Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 12, 22 March 1884 — Page 1
| This text was transcribed by: | Arnold Hori |
| This work is dedicated to: | Moiliili Hongwanji Mission |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XXIII, HELU 12 HONOLULU, POAONO, MARAKI 22, 1884. NA HELU A PAU, 1164
NA HOOLAHA KUMAU.
MAIKAI KA HOI KA PAPA
--A ME--
KA LAAU O KOU HALE!
----NOH@A LA!----
KA I NO HOI NO KAHI O
WAILA MA !
NANA AKU NO MOI IA LA, OMI KA IO O KA LAAU O MAKAWAO I KA UA MEA O KA NANI
NA PAPA! NA PAPA !
A ME----
NA PONO KUKULU HALE.
O na Ano no a Pau.
AIA MA KE KIHI O NA ALANUI
Papa me Moiwahine,
HONOLULU.
@ila e loaa ai e like me ka makemake no ke
KUMUKUAI MAKEPONO LOA.
PAPA! PAPA! PAPA!
NA PAPA HULUHULU,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA I KAHIIA,
NA PAPA KEPA,
PAPA HOLE KEOKEO,
PAPA HOLE ULAULA.
Na Laau, Na Laau,
NA KUA,
NA KAOLA,
NA AAHO,
NA MOLINA,
NA PEAPEA.
PINE HULUHULU,
PINE I KAHIIA.
NA PAPA A ME NA LAAU ULAULA,
PILI ULAULA,
PILI KEOKEO,
PANI PUKA,
PUKA ANIANI,
PANI PUKA ANIANI,
PUKA OLEPELEPE.
P E N A
O NA ANO A PAU,
Hulu Pena mai ka liilii a ke nui,
Aila Pena,
Aila Hoomaloo,
Waniti, Pate,
NA LAKO O KELA A ME KEIA
ANO.
NA AMI PUKA HALE,
NA AMI PUKA PA,
ANIANI.
PEPA HALE A ME NA LIHILIHI,
E loaa no malaila.
PAAKAI HELU I,
-O-
KAKAAKO ME PUULOA.
No ke Dala Kuike e loaa no na mea a pau i @iia ae la no ke Knmukuai Emi Loa. O na @eaoha mai Hawaii a Niihau, e loaa aku no k@ka hooko pololeila. E kipa ni ilaila i ike a@ aoiaio 905 tf.
NA HOOLAHA KUMAU.
PAPA! PAPA!
--NO--
ALLEN & ROBINSON
Ua wehe ae ne maua
PA KUAI PAPA,
----MA----
Ka Uwapo o Pakaka.
Na Papa Ulaula o na ano a pau,
Na Papa Paina o na ano a pau,
Na Pili Hale Ulaula,
Na Pili Hale Keokeo,
Na Pepa Molina,
Na Pepa Hoonani Hale.
Na Pena a me na Aila Pena!
Na kui o na ano a pau.
Na Pani Puka a me
Na Pani Puka Aniani,
Na Pani Puka a me
Na Olepelepe.
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU!
E Kuaiia ma
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke.
PAPA! PAPA!
AIA MA KAHI O
LEWERS & COOKE,
(O LUI MA)
ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.
E loaa ai ua
PAPA NOU AIKI.
o kela a me keia ano.
Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe,
Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu
Ku, A me na Papa Moe nui loa
Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau,
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami
Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami
o na ano a pau, Na Aila Pena, o
kela me keia ano Na Aila
Hoomaloo, he lehulehu wale,
Na Aila e ae o na
ano a pau.
NA WAI VANIKI
--A ME NA--
WAI HOOHINUHINU NANI !
O NA ANO A PAU LOA.
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a
pau, ua makaukau keia mau Makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
----NO KA----
UKU HAAHAA LOA.
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
E Hele mai! E na Makamaka !!
A e lawa no hoi ko oukou makemake
me ka oluolu a me ka maikai.
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike e loaa no ia ina kahi o
Kakela me Kuke.
--E laa na--
AHINAHINA, KALAKOA, KEOKEO,
LEPONALO. PENA, AILA,
AILA HONUA, ANIANI.
NA MEA PIULA,
Kopa, Aila Hoomaloo, Kui Kakia, Pa
keke, Tabu Kaula, Noho Lio, Hulu
Palahi, na Palumi, ahe agena
no na mokupuni o
Hawaii neino na
Lainakini-nao
Lainakini Maoli, Ki-lika, Palule Kalakoa,
Alapia, Kelepa, Na Lole kupono i
ka Wawae, Palule Huluhulu,
Na Lole Huluhulu, Na
ka hoohelo ana, Li
Lole no pini,
Lihilihi, etc.
A ME NA
Mikini Humuhumu
MAKEPONO LOA.
A he mau
MEA AI KAHI:
KA PALAOA< KOPAA
RAIKI, PIA, HOOHU
PAAKAI, HUAALA,
PIA KULINA, KOPE,
--A HE--
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO,
PENIKILA, HUAALE,
LAAU KUNU
Me na Laau Hamo, a Pela 'ku.
840-@
OWAU A ME IA;
----A I OLE,----
OIA NO ANEIA?
HE MOOLELO KAMAHAO !
I KEKAHI kakahiaka ae hele aku la au e ike ia Adelaide, a oia hoi ka mua o ko'u ike hou ana iaia mahope mai o kona maule ana iloko o ka hale keaka.
I ko'u hoea ana aku ua hai ia mai la au ua makemake loa o Adelaide e ike ia'u ina wau e hiki aku, a no ia mea ua hookaawale oia i kona rumi hookipa ponoi no ka halawai ana me a'u. No ko'u ano hikilele i ka lohe ana mai la ua makemake loa o Adelaide e ike ia'u nolaila, kauoha aku la au e hai ia aku oia ua makaukau wau e halawai me ia. i loaa ai la ona manawa nona e hoomakaukau ai iaia iho, no ka mea, ua hiki kakahiakanui loa mai la au; a pela iho la i loaa ai ia'u ka manawa no ka noonoo ana i ke kumu o kona kau nui loa ana e ike ia'u.
Oiai au e noonoo ana, komo iho la ka manao iloko o'u e huna loa i ka maua mau mea i olelo ai mamua o kona maule ana iloko o ka hale keaka. Ua ike iho la au he mea hiki ole ka huna ana ia mea imua o ka Adelaide mau maka, aka, ua aa loa au e hoopunipuni mamua o ko'u hoehaeha ana aku i kona naau. Ua ike iho ia au iloko o keia manawa i ke kumu o kona maule ana, no ka mea, ua hoike mai oia ia'u i kekahi mea huna ana i makemake ai e huna e pili ana no Salatela, a ua ike hou oia he huhu@a he lili ko'u no Salatela.
Komo aku la au iloko o kona rumi me na nanaina pihoihoi me he la ua kau nui loa au no ka ike ana iaia ua oluolu. Ku mai la oia e hookipa mai ia'u, a i ko'u, kokoke ana aku, pii ae la ka ula ma kona mau papalina, a o kona mau lima hoi, i kona manawa i lalau mai ai i ko'u, ua ike iho la au e haalulu ana.
"He nui loa ko'u hauoli no ka ike ana aku ia oe ua oluolu a ua hiki ke hele, e kuu Adelaide," wahi a'u. "He poe kamahao loa oukou na wahine! Ua nui loa ko'u hooweliweli ia ana ia oe i maule ai i kela po aku nei, a he oiaio, he nui loa ka hahana wela iloko o kela hale e hiki ai ke hoomaule i na mea a pau maloko ! Ua manao mai nei au la e loaa mai ana oe ia'u i keia la e hoopuni ia ana e na kauka, eia ka aole! Manao wau ina owau kai maule e like me kela, o ka mea pono wale no ia'u ke hana o ka pule a me ke kakau ana i ka'u palapala hooilina!"
Noho aku la oia iluna o ka noho me ka pane leo ole mai, a noho aku la hoi au maluna o kekahi noho ana i kuhikulu mai ai ia'u, me ko'u hoomau ana no i ke kamailio ana no ka maikai o ka moolelo o Manfred a me na mea e ae a'u i ike ai maloko o ka hale keaka. Hoolohe malie mai la oia i keia mau olelo hoomeamea a'u, a umii ae la i kona mau lima mamua pono ona me ka haikea launa ole, ia manawa pane mai la oia:
"E Roiala," wahi ana, "mawaena ou a me a'u ua nui hewahewa wale aku na kuee ana a me ka lokahi ole o na manao. Ua ike no oe i ke kumu o ko'u makemake loa ana e ike ia oe i keia la!"
"E kuu hoahanau aloa," wahi a'u " aohe mau manao e ae iloko o'u koe wale iho no ka piha olioli no ka ike ana aku ia oe iloko o ke ola maikai a me ka hauoli."
Nana mai la oia ia'u me na maka kunahihi a ano e, me ka pane leo ole mai no kekahi mau minute. Mahope koke iho pane mai la oia. "E Roiala, ua manao anei oe aole au e kamailio hou aku ana ia oe no kela mau huaolelo a'u i pane ai ia oe maloko o ka hale keaka? E hoao mai ana anei oe e hoopohihihi ia'u ma ka i ana mai aole oe i hoomaopopo iki i ka'u mea pane aku ai ia oe e pili ana no Salatela? Ua hilinai nui loa au maluna o kou hanohano a me kou oiaio no ka malama ana i kela mau huaolelo a'u i hoike aku ai ia oe. He oiaio ua makemake au e ike ia oe, aole nae no ka hoomaopopo hou ana aku ia oe no ka'u mea i hoike ai maloko o ka hale keaka, aka, i kumu nou e waiho ae ai i na manao ino mai ia oe ae e pili ana no Salatela @
Iloko o keia manawa a'u i lohe aku la i kela mau huaolelo hoholo ae la ke koko mai loko mai o@o'u poo a iloko o ko'u puuwai, me ka mae ana iho o ko'u mau helehelena i ko'u ike ana aku i keia wahine e hoao ana me kona ikaika a pau @ e pale ae ia Salatela mai loko mai o' na manao ino a me na hoao ia ana e hoomaikeike imua o ke ao holookoa. Aka. hoomalielie iho la au i ko'u mau manao a pane aku la
"E kuu Adelaide, " wahi a'u, me he la ua piha i ke kahaha, "aole loa wau i ike a i hoomaopopo iki i ke ano o kau mau mea e kamaillo mai nei. Aole loa oe i hai mai ia'u i kekahi mea au e mamina ai no kou hahai ana mai. a i ole, i kekahi mea paha nana e hoano e ae i ko kaua noonoo inaikai. No na mea hoi e pili ana no Mr. Salatela, aole loa i komo kekahi manao iloko o'u no ka hoopoino ana iaia : he aikane maikai loa oia na'u ; a ua oi aku ko'u makemake iaia mamua o ha kanaka e ae a pau a'u i ike ai. He oiaio he lili ko'u i kekahi manawa no kona kulana hookelakela, aka, i kela po ua huhu wau iaia no kekahi mea e ae mawaho, a ua mihi aku no hoi au ia oe no ia mau hana a'u, a e hele aku ana au imua o Salatela e mihi ai no ko'u huhu makehewa ana iaia. A eia kekahi, he wela loa o loko o ka hale keaka ia po e hiki ai ke hookomo i na manao hoonaukiuki iloko o kekahi mea, a no ia kumu hookahi ua hoomaule ia oe!"
I kuu manawa e kamailio nei i keia mau huaolelo hilinaiaku la oia i hope, me na helehelena i hoano e ia, a i ka pau ana ae o kuu kamailio ana, pane mai la oia: "Ke moeuhane nei anei au?" wahi ana, me ka@ nana ana ae mao a maanei o ka r@i i kumu nana e hooia mai aoie oia e @euhane ana, a kahea mai la ia'u : "E Roiala, e hele mai oe a ku mamua ou!" Ia manawa lalau mai la oia i ko'u mau lima, me ka nana pololei loa ana mai ia'u, a pane hou mai la: "E hai mai oe ia'u me ka pololei loa no na mea a pau mawaena o kaua maloko o ka hale keaka i kela po " - me ke pani ana iho i kona mau maka me he ehaeha nui loa la iloko ona- " ke makemake nei au e hoomoakaka ia mai keia mea hoopohihihi. "
"E kuu hoahanau, " wahi a'u, "ua moeuhane io paha oe! Aohe mau mea pohihihi iki mawaena o kaua iloko o ka hale keaka i kela po, koe wale iho no keia ; ua poina au ia'u iho a ua huhu me bea la, a ua nuku mai no hoi oe ia'u no ia mau hana kohu ole a'u !"
Palulu ae la o Adelaida i kona mau lima mahope iho o kona nana kee ana mai ia'u me he la aole oia i hilinai loa i ka'u mau olelo.
Ia manawa, namunamu liilii iho la oia: "Ua nuku au ia oe a ua huhu hoi, a no ke aha?"
"E Adelaide," wahi a'u, "mai manao nui oe no ia mea, aole au i eha no ia nuku ana mai ou ia'u. Ua huhu makehewa wale au, a ua ku ae oe iluna me ka haikea nui, a ua nui loa ko'u maka'u no kou maule ana mahope iho. Ke ike nei oe he mea kupono ole ka pulalelale ana iloko o kahi wela elike me kela! "
Aole oia i pane iki mai ia'u no kekahi mau minute mahope iho, aka, hoomau aku la no oia i ka palulu ana i kona n au maka. A mahope nana kee mai la oia ia'u me ke ano hilinai ole, a pane mai la : " Oia wale iho la no? "
"Ae, " wahi a'u, " oia wale iho la no, me ka oiaio loa. a ke ninau aku nei hoi au ia oe, heaha la kau mea e ae e manao nei ua hahai mai oe ia'u?"
Ua aa au e ninau aku iaia me keia ninau i kumu nona e manao iho ai aole loa au i ike i kana mea i manao ai e huna, a i kumu hoi nona e hoano e ae ai i ka maua mau kamailio ana.
I kona pane hou ana mai ua like me ka hawanawana : " He kupanaha loa," wahi ana, " aohe maopopo iki ia'u. He okoa loa ka'u mea e hoomaopopo nei no kela po. Ina aole au i maa mau ia oe no kou piha oiaio i na manawa a pau, ina ua manao au e hoao ana oe e huna i ka'u mea i manao ai ua hoike aku ia oe no kekahi kumu a'u e hiki ole ai ke hoomaopopo ae. Ke maopopo lea nei ia'u kou mau manao huhu ia Mr. Salatela no kekahi kumu nui a olua i hoopaapaa ai, me kekahi olelo ano nui mai a oe mai mahope iho o kona haalele ana i ka hale keaka; ke hoomaopopo pu nei no kou kukala ana ae e hoomaikeike ana oia e oe i mua o ke ao holookoa, a owau hoi. ike iho la au ma keia olelo au e hooehaeha loa ia ana ko Salatela naau ke lohe. nolaila. papa aku au ia oe aole e hana pela, a ma ia hana ana a'u na hoike aku au ia oe i kekahi mea huna loa i ike ia e a'u wale no, " a palulu hou ae la oia i kona mau ma ka me kona mau lima, a ike aku la au e haalulu ana oia
Ia manawa, ninau hou aku la au: "O ka mua loa anei keia o kou maule ana?" Ae mai la oia. "Oia iho la ke kumu i ua au e manao nei ua hahai mai oe ia'u i ko mea huna, " wahi a'u. "E hoomanao iho oe, iloko o na minute pokole mamua o ke piholo ana o kekahi kanaka iloko o ka wai, e maalo ae ana no i mua o kona mau noonoo na mea nui a pau ana i ike ai iloko o kona ola ana, a pela no mamua o ka maule ana o kekahi mea, a pela iho la oe e manao wale nei no ua hahai mai oe ia'u i ua mea huna nei au. A eia kekahi, ua hooweliweliia oe i ka ike ana mai ia maua ua huhu a ano hakaka, a o keia mau mea a pau ke hoohuiia ua lawa ia no ka hoohikilele ana i kou mau noonoo. A nolaila ma keia hope aku e malama loa oe ia oe iho aole e hikilele elike me kela, o popilikia auanei. Ua hauoli loa au no ko'u ike ana ia oe ua oluolu, a nolaila e hele ana au e ike a mihi i mua o Salatela no ka'u mau hana kohu ole."
"E Roiala, " wahi a Adelaide ia'u e hoeu ana e hele, " aole anei oe e hele ana e hoehaeha iaia?"
"E Adelaide, " wahi a'u, "ke hoohiki aku nei au i mua ou aole au e hoehaeha i kona naau, a e lawe hoi au i aikane aloha loa oia na'u."
Ku mai la oia iluna a pane mai la: "E Roiala, he uhane aloha kou! E kuu kaikunane, he kanaka makamae @oa oe. "a ia @m@aw@a h@ni @i la oia i kuu lae.
Iloko o ia manawa, aole e hiki ia'u ke uumi i ka noonoo ana ua aloha loa oia ia Salatela, a he kaikunane wale ae la no hoi au, a hele wikiwiki aku la i waho o ka urmi me na waimaka e kulu iho ana mai ko'u mau maka mai.
Aole i pau.
KA MOOLELO O
KIHAPIILANI,
KA MEA NANA KIPAPA MANAHELE
O OOPULOA, A ME KE ALA PUPU
I MOLOKAI.
[KAKAUIA NO KE KUOKOA.]
HELU 10.
Eia ka ! i kai nei no ko kakou mau waa e lana'i. Pane hou aku ke alii, he mea ike wale ia aku na ka hee ana mai o ka mea nona ka nalu i kai nei.
O na auwaa a pau loa mai na pali Koolau a me Kaupo, a me ko Kipahulu poe waa ua pau loa i ka pae iuka a ua pani paa ia ke one o Hamoa, a pela no hoi me Haneoo a me Aleamai, a ke huli aku a nana ia uka, he ula pu wale no i ka ili o na kanaka.
I ke awakea pono ana'e, aia hoi, ua ike ia aku la o Koleamoku e puka mai ana me na aikane mai loko mai o ka hale.
E ku ana maluna pono aku o ka wai o Kumaka, he kahuahale maikai keia e waiho la a hiki i keia la, a oia no paha ke kumu o ka makemake loa ana o na alii ia Hana i ka wa kahiko, a he mau hiona nani io no ko Hana ke nana iho i kona mau ano a pau.
I keia wa a ka mea nona ka nalu i hele mai ai me kana mau aikane, a o na kahu ponoi hoi o ke kaikamahine mea makua, aia lakou ke hapai mai la i ka papa Olo a o ka papa hoi o na aikane, aia no hoi ia i ko lakou mau makua kahi i auamo ai, a o kekahi poe kanaka hoi, aia lakou ke kahea mai la i ka inoa, o ua mea nei nona ka la nui.
I ka hiki pono ana mai ina ka aekai, ua hele like mai la na poe pili ia Koleamoku a au pu ana iloko o ke kai, ua au like aku la na mea a pau a hiki wale i ke kulana hee nalu, a ua hoolana like na mea a pau a hiki wale i ka wa a ka nalu i ea mai ai a halehale iluna, nolaila ua pono no ia oe e ka mea heluhelu, ke puana'e i ka nalu o ka Moi Kalakaua, oia hoi keia
"Ka nalu nui e ku ka nalu mai Kona, E ka malo, e ka mahiehie."
I ua nalu nei e ku ana a hai iho la, oia no ka hoomaka ana o na mea a pau e pae i ka nalu. I keia wa e pae nei uwa ka pihe leo a na kanaka a pau o uka a haalele wale, uwa hou no ka pihe a--haalele wale o ka lua ia, a i ka elima o na uwa ana. aia hoi, ua pae pono aku la ka mea nona ka la nui a luu ana i ka wai o Kumaka, a pela pu no hoi me na aikane, a o ka noa ae la no ia o ua nalu nei. a lohe ia aku la no hoi ka leo o Hoolaemakua. e ka hea mai ana i na kanaka a pau loa e au e hee i ka nalu o Puhele, oiai ua noa ae la ka nalu i kana kaikamahine, ka mea ana i olelo paa ai me ka hoohiki ana, a na kana kaikamahine e hee mua ua nalu nei. Nolaila, e ka mea heluhelu, ua ike pu ae nei kakou i ka mea nona ka nalu o Puhele, a e huli ae hoi kakou a kamailio no ke alii nona ka moolelo.
I ka wa i lohe ia'ku ai na pihe uwa a na kanaka o uka, o ka manawa no keia a ke alii i ninau aku ai i ka mea nona ua mau waa kaulua nei. E ka haku mea waa, he manao ko'u e ninau pono aku ia oe, pane mai ka mea waa, pehea ka manao ninau e ka malihini? Pane hou aku ke alii, aole anei e hiki i kahi mea e ae ke hee ae i keia papa Olo i ka nalu o Puhele nei i keia la?
I hou mai ka mea waa, ina he akamai oe e ka malihini i ka hee ana o ka nalu, alaila, e ae aku au nau e hee kuu papa a'u i olelo ai a na ke alii Kihapiilani e hee ua papa olo nei ke hoi aku kakou i Kipahulu, nolaila, ke ae aku nei au ia oe, a o ke'lii no hoi oe, o Kihapiilani.
I ka lohe pono ana o ke'lii i keia mau olele ku i ka maikai a ka mea waa, ua olelo ae la ke'lii i kana wahine e wehe ae i kona malo, a ua hooko koke no kana wahine i ka olelo a kana kane alii, wehe ae la ua wahine nei i ka malo alii iloko o ke opi ana o kona pa-u hoohume aku la ua wahine nei i ka malo o ke'lii a paa.
Aia ma keia wa i ike mai ai ka mea nona ua mau waa kaulua nei i ke ano o ka malo, he alii nui ka keia kanaka, i ka paa ana o ka malo o ke alii i ka hune, ku ae la ke 'lii iluna a hai iho la i kana huaolelo, auhea oukou, e hoolohe ae oukou a i uwa hou ka pihe a na kanaka o uka nolaila, e hoomanao iho oukou, ua lilo ke kaikamahine a Hoolaemakua ia'u i keia la, a pau keia mau olelo a ke'lii honi iho la oia i ka ihu o kana wahine a huki mai la kona lima i ke kaula o ka papa heenalu a panee aku la iloko o ke kai mailuna'ku o na waa.
(Aole i pau)
Ka hoohokaia o ka poe puni
Keonimana.
He haku aina a waiwai, a hanohano ma Beritania. He 20 paahana malalo ae ona. Okoa ka lakou mau oihana, pena hale ko kekahi, o Aneselema kona inoa. Nana i pena a hoonani i na hale o ka haku aina. Ma kekahi po hoi oia i kona home haahaa me ka luhi a auka loa.
Aia iloko ona ka hoohalahala, me ka huahua i kona haku. Nani ka hale o kuu haku, nui hoi kona mau hale, kona mau aina, makena wale kona waiwai. Noho Keonimana oia, e puhi wale ana i kona Siga, a e kena ana i na paahana e hana i kela a i keia, me ka hoopai ke hana ole. Owau hoi haahaa loa ko'u noho ana, aole o'u hale nui a nani, e hana mau ana me ka luhi, me kahi uku uuku. Ina he Keonimana au, nani kuu pomaikai.
O kekahi paahana, he malihini no Parisa mai. Ua piha oia i ka manao no ka puunauwe like ana o ka waiwai mawaena o ka poe waiwai me ka poe ilihune, mawaena o na haku hana me na paahana.
Olelo oia ia Aneselema. e kuu hoa, he 20 ka nui o kakou na paahana.
Eia ko'u manao e hoopii kakou i ka lunahoomalu maheleia ka waiwai o ko kakou haku aina mawaena one me kakou he 20 paahana, i like ka waiwai o kela, a o keia paahana me ko ka haku aina. Aole oi ko kekahi, aole emi ko kekahi, waiwai like no, e like me ka waiwai o ka haku pela ka waiwai o ka paahana. Alaila, e kapa ia kakou me ka haku he poe Keonimana like.
Maikai. E hoopii kaua. Ua hoopii no, a ua hookoia. Ua loaa ko Aneselema mahele. ua like kona mau hale me ko ka haka. Olioli loa oia. Ua ko kuu makemake, he Keonnimana au e like me ko'u haku.
Ala oia ma kakahiaka o ka la mua. Hookani i ka hele e like me kona haku. Kali i hele mai kekahi me ke ahi kope me ona wahi ai. Aohe mea i hele mai. Hookani hou ia ka bele, a nui ke kani ana. Aohe nae he mea i pane mai. Auwe Owau wale no anei ka i ala iloko o keia hale nani o'u?
Huli oia, a huli ilalo, iluna, i keia keena. i keia keena. Aohe kanaka i loaa, aohe wahi apana ai no kona waha oiai ua poloi loa oia.
He mau hale a@ no ma ke taona. I loaa nae ka ai, pono ke hele me ke ano Keonimana. Pehea e hiki ai ke hele me ia ano? Nawai e palaki i na kamaa buti a hoomaemae i ka lole? Nana ponoi no. Aohe mea e ma ka hale, i makemake e hana.
I ka puka ana iwaho, halawai koke oia me kekahi hoa paahana e holo ma@ ana a ane paupauaho. a lepo kona lole, a eha ma ka maka.
Halo ! e Pilipo, nohea mai oe? a nohea mai keia lepo, me keia eha ou?
Nohea au? Nohea keia lepo o'u? pane Pilipo. No kuu mahinaai hou, kuu aina nui, kuu mahele o ka waiwai o ko kaua haku. He hale nui a nani kou. He aina nui ko'u. Eia nae ka pilikia; aole ae ko'u poe mau paahana. Nolaila, na'u no e hanai i ha holoholona, a e uwi i na pipi waiu. Nolaila, mai keia lepo o ko'u lole, a me ka eha o ko'u maka. E huli ana au i ka mea e pau ai keia pilikia.
Pela hoi au, pane Aneselema. Ua pilikia like kaua. Aohe a'u kauwa o hana i ka'u hana. He mau Keonimana na kauwa. He mau haku.
Hoea mai he kauwa @na ka haku aina nui, ua lohe oia i o laua nei kamailio ana no na pilikia o laua. Hooaikola mai oia, aha ' aha ! O oukou na mea ma ka aoao hoohalikelike, mahele waiwai like. Ke ike nei olua i ka hope. Loaa koke ka pilikia. E hele olua e imi i na kauwa hana i ka olua hana. Aole loaa. Pau loa na kauwa i ka lilo i poe Keonimana.
Hele aku laua. Ano e ke taona; aohe hale kua i weheia, aohe makeke, aohe kamana, aohe kaa e holo ana.
Nui kanaka ma ke alanui, e haohao ana no ka pilikia, no ka loaa ole o ka poe hana i ka lakou hana Na kela me keia e hana'na i kana hana iho. Nui na hana okoa i kaulia maluna o ka mea hookahi.
Piha ke alanui i ka opala mea na mea pilau. Aohe kanaka nana e lawa aku; lawe aku kela me keia i ka opala e pili ana i kona pa hale.
Nana na kamalii a ike, he mea kupa naha keia! He mau Keonimana na kane, he mau lede na wahine. pela na kumu; aohe kula. Hookuli, a hookiekie na keiki, e olelo ana, ua like makou me oukou na makua me na kumu.
E hele ana no o Aneselema e imi i hale kuai e kuai i ti, i kope, i berena, aole nae i loaa. Pela na paahana e ae, e imi ana i ka berena i ka palaoa.
Aole loaa. Mahuahua ka pololi. Noi ikaika na keiki i berena, aole loaa. Weliweli ka pilikia !
Ka hele no ia o Aneselema me kanaka i ka hale o ka lunahoomalu, a noi aku la i berena.
Berena! pane oia, ka berena anei ka oukou e noi inai nei? Aole ia makou ia. Ua noi mai oukou e mahele like ia ka waiwai i waiwai like na paahana, na haku, ka poe ilihuue, ka poe waiwai, a noho like, hanohano like, Keonimana like. Ke hooko nei makou i ko oukou noi ana. Ina ua pilikia oukou, a berena ole, no oukou ia hewa, aole no makou.
Ina olelo au i ka poe wili palaoa, a hana palaoa, pane mai lakou, aole makou he mau kauwa, he poe Keonimana. E hana oe i kau. Maanei au e oki ai. Ua akaka lea ka hewa o ka huahua, me ka mahele like ana o ka waiwai.
Ua ike Aneselema ma i ka hewa. A ua noi aku i ka aha hoomalu o ia taona e hoihoi i ka noho mua ana @e ka ae, ua pono e noho haku kekahi, a he noho kauwa kekahi.
UNUHIIA E HAWAII.