Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 19, 13 May 1882 — Page 3
| This text was transcribed by: | Kerri |
| This work is dedicated to: | no na kupuna |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KU MAI
Ka Mokuahi "Anjer Head."
$36,000 $36,000
Ma ke ku ana mai o keia mokuahi, ua loaa mai ia'u
HE MAU WAIWAI AAHU HOU.
Mai Nu Ioka. Kapalakiko, a mai Ladana mai ma Panama ae.
NO LOLE AAHU WAHINE NANI LOA O NA ANO A PAU.
Na Kilika, Veleveta, na Lole Hinuhinu Pakika, na Kinohinohi Lole, Na Papa Aniani Hoonani, o na waihooluu like ole, a me na mea a pau e nani ai ke kilohi ana'ku a ka maka.
Ua lawe ia mai keia mau waiwai, a i wae noiau ia hoi e MISS SACHS, kaikaina o MRS. A. M. MELEKI, nana i kuai no ka hoolawa ana i na makemake a pau o na Lede o keia Paeaina.
---A MAI KA---
HUI INTERNATIONAL HOAHU AAHU KAULANA MAI,
Ua lao lao pu mai he mau Aahu piha a nani a paa no hoi no na Kanakamakua, na Opio me na Kamalii. He Helu Ekahi keia no na
Kumukuai Haahaa a Waipahe loa!
A i laweia mai no ka hoolawa ana i na anoi o ka poe a pau o keia Paemoku.
Ke hoike pu aku nei ka mea nona ka inoa malalo, ua hoolaula hou ia ae na Mahele o kona Halekuai, ma ka hoolawa piha pono ana i na Kamaa-Buti, na Kamaa Haahaa, na Kamaa Kiekie, na Li-kakini, &c., &c, o na ano hou loa a nani no hoi; no na Lede, na Keonimana na Opio Nohea o na aoao elua, a me na Kamaiki a kakou.
Na Paikini Hou! He ano Kamaa Hou Loa, a he Nuhou, he oluolu a he nani Kaukaiwa kona hiona, e molio pono ia ai a "Kau ka Nuku o ka Manu i ka Pua Lehua," no na laa o ka aoao Palupalu, oia no ke
KAMAA ILIAHI LEO LE'A.
E PONO E HOAO NA LEDE!!
Ua weheia keia mau waiwai a pau, a ua makaukau na Kupokako akahai a oluolu e hoikeike aku i ka poe a pau e makemake ana e ike.
A. M. MELLIS, MELEKI.
Hale Hoahu Aahu o Honolulu. 104 Alanui Papu, Huina o Burua. Apr.12--tf
E NANA I KA HU HOU MAIKAI.
MA KA HALEKUAI O
CHARLES J. FISHEL!
KIHI O NA ALAN@I PAPU ME HOTELE.
Me he Haawi Wale la ka ano
NO KEIA MAU LA AKU HE KANAKOLU.
E Kuai Hoopakika aku ana Au i na Lole Maikai a pau o Ko'u Halekuai, oia hoi:
Na LOLE KOMO,
Na KAMAA BUTI,
Na KAMAA MAOLI,
Na PAPALE,
Na PAPALE KAPU,
A pela aku.
MA NA KUMUKUAI MAKEPONO LOA.
EI AE NO HOI KE LAWEIA MAI NEI I KA MOANA MAI NU IOKA MAI,
He 37 Pahu Lole,
A e holo aku ana no hoi au i Amerika i keia mokuahi aku, e kuai ai i
Na Lole Hou Maikai Loa!
Nolaila ka mea e kuai awiwiia nei @ e ka manao ole ia o na lilo.
i kaawale ai he wahi no
Na Lole Hou Maikai Loa!
A NO KO OUKOU WA E HELE MAI AI E KUAI.
E HELE MAI HOOKAHI, A E HELE MAI NO A PAU,
CHARLES J. FISHEL,
1064 TF Kihi o na Alaani Papu a me Hotele.
NU HOU NU HOU.
NA WAIWAI HOU LOA,
NA PAIKINI O KEIA AU,
E Loaa no ma ka Halekuai o
DILINAHAMA MA!
MA ALANUI PAPU,
OIA NA WAIWAI MALALO IHO NEI;
Na Palau, Kaa Hilapalala, Kopala, Piki, Oo, Koi, Koilipi. Na Hamare Kamana o na ano a pau, Na Mea hana a na Kamana, Poe Hamo Puna, na Amara a me na mea hana o ka Poe Akeakamai a pau.
Pena, Aila, Vaniki a me na Palaki, Pauda, Poka a me na Kukaepele, Palaki hamo Puna. Pulumi, Pakeke, Kapu Holoi Lole a me na Papa Holoi Lole, na Ipu.ti, na Pa Palai. Na Makau Lawaia. na Aho Lawaia o na ano a pau, na Kaula o na ano a pau, na Pahi, O, a me na Puna,
A HE NUI AKU NO NA MEA I KOE,
I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA I NA HALE.
I hiki ole ia makou ke huai pau aku, aka, no oukou no e hele mai a e hoonuu iho. O keia maluna ae, e loaa no ma ka Halehuai o
DILINAHAMA MA,
1036 3ms Ma ka Helu 37. Alanui Papu.
KALE KULIKA,
Luna Hooiaie Palapala kuai,
MOLAKI A ME NA PALAPALA OIA ANO.
Luaa Hooiaio Palapala Aelike mawaena
O na Kelu a me na Kaewa.
Luna Haawi Palapala Mare.
Ma ke kihi o ke Alanui Moiwahine me Kaah@ kulana
ka@hale o Honolulu, ke Kawaii P@ @ @ tf
MAKEMAKEIA.
Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko lakou mau ILI me makou, a e haawi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko kakou Makeke
C BREWER & CO. (Burua Ma.)
KA MOOLELO O KE KAU
AHAOLELO
KAU KANAWAI
---O KA---
A. D. 1882.
La hana 6, Mei 5, 1882.
Halawai ka hale e like me ka mau.
Na Paiapala Hoopii.
Na Kamake@e o Makawao he palapala hoop@ e noi ana e hoopania na Kauka Aupuni kahiko, a o Kaka Pi@a wale no ke kauka.
Na Mahoe mai Waialua mai he pilapila hoopa e @na e hoonoho ke Aupuni i mau Kula Ohana ma na moku puni a pau; haawiia i ke ko@te noonaauao.
Na Kauila o Puna he palapala hoopii e noi ana e hoonoa ia i mau kauka; haawiia i ke komite malama ola.
Na Kauila mai Puna mai he palapala hoopii e noi ana e hoonoa i ka auhau lio. Hool@ mai o Nawahi, a ua waihoia a @oono@pa me ka bila kanawai e lawe ia mai ana no ka hoemi ana i kekahi mau auhau.
Na Gardner o Hana he palapala hoopii e noi ana e hookuu ia na paahana Hawaii malalo o na aelike e hoomaha ma ka hora 12 aku o ka Poaono. Haawiia i ke komite hookolokolo.
Na Kamakele o Makawao he palapala hoopii e noi ana e hoonoa ia ka rama i kanaka Hawaii, Haawiia i ke komite hookolokolo.
Na Kauila o Puna he palapala hoopii e noi ana i lawe leta mai Hilo a Olaa Puna Hawaii. Haawiia i ke komite o na hana hou.
Na Kamakele he palapala hoopii e noi ana e hoonohoia na Mai Lepera ma na apana koho a na lakou e kukulu i mau Halemai no lakou. Haawiia i ke komite malama ola.
Na Olelo Hooholo.
Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, ua kapae ia na rula a heluhelu mai oia no ka wa mua i ka bila kanawai e hookaawale ana i na lilo o keia Kau Ahaolelo M.H. 1882 i $20, 000; hoololi mai o Kalu@ i $25,000, hooholoia. Kauoha@a ka bila e kakau poepoe a heluhelu akolu i ka la apopo.
Na Aholo he olelo hooholo e kauoha ana i ka makai o ka hale e hoolako mai i na hoa a pau i na nupepa puka hebedoma o keia kulanakauhale; hooholoia.
Na Richardson he olelo hooholo e noi ana e hookaawaleia ma ka bila haawina i 1,500 no na alanui hele wawae ma ka aoao o na alanui nui apana o Wailuku. Waihoia a noonoo pu mk ka bila haawina.
Na Brown he olelo hooholo e noi ana i 3,000 no ka eli ana i luawai eli ma Makua Waianae. Waihoia a n@ pu me ka bila haawina.
Na Mahoe he hoolaha kanawai e lawe mai ana ia i kanawai e hooluli ai i ka Pauku 1074 o ke Kanawai Kivila.
Na Nahinu he olelo hooholo e noi ana i 2,000 dalo no ka uwapo o Hookena me ka Hale Kukui, a i 2,000 dala no na alanui o ia apana. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Haupu he olelo hooholo e noi ana i 5000 dala no ka uwapo o Kaipalaoa Hilo. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Kaunamano he olelo hooholo e noi ana i 20,000 dala no ka hoomoe me ka hana ana i alanui kaamahu ma ka apana o Kohala. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Brown he olelo hooholo e noi ana i 4,000 dala no ka hana i uwapo ma Waimalu Ewa Oahu. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Aiwohi ke olelo hooholo e noi ana i 10,000 dala no na alanui a me na alahaka o Kohala Akau. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Aiwohi he olelo hooholo e noi ana i 6,000 dala no na alanui me na alahaka o Kohala Hema. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Nakookoo he olelo hooholo e noi ana i 1,000 dala no ke alahaka o Waikapu Maui. Waihoia a noonoo pu me k abila haawina.
Na Kaluhi he olelo hooholo e noi ana i 1,000 dala no ka hale hookolokolo me halepaahao ma Koolauloa Oahu. Waihoia a noonoo pu me ke bila haawina.
Na Gardner he olelo hooholo e noi ana i 6,000 dala no ke awa me Muolea Hana. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Kalua he olelo hooholo e noi ana i 30,000 dala no ka hana hou ana i ke alanui pali o Aalaloloa ma kahakai. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Pahia he olelo hooholo e noi ana i 20,000 dala no ke kukulu ana i Kula Ao Kanawai no na kanaka Hawaii. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Kauila he olelo hooholo e noi ana i 5,000 dala no ka hana ana i palekai no Pohoiki Puna. Waihoia a noonoo pu me k abila haawina.
Na Palohau he olelo hooholo e lawe mai ana ia i kanawai e hoololi ai i ka Pauku 1 Mokuna 34 o ke Kanawai Karaima.
Na Pahia he olelo hoolaha e lawe mai ana ia he kanawai e hoohoihoi ai i na kanaka Hawaii ma ka oihana kelepa.
Na Kaunamauo he olelo hoolaha e lawe mai ana ia he hoaloli kanawai i ka Pauku 287 o ke Kanawai Kivila.
Na Nakaleka he olelo hooholo e noi ana i 6,000 dala no ka a@ap o Halawa, a me ke alanui mai Halawa a ka pali o Halaupapa.
Na Aiwohi he olelo hoolaha e lawe mai ana ia i kanawai e hoololi ai i ka Pauku 892.
Na Kupihea he olelo hooholo e nui ana i 500 dala no ka hana hou ana i ka hale hookolokolo ma Pakoo, Molokai. Waihou a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Gardner he olelo hooholo e noi ana i 3,000 no ka hana hou ana i ke alanui mai Ulaino a i Oopaola. Waihoia a noonoo pu me ke bila haawina.
Na Hana o ka La.
Ma ke noi, ua hapaia na hana o ka la.
Heluhelu alua ia ka bila kanawai e hoomana ana i ke Awa o Mahukona i awa kumoku no na aina e, a kauohaia e kakau poepoe a heluhelu akolu i ka Poakahi.
Me ke noi na hoopanoe ka hale apopo hora 10.
Hoopanee ka hale.
La hana 7, Mei 6, 1881.
Halawai ka Hale e like me ka mau.
Noi o Aholo a ua hapai ka hale i ka noonoo ana i ka olelo hooholo e pili ana i na nupepa a pakui mai la oia i keia mau nupepa ma ua olelo hooholo la: Ka Nupepa kuokoa, ke Daily Advertiser, Saturday Press; a ua hooholo loa ia.
Na Palapala Hoopu.
Na Kamakele o Makawao he palapala hoopii e noi mai ana e @e aku ke Aupuni i ka Aie Umi Miliona. Ua haawiia i ke komite waiwai.
Na Gardner o Hana he palapala hoopii e noi mai ana e hoole aku ke Aupuni i ka A@e Umi Miliona, Waihoia i ke komite waiwai.
Na Olelo Hooholo.
Na Gibson he olelo hooholo e kauoha ana e haawiia ka mana i ke Kuhina Waiwai e laweia mailoko ae o na dala i hookaawaleia no na lilo o keia Kau Ahaolelo i hikiaku ka nui i ko 500 dala i mea e hoolimalima aku ai i ka poe akamai e kokua pu me na Komite Buke Helu no ka imi a me ka nana ana i na Buke Aupuni. Mahope o ka waiho ana o ka olelo hooholo imua o ka hale, ua kamailio loloiahili mai ka Luna nana ka olelo hooholo.
Ua kamailio pokole mai ke Kuhina Kalaiaina ma ka aoao o ke Aupuni i kona hauoli nui no ke kokua ana i keia olelo hooholo no ka makaikai ana i ka hana a na Kuhina.
Kamailio mai ke 'lii Bishop ma ke ano he mea makehewa paha ka manao ana e hoolimalima aku no ka mea, maha paha o like no ka hana a keia mea e hoolimalima ia aku ana me ka hana a kela mea i hoolimalima ia ai e keia komite i kela kau aku nei; ua ka@ keia hale no kela mea no ka wa loihi, a i ka hoike ana mai, ua hapuku wale mai no kela mea i hoolimalima ia i kela me keia puu huahelu a ua ikeia no ka hewa. Kamailio pu mai o Pilipo, Palohau, no ke kue i ka olelo hooholo. Ma ke noi ua hooholo loa ia ka olelo hooholo.
Hoolaha mai ke Kuhina Waiwai e lawe mai ana ia i ka Bila kanawai i kapaia ka Bila Haawina. 2 ke Kanawai Aubau. 3
Hoolaha mai ke 'lii Bishop e lawe mai ana ia i ke kanawai e hoololi ai i na Pauku 255, 256 o ke Kanawai Kivila.
Kapaeia na rula a heluhelu mai o Kaulukou Lunahoomalu o ke komite hookolokolo i ka lakou hoike no ka palapala hoopii mai Molokai mai e noi ana e hoonoa ia ke koho ana i na Mea Hanohano Kupihea me Nakaleka. Ua noonoo nui nui ko oukou komite i keia palapala hoopii malalo o na kumu lehulehu, a ua hoole i ka pono oia palapala hoopii kumu, a ke noi aku nei, aole e hoonea i ke koho ia ana o na Mea Hanohano mai Molokai mai A@noia ka hoike a ke komite.
Na Kauai he olelo hooholo e noi ana e hookaawaleia iloko o ka bila haawina i 15,000 no ke kukulu ana i hale hao Oihana Aupuni no ka mokupuni o Kauai i ole ai e pau i ke ahi.
Kapaeia na rula a heluhelu mai ke 'lii Kamika no ka wa mua i ka bila kanawai ana i hoolaha mua ai, oia hoi, he kanawai e hoopau ai i ke kanawai e pili ana i na Palapala Ae holo.
N@ o Gibson e haawiia ka bila i ke komite hookolokolo. Rula mai la ka noho.
Noi a Aholo, a ua oluolu i ke 'lii nana ka bila i ka wehewehe ana i ke ano o na kanawai la.
Kamaiho ikaika mai o Nawahi ma ka aoao kue i ka bila a ke 'lii Kamika.
Noi mai ke 'lii Wedemann e hooaonopono hou ikiia keia bila @mua o ka hale; kokua nui mai o Gibson e hooholo loa i keia kanawai.
Kamailio mai o Kaulukou, o na hoakaka ana a ko'u mau hoa mua iho nei, he mau hoakaka e hiki ai ke umi iho a make loa ka bila, a he mau hoakaka no hoi ka kekahi poe e hiki ia'u ke kokua i ka hooponopono hou ana i ka bila, a ke noi nei au e waiho ia keia kila malalo o na rula o ka hale; hooholoia.
Na Nawahi he olelo hooholo e kauoha ana ia J O Carter e hui pu mai me ke komite waiwai.
Ua Kaulukou he hoolaha kanawai e lawe mai ana ia he mau bila kanawai penei:
1 kanawai hooponopono i ka hooku;a'na.
2 he kanawai e hoololi ai i ka Pauku 2 Mokuna 10 na kanawai e 1880.
3 he kanawai e hoopau ai i ka Pauku 3 Mokuna 22 o na Kanawai Karaima.
Na Aholo he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kakauolelo e unuhua kekahi mau dala mai lloko ae o na dala ihookaawaleia no na lilo o keia kau ahaolelo no ka uku ana aku i na bila i uku ole ia no ka hoolaha ana i na Hoololi Kumukanawai i hooholoia i kela kau aku nei i hala, ke aponoia ia mau bila e ke komite buke helu.
Ma ke noi ua hapaiia na hana o ka la.
Na Hana o ka La.
Hapaiia ka noonoo ana i ke kanawai e hookaawale ana i na @ilo o keia kau ahaolelo. Waihoia no ka
Ma ke noi ua hoopanee ka hale a hora 10 Poakolu.
Hoopanee ka hale.
HAIOLELO A
P. C. JONES
IMUA O KA HALAWAI
HOOLE WAIONA.
---MA KA PO---
POAHA, MEI 4 1882.
I ka hapanui o na kanaka, he mea uiha a maopopo ole na hoikeike huahelu lehulehu, a he ano malohaha; aka aia no hoi kekahi poe e hiki ole ana ke hoomaopopo mamuli o na kumu hooiaio, a aia wale no ma o na huahelu e hooiaio ai, a me ka manaolana e hooiaio ia kekahi o ia ano i keia po, ke waiho aku nei au he mau papa huahelu, a ke manao nei au e hoohikilele ia no he lehulehu i akoakoa mai mawaena o keia lehulehu e like me ko'u hikilele ana ia'u i houluulu ai.
Ma ka nana ana i ka hoike a ka Luna Dute no ka makahiki 1881, e ike ia no ma ka Papa huahelu 7, he 68,391 galani wainabia a me na waiona e ae i lawe ia mailoko aku o ka bona i mea e inu ai. Ma ka houluulu ana i keia, ua lawe mai au i ka bia iloko o ka omole ma ka pa 10 paina me 5 kuata no ke galani.
Malia e mahalo ana kakou i keia huina o ka waiona i mu ia i ka makahiki i hala, ke hoike ia aku ka hopena ke on a ke kanaka.
Ina paha he hookahi paina ka lawa kupono no ka on a ana o kekahi,--a he oiaio, he wahi mea uuku wale no a e on a koke ana kahi poe o kakou--alaila, ua lawa aku la kela no ka on a ana o 1500 kanaka i kela me keia la a puni ka makahiki; a e on a ai hoi ka lahui holookoa o keia paemoku i kela me keia 40 la, oia hoi, he 9 manawa iloko o na mahina he 12.
Aka, malia paha o olelo mai kahi, he makemake ko lakou e ike i ka nui ma ua dala. Ua hoomakaukau au, a ke waiho aku nei i keia mau hoakaka o na lilo mamua o ka hiki ana mai ianei o na waiona i lawe ia mai iloko o keia Aupuni iloko o 1881. E nana ma ka hoike a ka Luna Dute, Papa
Helu 1 . . . . $223,475.02
E hui pu ia me keia . . . .
huina no na uku moku . . . .
me Panihakahaka . . . .
ma ka pa 10 keneta . . . . . 22,347.50
- - - - - - - - - - -
$245,822.52
Dute i loaa mai, . . . .
no na waiona i lawe . . . .
ia mai, e nana ma . . . .
ka Papa Helu 8 . . . . 177,126.03
Na Laikini no 1881 . . . .
Hoike Kuhina Wai- . . . .
wai . . . . . . . . . . . . .10,500 00-186,626.03
- - - - - - - - - - -
433,448.55
Ua oleloia he nui loa . . . .
ka puka o ka oihana . . . .
kuai waiona, aka i . . . .
kumu e komo ai . . . .
maloko mai o ka . . . .
poai, ua koho au . . . .
i ka puka i ka pa . . . .
25 keneta . . . . . . . . . . . 108,362.14
Ua houluulu aku au . . . .
no na uku hoopai, na . . . .
ahewaia, ka hoanu ia . . . .
ana, hoolimahina &c . . . . 50, 189.31
- - - - - - - - - - -
Huina pau . . . . . . . . . . . . 600,000.00
Ano, in a kakou e noonoo iho, "ua hoolilo ia keia huina dala nui no kekahi oihana i i ae ia i keia manawa, me he la, ua oi aku ka mea i hana i a no keia dala mamua o ka hoolei wale ia, no ka mea ua kau mai ka poino a me ka ilihune maluna o ka poe i lawelawe ia mea, me ka hoopoino pu ana i ke kino a me ka uhane.
Ua hoike i a aku keia mau huahelu ae la i kekahi keonimana makaukau ma keia oihana, i keia la iho nei, a ua pane mai oia--"Ua haahaa loa ka huina, no ka mea ua hiki aku i ka huina aole emi malalo o ekolu hapaha miliona dala." He keonimana okoa aku no, he oihana huahelu nui kana, ua olelo mai -- E hala loa ana oe maloko o ka laina ke koho oe i ka loaa ma kahi o ka pa 50 keneta.
No keia huina nui, he 245,000 dala ua hoouna ia mailoko aku nei o ka aina a iwaho. Ua hoahu ia keia puu dala e ka poe nu waiona, a o ka hapa nui, na ka poe lawa kupono ole o kahi waihona no ka uhauha ana pela.
Ke pii nui nei ka mahuahua o keia oihana, e ike ia no ma na hoike malalo iho nei:
Ka huina i Lawe ia no ka Inu ana.
1861 . . . . 9079 Kalani
1871 . . . . 18717 "
1881 . . . . 68391 "
Lawe ia mai -- Kumu Waiwai.
1861 . . . . $6,464.40
1871 . . . . 60,995.89
1881 . . . . 223,475.02
Na dute i Ukuia.
1861 . . . . $27,347.01
1871 . . . . 53,521.79
1881 . . . . 177,126.03
He mau hoike hoomakaukau keia mau huahelu maluna ae no ka pii ikaika o ka mahuahua o keia me iloko o 20 makahiki i hala ae nei, me ka pii ole o ka heluna o ka lahui, aka e emi mau ana nae.
Iloko o 1861, he lehulehu wale ka poe o na moku okohola maanei, a o lakou ka poe @ inu nui i ka waiona ia mau la.
Ua hoike mai ke Kuhina Waiwai ma kana hoike i hoopukaia i nehinei i kona koho ana i ka huina loaa o ke Aupuni no elua makahi e hele nei ma kahi o $1,815,251.05 a no loko mai o laila, ua manao ia e loaa ana no loko mai o na laikini me na dute maluna o na waiona, he 299,750 dala; a he oi aku hoi ia maluna o 15 pa keneta o ka huina loaa holookoa o ke Aupuni, e ohi ia mai ana mai keia mahele mai.
Ua kauoha oia no na hoolilo no na makahiki elua e hiki mai ana ma ka 2,923,860.50.
Oiai aole owau ke Kuhina Waiwai, nolaila he hookiekie paha no'u ke hoike aku i ko'u manao i na wahi a me na ano e hoopiha ia ai keia hakahaka, ke ae ia a hoomana ia ke kanawai e papa ana i ka hookomo'na mai a me ke kuai ana aku o na waiona.
Aka, he hiki wale no keia ke hooponoponoia; no ka mea, ke holo ia kanawai, alaila e hoemi mahuahua ia mai ana na l@o o ka oihana makai, a aole hoi he hoonui hou ana aku i ka halepaahao e like me ka mea e manao ia nei, a o na hoomahuahua ia ana ae o na kumu waiwai liilii o keia aino, e hiki wale no ke hoopiha aku i ka hakahaka o ka loaa Aupuni, a e pakele pu ana he mau ola lehulehu, ka @ea hiki ole hoi ke koho ia kona waiwai io ma o na dala a keneta. Ina e hoemi ia na loaa makahiki aupuni he 10 pa keneta, alaila o kela hookahi aku la ka mea nana e hoopiha a oi aku.
A ano, e o'u mau hoa'loha, mamuli o keia mau huahelu a me kekahi mau kumu e ae i oi aku ke koikoi ma ko'u manao mamua o ka aoao dala o keia ninau; ke hoopaa nei au ia'u iho a me ko'u ikaika ma ka aoao kokua i ke kanawai hookapu loa.
Me na manao maikai kakou i heluhelu ai i na hoakaka a ke Kuhina Kalaiaina ma kana hoike e pili ana i ka Hotele Hawaii; ua hoolimalima aku oia maloko o ke kahua hookapu loa. A'oiai aohe kanaka maloko o ka Ahaolelo i oi aku ka mana maloko oia hale mamua o ke Kuhina Kalaiaina, he hiki no ia kakou ke manaolana aku mamuli o na olelo a ua mea hanohano nei, ua hoopaa ia oia e koho a e hoohana i kona mana a pan ma ka aoao o ka pono ma na mea e pili ana i keia ninau.
E ae aku i kanawai o ia ano e hooholoia, a e manaoio iho auanei kakou e hooneoneo nui ia ko kakou mau halepaahao me na halemai, hooloihi ia aku ke ola o na kanaka, hoowaiwai ia ka aina holookoa, me ka hauoli a me ka holomua, hoomau loa ia ke kuokoa o keia Aupuni, a e ku aku no o Hawaii imua o ke alo o na aupuni a pau o ka honua nei, me ka hanohano a me na manao maikai ia mai e na mea a pau, alaila e oiaio maoli auanei ko kakou puana ana ae no ko kakou Aupuni "Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
HOOLAHA PAPA.
Mai keia la a mau aku, ke papa a ke hookapu loa aku nei i na ano kanaka a pau aole e hoaie i kuu wahine mare ia Rababa ke ole e loaa aku kekahi palapala ae mai la'u aku. O ka poe e hoolohe ole ana i keia me lakou no ko lakou poho.
JOHN EARNSTPERGE.
Pawaa, Honolulu, Mei 2, 1882 1066 4t
OLELO HOOLAHA.
OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke kauoha aku nei au i ka poe a pau i aie mai ia'u i ka wa o ka Halekuai me a'u ma Maulili nei, mai ka wa e noho kuai ana na Pake a biki i ko Mrs. Kaili manawa i noho kuai iho nei, e oluolu oukou e hookaa ae i ko oukou mau aie ia K M Koahou. ko'u Hope oiaio ma ke Kanawai, no hookahi mahina mai ka la e puka ai ma ka NUPEPA KUOKOA; a laia no e loaa ai na palapala hookuu aie ma ko'u inoa. E wiki mai oukou. PETERO WAHAKANE.
Maulili, Hilo, Apr. 6, 18882. 1063 4t
OLELO HOOLAHA.
O ka põe a pau e makemake ana e hoolimalima i kuu aina e waiho ia ma Kalahiki, Kona Hema, Hawaii, oia ke Kuleana o Ka holokapu w, ia Wakinepio kona hooilina. E pono e hele mai e kamailio pu me a'u ma Honolulu, a i ole ia i kuu Agena ia W R Castle. J W MIKASOBE.
1065 4t
HOOLAHA AKA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
E ike auanei na kanaka a pau, o maua na mea nona na inoa malalo ua hookohu pono ia maua i mau i mau lunahooponopono waiwai ku i ka wa e ka Hon Abr Fornander ka Lunakanawai Kaapuni Apasa Elea ko Hawaii Paeaina, no ka waiwai o George D Sylva no Lahaina i make ma Honolulu, nolaila, ke papa aku nei maua, aole e hoopoino i na waiwai o ua mea make la, o ka poe i aie laia, e hookaa koke mai, a o ka poe no lakou na koi ana, e koi il oko o ka manawaa ke kanawai i ae ai, o hala auauei ka manawa, a hoole mau loa ia
koua
ANTON SYLVA X MASON
kaha
DAVID KAMAIOPILI,
Na LUnahooponopono ku i ka wa.
Lahaina, Mei 3, 1882. 4t 106
C. C. Coleman.
Amara a he mea hana Mekini
Kapili kapuai hao lio.
---A ME KA---
Hana ana i na Kaa Lio &c.
Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke
la i ke Alanui Papu. 905 tf