Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 38, 22 September 1883 — Page 2
| This text was transcribed by: | Lynn Elia |
| This work is dedicated to: | Daniel & Ruth Elia Sr. |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
KUOKO ME KE AU OKOA.
[I Huiia.]
No ka Makahiki................................................................................$2 00
Eono Mahina......................................................................................1 00
Dala Kuike ka Rula.
POAONO. SEPATEMABA 22, 1883.
HEMEHEMA KA HELU ANA.
He nui na hoopaapaa i keia manawa ma na apana Kuaaina, mawaena o na kanaka a me na Luna Helu, ua ulu keia hoopaapaa ana mamuli o ka hemahema o ka helu ana a na Luna Helu, mamuli o ka makaala ole o na Luna Helu, mamuli o ka makaala ole o na Luna Helu i ke kanawai a ka Ahaolelo o 1882 i hooholo ai, a ua mau no ka helu ana a kekahi mau Luna Helu o na apana kuaaina ma ka maa i na helu mu ana o na makahiki i hala, a me ka nana ana i na buke oia mau makahiki, ma ia ano, nui ka hihia a me ka lalau loa ana.
Nolaila, ua kapae kekahi poe Luna Helu i ka nana pono ana i ka manao o ke kanawai hou, a ua hoohuikauia ka helu ana o kela a me keia ano waiwai me ka hookaawale ole ia, e like me ka makemake o ke kanawai hou o 1882 i ae ia ai.
Aka, ua manao ia nae, ua ili keia hemahema ma ko ke aupuni aoao, no ka hoakaka pono ole ia ana paha kekahi ma ke kanawai ma ka Hawaii, no ko mea ua okoa ka olelo ma ka olelo Hawaii, a ua okoa ma ka olelo haole wahi a ka lono. Ina e nana pono ia ka olelo haole ma ke kanawai, ua kuhikuhiia na mea a pau, a i na hoi e nana i ka olelo Hawaii, aole i kuhikuhi pono ia na mea a pau.
A no ia kumu paha ka hauhili o ka helu ana, a no na Luna Helu no hoi kekahi, mamua o ko lakou helu ana, he mea pono ia lakou ke ninau mua i ke poo o ka lakou oihana, i ke ano o ka helu ana, a me ke kanawai, a me ke ano o na hookaawale ana i kela a me keia waiwai i ka helu ia.
Ma'ia paha, ua hoonoho ia kekahi i Luna Helu, oiai aole i lawa pono kona ike ma ke kanawai e pili ana i ka helu ana, alaila, ua ili ia hemahema ma ko ke aupuni aoao, no ke koho i ka mea lawa ole o ka ike.
O kahi poe hoi, ua koho ia ma ke ano he mau aikane aloha, aole nae i lawa i ka ike kakau buke Helu, a e nui auanei ka hauhili, a e koho hewa auanei i ka waiwai io o kahi mau waiwai, a kakau hewa ma ka buke me ka pololei ole, alaila, ke ili la no ia hemahema ma ko ke aupuni aoao.
Ke nana aku, me he mea la, oia ka hana nui i na Luna Helu o kuaaina i keia wa, i na pela, e nui ana na hoopaapaa ikaika ana mawaena o na aoao elua, alaila he ha@na keia a na Luna Helu e mokuahana ai i ka lahui me ke aupuni, aka, aole nae i hewa ke aupuni a me ka lahui ma keia mea, aka, o na luna na poo o na oihana ka i hewa ma keia. no ko lakou makaala ole ma ka lakou oihana no ke koho o'e i ka poe naauao o ka aina, e pili ana me ka hoopono, me ka nana pono ana i ka pono kaulike ma na aoao elua, a oia ka poe kupono.
Ina maa na poo oihana o ke aupuni i ke koho ana i ka poe pono ole ma na oihana aupuni, alaila, e alakai ia ana na hana aupuni me ka paewaewa loa, a o ke ano o ka noho aupuni ana, aole kuikahi, no loko mai o na hana a na luna aupuni, e mokuahana ai ke aupuni me ka lahui, a lilo i mau anoano e kanu ai iloko o kela a me keia o ka lahui, a e hoino mau auanei ka lahui i ke aupuni.
Alaila he noho ana aupuni maikai ole ana ia, e hiki ai ke olelo ia, ua ku ke aupuni maluna o ke kahua paa a me ka oni ole, he kukulu aupuni ana ia ma ina o ke one, e hanee wale ka hope.
KE AO OMAMALU O HAWAII.
(Kakauia no ke Kuokoa.)
Ke nee nei keia mau la me ka omamalu o ka pilikia, a me na hiona o ke kaumaha e hiki mai ana, a i ka wa e kau mai ai ia hiona maluna o Hawaii nei, a aohe puuhonua e pale ae ai, no ka mea, ua hana ia me ka manao ole i ka pono o ke kanaka hookahi a o na kanaka a pau, pela e nee awiwi ai ka hopena e ukali ana i kona hiki mua.
Aole nae keia he ao omamalu o ka pilikia i ike ole ia mamua o kona hiki ana mai, aka, ua kamailio loihi na nupepa no na manawa a pau, aka, aohe i hooloheia ia mau olelo, me he la he mea paani wale no i ka manao o ka poe nana e hana ana i na hana lokoino, aka, i keia wa, ke hoea a maka ae nei ia mau ao omamalu e kau maluna o Hawaii.
No ka mea, o na luna aupuni o kekahi mau oihana, ke lawe nei lakou i ka hana mamuli wale iho no o ko lakou manao me ke kuleana ole, oiai lakou ua hookapae ae i na alakai ana a ke kanawai i na mea pili i ka lakou oihana, a oia ano ka mea i hiki koke mai ai ka hopena poino.
Ma ka Poaono iho nei la 15 o keia mahina, he lehulehu o na bila i kikoo ia aku i ke aupuni e uku koke ia mai ia mau bila, aka, hookahi ia mau bila i uku ia mai, a o ka nui, aole dala ma ka waihona o ke aupuni e hiki ai ke uku ia mai, o ka makemake o ka poe nona na bila o ke kaa koke mai.
Aka, ua maopopo loa i ka lahui ke kumu e hiki ole ai ke uku ia ai ia mau bila i ka manawa i makemake ia ai, ua hoolilo ia ke dala o ka lahui i kahi hana okoa, alaila, e lke ana ke aupuni Hawaii me ke aupuni o Aigupita, ka hki ole ke hookaa ia kona mau a@e lahui, o ka hopena, he banekarupa maopopo loa, a e kau ana ke ao omamalu maluna o Hawaii, aohe poe waiwai e ae ana e hoaie i ko lakou dala i ke aupuni, no ka mea, aohe hilinaiia keia Aha Kuhina.
He pilikia maopopo loa keia o ka lahui, oiai ka ai o ka lakou umeke aupuni ua pau i ke ka ia a kiola ia i kahi e, i ka manawa i holo ia mai la, ua kahi ka neo o ka waihona.
Ke puapuai mai nei na hana kolohe a na luna aupuni ma kela a ma keia wahi o ka aina, ma kahi a lakou i manao ai e nalo, ke hoike ia mai la, a he nui aku koe o na hana kolohe aole i pau mai.
HANA NAAUPO.
Ma kahi kaawale o keia pepa, e ike auanei ko makou poe heluhelu he palapala mai Kohala mai, e hoakaka ana no kekahi hana naaupo ano pili hoomanamana o ka wa kahiko, i hanaia e Eli Kekipi a me kona makuakane. Aole makou i manao e nui ana ka poe e puni i keia alakai makapo, oiai ua akaka loa no ka poeleele o ia mau hana. O keia Kekipi, he haumana no oia iloko o ke kula kahunapule ma Honolulu nei iloko o ka makahiki i hala aka, mamuli o kekahi mau hana pono ole i hanaia e ia maanei, ua hookuuia oia mai loko aku o ia kula, a ua kauohaia aku oia aole e hoi hou mai. He haumana kahiko no hoi oia na kekahi wahi kanaka, o Halawale ka inoa, nana i hoao e kukulu i kekahi oihana lapaau ma ke ano hoomanamana. Ua ike ko Hamaku i Hawai i kana mau hana, a ua loeloia he hoomana hou kana i kukulu ai. Ua hele pu o Kekipi me Halawale, a me kahi poe e ae i Kauai e hoohulihuli i kanaka mamuli o ka laua mau hana, a ua ulu mai kekahi kuee mawaena o laua, no ia mea, ua haalele o Kekipi a hoi mai la, a ma ia hope iho komo iho la iloko o ke kula kahunapule.
Ua hoolaha makou i keia palapala mai Kohala mai, no ka mea, o ke kanaka i kakau, he kamaaina oia no Kohala, a ua ike pono oia i kana me i hoolaha ai. Ke lana nei ka manao o ke KUOKOA aole o kona poe heluhelu e komo ana iloko o na hana pouliuli e like me kela i hoikeikeia ae la; no ka mea, he mau hana hoohilhila ia, a he wahi manawa wale no e ulu ai a neo iho, aohe kumu, aohe mole, pela ka poe i hahai mahope o ia mau hana.
KA AHA KUHINA.
O ka Aha Kuhina i kukului ai e Kipikona i ka wa i lilo ai ke aupuni iloko o kona lima, ua pau, ua neo ia aha. A o ka aha kuhina o ke aupuni e ku nei i keia la, he poe okoa. O ka poe a Kipikona i wae ai no kona aupuni, e noho pu me ia ma ka lawelawe ana i na hana o ke aupuni, oia o E. Preston, S. K. Kaai, a me Bush. I keia la auhea lakou? O ka Loio Kuhina, E. Preston ka i waiho mua aku i ka hana no ka ike i ka pono ole o na mea a kona mau hoa e hana ana, pela ka lohe iwaena o ka lehulehu. A mahope iho hoohemoia o Simona Kaai, a paniia kona wahi e Kapena, mahope iho hoohemoia o Bush, a paniia kona makalua e Kale Kulika. A o ka hakahaka nae o ka oihana Loio Kuhina, aole i paniia a hiki i keia la. A o ka mea maopopo, o ka aha kuhina o ke aupuni a Kipikona e ku nei, he apana wale no ia
i pohoia e ka mea nana i hana mua, a aole nae i paa na puka a pau, ke koe nei kekahi hakahaka nui, oia ke keena o ka oihana Loio Kuhina. He buke kahiko ka i olelo mai, he mea pono ole ke paniia aku na apana hou iluna o na apana kahiko, no ka mea e nahae auanei ka apana kahiko, a e oi aku ka poino.
O ka mea maopopo loa no ko Kipikona aupuni e ku nei, aole ia he aupuni piha, no ka mea, aole i piha pono ka huinaha o ka mana hooko o ke aupuni. Ua like me ke kaa nona na huila eha, aka, ua hemo aku kekahi o na huila a ekolu wale no e kauo nei, a o ke kano kahi e paa ai ka eha o na huila ke kauo nei iloko o ka lepo, pela ke kauo o ka Oihana Loio Kuhina e kauo nei ma ka lepo , a ua pupu ka holo o ke kaa aupuni. Eia wale no ka pono, e pani koke ia keia hakahaka, e hoopaa hou ia ka huila i hemo mamua o ka nahaha loa ana o ko kakou kaa aupuni.
KE KUANA AUPUNI PAHAOHAO.
Mai ka manawa mai i ikeia ai ke aupuni Hawaii he aupuni kuokoa a hiki i keia wa, aole i mau na hooponopono aupuni ana ma ke alanui hookahi, aka he mau paewa like ole i na manawa a pau, mamuli o ia mau paewa ua lilo ia i mau mea e luli mau ai na hooponopono aupuni ana i kela a me keia wa, a i lilo ia mea e luaiele ai ka noonoo maikai o na makaainana.
Ma keia ano ua kuluma ka lahui i ka ike ana i ke ano o ke aupuni, a ua kanuiia iloko o ko lakou naau : pela no ka neenee ana mai a hiki i keia wa, a he mau hooponopono aupuni maikai ole, e lilo auanei ia mau paewaewa i na wa a pau i anoano e kau mai ai ka pilikia a mau ole ka noho na maluhia.
Iloko o ka manawa e ikeia ai ia mau hana pono ole he mea pono e hoopau kokeia ia mau aouli i ole e kau he kiko eleele maluna o na makaainana a me ke aupuni, a i mea e mau ai ka hilinai ia mai, oia ka mea e mahaloia ai ka noho maikai ana o na launa ana me na aupuni nui o na aina e.
I ka manawa e manao ai kekahi mau aupuni e noho mana ana maluna o kekahi mau mokuaina a mokupuni paha o ka lakou hana mua, oia ka hookuikahi mua i ka manao oka lahui me ke aupuni, a ike lakou ua noho kukahi, alaila hoomaka lakou e hana i ka hana, no ka mea, i ka manawa e kue ia mai ai ia manao e kekahi mau aupuni, o ka hoomaka no ia me ka maka o ka pahikaua a me ka eleele o ka uwahi pauda, oiaa e kuikahi ana lakou ma ia hana.
Aole he aupuni kaua o Hawaii nei i keia wa, aka, ma ka pono a me ka pololei wale no ka Hawaii nei e hana ai i na mokupuni ma ka hema aku nei ina he hana kona malaila aole hoi me na mea e ae.
Ula wena ka lewa i na ahiahi o keia mau la.
Eia mai makou imua o ka makou poe heluhelu i kakahiaka nui wale.
Ua hala aku nei i ka ohi dala i Maui me Hawaii o Samuela Kaaikaula.
Owai la kela mau kanaka nana i hoohaunaele ma ka pa o Mr. Luk Sing i ka po Poaono nei? Ua pepehiia na ohua o ia pa hale, a i ka wa a lakou i holina ai holo ka poe powa. Ma ke alanui o Waikiki ka holo ana.
Nui loa ka ona ma na apana e pili koke mai ana mawaho ae o Honolulu, i na po Poaono, ina he oiaio na lono i haiia mai. Ma na apana o Waikiki-kai a me Kamoilili ka oi loa o keia ino ma na po i olelo mua ia. Aole anei he mea pono i ke aupuni ke kauoha i na makai e hoomalu aku i keia mau apana? No wai la ka maluhia ma ke kanawai, no ka poe ona a hoohaunaele anei, no ka poe noho pono paha? Ma ka nana ana, me he mea la, ma kahi mau apana ua noho hookano na hana haihai kanawai maluna o ka aina, a ua holo ka pono iloko o ke akaakai e pee ai. Auhea ke poo o ka oihana makai? e nana i keia. Auhea ka Loio Kuhina.?
NA HOOLAHA HOU.
HOOLAHA AUHAU. E noho ana ka Aha Papa Hoopii Auhau no ka hoolohe a hooholo i na hoopii a me na manao o ka poe a pau i ku i ka auhau, o na apana o Kohala Akau me Kohala Hema, Kona Akau me Kona Hema, Hamakua, mamuli o ka helu ana a ka LUna Helu, ma kahi a me ka manawa i hoikeia malalo iho nei:
Kona Hema, Halekula ma Keei, Oct. 6 '83 Hora 9 A. M.
Kona Akau, Hale Hookolokolo ma Kappau, Oct. 18, 1883, Hora 9 A. M.
Kohala Hema, Hale Hookolokolo ma Waimea, Oct. 23, Hora 9 A. M.
Hamakua, Hale Hookolokolo ma Honokaa, Oct. 15, 1883, Hora 9 A. M.
CHARLES F. HART
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.
1138-3t.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.--No ka mea ua koho a hookohu ponia mai ka mea nona ka inoa malao iho nei e ka mea hanohana B. H. Austin ma ka la 28 o Augate 1883 i lunahooponopono no ka waiwai o Kapule k. no Kaneohe Koolaupoko Oahu, i make kauoha ole, a nolaila ke kauohaia aku nei na poe a pau e paa ana me ke kuleana ole i kekahi mau waiwai o ka mea i make i oleloia maluna, e hoihoi koke mai i ka mea nona ka inoa malalo, a ina hoi he mau aie ko kekahi poe i ka mea make e hookaa koke mai, a ke kauoha pu ia aku nei na poe a pau he mau koina ko lakou ma ka waiwai i oleloia e hoike koke mai iloko o na mahina eono me na hooiaio kupono a i ole e hoole mau ia aku lakou.
AKANA,
Lunahooponopono Waiwai o Kapule i make kauoha ole.
Honolulu, Sept. 17, 1883. 1138-3t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI--Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Keliiwahalolo a me Kanekoa o ka aoao mua, a me A. J. Cartwright hahu o ka waiwai o R. W. Holt o ka aoao elua, ma ka la 2 o Novemaba 1883 i kakau kopeia ma ka buke 74 aoao 44 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia @a mana kuai a ma ia hooko ana e kudala akea ana ia i ka anina i hoikeia ma ia moraki ma ka Poaono la 20 o Okatoba 1883 ma ke keena kudala o E. P. Adamu ma Honolulu ma ka hora 12 o ia la. Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 17 o Sepatemaba 1883.
A. J. CARTWRIGHT,
Kahu &c.
Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana:
O kela apana aina e waiho la ma Kalaepoku Honolulu, a kokoke i ka hale pupule he : 39-100 eka a kupono no ke kahua hale a me ka malama holoholona. Ua kanuia i keia wa me na mea kanu. He maikai na palapala a oia ka apana i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2816 ma ka inoa o Kuhiana.
1138-4t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.--Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Ho Chung & Awa o ka aoao mua, a me James Hooper o ka aoao elua, ma ka la 3 o Iulai 1883 i kakau kopeia ma ka buke 76 aoao 174 a mamuli o ka uahaiia o na kumu aelike o kela moraki, no laila ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki ma ka Poaono la 20 o Okatoba 1883 ma ke keena kudala o E. P. Adamu ma Honolulu ma ka hora 12 o ia la. Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
J, A. Hooper.
Mea Moraki Mai.
Penei ka waiwai e kudalaia na:
O na makahiki 6 i koe o ka hoolimalima o P. Kahuhu ia Foo Sing Woo Co i kopeia ma ka buke 63 aoao 316 nona na kea 9 i kupono no ke kanu ana i ka raiki ma Heeia, Koolaupoko, a me keia mau mea malalo iho, penei:
1 Hale maikai, 1 Papa hehi raiki, 1 Bipi kauo, 2 Lio, na Palau, na Haro, na Kaka, na moa, a me na pono e ae e pili ana i ka mahi raiki. 1138-4t.
NA HOOLAHA HOU.
MA ke Keena o ka LUnakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o NAWAHINE k., no Hilea, Kau, Hawaii i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Komaka@ hoike ana, ua make o Nawahine k., o Hilea, Kau, Hawaii, a e noi ana e hooholoia na hooilina a e hoonoho iaia i Lunahooponopono Waiwai.
Nolaila ua kauohaia na mea a pau ke pili, o ka POAONO oia ka la 13 o OKATOBA M. H. 1883, i ka hora 9 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni.
Kau, Hawaii, Sept. 12, 1883. 1138-3t.
HOOLAHA KUAI AINA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI--
Mamuli o ka mana i loaa mai ia'u mai ka Aha Kiekie mai, ke hoike aku nei au ma ke akea, e kuai kudala aku ana au i kela mau apana aina a pau loa e waiho la ma Waialae-iki, Oahu, a i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui 2370, kuleana helu 5625 i hookoia no Kauahikaua a he 2 93-100 kaulahao ka nui, ma ka POAONO OKATOBA 20, 1883, e hiki mai ana, ma ka hora 12 o ke awakea ma Aliiolani Hale Honolulu.
O ka poe e makemake ana e ninau no ua mau apana aina la, e hele i ke keena loio o A. Rosa ma ke Keena o ka Loio Kuhina.
Ua maikai na palapala e pili ana i ua mau apana aina la. O na lilo o ka hana ana i na palapala kuai e kau no ia maluna o ka mea e lilo ai o ka aina.
PAUL LOKANA,
Lunahooponopono o ka waiwai o Berita Kawelo i make.
Honolulu Sept. 13, 1883. 1137-6t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.--Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia e Joseph H. Keanu o Kalihi, Oahu, ia A. J. Cartwright LUnahooponopono o ka waiwai o R. W. Holt, i make, i hanaia ma ka la 4 o Maraki 1882, a i hoopaaia ma ka buke 74 aoao 25 26 27, ma ke Keena Hoona Aina, ma keia ke hoolahaia aku nei, e hookoia ana ka mana kuai o ua moraki la no na kumu he uhakiia o na olelo aelike a me ka uku oleia o ka ukupanee o ua moraki la, a ma ia hooko ana e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ma ke keena kudala o Lyons & Levey, ma Honolulu, Oahu, ma ka POAONO OKATOBA 20 1883. ma ka hora 12 o ke awakea o ka la maluna i oleloia,
O ka aina e kudalaia ana eia iho malalo na hoakaka ana. No na mea i koe e ninau ia J. M. Monsarrat loio ma ke kanawai.
A. J. CARTWRIGHT.
Mea Moraki.
Honolulu, Sept. 14, 1883.
O ka aina e kudala ana aia ke waiho la ma Kalihi, Oahu, no na na eka he 95-100 a i hoakaka pihaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2859 Aina Komisina Kuleana Helu 1517 ia Kawaa. 1137 5t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.--Mamuli o kekahi mana kuai i hanaia maloko o kekahi palapala moraki i kakauia e P. P. Punahele ia Thos. R. Lucas ma ka la 6 o Mei 1882, a i hoopaaia ma ka buke 75 aoaoa 13 me 14, ma keie ke hoikeia aku nei, e hookoia ana ua moraki nei, no na kumu ua uhakiia ka olelo aelike me ka uku oleia o ka ukupanee, a ma ia hooko ana e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ma ke keena kudala o Lyons & Levey ma Honolulu, ma ka Poakahi ka la 8 o Okatoba 1883, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la, ka aina i hoikeia ma ua palapala moraki la elike me na hoakaka ana malalo iho.
No na mea i koe e ninau ia James M. Monsarrat Loio ma ke kanawai.
THOS. R. LUCAS,
Mea Moraki.
O ka aina e kuaiia ana aia ke waiho la ma Hulihana Hana mokupuni o Maui, nona na eka he 27, 095, a i hoakaka pihaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 3103. 1136-4t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.--Mamuli o kekahi mana kuai i hanaia maloko o kekahi palapala moraki i kakauia e S. Kaiaiki ia Thos. R. Lucas, ma ka la 6 o Mei 1882, a i hoopaaia ma ka buke 75 aoao 15 me 16, ma keia ke hoikeia aku nei, e hookoia ana ua moraki nei, no na kumu ua uhakiia ka olelo aelike me ka uku oleia o ka ukupanee, a ma ia hooko ana e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ma ke keena kudala o Lyons & Levey ma Honolulu, ma ka Poakahi ka la 8 o Okatoba 1883, ma ka hora 12 o ia la, ka aina i hoikeia ma ua palapala moraki la elike me na hoakakaia malalo iho.
No na mea aku i koe e ninau ia James M. Monsarrat Loio ma ke kanawai.
THOS. R. LUCAS,
Mea Moraki.
Honolulu Sept. 5, 1883.
O ka aina e kuaiia ana aia ke waiho la ma Nuanualoa Kaupo mokupuni o Maui, nona na eka he 6 2-5, a ua hoakaka pihaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6680, Helu 10,@57 B. Aina Komisina i haawiia ia Kekahu. 1136-4t.
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.--Oiai ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo i lunahooponopono no ka palapala hooilina i huiia me ka waiwai o S. Kapou i make. O ka poe a pau he kuleana ko lakou i ka waiwai o ka mea i make e hoike awiwi mai lakou i na palapala hooiaio kupono iloko o na malama ekolu mai keia la aku o hoole mau ia lakou. O ka poe a pau i aie i ka mea i make e hookaa awewe mai.
B. K. KIAIMOKU, JR
Lunahooponopono no ka palapala hooilina i huiia me ka waiwai o S. Kapou i make.
Hilo, Hawaii, SEpt. 1, 1883. 1137-3t.
OLELO HOOLAHA.--E ike auanei na poe a pau i aie mai iloko o ko'u halekuai ma Kipahulu, Maui, ke makemake nei au e hookaa koke mai i ko oukou mau aie, ma ka la 6 o keia mahina, a hiki i ka la hope o kei ia mahina ae o Okatoba. A ina o ka poe aole e hookaa mai ana i ko lakou aie iloko o keia mau mahina, alaila e hoopii no au ma ke kanawai. O ka lohe ka pono o ke kuli kamake. No ka mea e makukau ana au e haalele ia Kipahulu. Owau no, M. G. CORREA.
Kipahulu, Maui. 1137-4t.
OLELO HOOLAHA.--Ma na la hope o Iulai iho nei ua loaa ma ke alanui Nuuanu he kupee lima o ka wahine. O ka mea nona keia mea e hiki no ke kii mai ma ke keena o ke KUOKOA, me ka uku mai i na lilo o ka hoolaha ana. 1137-4t.
OLELO HOOLAHA.--I na kanaka a pau e nana mai ana i keia, owau o Awana (Pakw) ke papa aku nei au i na ano kanaka a pau, aole oukou e hoaie i kekahi mea a mau mea paha e hele aku ana e hoaie ma kuu inoa a aole loa au e hookaa ana i kekahi mai keia la a mau aku. AWANA.
Kapalama, Sept. 6, 1883. 1136-4t.*
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia Olelo Hoolaha, owau o Apoe (Pake) ua hookohu ponoia mai au i hope malama a hooponopono no kona mau waiwai a pau, oiai ua hoi aku nei oia i Kina. Ma keia ke hoolahaia aku nei, o ka poe a pau i aie iaia, e hookaa koke mai la kou i ko lakou mau aie ia'u iloko o na mahina elua mai ka la e puka aku nei keia Olelo Hoolaha, a i ole, e hoopiiia, no lakou ma ke kanawai. Eia kekahi, aole loa au e ae e hookaa i kekahi aie i hoaie ia ma ko'u inoa, ke ole e loaa aku na hoapono ana mai ia'u aku. E lilo keia i kanawai mai keia la aku.
Hanalei, Kauai, Iune 11, '83. 1124 1 yr.*
OLELO HOOLAHA.--E ike auanei na kanaka a pau mai keia la aku a ma keia hope aku, aole au e hookaa i @a aie ai ma kela a me keia wahi, me kuu ae ole. KOKI.
Waimea, Hawaii. Aug. 10, '83. 1135-4t.*
WILLIAM AULD.
Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahana
no ka Apana o kona.
KEENA HANA: Ma ke Keena Wai o Honolulu. tf
NA HOOLAHA HOU.
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Ma ka Waiwai o HAAHEO w, no Waihee Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a A. N. Gilman, e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o Haaheo w, no Waihee, Maui, i make, a e hooholoia i na hooilina.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la 29 o SEPATEMABA, 1883, ma ka hora 1 P. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Wailukui Maui, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia. ABR. FORNANDER.
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.
1137-3ts.
OLELO HOOLAHA.--Ma ke keena oka Lunakanawai Kaapuni o ka Apaau Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Ua heluheluia a ua waihoia ka plapala noi a A. UNNA, no Hana, Maui, e noi ana e HOONOHO KEIA AHA I MAU KOMISINA na lakou e mahele a e hookaawale i ka mahele a kuleana o ko Hana, Hui Mahiko iloko o kekahi apana aina e waiho la ma Mokae, Hana, Maui, H. P. A., a ua akaka lea ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2621.
NOLAILA, KE KAUOHAIA AKU NEI na kanaka a pau ke pili i kela mahele ana, a o KAHAWALU, HANUNA, KAMIKI, KALANIHOU, (W) B. K. HAUMEA, a me KEOAHU (w) na mea manao nuiia, o ka POAKAHI, OKATOBA 29, 1883, ma ka hora 2 P. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hana, oia kaa la me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, ame na mea kue ke hoikeia.
A. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Lahiana, Aug. 28, 1883. 1136-4t.
OLELO HOOLAHA--Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a A. UNNA, no Hana, Maui, e noi ana e HOONOHO KEIA AHA I MAU KOMISINA, na lakou e mahele a e hookaawale ko UNNA mahele, (he hapalua) iloko o kekahi apana aina e waiho la ma Niumalu, Hana, Maui, H. P. A., oia hoi ke kuleana o Miki, Palapala Sila Nui Helu 3109, Kuleana Helu 4739.
NOLAILA, KE KAUOHAIA AKU NEI na kanaka a pau ke pili i kela mahele ana, a o NAPUALII, (K) W. H. CUMMINGS, a me J. A. HANUNA, na mea manao nuiia, o ka POAKAHI, OKATOBA 29 1883, ma ka hora 2 P. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hana, oia ka la me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia.
A. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Lahaina, Aug. 28, 1883. 1136-4t.
OLELO HOOLAHA.--E hele ana ka Loio W. R. Kakela i Kaleponi nolaila, e paniia ana kona keena loio mai ka la 10 o Sepatemaba a hii i ka la 23 o Okatoba, nolaila ua noiia i na makamaka no lakou kekahi hana loio, e waiho i ka hana a hiki i kela manawa. O ka poe e lawe mai ana i na dala aie, ukupanee, a pela aku, e lawe i ka halekuai o Kakela me Kuke ma Polelewa, a malaila e loaa'i na palapala hookaa. O na hana kuure a Kakela no ke kau o Okatoba, ua waihoia me Kamika me Kakina. W. R. KAKELA.
Honolulu, Sept. 8, 1883 1136-6t.
HOOLAHA AINA.--Ke papa a ke hookapu loa ia aku nei na mea a pau aole e hookuu wale i ko lakou mau holoholona o na ano a pau maluna o keia mau aina o Kahakuohia he aina loi a me kona Lele Kepoi a me Lokohanaloa he mau Loko ia na Ili o Waikele a me Onio a me ka alialia ma ke Ahupuaa o Waikele Oahu a aole hoi e komohewa kahi ano kanaka o hooukuia elike me ke kanawai. PAWELA NAKI.
Makapulehu, Molokai. 1135-4t*
I NA LUNA PEPA O HAWAII
A ME MAUI.
Ke hoikeia aku nei ko makou mau Luna Pepa a pau o Maui a me Hawaii o ka Nupepa
KA HOKU O KE KAI,
e hoomakaukau mua i ka ohi ana aku i na auhau o ka pepa, mamua o ka hiki kino ana aku o kekahi o makou oia o
SAM'L KAAIKAULA.
E haalele ana oia ia HOnolulu ma ka pule elua o Sepatemaba ae nei, a e kipa mua ana i Maui a mai laila aku no Hawaii.
Honolulu, Aug. 30, '83. 1135-4t.
HE LEO KAHEA.--E ka poe ku i ka auhau ma ka apana o Lahaina, no ka mea e noho ana ka LUna Helu iwaena o oukou mawaena o ka hora 1 ka la 15 o Sept. mawaena o ka hora 9 o kakahiaka a me ka hora 4 o ke ahiahi oia manawa e hele hou aku oukou e nana i ko oukou mau auhau maloko o ka buke Helu a ka Luna Helu aohe uku o ia nana ana. A ina e loaa kekahi kumu hoohalahala a manao kekahi e hoopii imua o ka Papa Hoopii Auhau, alaila e uku aku i ka Luna Helu i ke koina o ka hoopii ana a na ka Luna Helu e haawi mai i ka palapala elike me ka mea i hoakakaia ma ke kanawai. A ma ia palapala e hele ai imua o ka Papa Hoopii Auhau e noho ana ma Lahaina ma ka la 15 me 16 o Okatoba M. H. 1883, elike me ka hoolaha ana a ka mea hanohanao A. Fornander ka Peresidena o na Papa Hoopii Auhau o Maui.
E makaala oukou o haule ka oukou mau hoohalahala.
L. AHOLO,
J. W. KALUA.
Wailuku, Maui, Aug. 25, '83. 1135-4t.
MAKEMAKE IA.
Ke hoike ia aku nei na mea a pau e makemake ana e loaa na PAI AI ma ka PAKE. KE a me ka PAHU paha, e kauoha mai ia'u ma ka leta no ka hoolawa ana aku i na kauoha Ai a puni keia mau Paemoku; o na kauoha no ke kulanakauhale, e lawe ia aku no e like me ka makemake o ka mea kauoha ma ka ipuka o ko oukou mau hale, no ke kumukuai haahaa loa. E waiho ae i ka oukou mau kauoha ma na leta ma ka Hale Leta.
ALBERT K. KUNUIAKEA.
Honolulu, Mei 12, 1883. 1119 tf.
ALIA __ ALIA ___
Alia, aole kuai i keia manawa, e
heluhelu mua i keia malalo:
A. Gartenberg.
O ka halekuai mua iho nei o M. Phillip & CO.
Ke kono aku nei i kona mau hoa'loha a me na makamaka pu, aia a huli hoi mai au mai na aina e mai, e wehe ana au i ka hale pohaku hou e ku la ma na kihi o alanui
Moiwahine ma Nuuanu.
Me ka heluna nui o na
LOLE,
PAPALE,
PAPALE KIKOI,
KAMAA HAAHAA.
KAMAA BUTI,
&c.,
&c.,
&c.,
E makaala no ka la e wehe ai.
NA HOOLAHA HOU.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Mokupuni o Oahu Hawaii Pae Aina ss. Ma ka Waiwai o MUNO k., i make. Olelo Kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 19 o Sepatemaba M. H. 1883, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa o Muno k., i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no S. Maluna ua waihoia mai e S. Maluna.
No laila, ua kauohaia, o ka POALUA oia ka la 16 o OKATOBA M. H. 1883, ma ka hora 10 A. M. ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha ma. Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ku la me ka hora e hooiaioia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolahaia no ia mea no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA he nupepa i paiia a hoolahaia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu ko Hawai Pae Aina, Sept. 19, 1883.
A. F. Judd,
Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo. 1138 3t.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka Waiwai o GEORGE K. KAAUWAI i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai B. H. AUSTIN. Olelo Kauoha e Hoolaha aku no ke Noi ana mai e Koho i Luna Hooponopono Waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Muolo w. o Honolulu, e hoike mai ana o George K. Kaauwai no Honolulu, ua make kauoha ma Honolulu ma ka la 16 o Feberuari M. H. 1883, a e Noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Muolo w. ka wahine mare ponoi a George Kaauwai i make i oleloia, a i kahu hoi no ke kaikamahine a ka mea i make.
Ua kauohaia, o ka POAKAHI, ka la 8 o OKATOBA M. H. 1883, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa ama ia wahi e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaiao ko lakou e ae oleia ai ua Noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA, he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu ko Hawaii Pae Aina,
Sept. 11, M. H. 1883. B.H. AUSTIN,
Lunakanawai oka Aha Kiekie,
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo. 1137 3t.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka Waiwai o JOHN FOGO o Waiahole, Koolaupoko, Oahu, i make kauoha ole. Imua o-ka Lunakanawai AUSTIN. Olelo Kauoha e Hoolaha aku no ke Noi ana mai e Koho i Lunahooponopono Waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Kahaulelio (w) Kaua kana kane o Koolaupoko, Oahu, e hoike mai ana o John Fogo no Waiahole, Koolaupoko, ua make kauoha ole ma Waiahole i oleloia ma ka la 13 o Maraki M. H. 1883 a e Noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia laua.
Ua kauohaia, o ka POAKAHI, ka la 1 o OKATOBA M. H. 1883, ma ka hora 10 kakahiaka oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae oleia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii me Enelani, i ekolu pule ma ke KUOKOA a me Hawaiian Gazette he mau nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu ko Hawaii Pae Aina,
Sept. 3, M. H. 1883. B. H. AUSTIN,
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo. 1136-3t.
AHA Hookolokolo Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o WILLIAM HODGE, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala noi a James I Dowsett no Honolulu e olelo mai ana oia kekahi mea i aie ia a e hoike mai ana o William Hodge no Wainiha, Kauai, ua make kauoha ole ma Wainiha ma k aa 24 o Iulai, 1883 a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia James M. Gibson.
Ua kauohaia o ka POAKOLU ka la 10 o OCTOBER, 1883, i ka hora 10 kakahiaka oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo ma Hanalei, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoa e hoolahaia ma ka olelo Enelani a me Hawaii i ekolu pule ma ka Hawaiian Gezette, a me ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, Sepatemaba, 3 1883.
JACOB. HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha. 1137-3ts.
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Geo. E. Miner, ke kahu o ka waiwai a me ke kino o ke keiki oo ole o Wm. Rutherford no Makawao, Maui, i make, e noi ana e hoapono ia kona Moo-Waiwai a e hookuu iaia mai ka Oihana.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la 29 o SEPATEMABA, 1883, ma ka hora 11, A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue, ke hoike ia.
ABR. FORNANDER.
Lunakanawai Kaaapuni, Apana Elua. 1137-3ts.
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Geo. E. Miner, ke Kahu o ka waiwai a me na kino o na keiki oo ole o B. H. Sniffin no Kula, Maui, i make, e noi ana e hoapono ia kona Moo-Waiwai, a e hookuu iaia mai ka Oihana.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAONO, oia ka la 29 o SEPATEMABA, 1883, ma ka hora 10 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER.
Lunakanawai Kaapuni, Apana Elua. 1137-3ts.
MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Ma ka Waiwai o KEKAHUNA (k) no Lahaina Maui i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Sam. Kamoahakau a me Waikane (w) na lunahooponopono o ka waiwai o Kekahuna (k) no Lahaina Maui i make, e noi ana e ae aku keia Aha ia laua e kuai kudala ana i kekahi apana aina ma Aki, Lahaina, i mea e hookaa ia ai ka aie o ka mea i make.
Nolaila ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka POALIMA, oia ka la 29 o SEPATEMABA, 1883, ma ka hora 10 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka la me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.
A. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Lahaina, Aug. 30. 1883. 1136-3t.
WILLIAM WOND.
Luna Hooiaio Palapala Kepa.
KEENA HANA Ma ka Halewai tf.
NA HOOLAHA HOU.
HALEKUAI HOU
CHAS. J. FISHE@.
KA WEHE NUI ANA O KA
HALEKUAI HOU O
Chas. J. Fishel.
KIHI ALANUI NUUANU ME @
Na Waiwai hou o ka hoea ana @
ia ma ka mokuahi Mariposa @
Halekuai hou.
Na lako aahu o na Kane a me na @
i ike oleia ma ke kulanakauhale @
mua, a e kuaiia aku ana me ke @
ka waipahe i ike oleia ma na @.
Na kalakoa hou! Na Kalak@@ hou!
Na paa lole o na kane mai ka $6.50 o ka@
a hiki i ka $3000 o ka paa.
E HELE MAI HOOKAH. E HELE
MAI NO A PAU.
CHAS. J. FISHEL.
Kihi o alanui Nuuanu me Kalepa.
HALEPAI O THOS. G THRUM
--O KA NUPEPA--
SATURDAY PRESS ma KUOKOA.
ALANUI KAAHUMANU, HONOLULU
Malaila e paiia ai na ano a pau o na
BUKE,
HOIKE O NA KULA,
HOIKE A NA KOMITE,
NA HAAWINA KULA @
PAPA KUHIKUHI O NA ANO A PA@,
HOOLAHA NUNUI A LIILII.
BALOTA, LIPINE PAPALE,
TIKETA, WAHI LE@.
BILA PAI HAKAH@@.
HOOLAHA KUDA@@
&c., &c., &c.
Iloko o ka wa pokole a me ka auhau @
A ma ka halekuai o THOS. G THRUM
ma ALANUI PAPU, e loaa @ na
Kalana kakau o na ano a pau,
Wahi Leta " " "
Inika " " "
Penikala " " "
Mea Hoopipili, buke @
Peni gula a me kumu gula,
Kii, a me na laau,
Buke kii o ka ohana,
Buke kii a na keiki,
Na mea paani a na keiki.
Kaa a na keiki,
Kaa huila lua o na opio.
A he Agena no ke ana lole pepa @ @
Keiki a me na wahine.
No ka hoailona ana i na lole me na @ @
e hookoia na kauoha a pau no na @ @
ke waihoia ma keia halekuai me @ @
pu o ka papa inoa i makemakeia. @ @
ka inoa hookahi me ka inika a me @
$1.50 ina ma ka papa inoa @ @
ma ka papa inoa dala, $2.
O na kauoha a pau mai na mokupuni a
hookoia ina e hoouna pu ia mai me ke @,
a me ka moakaka pono o na hoakaka ana.
THOS. G THRUM