Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 13, 29 March 1884 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokou.

 

@

 

NUHOU KULOKO.

N@ keia mau la iho nei.

@ nei i keia wa ke

@

@ he hale halawai hou ma Ka

@

 

Ua oleloia a ku mai ka mokuahi @ @ki mai ana he elua k@ Honolulu nei.

 

@ nei i ka hui o G. W. Ma@ k@ kulanakauhale nei ka hooponopono ana o ka Hotele Hawaii @ wa.

 

@ ana na Kula Sabati @ Kaw@ a me Kaumakapili i ka la @. E hele nui ae e na makamaka @ na nuhou.

 

I ka Poalua nei ka hoomaha ana o @ kula nui @ Punahou, a i ka Poah@ hoomaha ana o ke kula Sana@.

 

Nokenoke mau mai nei hoi kahi @ ka nukunuku i ka nupepa O@a. Heaha @ keia? He opa panalua paha @ Pela no.

 

Ma na @ i lohe hopeia mai ne, ua @ he onawaliwali loa ke ola kino @ M@ F. @. L@n@han, a aia oia i keia @ @adana.

 

Ua loaa he eke dala ma ke alanui M@wahine i kekahi wahi kaikamahine @ i kekahi la o keia pule, a aia @a eke dala la ma ka lima o ka hope luna makai.

 

O ka Poakalu ka la 9 o Aperilu ae nei e @ piha ai ka mahina no ka wa mau loa iloko o keia makahiki, a e ike @ ana ma Honolulu nei.

 

Ua @ he eke dala na kekahi haole ma ka inoa o Goodman mai kona @ ma kekahi o na rumi hoolima@ ma ewa iho o ka hale puhi palaoa o H@ne ma ke alanui Hotele, i ka Poalua nei.

 

Elike me na lono i hoea mai i o kakou no na haawina nawaliwali i kau iho maluna o F. T. Lenehan, pela no na lono i hoea ma no ia haawain hookah@i i kau iho maluna o ka wahine a St@ling.

 

Ua hu ae nei ka wai aniani ma Waialae na ke keiki lalawai o ka aina pua oia hoi o Akana Kalauki. Pela no ua pae@ ae la no ua kaeaea la i na kula panoa o ua aina a e hoohihi aku no hoi ke ike aku na maka i ka uliuli mai o ka @iki.

 

O keia ninau ka’u e hoike he kuai laikini anei? Eia ma Kapaa i Koolau p@k@ ae nei, ke kuai nei kelu kanaka i ka @ama i kona mau hoa kanaka, he @ikini no paha kona, aole paha? I na aole, he pono i ke aupuni e umii mai i keia kol@he. Ke laha nei iu hana, aole malaila wale no, ma Kaneohe no @ahi, pono ole keia hana.

 

I ke awakea o ka Poalua nei i ka @ ka mokuahi Kulanakauhale o @ mai Yokohama Kina mai, me na Pake paahana he 486, iloko o na la @. Ka lua keia o na mokua @ i hoolahaia e ku mai ana i o kakou nei, a hookahi i koe a ku mai iloko o @ la he @ i koe, me kekahi mau ha@ Pake.

 

I ka Poalua nei i olohani ae’i na kahu moku o na moku okola Mars a me H@ e ku mai nei mawaho o ke @, malalo o na kumu aole o lakou ae @’ele iuka nei. No ia kumu ua ka@ mai na kapena o ua mau moku @ nei o ka aina i mau kokua, a loaa aku, a o ua poe kahu moku @ nei ua pau i ka hoopaaia i ka hao a hoop@ no iluna o ka moku, a he eha o lakou i hoihoiia mai e hoopaa @uka nei o ka aina.

 

Ua ku mai i o kakou nei mai Honakona mai ka moku kalepa Helen, iloko o na la he 62. Ua hoike ke kapena, iloko o na mau la o lakou i ka moana, ua halawai mau lakou me kekahi ino a na ia mea i hoopoino kekahi mau ukana o ka moku. Ua piha keia moku me na ukana like ole, a me hookalu ohua.

 

Na W. N. P. Kauhi o Lanai i hoike mai i keia malalo iho. Mai hookui ka waapa o D. Puniai, me ka waa maoli o Mr. Kaaikaula i ka po Poalua Mar. 4, mai Lanai aku nei hoi ka waapa, me ka ukana he hipa, ka ukana hoi e lawe mau ia ai i na Poalua a pau. Aka, e ole ka ike e ana o ke kapena D. K. Kaluaopele, ua puhi koke ia ka pu, a pela i pakele ai, oiai he mau anana wale no ke kaawale, a oiai hoi ka makani e pa ikaika ana mai ke kukulu akau mai. Ma Kealia Lanai Feb. 29 1884, hanau he keiki kane na Mrs. Awili me kana kane.

 

@

 

E@

 

I ka @

 

Ua wehe ka @ o ka @ hale hoolimalima kaa @ o Keoni Beka me Solomona @ k@ laua noho ana i ka @ wai wale aku la no i keia wa.

 

No na @ makamaka @ na Ai@a @ @ nana ma kekahi ko@m@ o ka p@pa o keia la, a @ h@luh@lu e pili ana no na Aina @ e makou a keia @ ka piha @ ka pepa me kekahi mau manao @ ae a me na Ol@l@ Hoolaha @.

 

Ua hoikeia ma o na lono la, ua @ kekahi Paahao e ka luna nui o ka hale paahao i ka Poakahi o keia pule, a ua nui ka @ha i loaa iaia. Ua oleloia @a hooko ka luna paahao ia hana mamuli o na kanoha a ka Hamuku, mamuli o ke pakike ana a ua paahao la i na kaioha a ka luna hoohana.

 

I ka Poaono o kela pule aku @ i k@ mai ai ka mokuahi Alameda mai Kapalakiko mai iloko o na la ho@ he 6 me 16 hora. Ua lawe mai oia h@ h@na nui o na ohua a me na akana n@ kakou nei a ma kona huli hoi ana aku i ka Poalua e piha kui ana oia me ko kakou mau waiwai no Kapalakiko.

 

He nui na manao i manaoia no k@ kakou pepa o keia pule, aka no ka h@iki o ke kowa nolaila ua kauluaia a keia noa ana ae. Mawaena o ia mau manao i hookauluaia he mau manao heluhelu o k@ na aina @. He mau manao nuhou no, he mau manao a makou i mano ai e hoohialaai ai ko makou poe heluhelu

 

Ma ka la 17 o keia mahina, hele aku la kekahi kanka o Koloa ma ka moa Kamahina i ka lawaia me ke @iana pauda, a ma ia lawaia ana ana pela ua weluwelu liilii iho la kona lima akau. Na kauka Kamika o Koloa i oki i kona lima, a ma ka hoike a ke kauka ia makou, o ka eha iho la keia o na kanaka me ko lakou mau lima muumuu ana o oki ai, a mai ke giana pauda mai ke kumu.

 

E hoike ana ke kula Sabati o Kapaa ke hiki aku i ke Sabati la 6 o Aperila ae nei: Nolaila ke kono ia aku nei na lala a pau o ke kula Sabati o Kapaa e noho ana mai Kealia, a hiki a ka lulu a Moikeha, a me ka poe hilinai i na hana pono o ka oihana kula Sabati e noho la mai Kealaakaiole Papaa Anehola a hiki i Lihue e naue mai e ike k@ p@a ana o kauahi o ke kula Sabatio Kapaa nei, e hookipa ana keia kula Sabati i na mea e pono ai no ka ho@po lewalewa.

J. PANIANI.

 

            He lono maikai a hauoli ka i hoikeia mai ia makou no na hana maikai e hanaia la e Akana Kalauki ma Wailupe i Maunalua ae nei. Ua hoikeia mai ia makou, o ke kula aina mahakea a oneanea malaila mamua, i keia wa he mala @aiki nui a o ka lua wai eli i eli muaia e Mahuka mamua a haalele waleia me ka loaa ole o ka wai i keia wa ua eli hou ia a ua loaa ka wai, a he luawai okoa ia e eli houia la, maikai keia hana a Akana Kalauki, a he hana e hiki ai ke haa w@a na mahalo ana, a nolaila ke haawi nei makou i na mahalo mua a hoowaiwai ana i hoolala ai a hoohana.

 

            No ka ua o kela Poaono aku nei, nolaila aole i keaka ka hale keaka lio a Kelemama i na Poaono la, a ua hoopaneeia ke keaka ana a i ka po Poakahi nei. I keia po e keaka hope loa ai ua keaka la i Honolulu nei a holo no Maui i keia pule ae. Hele nui ia’e.

           

            Ma ka la 16 o keia malama oia ka la Sabati, ma ka apana o Kaunakakai na hele aku kekahi poe i ka lawaia a ua loaa ka ia, he elua wahine a hookahi kane i ko lakou ninau ia ana aku olelo mai lakou no ka pilikia ka ke kumu i hele ai e lawaia i ka la Sabati nolaila he mea pono e hoounaia kekahi kaik@ no ia apana.

KAHINU.

 

            Mamua iho nei, ua aihueia he uwati na kekahi haole ma ka inoa o Neil Boyle, a o keia lilo ana o ka uwati ua hoikeia i ka Halewai, ua hak@ ka mea i manao waleia nana i @hne ua uwati la no kekahi manawa, a mahope hopuia oia a ma ka nienieleia ana ua nele ka aoao o ke aupuni i na hoike no ke ahewa ana i ua makai la, a ua hookuuia oia. Aka, he manao hoohuoi mau ko ka haole nana i hopu ua haole la, me kona noonoo ana me he la paha ua haawiia ua uwati la i kekahi mea okoa aku e ua haole la i hopu a i hookuuia iho la, a o ua mea okoa la ua holo aku nei no Wailuku. Nolaila h@ia aku nei ke kauoha ia Henere Tread way hope luna makai o Wailuku, e nana a e hookolo i ua haole la, a ua hai @ ia aku no hoi ke ano a pau @ ka @ Wailuku, hopuia mai nei ua haole @ a ua hoihoiia mai nei i Honolulu nei no ka hookolokolo ana.

 

NO NA EKALESIA.

 

@. He eha manao@. Pehea @ lawelawe @ Na @ua maikai e peka ma@ A @ ka @ iho ua hai@lo h@u @ A@. “Pehea @ hou mai ai o lakopa @ ka @ ia.” Kumuhana. “Pehea @ai ka lahui Hawaii, no @ mea @ ia? Ekolu manao. 1 @ ai ua @uku i@ keia @hui? 2 Na kumu o ka emi ana a @ku. 3 Pehea ia e ulu hou ai

            Ma Kawa, ua haiolelo o S. Kapu ma H@. “Aia hoi, k@ k@ nei au @ ka peka e kikeke ana ma lohe kahi @ a wehe i ka puka. e komo aku au i ona la. e ai pu au me ia, a oia me a’u.”

            Mau no ka ulu o na hana a ka Haku ma ka ekalesia o Kealakekua i Kona, ke piha mau ia ka luakini. E hoike hapaha ana na kula Sabati o Kawaiahao i keia pule.

 

            Hiki anei i ka aoao hookapu loa i ka waiona ke lanakila?

 

            Pela no ma ka nana aku. Ma ka makahiki 1830, ane pau loa na kanaka ma Amerika Hui, a ma Beretania i ka manao ana, aole hewa ka inu rama ka inu liilii me ka ona ole. O ka inu a ona, oia ka mea hewa. Kakaikahi ka poe inu ole. Ua komo ka inu ana iloko o na Kula Nui, na ohana, na Ekalesia He mau Aha kinai ona no ma kau wahi, uuku no nae.

            Ma ka makahiki 1830, malaila ke ala ana o na puali inu wai, na aha kinai ona a nui. A ua haalele no. Kupaa kekahi poe, kupaa ole kekahi poe. Ua mau no ke kuai ana. Nui na hale kuai rama. Aole i manaoia, he mea hewa ke kuai ana ke kuai me ka laikini.

            Mahope nae, ua ikeia, he mea mana ole ka laikini. Aole i emi ke kuai ana. Mahuahua no. Noonoo hou na Ahaolelo aupuni. Na Aha liilii mamua. Na Aha nui mahope.

            Ka aha o Maine ka aha mua i hooholo, e hookapu loa ia ke kuai ana i ka rama. E hoopauia na hale kuai rama a pau ma ia mokuaina o Maine, ma ka hikina akau o Amerika Hui. Ua hookapuia ka lawe ana me ke kuai ana i ka rama ma ia mokuaina.

            Nui ka huhu o ka poe kuai. Manao lakou, aole hiki ke hookoia keia kanawai. Ua hiki i ka la e hookoia ai. Hoomau no ka poe kuai i ke kuai ana. Ala na luna hooko, a hele ia mau hale a hao i na pahu rama, me na omole rama, a lawe i waho o na hale a wawahi a ninini aku iloko o na kio lepo.

            Ua haawi ke kanawai ia mana. Ua hoopauia i@ mau hale ma Maine a puni. Hiki no aoao hookapu loa i ke kuai rama ke lanakila ma Maine.

            Ina hiki ke lanakila ma kekahi aina, hiki no ke lanakila ma na aina e ae.

            Ke ala nei no na mokuaina e. Iowa, Ohio, Kenesasa, a pela aku. Ko lakou mau Ahaolelo Kaukanawai, a hooikaika e hooholo i kanawai hookapu loa i ke kuai rama, me ka lanakila hapa no, me ka manao paa, e lanakila loa ana no. Pela auanei na mokuaina i koe, me Amerika Hui a pau, me Beretania, me na aina e ae.

            Ka hana like keia, e hui na aupuni naauao a pau o ke ao nei, e imi i ka mea e pau ai keia enemi nui, ke kuai rama. E hui ke aupuni o Hawaii ma keia hana maikai.

            Ka hookapu ana, oia ka aoao e lanakila ana, oia wale no ka mea e pau ai keia enemi nui. Aia a pau ia, alaila, e paka emo ole ana ka Milenio.

HAWAII.

 

Pule hui.

 

            He aha pule hui i kukuluia ma Meleboane ma Ausetaralia. A ua kono ia na haipule mai o a o, a puni ka honua, e hui a pule i hiki koke mai ka Haku. Iesu Kristo i ka honua nei me kona kino no, e haiolelo, a e hoohuli i ka poe hewa ma ka pono.

            Maikai no ke pule like na haipule no kekahi mau mea. Ua haawi mai Iesu i kuma pule e pule like ai kana poe haumana.

            Eia kekahi hapa o ia pule, “E ko makou Makua iloko o ka lani, e hoano ia kou moa, e hiki mai kou aupuni, e malamaia kou makemake ma ka honua nei, elike me ia i malamaia’i ma ka lani.”

            Ka pule keia i pule like ia iloko o na makahiki 1850. Aole nae i hookoia, aka ua hooko hapaia, Meia no ka manao o Iesu. Aole Iesu i ao mai i kana mau haumana e pule i hiki koke mai ko ke Akua aupuni, a e malama koke ia kona makemake ma ka honua nei. Nui wale ka poe i lohe ole no ko ke Akua aupuni, a no kona makemake.

            He hana nui ka na haumana ana e hana e ai mamua o ka hiki ana mai o kona aupuni, a mamua o ka ike ana o na lehulehu i ke Akua, me kona makemake.

            Ua hele aku no na haumana e hana i keia hana, e ao i ka euanalio, e hoike i ke ano o ko ke Akua aupuni, me kona makemake.

            A ua nui ka poe i ae e komo iloko o ia aupuni a e malama i ko ke Akua makemake. Aole keia he hana i hiki ke hana koke ia a piha ka hooko ana.

            Alia kakou e hui a pule i hiki koke mai Iesu me kona kino. Aole pau ka hana a na haumana. Aole i hoonaauao ia na lahui kanaka; aole ike i ke ano o ko ke Akua aupuni, me kona makemake. Aia a pau ka hana a na haumana o na ekalesia, a ike na lahui i ka hana e ola’i, alila hiki ke pule a hiki koke mai Iesu.

            Eia nae Iesu. Olelo oia, “Aia hoi, owau no me oukou i na manawa a pau, a hiki i ka hopena o keia ao.” No ke ke aha ke noi ana e hiki koke mai Iesu me kona kino? Ua oi aku kona noho uhane mamua o kona noho kino.

            Ina hiki kino mai oia, aole anei e imi ka poe hoomaloka e pepehi ia ia e like me ka hana mua ana?

            E hoopaanaau i keia, Ina hiki kino mai Iesu, aole paha ia no ka hoohuli i na kanaka, a no ke kukulu ana i kona aupuni ma keia ao, aka, no ka hoopai i ka poe hewa, a hoola i ka poe pono, a puhi i ka honua i ke ahi.”

            Eia ka pule hui maikai Mat. 18; 19, 20. “Ina paha elua o oukou ma ka honua nei e manao like i kekahi mea a laua e noi ai, e haawi ia’ku hoi ia na laua e ko’u Makua i ka lani.”

            Ninau na hoahanau wahine elua i ke kahunapule, heaha ka maua e hana ai i ola no na hoalauna huli ole? Pane oia, ua hoao anei olua i ka hana a Iesu i kauoha ai? Ninau laua, heaha ia hana? Pane oia, aia ia ma Mat. 18; 16. Aole maua i hana pela. Pono ke hoaoia. Ae, a wae laua i ehiku hoalauna wahine huli ole, pule mau laua no lakou ehiku, a kamailio pu me lakou i kekahi manawa, a pule pu hoi. Ua pau lakou ehiku i ka huli mai, a nui ka poe e ae i huli mai. E hoohalike kakou. E hoao i keia hana.

HAWAII.

 

Na mea hou o Kaupo.

            O ka Ahahui Opiopio, aole holo aku imua, aka, me ka neenee malie no ia e pii ae nei.

            O ke kahu o keia Ekalesia o Rev. D Puhi, ke waiho nei oia me ke onawaliwali aneane e piha ka elua makahiki aole launa hou mai me na hoahanau o Kaupo nei, o J. Kawaiaea no ka mea nana e malama nei.

            I ke Sabati March 9 hiki mai la ka Peresidena o ka Ahahui Opiopio, oia o J. Nakila me Laika.

            Maraki 14 loaa iho la kekahi puolo hoomanamana ia G. P. Nehemia me na haumana kula penei ke ano: He puaa ua kalua ia a mo’a he wahi okoa no kona, a o ka puawa he wahi o koa no, pela no me ka welu ula palani, o ka nui o na ia, elima, a he wahi okoa loa mawaho mai, ua kau ia ka inoa Manana, ua hoolei ia keia iloko o ke kai me ka manao e pau ana i ka aumakua mano, eia nae nana mai la ka ia i ka maunu ekaeka, ahu kupauaha i ka la o mana keiki hoonohonoho akua, ma ka hale o E. Kekalohe i noho ia ai o Kino e ke akua, penei ke kumu o ka noho ana: Ua inu i ka uala me ka okolehao noho iho la ke akua, o ka inoa, o Kapo.

            Pau ole no na hana naaupo au e Hawaii, e ka poe hoomanamana a me ka poe hoonohonoho akua o Kaupo nei e hoopau i ko oukou mau manao kuhihewa, na mea e hoomanao ai o Iesu, aole o kahi mea e. Nolaila e o’u mau kini mai ka puka a ka la komo, o ka poe i ke “kilohana o ke KUOKOA,” e ike iho ai i keia mau hana naaupo, a mai hoohalike me keia.

P. PUHALAHUA.

Kumunui Kaupo, Maraki, 20, 1884.

 

Na hoomakeaka.

            He mau hoa’loha elua, Bila me Dave ma ka wanaao o kekahi la Sabati mamua o ka puka ana o ka la, ake loa laua e loaa ona mea inu, aka, ua papa ke kanawai aole loa e hamama na puka o na hale hoainu rama ma na la Sabati; aka ikaika loa ka ono o ko laua mau puu i na kulu wiseke – a liuliu iki, hooho Bila. E Dave, ke ike nei au he wahi uiuiki malamalama kukui ma kahi aole i mamao loa mai o kaua aku nei. Ke manao nei au, o kekahi no kela o na saluna i hamama.

            E hapai ae i kou mau wawae a hahai mai ia’u, ua manaolana au e loaa ana ia kaua he mau wahi kulu wiseke pumahana no keia kakahiaka.

            Me ka leo hauoli o Dave i hooho malia ae ai, a hahai aku la. Hiki laua ma ka puka a wehe komo laua maloko ike laua i ka papakaukau kuai rama ua vanikiia a hinuhinu. He wahi pakaukau uuku e ku ana ma ia wahi, e noho ana ka pakipa (mea kuai rama) malaila. Pane Dave, e Bila, aole paha keia o ka manawa kuai wisake, e nana aku oe i ka pakipa e noho mai la, ua wehe i kona epani keokeo, a he paa lole bolu kona i komo ai me na pihi keleawe hulali ma kona kuka.

            I kela manawa i hoomaka ai ke kanaka e ku ae mai kona noho, a hoao e hele mai i o laua, aka, hawanawana koke Bila; E holo kaua e Dave. Ua komo hewa mai nei kaua.

            Hololaua me ka mama loa a nalowale ma kahi mamao, a ku laua me ka ninau ana kekahi i kekahi. Ua hoomaopopo anei oe i kela wahi a kaua i komo aku nei? Ae, wahi a kekahi. He halepaahao kela he makai kela kanaka me na pihi keleawe, aole ia o ka hale inu rama. Manao iki o ka lua kela o ka hale kahi e uku hou @ dala no na kulu wiseke i pau mua i ka inu ia

            Aia ma na ma Amerika Huipuia, e nohe kekahi mau makua kuli, he kane a me ka wahine.

            No na makahiki loihi a laua i noho pu ai, ua hanau mai la mai ke laua mau puhaka nei he keikane kuli ia kapa iho la laua i kona inoa o S -t no hookahi makahiki ke kowa mai ka hanau ana mai o ke keiki mua, hanau mai la ka lua o ke keiki, a kapa iho la laua iaia o Z – k; aole i liuliu mahope iho hanau mai ke kolu o ke keiki, a kapa iho la laua iaia o E – t.

            I ka nui ana o ke keiki mua, aole he nui o na wahi huaolelo i loaa iaia, aka, o keia mau wahi hopunaolelo wale no. “Na makou ekolu;” pela no ke lua mai o ke keiki, o kana mau wahi huaolelo i loaa. “No ka waiwai;” a ua like no hoi ke muli loa me kona mau kaikuaana, a o keia wale iho no kana. “Ina pela e hele kakou.”

            I kekahi la malie, hele aku la ua mau keiki nei i ka holoholo ma na ululaau: aia no hoi ma keia wahi taona e noho nei na makua o keia mau keiki kekahi kanaka waiwai, a ua hoo@noi nui ia oia no kona nalowale honua ana. A i keia poe keiki e kaukoo nei no ka ululaau, hoea aku la lakou ma kekahi ponaha malaelae iwaena o ka ululaau, he mea e ko lakou puiwa i ka ike ana aku i kekahi kino make e waiho mai ana. Me na nanaina pihoihoi ku ae la lakou a puni ke kino make; o ke kanaka waiwai no keia e hoohuoiia ana no kona nalowale ana.

            He umi paha minute ko lakou ku ana, hoea mai la ka poe huli a ike mai la i keia poe keiki e ku ana a puni ke kino make, a ninau pakahi aku la ia lakou. Nawai i pepehi i keia kanaka? Na makou ekolu, wahi a ka mua. No ke aha? wahi hou a ka ninau. No ka waiwai, wahi hou a ka haina. Ina pela e hoopaa aku ana makou ia oukou a lawe aku no ka halepaahao. Wahi hoi a ke keiki muli loa. Ina pela e hele kakou. A haliia aku la lakou no ka halepaahao.

 

Na ulia poino ma Kohala nei.

Kiana Pauda. Ma ka Poaono, la 15 o Maraki nei, ua moku a weluwelu liilii ka peahi lima, a pukapuka na uha o Kepookapu (k) o Koaie, Kohala Akau nei, i ke Kiana Pauda. Oia o Kepookapu, kana keiki, a me Kamakalea ma kahi kokoke i ka lihi kai me ka makaukau e hoolei aku i ke Kiana Pauda iloko o ke kai, aka ua haule nae ia manaolana. Ua pahu e ae la ke Kiana Pauda ma ka lima o Kepookapu, i oki oe e hoi pulima ole ana i ka hale, me ke kaepaepa o ka alualu mai i koe ma ke kano o ka lima.

            Ua lawe loa ia a hiki i Mahukona, a ua keleponeia mai o B. Bona, a na ka oi o ka pahi a ke Kauka i hookaawale aku kahi i weluwelu a koe mai ke kano o ka lima e olomuheoheo ana. O Kepookapu, oia no kekahi makuakane a makuahine malalo a keia hana, a ua nui na makahiki ona i lawelawe ai malalo o keia hana me ka makau ole.

            He kanaka ohana nui o Kepookapu ma keia ola ana, he wahine, a he mau keiki lehulehu e ola nei, he mau keiki liilii hiki ole ia lakou ke malama no lakou iho. O ka eono keia @ na kanaka lima poomuku a poheoheo ma Kohala nei iloko o keia au a ke kanawai i papa mai ai; nui ko’u minamina a me ke aloha i ka lima a ke Akua i waiho mai ai, i mea kokua ia kakou i ke kanaka.

            Ia’u e noho kamaaina nei me kekahi o keia poe i hooneleia i ka lima ole, nui ka hemahema a me ka pilikia, ma ka lawelawe ana i mea e pono ai oia a me kona ohana, aiwa loa aku hoi o Kepookapu he mea ohana nui.

            Moku i ka huila o ke kaa, Ma ka Poalua nei, la 18 o keia mahina, ua haalele aku la o Kauka kaa ahi ia kai o Mahukona no Kohala-loko, e lawe pu ana oia me kekahi mau kaa i hoopihaia me na ukana, a me kekahi mau kaa aole i hoopihaia me na ukana. Maluna o ke kaa e pili pu ana me ke kaa mahope loa, e noho ana kekahi haole Kelemaina ua hoonoho ia oia ma ia kaa e malama i kekahi huila e hoopaa ai, a e holo ai paha i ka wa i makemakeia.

            Iaia nae e noho nei me ka palaka a me ka nanea me ka manao ole o kona hopena keia, ua haule aku la oia a make loa. Oiai o Kauka kaa ahi e holo nei, me ka huki ana i na mea a pau mahope ona, a mawaena o ka hei au kaulana o Mookini a me Hawi hale hooluolu kaa ahi, ma ia kowa, haule aku la ka haole Kelemania mamua pono o kona kaa no e noho ana, a na na haila o kona kaa i noho ai a me na huila o ke kaa mahope loa, na ia mau huila o na kaa a elua i haihai i na wawae o ka haole Kelemania a i hoopahu i ka lolo o ke poo iwaho. Ua hoihoi hou o Kauka kaa ahi i ke kino kupapau o ke haole Kelemania i kai i Mahukona Ua hiki kino aku o G. P. Kamauoha me kekahi mau makai, a me kekahi poe e ae malaila.

            Ua noho ka Aha Kolonero e ninaninau i ke kumu i make ai ka haole Kelemania, ua hooholo ka Aha Kolonero, ua make oia no kona malama hemahema iaia, oiai oia e kolikoli baka ana maluna o kona kaa e noho ana.

J. H. HUHINAPULE.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

HALEKUAI HOU

 

CHAS. J. FISHEL.

 

KA WEHE NUI ANA O KA

 

HALEKUAI HOU O

 

Chas, J. Fishel.

 

KIHI ALANUI NUUANU KALEPAI

 

Na Waiwai hou o ka hoea ana mai nei no

ia ma ka mokuahi Mariposa no keia

Halekuai hou.

 

Na lako aahu o na Kane a me na Keiki @a@ i ike oleia ma ke kulanakauhale nei mamua, a e kuaiia aku ana me ke emi a me ka waipahe i ike oleia ma na halekuai e ae.

 

Na Kalakoa hou! Na Kalakaua hou

 

Na paa lole o na kane mai ka $6.50 o ka paa a hiki i ka $3000 o ka paa.

 

E HELE MAI HOOKAH, E HELE

MAI NO A PAU

CHAS. J. FISHEL.

 

Kihi o alanui Nuuana me Kalepa.

 

HAEPAI O THOS. G. THRUM

 

O KA NUPEPA

 

SATURDAY PRESS me KUOKOA

 

 ALANUI KAAHUMANU, HONOLULU

 

Malaila e paiia ai na ano a pau o na

 

BUKE,

HOIKE O NA KULA,

HOIKE A NA KOMITE,

NA HAAWINA KULA SABATI,

 

PAPA KUHIKUHI O NA ANO A PAU,

HOOLAHA NUNUI A LIILII,

BALOIA, LIPINE PAPALE,

TIKETA, WAHI LEIA,

 

BILA PAI HAKAHKA

HOOLAHA KUDALA,

 

&c.,  &c.,  &c.

 

Hoko o ka wa pokole a me ka auhau haahaa.

 

A ma ka halekuai o THOS G. THRUM

ma ALANUI PAPU, e loaa ai na

Kalana kakau o na ano a pau,

Wahi Leta   “   “   “

Inika        “   “   “

Penekala    “   “   “

Mea Hoopipili, buke hoomanao,

Peni gula a me kumu gula,

Kii, a me na laau,

Buke kii o ka ohana,

Buke kii a na keiki,

Na mea paani a na keiki,

Kaa a na keiki,

Kaa huila lua o na opio.

A he Agena no ke ana lole pepa o na

Keiki a me na wahine.

 

No ka hoailona ana i na lole me na inoa ponoi e hookoia na kauoha a pau no na papa inoa ke waihoia ma keia halekuai me ka uku pu o ka papa inoa i makemakeia. Uku no ka inoa hookahi me ka inika a me ka hulu, $1.50 ina ma ka papa inoa keleawe, a ina ma ka papa inoa dala, $2.

            O na kauoha kau mai na mokupuni e hookoia ina e hoouna pu ia mai me ke dala a me ka moakaka pono o na hoakaka ana.

THOS. G. THRUM

 

NA HOOLAHA KUMAU.

J T. WATERHOUSE.

(Walakahaui.)

 

HALEKUAI KUKAA NUI ME LIILII.

Ua piha pono me na waiwai makamae

hewa ai na maka i ka nui o ka lehua.

 

Heaha no la hoi ia?

 

MALAILA

 

Na Apa Kihka o na ano a pau,

Pahoehoe o na ano a pau,

Alapia o na ano a pau,

Huluhipa o na ano a pau,

Na Huluhulu holoku,

Na Keokeo Paina,

Lilina lau puu.

Wetoria,

Leponalo,

Lainakini,

Ahina pelekane,

Na Kihei o na ano a pau,

Na Koloka o na wahine,

Na Kihei Huluhulu,

Na Kalakoa o na ano a pau,

Na Kihei uhi moe,

Na Koloka o na wahine,

Na uhi Kilika,

Na uhi Alapia,

Na Hainaka nunui a liilii

 

Eia hou.

 

HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE

O NA KANE A ME KAMALII.

 

Na Apa paina maikai loa,

Polu manoanoa a lahilahi.

Huluhulu manoanoa a lahilahi.

Na Apa huluhulu a pahee,

Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,

Na Pililakeke loloa a pokopoko,

Na Palule kaula o na ano a pau,

Na Palule keokeo,

Na Plile kalakoa,

Na Paleili.

 

Na Papale wahine i kinohinohiia me na pua

me na hulu nani, a he heluna nui o na

kane a me na kamalii o na ano a pau

 

HE HELUNA NUI O NA KAMAA.

 

Na Kamaa buti,

Na Kamaa pihi,

Na Kamaa huka,

Na Kamaa laholio,

Na Kamaa weleweka.

 

HE HELUNA NUI O NOHO LIO MAIKAi.

 

Na Noho Italia,

Noho pulu mamua,

a mahope o kela a

me keia ano.

 

NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.

 

Na Aila honua helu i he aiai me he wai.

Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva,

Aila inu, Aila lauoho,

Waiala maikai.

 

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.

 

Keokeo,

Eleele,

Polu

Melemele,

&c.,    &c.,    &c.,    &c.

 

Ina iho Ina iho.

 

Na ipuhao, na ipu ti,

Na kkoi nui a liilii,

Na pahi nui, a liilii,

Na pahi olo, pakahi

Na pahi olo palua

 

Na tabu nui a liilii,

Pakeke nui a liilii,

Na lako kamana,

Na lako amala,

Na Kamaa lio,

Na hao,

Na pela uwea

 

NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI

 

Na lako pa,

Pa nui a liilii,

Na bola,

Na kiaha aniani,

Na aniani kilohi,

Na ipukukui o na ano a pau.

 

HE HELUNA NA MEA AI.

 

Palena poepoe,

Palena poepoe palupalu,

Palena huinaha,

Palena o na ano a pau.

 

Na kamano maikai loa ma ka pahu,

Na kamano tini,

Paakai o Livapulu,

Paakai inu,

Paakai hu,

Mauu Kaleponi,

Palani ai a ka lio.

 

He heluna nui o keia mau waiwai aiwaiwa ko’u mau halekuai aole i pau i ka huaiia aku na oukou no e hele mai a kilohi no oukou Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii. na kauoha mai na mokupuni e hookoia me ka eleu loa.

J. T. WATERHOUSE.

(WALAKAHAUKI.)