Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 21, 23 May 1885 — AOLE HE NUHOU, HE NUHOU NO NAE. [ARTICLE]

AOLE HE NUHOU, HE NUHOU NO NAE.

He ope buke ka i hoea mai no'u ma keia mau la, o na inoa o na buke, he mau inoa kahiko no, Baibala, Kauoha Hou, Ka Lei Alii, na Himeni Euanelio, ka Buke Himeni Hawaii, nolaila, aole he nuhou na inoa, he nuhou no nae e pili ana i kekahi.

1 Baibala. Ua loaa ka baibala okoa i kanaka Hawaii ma ka makahiki kanaha paha, he buke nui poepoe a hemahema ke lawelawe ia. Ua pai hou ia ma ka .makahiki 43, ma Honolulu no, a ano hou ka wahi ana, ua maikai kona ano buke. Mahope iho, ua hooponopono hou īa ka baibaia Hawaii. Ua hemahema ka unuhi ana o kauwahi, aole hoi he kuhi- ! kuhi pauku pili. Ua hoopololei ia na unuhi hewa, ua hanaia na pauku kuhikuhi, a pai hou ia ka baibala ma Nu I loka me na pauku kuhikuhi, a me na | wahi i unuhi hou ia. Hoea mai ia ma Hawaii nei ika makahiki 1868 paha. Nani ka wahi ke nana aku, olioli na maka, mahalo nui- na waha, wikiwiki na lima e lawelawe. Oia no ka baibala Hawaii mai laila a hiki ianei. Ka baibala eleele, elua dala ka uku,.ua piha Hawaii ia baibala, a koe paha kau wahi. He baibala nui ia a kaumaha, a hemahema ke lawe ia i o ianei. Mai- | kai nae ke waiho ia ma kahi hookahi, Ima na papakaukau o na ohana, a ma : na papa a noho 0 na luakini, o na hale Ihalawai a o na halekula. | Ka Baibala Pakeke ! Nani ia. ! O hele a milimili, aia ia mahea ? aia ma Hale Buke o ka Papa Hawaii. Nani no ka wahi, mama hoi ke lawe ia i o ianei, a ke lawe a heluhelu ma na ohana, a ma na hale pule, a ma na Kula Sabati. Nawai ia i hoomakaukau no ke pai ia ana ? Na Polepe, ke kakau leta oka Papa Hawaii. Nawai i pai a hana wahi ? Na ka Aha Pai Baibala o Amerika Hui. Nawai i uku ike pai a wahi ana ? Na ia Aha no. He uku hoihoi ole ia anei ? Aole, e hoihoi ia no ma ke kuai ana ia baibala 1 na kanaka Hawaii. Heaha ka uku no ke kope hookahi ? Elua dala me ka hapaha, oia no hoi ka uku i lilo i ke pai a wahi a uku moku. Nani ke aloha, ke ahonui, ka hoomanawanui, ka luhi o ka poe i hana i keia mau baibala, Binamu, Kakina, Bihopa, Rikeke, Aneru, Gerina, Kalaka, Dipela, A O Polepe, me ka poe i pai a hana wahi, a me ka poe i haawi i ke dala e pai a wahi ia ai ! Nui loa ka aie o na kanaka Hawaii i keia poe aloha. E malama oukou i keia buke maikai loa ka Baibala Hemolele, ke kuhikuhi ana i ke ola.

2 Kauoha Hou. O ke Kauoha Hou mua ma ka olelo Hawaii, ua unuhi ia a pai liilii ia. Ma ka makahiki hea ia i pai ia ai ke Kauoha Hou Okoa ? Ka buke nui ia ma na kula maoli a hiki i ka makahiki i loaa ai ka buke Ao Heluhelu; mahope iho, kakaikahi ke kula ana o ta buke iloko o na kuia aupuni N f o ke aha la hoi ? O keia Kauoha Hou i hoea mai Hoko o keia ope buke a'u, ua ikeia no mamua, ua paiia 1 Nu loka ika makahiki »S6c, ma na olelo elua, Beritania me Hawail No keaha ? No ka mea, ua hoomaka ke ao nui ana i ka oielo Beritania īloko o na kula Ha waii, na kula nui mai Hilo a Lahaina- | luna He mea kokua i na kanaka Hawaii i ka loaa ana o ka olelo baole*a i na haple i ka loaa ana o ka olelo HawaiL He buke oiaikai loa keia a pono ke komo nui iloko o na kuLa aupunū kahi e ao ia ana ka olelo haoie; aka„ ina ao< le au i kuhihewa, aole i komo nui ia iloko o keia mau kub. He wa pono paha keia e komo nui ai oiai ua pau na buke Ao Heluhelu, Ahea ta e pai hou ia ai ? N a«rai la e keakea i ke komo aeia ? 3Ka Lei Ahi! Kainoa ua make ioa oe a nak>wa!e losa aku ! Nui eo ka nioau ana, ahea ioaa hou mai ka Lei Alii ka lei nani o Hawaii, ka mea makamae a inahalo nui ia iioko o na kula $ahati, me na kula la kekahi ? Ae, he oiaio ia, mai hoea hou ole mai ia buke himeni maikai, ina paha au i hana, aole paha e ike hou ia mai ia buke.

No kau hana ana i keia huke meie, j rae ke kakau ana i na #Haawina Kula [ Sabati no na makahiki ehīku ? no laik kela makana nui a na Kula Sabati Havraii t makana mai ai ia'u ma ka luhik Kula Sahati ma lanuaii iSSo. Ke mau nei ko'u hoomanao aea ia mnkana me ka mahalo ana i ke aloha o na Ktila Sabati Hawaii, a rae ko u hoohīki ana e hana mau no na Kula Sabati Hawmh a me ka iahui Hawiii okoa. Pau loa anei kela makana nui na*u j iho ? Ao'ie anei au i hoohiki e hana me ia makana i huke nieie hou no na Kula Sabati Hawaii ? Nohea i puka mai ai o Hoku Ao Nani ? Noloko mai no o ia me ka panai ia e na kokua o na Kuia Sahati Hawaii me ka hoihoi ia aku o ia panai ana i na kula i kokua raa na bnke i ko lakou hoea ana mai mai Nu loka mai, a pela i piha ai na kuia Sabati Hawaii i na buke Hoku Ao Nani 1 keia wa, o ka paa ole nae paha ka nui o na leo maikal

A ma keia mau la, ua hoea hou mai j Ka Lei Alii me kona nani mua, me ka hoohaahaa ia o ka uku he hapaha waie no ka uku oka buke hookahl Kupanaha ! Ekolu hapaha ka uku ona buke mua, a pehea hoi keia hoemi ana o j ka uku ? Ua hookaumaha anei H M Wini ia oukou ma ke kau ana o ia uku he ekolu hapaha aoi aku ? Aole loa. E hoomanao oukou, nui ka liio no ke pai mua ana o kekahi buke, he hana lohi loa ke kahakaha a hoonohonoho i na hua kepau, a he ehiku haneri dala a oi i liio no ke pai mua ana o ka Lei Alii. Oke kepau mua, ua waihoia no peia aole i wawahi ia, nolaila, ina i kauoha ia e pai hou ia ka Lei Alii, ua pau ka iuhi mua, ua paa na hua kepau, a o ke pai waie no ka hana a me ka hana i na wahi o waho, nolaila ua hapa iho ka uku o keia pai elua ana o ka Lei Alii a hiki ke kuai ia no ka hapaha o ka buke hookahi. E ala ua Kula Sabati Hawaii a pau, a e hoolako ia i keia buke mele maikai a mahalo lua ole ia. A pehea o Hoku Ao Nani ? He keiki ia na ka Lei Alii a pono ke hui ia ke keiki me ka makua ma ke kula hookahi, a e noho kuikahi laua, aole paha e kue aku a kue maL L. Laiana. Waimea, Hawaii, Mei 13, 1885.