalua me ka Poaha nei i hoolaukanaka hou ia ae ai ka Ema Kuea e ka lehulehu, i hoonanea ia e ka leo o ka poe puhi ohe no ka olioli po mahina.
O ka ekolu keia o na pule o ka noho paa ana mai aka wela ikiki hahana i ke kulanakauhale nei.
He puali keaka lio kai kaalo mai ma o kakou nei a hala loa aku la no Kaleponi, maluna mai o ka mokuahi o ka hema i ka Poakahi iho nei.
Ke hoea mai nei ke kau o na hala kahiki a o ka nui mai koe i ka lima o ko kakou poe kalepa huaai. He hua mua o keia ano huaai ke pakaukau ia nei ia keia mau la.
Ua hoi aku ke kumu o ke kula hanai o Hilo, Rev. W. B. Oleson a me kana mau keiki ekolu, a me kekahi mau lede, no ka aina hanau mai Hilo aku, maluna o ka moku Rosario.
Ua lawe ia mai ka lohe ia makou, e hoonoa ia ana ka hoomalu no ka mai e laha nei, ke hoea a loaa hou ole aku he mau mai hou iloko o keia mau la.
O ka hihia o Polua i waiho ia ma ka lima o na komite niele, a i, noonoo ia e ka Aha Kukamalu i ka pule i hala, ua hooholo ia ka ahewa ana iaia no ke karaima ana i hana ai.
I kela pule aku nei, ua nele ke kulanakauhale i ka uala kahiki ole, a i ke ku ana mai a o ka mokuahi o ka hema, ua hoopau ia ka hune nele uala.
Aole i ae ka mokuahi o ka hema i kekahi ohua e lawe aku i Kaleponi, no ka ike ia'na he lepela kona, a he haneri a io ohua o mua, i haalele ia e ia no ka hopohopo ia no ka mai hepela.
Ua piha kui ka hale kula hou i kukulu ia ma Paia, Maui, e ka Papa Hoonaauao me na haumana, nona ka huina he haneri a oi aku.
O na ohua o hope a ka mokuahi i lawe aku o kakou nei, ka wahine a ke Kuhina Kalaiaina, Demona wahine, Wilimana me ke kaikamahine. ka loio Davidson, Hugh McIntyre me kana wahine, a me ka Mekia Malapolena.
O na poe lawe pepa a pau a Malaihi, oiai lakou e noho ana ma Kawa, a aole ilaila i keia wa, ke kau leo ia aku nei e kii mai i ko lakou pepa ma ke keena nei.
Ke pakaukau ia mai nei oa hua manako i oo mua i keia wa no ka umi hua a oi aku i ka hapaha; o ka nui mai koe, he kaa o kou no ia kumukuai hookahi.
Ke unihi aku nei ka mai hepela iaia iho iloko o keia mau la, i kona komo hele ana aku ma na ipuka hale o ke kulanakauhale nei, a me na kuaaina. Mai ka Poalua a po ka Poaha, aole mai i hoea ae imua o na kilo.
I kela pule aku nei, ua loaa aku la i ka luna makai eleu Mr. Kauohilo o Koolauloa ae nei, kekahi poe puhi waiona ma na nahele hihipea oia mau pali, a ua pau nui i ke kapi paakai ia.
Eia ke iini ikaika nei o Holoua makai i ka pake kolohe i palemo aku ai mai ka Halewai aku malalo o kana malama ana, a ina e loaa ana iaia, e o-u hou ae no paha ia Huna o ke kulana ona i kailele ia ae nei.
Ma ka hoolaha a na komile o ka la 11 o lune ae nei, aole i ae ia ka poe i hookomo ole i ko lakou mau lio me ka hoike mua ole ana ae i ka Puuku, ia C E Williams, e kakele wale i ko lakou mau lio ma ke kahua heihei, koe wale no ka poe i loaa no hoapono ia ana e ke komite hoomakaukau hana o ka la.
O ka luhi kanu laau a na Lani Ah@ a pau a kakou a me ka lehulehu i kokua pu iluna o Puowaina, ua hauoli makou i ka hoike aku, ua halaoa ka ulu ana o na laau ma ia wahi, a ua uliuli maikai ia kula panoa, e lilo aku ana ponaho i kihapai waokele kamahao nana manu e hekau ai.
Ua pau ae nei ka hoomalu ia ana o ke kula kihunapule, aole mai i hoea hou ae iwaena o lakou.
Ua pau ae na Pua A@ ma ka Hina o Kawaiahao i ka Poalua iho nei, a lawelawe lima pu me ka lehulehu ma ka waele ana i na nahele o ka poe moe lepo oia Hina makua: i ka Poaha nei i komo pu mai ai na paahao e kokua pu i ka hoomaemae ana.
Ka waiho nei ka makua L. La@na i ka nawaliwali i keia wa, aole i maopopo kona pohala a hala he mau la hou iaia, ua hoouna ia aku mai Honolulu aku nei kekahi mau kokua e maha iki ai oia, aka, aole i maopopo loa ka pono.
Ke puka aku nei ka hoolaha a ki Papa Hooniauao i keia la, e kahea ana i na kula a pau o ke kulanakauhale nei, e hoomaka i ke kula ana i keia Paakalu ae, oia ka la IS o keia malama.
He mau leta na na keiki a kakou i ko na aina e, i kakau mai nei i kekahi poe o kakou e hoinoino loa ana me oa olelo ikaika i na misionari i a no ke kowa ole o keia pule e puka ai ua waihoia a keia pule ae hoea aku.
He mau puupuu kai halak@ na maka o kekahi kamahele ma ke ala iho o ke Keena Pai o ka nupepa Kalepa i keia mau la iho nei, mawaena e kekahi wahi poupou ili puakea me kekahi o kona hoa, aka, aole he makai malaila.
O ka poe a pau e manao ana e O ia lakou a hele ae ma kuu helekuai ma Alanui Moiwahine, a malaila au e loaa ai, a ina aole malaila, ma kahi paha a lakou i manao ai he kupono. E hele mai na poe a pau.
H. Walakahauki.
E holo hou ana o Keo Kaaka no Waikiki kai no ka e ana i ko laila poe, i ka la apopo hora eha o ka auina la. E pono e akoakoa ae na makua me na keiki ma ko laila hale pule. Mai poina a mai palaka. O ka wa kupono keia.
O na hinai a na pake wale no ka mea nui e ike ia nei o na ipu ala, e kalewa hele nei ma ke kulanakauhale, auhea la na Hawaii kana ipo mikomiko o Makiki i na kau i hala? Na ka malihini e hoolawa nei i ke kulanakauhale me keia mau hua momona o ka honua. Ua lohe ia, mai ka p@ mai o Akau ma Pawaa keia mau ipu ala e lawe ia mai nei.
Ua hoike ia mai ia makou, i ka make ana o ke kane a kekahi wahine, ua hopohopo ka ohana nona, no ka pilikia kaumaha o kona manao i kana kane a lele ka oili, aka, eia ka he mau hana hookamani wale no ka ia a ua wahine la, oiai, he mau la pokole mai mahope, ua lilo aku la oia i ka ulaia. Hilahila ole kela wahine i kana mau hana, a e hoolaha ia no a pono.
Ua ninau makou a ua imi no ka oiaio o ka olelo e hoolaha ia nei, e hookaulana leo nui nei, ua huna ia ka ka mai hepela ma ka pa o Manuia, ma Waiahao, a aohe i maopopo ka oiaio o ia mea. He mau ohana maemae ka i ike ia iloko oia pa; o ko lakou noho ana oa ka i ka na ia io, he poe maluna pono i na rula o ka noho ana, a ua o ia lakou a pau. O kahi i loaa ai ka mai ia Keawe, ka wahine opiopio i poino maloko o @ pa, aole i maopopo. O na hoolaha e olelo ana aohe malama pono ia o Keawe e kona poe, aohe oiaio, ua malama pono ia oia me ke aloha a hiki i kona hopena.
Waimaka walohia.--Ua haalele m@ keia ola ana o Mr. Puhiki k., konohiki o na aina o ke lii ma Manoa, na ka na wa@ a loaa iaia, ua hanau ia oia mainui o ka mai Okuu, mai ia wa mai ahiki i kona make ana 85 ka nui o kana mau makahiki, ua @ ho mau oia imua o ke aio o na Hiku L@la, malalo o ka lakou mau nana a hiki @na kuu ana o kona l@, he kanaka hea@ lokomaikai, ahonui, he makamaka no hoi no ia aina makamaka ole.
Mr. M. Wahinepio.
Peleula, Mei 10, 1881.
Ma ka la 22 o Aperila 1881, oa moku @ manamana lima o Keoni Punahawai, H@ i ke giana pauda. Ma ke kakahiaka oia la ua holo aku ua Keoni nei me kona mau @ahui lawaia makai o Keaukaha, a ma kahi i kapa ia o Milo, malaila oia i hana ai i kahi owili pauda e like me ka hana a ka poe i mau ia hana, a kuai i ke ahi me ka manao @ae, aole i a ka uwiki, iaia nae e paa ana ma kona lima akau, o ka manawa iho ia no ia i kani ai ka pu, a lele ana @ manamana i kahi e, haule aku la ua Keoni nei iloko o ke kai, a na kona mau hoa lawaia i kokua iaia, ua loaa iaia ka mainoino, a ke waiho nei oia me ka pilikia. Ma ka ike a ke Kauka e oluolu ana no.
He mea kupono ole i ka maemae o ke alanui a me ka poe koele wawae, ka hoi@ loihi ia ana o na puu opala ma hai o ke ala me ka e hauna a polopolona o na manu make a me ka wai hauna la i hoolua ia ma keia mau puu opala. O ke alanui Kalepa mai ke poo mai o ka Hale Mele Hou a hoea i ke alanui Alakea a hoea loa mai ilalo, ua ike mau ia keia mau ahua opala ma ia wahi me na wai hauna, mai na pa mai o kela a me keia aoao oia alanui. He mea pono i ka Papa Ola e nana i keia a ao aku i keia mau pa ma ia wahi, mai, hoomuu i ni mea polopolona ma kapa o ke alanui. Ke kamailio nei makou i keia, aole no keia poe wale no ma ia wahi, aka, no na pa a pau loa e ike ana i keia maloko o ke kulanakauhale nei.