Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 50, 16 December 1882 — Page 2
| This text was transcribed by: | Francene H Aarona |
| This work is dedicated to: | To my na kumu, who helped me learn olelo Hawaii. |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
nee 2000: ma Hilo, he 5000 i akoakoa i kekahi manawa; a maKaneohe he 1000. Aka, aole o ʻ u manawa i keia po e kakali hou no keia mea. Eia nae ka mea akaka, ua pomaikai nui loa o Hawaii ma keia makahiki, ma ka ninini nui ia ana o ka Uhana Hemolele maluna o na Uhane Hawaii.
Iloko nae o keia wa kupaianaha, komo hou ke Aupuni Hawaii ilokoo ka pilikia nui. Ma ke o Kinau i Aperila, 1839, he Aliiwahine haipule, hoopono, a kupono loa oia ke kapaia o Kaahumanu II. Lilo ia Kekauluohi ka noho ana Kuhina Nui.
Ma ka la 10 o Iulai, 1839, ku mai ka manuwa Farani Artemise, nona na pu he 60, ao La Place ke Kapena. I kona la i ku mai ai, palapala mai ke Kapena i ka Moi i kana mau kumu koi, penei :
1. E hoonoa ia ka hoomana Katolika ma ka Paeaina Hawaii, e like me ka hoomana Hoolepope.
2. E haawi ke Aupuni Hawaii i kahua halepule ma Honolulu, a e lawelawe ilaila na kahuna Farani.
3. E hookuu koke ia na meaa pau i hoopaahaoia no ko lakou hoomana Roma.
4. E waiho mai ka Moi ma ka lima o ke Kapena, i na Dala Iwakalua Tausani, i mea e hoopaa ai i kona hana pono ana imua o ke Aupuni Farani, a e hohoi ia mai keia mau dala iaia i kawa i manao ai o Farani ua malama pono ia ke Kuikahi i hoouna pu ia me keia mau koi.
5. E hoouna ia ke Kuikahi i kakauinoaia me ke dala i oleloia maluna, i ka moku manuwa Artemise, e kekahi o na ʻ lii koikoi, alaila kipu alohaia ka hae Farani, me na pu he 21, a na ka manuwa e pane mai me ona pu.
Kukala aku la ke Kapena, ina aole hooko koke ia kona makemake, e hoomaka oia i ke kaua i ka hora 12 M. o ka la 12 o Iulai. Hoopaaia na moku a pau ma ke awa o Honolulu. Hopuia kamoku e hoao ana e holo i Lahaina me na leta ia Kauikeaouli, aka hoopaa ia o Haalilio i pio, ma ka manuwa, alaila hookuu ia ka moku e holo me na palapala alii. Mamuli oke noi ana o Keakuluohi, hoopaneeia ke kaua a i ka la 15 o Iulai, i lawa ai ka manawa no ka hoi ana mai o ka Moi. Nui ka maka ʻ u a me ke pioloke iwaena o ka lahui Hawaii. Akoakoa na haole ma ke ano koa, aka, maluhia ke kulanakauhale no ka ikaika o ko Kekuanoa mana me kona mau koa maluna o kanaka. Heaha ka mea kupono ke hana ?
Ia manawa, aole he mau Kuhina haole, aole mau haole i hilinaiia e hiki ke kokua i na ʻ Lii, koe wale no na Misionari Amerika.
O ka Moi, aole i ku mai. Ke hamama nei ka, waha o na pukuniahi. Kakauinoa aku la o Kekauluohi me Kekuanaoa i ka aelike, a hoouna ia na dala $20,000, i huliia me ka pilikia loa, a mamuli wale no o ka ae ana e uku i ka uku hoopanee kiekie i ka poe mea dala. Kani na pu "aloha" i kapaia, aka he pu "hookamani" i ko ʻ u manao. Ku mai ka Moi i ka Poaono: a i ka la 14, he Sabati ia, lele mai ke Kapena me na koa manuwa me na pu kaupoohiwi 150 a 200, a hele lakou i kekahi o na hale alii a malama i ka pule hoomana Roma i papaia, malalo o ke Kumu Katolika Pelekani i aeia e noho maanei, ina aole oia e lawelawe i kana hoomana.
Laweia ke Kuikahi imua o ka Moi ma ka hora 5 P. M. o ka la 16 o Iulai, a olelo ia ina aole kakauinoa ka Moi i ka wa paina kakahiaka, alaila e lele nui mai ana na koa manuwa a laweia ke ea o ke Aupuni Hawaii.
Makemake o Kauikeaouli i manawa hou e noonoo ai, hooleia; alaila kakauinoa aku oia i keia, ke kolu ia o na Kuikahi.
Eia na pauku o ke Kuikahi a ka Moi i hoohalahala ai, ka Pauku 4. No ka mea, ma ia pauku ua oleloia, ina hoopii ia kekahi haole Farani no kekahi karaima, na kekahi Kiure o na haole kamaaina i kohoia e ke Kanikela Farani a i aponoia e ke Aupuni Hawaii e hookolokolo iaia. Ma keia mea, ua hoohaikiia ka mana hookolokolo o ke Aupuni Hawaii; aole no hoi i hoopauia keia mana, a hiki wale i ka hoopau ana o keia mau Kuikahi. Aka, ke nana kakou ia Kina a me Iapana,--A hiki i keia la, aole i loaa ia laua ka mana hookolokolo maluna o na haole ma ko laua aina, aka, imua o na Kanikela e hookolokoloia ai na haole hana hewa.
Aka, ka pauku 6 o keia Kuikahi ka pauku a Kaukeaoli i kue ikaika loa ai. Ma Keia ua oleloia aole e hiki ke aupuni Hawaii ke hookapu i ke komo ana mai iloko o Hawaii nei i na Waina a me na Barandi o Farani, aole hoi e hiki ke kau aku i ka uku dute maluna o ka 5 hana haneri o kona kumukuai a i ka makahiki 1838 ua hooholoia he kanawai e hookapu loa ana i ka hookomo ana mai o na waiona ikaika a e kau aan i ka dute kiekie maluna o na Waina. Ua ikeia ka maikai o ia kanawai, no ka mea, ua ano maluhia na awa kumoku, oiai hoi, mamua o keia kanawai, ua nui ka haunaele a me na karaima mamuli o ka ona o na luina a me na kanaka.
Nolaila koi o Kaukeaouli i ke kapena e oluolu oia e waiho i keia mau pauku, no ka mea mauli o keia pauku eono e lilo ana ke kanawai e hookapu ana i ka rama i mea ole--aole nae i ae ke kapena a me ke Kanikeia Farani, a holo aku ka moku Artemise ma ke la 20 o Iulai 1839 me keia Kuikahi a me na tausani dala he Iwakalua. Ike maka au i ka hoihoiia mai o keia mau dala i ka hala ana o kekahi mau makahiki.
I ka mahina o Mei 1840 ku hou mai ka moku Clementine, oia hoi kamoku a ke Kanikela Farani, a ua hoopihaia oia me na hua o keia Kuikahi Farani, oia hoi, na pahu Barani, a ekolu mau kahuna Katolika a o ka Bihopa kekahi o lai kou--oia na mea elua a na ʻ Lii Hawaii i makemakeole maanei, aka, mamuli o ke Kuikahi i hanaia iloko o ka hoomaka ʻ uka ʻ u ana aole i hiki ke papa hou aku, nolaila ua komo mai me ke keakea ole ia.
Ke hoomaha nei au maanei. Aole na ʻ u keia Moolelo. Ua wae mai au i keia Moolelo mailoko mai o na Buke i kakauia e na poe kakau moolelo, me ka hoopilimeaai ole.
Ua ike kakou iloko o na makahiki he 20 mai ke komo mua ana mai o ka Euanelio Karistiano i Hawaii nei, oia hoi mai ka makahiki 1820 a i ka 1840, he ekolu mau Kuikahi i hanaia mawaena o Hawaii nei a me na aupuni e, a ua hanaia keia mau Kuikahi i ka manawa aole Kumukanawai i hanaia ma Hawaii nei !
Ka mua, me Amerika--Dec 23, 1826, ka lua, me Beretania--Nov 16, 1836, ke kolu, me Farani--Iulai 17, 1839. Ke kapa aku nei au i keia mau Kuikahi ma ka inoa o na "Kuikahi Manuwa. "
Iloko o keia mau makahiki 20, e holo ana no o Hawaii imua ; ke pii nei ka naauao a me ka ike kalepa. Iloko o na makahiki mai Ianuari 1836 a hiki i ka pau ana o Dec 1841, he 358 moku Amerika i kipa i ko Hawaii nei mau awa, a 4-5 o lakou he mau moku Okohola, a iloko o ia manawa, eono makahiki, he 17 moku kalepa Pelekane a me 9 manuwa Pelekane, 7 moku kalepa Farani, a me 5 manuwa.
O ka heluna o na waiwai i hoounaia i na aina e mai Hawaii aku nei, he $ 547,000 penei ; laau ala [Ili ahi] $ 65,000. Ili bipi, $ 90,000. Ili kao, $ 26,240. Ko, $ 34,000, a pela aku. O ke heluna o na waiwai i hookomoia i Hawaii nei mai na aina e mai, he $ 2,043,000, iloko no o ia mau makahiki eono, a ua manaoia he 100,000 ka nui o na kanaka ma Hawaii nei i k M. H 1840, a 1000 haole a 1000 paha hapa haole iloko o keia heluna.
Kaulana ka M H. 1840 no ka hooholo ana i ke Kumukanawai mua. Hoomakaia na Aha Hookolokolo ma ka ano rula a aoia ka Moi a me na ʻ Lii i Lahaina na Aha Hookolokolo ma ka ano rula a aoia ka Moi a me na ʻ Lii Lahaina e Mi Rikeke i ke kalai aupuni a hana kanawai a ua hooholoia na kanawai i kapaia na kanawai o " Lua Ehu. " Aole nae paa loa ke aupuni a me kona kuokoa aka, ke pii nei o Hawaii ma ka naauao a ua hala ka anuu mua.
Ke hooki nei au maanei, malia paha he hiki ia ʻ u ma kekahi manawa aku ke hoomakaukau hou i kekahi haiolelo no na Kuikahi Hawai e hoomaka ana i ka M. H. 1840.
Ina i noonoo nui kakou i keia mau makahiki mai ka M. H. 1820 a i ka 1840, heaha ka manao waiwai a kakou i hiki ke laweia mai a noonoo ? Eia, he nui ka manao ka mea e noho ana ma kahi kiekie ma ka hooulu hewa i na he kanaka hewa oia, a pela no hoi i na he kanaka pono oia, nui no kona mana ma ka hooulu ana i na hana pono.
Ma ke kulana hope o keia ano poe, ua kakauia maluna o na puuwai Hawaii me ka peni daimana a me na huaolelo ano like kona malamalama me ka uwila o ka lani i ka inoa o Kaahumanu kamua. Ke helu pu nei au iloko o keia poe o Kalanimoku, Kuakini, Kapiolani, a me Kinau, he mau koo lakou no ka pono.
Eia hou, ua alakai ke Akua ia Hawaii nei mailoko ae o na pilikia kuloko ame kuwaho, no ke aha la ? Mamuli no o Kona aloha palena oleia kakou, a mamuli o ka pule a me ka manaoio o na poe haipule koko Hawaii a koko haole pu kekahi. Aole mamuli o ka manuwa a me na koa Hawaii i kuokoa o Hawaii. Aka, mamuli wale no o ka apo maikai ana o ka Moi a me na ʻ Lii a me na makaainana Hawaii i na manao maikai, naauao a karistiano o na haole pono i hoolaha i nei.
KA NUPEPA
KUOKOA ME KE AU OKOA.
[ I Huiia. ]
No ka Makahiki... $ 200
Eono Mahina... 1 00
Dala Kauike ka Rula.
POAONO, DEKEMABA 9, 1882.
Paiia e Thos. G. Thrum, ma ka halepai o ka nupepa Saturday "Press. "
MAHALO.
Ua houluulu iho nei kekahi poe wahine haole lokomaikai iloko o keia kulanakauhale he puu dala mea kuai makana Karisimaka, no na kamalii iloko o ka halemai Lepera ma Kukuluaeo a me na keiki ma Kalawao, Molokai. Ua hiki aku i ke $50 na mea i loaa, aole nae i pau ka haawi ana. E hoomakaukauia ana he mau pahu i piha me na meaono o kela a me keia ano, a me na mea e ae e hauoli ai ka manao o na kamalii, a e hoounaia ana i keia pule ae ma ka lima o ka luna nui o ia mau wahi, a e puunaueia aku ana imua o na kamalii. Ua lohe ke KUOKOA na na wahine o ka lunkini o Kaukeano i hoala i keia hana aloha maikai. Aole auanei e nele ka mahalo piha o na makamaka heluhelu i ke KUOKOA no keia hana okomaikai oia poe wahine. O ke aloha io keia, o ka haawi aku na ka poe ilihune, na na keiki liilii i loohia i ka mai hoopoino lahui. Aloha ino lakou e noho mai nei malalo o ka poino koikoi lua ole o ke kino.
He oiaio, aole i nele ko Hawaii nei poe keiki maoli i na makamaka maopopo iwaena o na wahine haole e noho nei, a i waena o na wahine haole hoi ua mahuahua na hoaloha oiaio o na keiki Hawaii. O ka hua io keia a ke aloha, ke hanamalie nei me ka haanui ole.
E aho ia mamua o ka hana a kahi poe e pii nei maluna o na wahi kiekie o ka aina a a kukala leo nui nei, "aloha au, nui kuu aloha,aloha makou, aloha, aloha, aloa" wale no, aole nae hana.
Aole wahi hapaumi e lilo no ka poe ilihue; na hai e haawi a na lakou nae ke kaena. Eia iho ke aloha oiaio, ke hoohua nei ma ka hana maikai, aole ma ka olelo wale no. A e mahalo ana na mea a pau.
AOHE PAU I KA HAIIA.
---
Maloko o ka moolelo o ke kaapuni ana ia Oahu o na Kuhina o kakou, i hoopukaia imua o ka lehulehu, aole i hoike pololeiia na manao a pau i hoopukaia e laua imua o naanaina ma na kua aku nei o keia mokupuni. Ma ka lono i loaa mai ma o kekahi poe i ike maka, a i lohe ponohoi ma kealo o ua mau Kuhina nei, eia iho kahi mau mea i hoikeia e laua:
I ka wa ka a lakou i komo ai i ka oihana Kuhina, aohe wahi keneta hookahi maloko o ka waihona dala o ke aupuni, a i keia wa nae he nui loa ke dala. Eia ka oiaio maoli. i haiia mai e ka poe i ike pono :
I ka wa i komo ai keia papa Kuhina o kakou he nui na dala iloko o ka waihona aupuni, aka, ma ia hope koke iho no ua pau, ua neo a nele maoli ke aupuni i ke dala ole, mamuli o na hoolilo nui noonoo ole a lakou nei, iloko o na la mua o ko lakou noho oihana ana. Ua ku a pilikia maoli kekahi mau hana o ke aupuni iloko o ia mau la no ke dala ole. A i keia wa, he oiaio ua lako hou ke aupuni. A no hea la keia lako ? Elua kumu, o ka mua no na auhau a na makaainana e hookaa mai nei iloko o ka waihona ma na apana a pau o ka aina a me na loaa o na waiwai i duteia. A o ka lua, oia na dala i aie hou ia aku e ke aupuni. Ua oleloia e ka poe ike pono, iloko o na mahina eono i hala ae nei, ua pakui hou ia mai la maluna o ka aie mua o ko kakou aupuni, mai ke kanalima tausani a hiki i ka haneri tausani dala hou. Alaila ke ike la kakou i ke kumu e kaena wale nei ko kakou mau Kuhina no ka nui o ke dala o ke aupuni, i keia wa a lakou e alakai nei. Heaha la ka waiwai o ke dala i na he aie nui pono ole ka hopena ?
Heaha lahoi ka waiwaio ke dala, i na he uhauha wale ka hana? Heaha la ka hopena o ka nui o ke bala, me ka hoolilo pono ole ia naeno ka pomaikai o ka lehulehu a me ka pono o ka aina holookoa? A heaha la ke ano o keia huakai kaapuni a na Kahina ? He hoohoihoi makuahonowai paha.
HO ʻ OHALAHALA.
---
Ua puka maloko o ka nupepa Kalepa, oia ka nupepa haole a Kipikona, he manaopepa i ka Poaono i hala ae nei, e hoohalahala ana i ka haiolelo a ke Kahu o Kaukeano, i haiia iloko oia luakini i ka poaha hope o Novemaba iho nei, oia ka la hoomaikai a na haole Amerika. Iloko no hoi o ia anaina ka Moi a me ka Moiwahine kahi i noho pu ai ia la, a me ke Kiaaina o Oahu; me na maka hanohano e ae. Ke olelo nei ka nupepa Kalepa aia ka iloko o ka haiolelo a ua kahu nei oia luakini he mau olelo hoino i ke Alii, a no ia kumu ua nuku ino ia ka mea haiolelo e ua nupepa la. I mea e ike pono ai ka poe heluhelu ma ka olelo Hawaii, ke unuhiia aku nei na olelo i hoahewaia iloko oia haiolelo, a e ike kela a me keia nona iho, oia keia malalo iho :
" Hookiekie ae la ka pono i ka lahuikanaka : o ka hewa hoi ka mea e hoowahawahaia ai na kanaka. Ua pili ka oiaio o keia i ke aupuni kiekie loa, a ua pili no hoi i ke aupuni kiekie loa, a ua pili no hoi i ke aupuni uuku loa iwaena o na aupuni, Ua pili ka oiaio o keia i ka Repubahka Nui, (oia o Amerika ) a ua pili no hoi i keia aupuni uuku. Ina he manao keia aupuni e hoomau i kona kokua, ina he manao kona no ka hoopaa ia o kona kulana hanohano iwaena o na aupuni, ma ka manao ka pono e hiki ai, no ka mea, aohe ona mana e ae. Aia mahea ka ikaika o ke aupuni ? Aole ma kona mau mahiko waiwai, aole ma na moku, aole ma na pu, aole ma na koa kumau. Aole ! aia ka ikaika io o ke aupuni ma na kino o kono poe keikikane, oia hoi ma ke ano noonoo pono a hoopono a kona poe keikikane. Ona waiwai kiekie loa o ke aupuni, oia na kino kanaka, na manao hoopono, ka naauao, a me ke aloha aole wale i na ʻ lii o keia wa, aka i ke Alii Kiekie loa kekahi. O kela aupuni e kokua ana ma o na kanawai a me ka poe ma na wahi kiekie, i mea e hiki lulu ai na hana ino a me ka ona, ua maopopo mua ka make o ia aupuni. Ua kauia ka pulima e kakau ana ma ka paia o ka hale. O na olelo a Milton i pane ai i ka Moi, he pono ke kakauia me na huaolelo gula ma ka paia o na keena hana o na Moi a pau, a me na keena o na luna aupuni a pau, penei : ʻ Auwe, e ka Makua, e pono e like ke Aupuni me he kanaka pono hookahi la : i hookahi kanaka nui hoopono, i like pu ka nui a me ka paa o kona kino me kona hoopono ; no ka mea, e nana i na kumu a me ke kahua o ka pomaikai o kela a me keia kanaka, a oia hookahi no ke kahua o na pomaikai o ke Aupuni holookoa. ʻ O ke aupuni i hookeleia mamuli oia manao, ina he uuku a ina he nui, aole loa ia e nalowale mai luna aku o ka ili o ka honua. Ina e hookele ia ma na manao e ae, ke hai mai nei na moolelo a pau, ua helu ia kona mau la."
Pehea ka manao o ka poe e heluhelu nei i ke KUOKOA ? Ua hewa anei keia mau olelo ? He hoino anei keia ? Aole loa. Ua lohe mua no ko Hawaii i na manao ano like me keia : ua hoikeia o iloko o na anaina halawai a me na wahi e ae. A akahi wale no nae a oleloia he mau manao hewa keia ! A o ke aha la ka pono, o ka huna anei i ka oiaio, a pai ma ka hoopunipuni ?
REV. T. KOANA.
Ma ka la akahi o keia mahina, ma kona home ma Hilo, i kiia mai ai ke ea o keia makua o Hawaii, a laweia aku la ka uhane ma kela aoao. Ma ka la Sabati, la ekolu mai o keia malama, i manele ai ko Hilo lehulehu i ke kino lehu a waiho aku la i ka ilina mau o ke kino. Ua hala ke kanaka ikaika, he kauwa hana pono, a he hoa ʻ loha oiaio mai waena aku o ka lahui Hawaii, He nui na makahiki o Koana i lawelawe ai i ka hana no ka pomaikai o keia lahui, a aole no i nele i ka hua. Eia kana mau haumana ma nawahi apau o keia pae aina. I ka wa e hiki akuai keia lono ua make ka lakou kumu a makua hoi iloko o ka pono, heaha la auanei ko lakou manao ? E noonoo ana anei lakou no kana mau olelo.
Aia ma ka aoao eha o keia pepa kekahi mau hoakaka ana no ko Koana make ana. Ua waiho mai oia he wahine e u ana nona, a he mau keiki eha e e ola nei, na laua me ka wahine mua; hookahi o lakou i Hilo, a aia i ka aina hanau o ka makua na keiki e ae ekolu.
Ke hele liilii aku nei na kumu kahiko, a he kakaikahi o lakou i koe.
NA HOOLAHA.
NA WAIWAIHOU!
---
Maluna mai o ka moku kalepa hao Glengaber,
Mai Livapulu Mai.
---
E loaa no ma ka halekuai o Diaz me
Gonzalves, Helu 57 Alanui
Hotele. Na waiwai Lole o
kela a me keia ano, i hu-
muhumu lima ia me
ke maiau, a i
humuhu-
mu
palanehe oleia i ka
mikini ma
MADEIRA.
He pomaikai nui keia no ka
lehulehu ke kipa mai ma ko
MAUA HALEKUAI.
---
O na waiwai i konohinohiia he lehulehu wale
ma ko maua halekuai, a he mea pono e ki-
lohi akahele ia ko lakou waiwai io.
Eia na inoa o kekahi o keia mau ui :
Na Noho huleihulei,
Na Kaula Wati Hululio,
Na Rula o kela ano keia ano,
Na Pepa Kakau,
Na Puhi o na ano a pau,
Na Pahu waiho mea hana
o na wahine i kinohinohi
ia ma na io laau likeole.
He mau waiwai okoa
iho no kekahi i oi ae
Ka nani a me ka
maikai i ko na mea
ihanaia ena Kepani,
Na Hainaka, Na
lako Hoonani Dala.
Etc., Etc., Etc.
O keia mau waiwai a pau
e kuai ia me ke kumuku-
ai haahaa waipahe.
Na Kui o na ano a pau.
Diaz me Gonzalves.
1068 tf Helu 57 Alanui Hotele.
Na Mea Paani no na Keiki
a me na Pokii
NA MAKANA O KELA A ME KEIA ANO, NO
KA POE A PAU. HE NUI WALE.
---E LOAA NO---
MA KA HALEKUAI O KARAMU,
MA ALANUI PAPU.
E hemo ana na puka o ia halekuai iloko o keia mau pule elua e hiki mai ana. 1097 2t
C. B. MAKEE A. A. COURTNEY.
MAKEE & COURTENEY
HANA POI ! HANA POI !!
MA WAIHEE, MAUI.
---
O na Paiai aweawe, ono, a kuhinia, e loaa no ma ko maua hale hana Paiai ma kahi hoikeia maluna. O ka poe a pau ma na mokupuni e ake ana i mau Paiai, e hiki no ia mana ke hoolako aku a lawa pono ka makemake. E laweia no na Paiai ma Maalaea. He 2 1/2 keneta o ka paona.
He 60 aina Kalo a oi e mahiia nei i keia wa.
Eia ka wa lupono a e hoouna awiwi mai i na kauoha.
Na kauoha ma na leia e hooko awiwi ia. 1089 3ms
HOOLAHA HOU.
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o KUPIHE k, no Hilo Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kaaimawaho, e noi ana e hoonohoia o J. Kupihe i lunahooponopono no na waiwai o Kupihe k., no Pueo, Hilo, Hawaii, i make, a e hoomaopopoia na hooilina o ka mea i make.
Nolaila, ua kauohaia na mea pau i pili, o ka Poalima, oia ka LA 22 o DEKEMABA, M. H. 1882, ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN , Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii. ov. 22, 1882 1096 3t
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Kaie k., no Hlo, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a D. Kaawa k, e noi ana e hoonohoia oia i Lunahooponopono Waiwai no na waiwai o kae k, no Kuhua, Hilo, Hawaii, i make, a e hoonoho aku iaia i Kahu Malama no na hooilina oo ole.
Nolaila, ua kauohaia na mea a pau ke puli, o ka POALIMA, Oia ka la 22 o DEKEMABA, 1882, ma ka hora 10 A. M., ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii, Nov. 22, 1882. 1096 3t
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Pahukoa w., me Hoee w., no Hilo, Hawaii, i make.
Nolaila, ua kauohaia na mea a pau ke pili, o ka POALIMA, oia ka la 22 o DEKEMABA, 1882, ma ka hora 10 A. M., ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii, Nov. 22, 1882. 1096 3t
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KUAANA k., o Koloa, Kauai, i make. Ma ke keena, imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o A. K. Mika, Lunahooponopono o ka Waiwai o KUAANA, no Koloa, i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $15.00, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $-----, a e noi ana e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia, o ka POAONO, ka la 30 o DEKEMABA, H. H. 1882, ma ka hora 10 A. M. imua o ua lunakanawai la, ma ke keena ma ka Hale Hoookolokolo, ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae oleia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 18 o Novemaba, M. H. 1882. Jacob Hardy. Lunakanawai Kaapuni Apana Eha. 1096 3t
Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, ko Hawaii Pae Aina, ss. Ma ka waiwai o KAAUA CUMMINGS o Napoopoo, Hawaii, i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai i ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 25 o Novemaba, M. H. 1882, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa o KAAUA CUMMINGS i make aku la ; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hoko no L. Loka ua waihoia mae e L. Loka.
Nolaila, ua kauohaia o ka Poalima oia ka la 22 o Dekemaba, M. H. 1882, ma ka hora 10 A. M. ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Honolulu, oia ka la a me ka hora, e hooiaioia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka nupepa KUOKOA, he he nupepa i paiia i hoolahaia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Novemaba 25, 1882. A FRANCIS JUDD, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea : D. K. Fyfe, Hope Kakauolelo. 1096 3t
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o NAKAIEWALU k, o Koloa, Kauai, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o A. K. Mika, Luna Hooko Kauoha o ka waiwai o NAKAIEWALU k, no Koloa, Kauai, i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $-----, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $20.00, a e noi ana e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia, o ka POAONO, ka la 30 o DEKEMABA, M. H. 1882, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ka NUPEPA KUOKOA, he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 18 o Novemaba, M. H. 1882. JACOB HARDY,
1096 3t Lunakanawai Kaapuni Apana 4.
Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, ko Hawaii Pae Aina, ss. aka waiwai o KAAUA CUMMINGS i make aku la ; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no L. Loka ua waihoia mae e L. Loka.
Nolaila, ua kauohaia o ka Poalima oia ka la 22 o Dekemaba, M. H. 1882, ma ka hora 10 A. M. ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Honolulu, oia ka la a me ka hora, e hooiaioia ai ia Palapala Kauoha, ae hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ʻ ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko ka nupepa KUOKOA, he he upepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Novemaba 25, 1882. A. FRANCIS JUDD, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea : D. K. Fyfe, Hope Kakauolelo. 1096 3t
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o NAKAIEWALU k, o Koloa, Kauai, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o A. K. Mika, Luna Hooko Kauoha o ka waiwai o NAKAIEWALU k, no Koloa Kauai, i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $-----, a e hoike ana o na meai loaa mai iaia he $20.00, a e noi ana e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia, o ka POAONO, ka la 30 o DEKEMABA, M. H. 1882, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawai kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawai, e paiia maloko o ka NUPEPA KUOKOA, he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 18 o Novemaba, M. H. 1882. JACOB HARDY,
1096 3t Lunakanawai Kaapuni Apana 4.
Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawai Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KEKELE k, o Koloa, Kauai, i make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o A. K. Mika, Lunahooponopono o ka waiwai o KEKELE k, no Koloa, i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $2.75, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $-----, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia, o ka POAONO, ka la 30 o DEKEMABA, M. H. 1882, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o na Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai na noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ka NUPEPA KUOKOA, he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina i keia la 18 o Novemaba, M. H. 1882. JACOB HARDY,
1096 3t Lunakanawai Kaapuni Apana 4.
MAKEMAKEIA.
Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko lakou mau ILI me makou, a e haawi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko kakou Makeke.
C. BREWER & CO. (Burua Ma.)
HOOLAHA HOU.
Alabama Claims.
POE PIO I KA ALABAMA.
---
Eia iho malalo nei ka poe luina Hawaii i loaa ia lakou ke kuleana iloko o na koina no kela puu dala a ka moku Alabama i powa ai i na moku ma na Kai o Arika.
MOKU --JOHN HOWLAND-KEONI HAULANI.
Inoa Kahi noho.
Hoopii, Pa o Pika Kaeo,
Napuu, Manamana,
Maele, Makiki,
Hopu, Kikihale,
Paahao, Kapalama,
Hanaike, Auwaiolimu,
Kauai, Kikihale.
MOKU-COVINGTON-KAWIKONA.
Leimakani, Kaopuaua,
Kalua, Moanalua,
Puhau, Halealii,
Kekahea, Halealii,
Keoni Ohaio, Haliimaile,
Kolohai, Kepahoni.
MOKU-EUPHRATES-IUPEKISI.
Mahiai, Kaumakapili,
Kauhikoa, Makiki,
Mana, Pelekane,
Mahoe, Kikihale,
Waihalulu, Kikihale,
Kahanu, Kapuukolo.
Kaoni, Kaopuaua,
Kamai, Waikiki,
Kumoanahulu, Waikahalulu.
MOKU-NASSAU-NAKAU.
Opunui, Kaopuaua,
Kaiawe, Auwaiolimu,
Kanikaula, Honokaupu,
Kanoho, Niolopa.
MOKU-MILO-MAILO.
Keaupuni, Moanalua,
Namauu, Haimoeipo,
Kamaole, Pukalale,
Luhilea, Kapamoo,
Kimo Kaiwi, Kapalama.
MOKU-CONGRESS-KONOLISA.
Kekuaihehia, Puunui,
Nakaneihele, Kaopuaua,
Kekoa, Kaopuaua,
Hale liilii, Keoneula,
Kamaa, Lepekaholo,
Kalanihookahu, Kakaako,
Hakuole, Pauoa,
Keliilelepa, Kaopuaua,
Namakaeha, Pa o Pika Kaeo,
Kalulu, Halealii,
Kolona, Kaakopua,
Kaunu, Aala,
Kaumoku liilii, Kikihale,
Kemaha, Kaakopua,
Kapuniai, Kauluwela,
Kaihe, Kauanonoula.
MOKU-FAVORITE-FEWALAIKI.
David, Kapuukolo,
Maihui, Kapuukolo,
Kanoa, Kapuukolo,
Kahula, Kaopuaua,
Kaai, Kikihale,
Kaapa, Kapuukolo,
Kaneihalau, Kapauhi,
Mauaa, Kaakopua,
MOKU-MARTHA-MALEKA.
Kainaaina, Kaopuaua,
Pika, Kaumakapili,
Manuhoa, Lepekaholo,
Ikaaka, Niupaipai,
Kalama, Apua,
Ii, Kapuukolo,
Keliaa, Kaopuaua,
Kalawaia, Apua,
Honu, Kikihale,
Kekipi, Apua,
Kilauea, Kapuukolo,
Pao, Kaopuaua,
Alapai, Kaopuaua,
Kaawaloa, Kapalama,
Aiamanu, Apua,
Hoomana, Peleula,
Kapela, Apua,
Kapou, Honokaupu,
Kealonui, Apua,
Kalue, Lepekahoo,
William Thompson, Uilama Kanikana,
Kahunapau Keala,
Kahananui, Kaumakapili,
Kaailaau, Kapuukolo,
Kumakauila, Kapuukolo,
Mahoe, Kapuukolo,
Kauhailama, Pukalale,
Kaumaka.
MOKU-NILE-NAILA.
Naihelua, Kepahoni,
Kuakolu, Kepahoni,
Kanalu, Pauoa,
Kamaka, Peleula,
Hoaiki, Kapamoo,
Moeino, Kepahoni,
Kauhane, Kikihale,
Palakiko, Palolo,
Kaia, Paeaki,
Kaumealani, Kaumakapili,
Kalimahelehonua, Honokaupu,
Kanuha, Kikihale,
Pau, Kaopuaua,
Kekahea, Halealii,
Kalua, Kapalama,
MOKU-CATHERINE-KAKALINA.
Samuel, Kaopuaua,
Piko, Kaopuaua,
Kealoha, Niolopa,
Epela Waahia, Kawaiahao,
Simona Nuole, Kaakopua,
Poaeae, Niupaipai,
Keawe, Kapuukolo,
Hahololio, Kapuukolo,
Kanuha, Kikihale,
Peniamina. Kapalama.
O keia mau inoa maluna, oia na luina moku kanaka Hawaii maluna o na moku i haiia, i powaia e ka moku Shenandoah ma ka makahiki 1865.
O ka poe ua loaa na dala mamua iho nei, aole lakou e hele ou mai--a o na poe i loaa ole ke dala, e hele koke mai lakou ma ko ʻ u keena ma Honolulu.
Ina ua make kekahio keia poe, alaila, o na pilikoko a hooilina ke hele mai. A. S. HARTWELL.
Honolulu, Dek. 1, 1882. 1097 2t
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o KAHAWAI k, o Kamoaloa, Kauai, i make. Ma ke keena, imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena.
Ma ka Heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o A. K. Mika, Lunahooponopono o ka Waiwai Kahawai, no Kamaoaloa, i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $15.75, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $-----, a e noi ana e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kulleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia o ka Poaono, ka la 30 o DEKEMABA, H. H. 1883, ma ka hora 10 A. M., imua o na Lunakanawai la, ma ke keena ma ka Hale Hokolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ka papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina i keia la 18 o Noemaba, M. H. 1882. JACOB HARDY.
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha. 1096 3t
ANA AINA! ANA AINA !!
---
Frank Pahia a me Samuel M. Kaaukai.
---
KEENA HANA---Aia ma Alanui Moi, kokoke loa i ka Uwapo o Hooliliamanu. 1096 tf
NA HOOLAHA.
PAPA ! PAPA !
---NO---
ALLEN & ROBINSON
---
Ua wehe ae ne maua
PA KUAI PAPA.
---MA---
KA UWAPO O PUKAKA.
---
Na Pepa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau.
Na Pili Hale Ulaula.
Na Pili Hale Keokeo,
Na Pepa Molina.
Na Pepa Ho@
Na Pena a me na Aila Pena !
Na kui o na ano a pau.
Na Pani Puka a me
Na Pani Puka Aniani,
Na Pani Puka a me
Na Olepe@
---
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU
---
E Kuaiia ma
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O Keia Makeke.
F. S. PRATT. L L L@
F. S. PRATT & CO.
Luna Kudala. a he Komisina Kalepa
BEAVER BLOCK, ALANUI MOIWAHINE
HONOLULU.
E haawiia na makaala kupono @ @ @ oha kuai aina, waiwai paa, a me na w@ likino e ae. E uku koke ia aku na dala @ poe mea waiwai kudala. @
S. B. DOLE,
He Loio a he Luna Hooiaio Palapala.
---
E hiki no iaia ke lawelawe i na lahia @
a me keia ano imua o na Ahahookolokolo
a pau o keia aupuni.
KEENA HANA---Ma Alanui Kaahumanu
NA KOINA O KA MOKU ALABAMA.
O ka poe no lakou na inoa malalo, k @ @ keia aku nei ka lohe ia lakou, o ka @ koina kuleana poho i ka moku pakaha Alabama ma kela puu dala, e hele ae lakou @ hoike no lakou iho ma ke keena o ka @ na ka inoa malalo me ke kaulua ole.
O na kuleana a pau ina ua hoike @ oleia malalo, e hoounaia aku ana ma ka @ ahi Sueza ma ka la 22 o Dekemaba, 1882, hala auanei ka manawa kupono :
Kimo, Kekipi
Puhau Kalue
Kekaha Domingo Lope@
Keoni Ikaaka
Honu O@
Kalua Hoaiki
Kahanui Moeino
Kimo Nuole G. Washington
Kanehelua William M@
Kamaka Manohaka
Kumealani John Keawe
Kamai Jack Hoa
Kahumokuliilii Louis Montay
Keliilelepa Pika, (Peter @
Honokahua Kalulu
Kamakaokai.
ALFRED S. HARTWELL.
Helu 15, Alanui Kaahumanu.
Honolulu, December 4, 1882. 1097 2t
Hoolaha Lunahooponopono Waiwai.
E ike auanei na kanaka a pau @ @ owau o ka mea nona ka inoa mahi @ koho ia i Lunahooponopono Waiwai @ Waiwai o D. Kauahi i make ma Kala@ @ Kona, Oahu. Ke hoolaha ia aku nei @ @ a pau loa he mau koina ko lakou i ka @ haiia maluna, e waiho koke mai i ko @ mau bila kupono maloko o kuu Keena Oihana ma Aliiolani Hale, iloko o na maluna o @ mai keia la aku, a i ole, e nele loa la@. O na poe hoi he mau aie ko lakou ia D. @ haiia maluna. kenoi ia aku nei lakou eha kaa koke mai. Ke kauoha pu ia aka no ka poe a pau he mau koi ka lakou no ka ma Keuwiwi, no na ka Palapala Sila N @ 3500, Kuleana Helu 3178, e waiho la a @ @ Kalihi, Oahu, a me ka aina o Ninau, noi @ palapala Hooko Helu 6113, e waiho la o Kailua, Koolaupoko, Oahu, e waiho mai i ke @ ohana i ka Lunahooponopono Waiwai @ @ malalo nei. W. C. P@
Lunahooponopono Waiwai o D. Kauahi@
Honolulu, Dek. 5, 1882 1097 2t
Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma@ hana o ka Waiwai o S. DAVID B@ Honolulu i make. Ma ke Keena, @ @ Lunakanawai Nui. Kauoha e hoo@ apono i na papa hoike, hookuu ana, a @ @ i ka waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana m@ palapala noi a me ka papa hoike a A. @ Lunahooponopono o ka Waiwai o S. @ BURROWS no Honolulu i make, e noi a@ noia na hoolilo he $15,047.93 a e hoike ana @ mea i loaa mai iaia he $21,013.12, a e @ @ nana a aponoia kela mau mea, a e kau h@ mahele i na waiwai e waiho ana ma@ @ i na mea i kuleana malaila, a e @ @ iaia a me kona mau hope mai ko la@ @ ana ma ia ano.
Ua kauohaia, o ka POALUA, ka la o @ IANUARI, 1883, ma ka hora 10 o kakahiaka imua o ua Lunakanawai la, ma ke K@ ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i @ @ la, a me ka papa hoike i oleloia, a @ poe a pau i pili malaila, e hele mai @ @ ke kumu, ina he kumu io ko lakou @ @ @ ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai i @ @ o na mea i kuleana maloko o ka wai@ ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii Enelani, e paiia maloko o ka NUPEPA KUOKOA me Saturday Press, @ nupepa i pai a hoolahaia ma H@ ekolu pule mamua ae o ka manawa i @ @ ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina i keia la 2 o Dekemaba, M. H. 1882. A. FRANCIS JUDD.
Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Ka@
JNO. E. Bernard Kakauolelo o ka Aha Kiekie. 1097 3t
Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina, @ @ hooponopono waiwai. Ma ka wai@ @ KAMEHOAKALANI NAHINU w, o H@ @ ke. Olelo kauoha e koho ana i la e @ @ ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha nui.
No ka mea, ma ka la 4 o DEKEMABA @ 1882, ua waihoia mai imua o ka Aha @ Palapala, i oleloia, oia no ke K @ @ Loa o KAMEHOAKALANI NAHINU @ @ akua la ; a me ka Palapala Hoopa@ @ hooiaioia kela Palapala Kauoha a e @ @ hoi ka Palapala Luna Hooko no J@ K@ ua waihoia mai e ia.
Nolaila, ua kauohaia, o ka POAKOLU @ la 27 o DEKEMABA, M. H. 1882, ma ka hora 10 A. M., ma ka rumi hookolokolo @ @ ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha@ e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka @ pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka NUPEPA KUOKOA, he nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 4, 1882.
A. Rosa, Loio ka mea noi. L. McCULLY.
Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Jno E. Barnard. 1097 3t