Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 34, 22 August 1885 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

@@@ THOS. G. THRUM ma ka lial@pa@ o @ @@@@pa "SATURDAY PRESS."  Kona H@p@poo, ma na kihi o Alanui Moi@@ @@ @@@ Nui@@@@.

B@o@a moai, mai na Olelo Hoolaha ma @@@@@ H@p@@pono mamua ae o ka ho@@ @@ @ auah@a na Poana a pa@  Aole o @@ @@@ @@ olelo Hoolaha ke laweia mai @ o ka h@@a i hoileia maluna.  E hooko @ @ @@@@ ma@ @@ i keia @ia maluna.

K@ @@ mai i na leia a pau a me na kauoha @ @@@ ulupepe ia KA NUPEPA KUOKOA @ Hoohi@.  Ina e kaa pono ei@ aka keia k@ o Napa lawe, e hai mai me ka hakalia @@@ Keona.

@a uk@ a keia pepa e haawi ai i kona @@@ h@ @ni ke@eia no ke @ala, koe ka @@@ K@@@, Oahu a me kekahi mau apana @@@@ nui o ka luhi i ka halihali ana i ka @@@@@ @ mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

KELA ME KEIA.

 

@@@ hana a ke keaka lio i keia mau @@ nei, o ke keaka no.  Nana aku @ @aka, kuawili mai no ke keaka

Ua i @@ iila ka hui mahiko o Heeia k@@@upoko, Oahu, no ka hoole ana o @ @@@ nui Unn Jr., aole e wili i ke ko @ A @@@@e.

@@@ akou H@na o ka mokuahi Ma@@@@ Kehala, eia ka nui o na ohua @@ @@@ Kona, 246; Ka@, 156: hu@@@@ Aloha no NAHALE

@a @@p@@a he 33 tini opiuma ma ke @@@@ ko@@ ukana o Wells Fargo & @  He waiwai kalepa keia i hoouna@@@ @ maloko o ka pahu, a he pake @ @@ nona ia mau pahu.  Ua weheia e a @a @a ia a loaa ka opiuma.

 

K@@@e ka mahina o keia mau po, a @ke pinepine ia ae na puali koa e @ ele pauki ana i ko lakou mau wa @@ e hoomaamaa ana no ka wa e ma@ ake ia ai lakou no ka malama ana @ maluhia o ka aina.  Imua a inu i @@@i

Ka nui o na haumana kula Sabati o K@@ohe i hele aku nei no ka hoike @@@ na kula Sabati o ka mukupuni o Hawaii ma Makapala Kohala akau Ha@@ ke 23 haumana, i nui ke aho e K@@@ohe i lilo ka helu ia oukou.

 

@MANALOwale.--Eia ma ka lima o k@l@@a Leta Nuia, he mau dala na @@@o Kalua, o Wailuku, Maui, a i @@@ na lokia Kalua o Wailuku, Maui loa he kanaka kekahi e ola nei ma ia @@@ ke noi ia aku nei oia e kakau mai a i ole ia, e kipa mai e ike i ka i @@ l@ta N@i ma Honolulu.

Ma keia hoi ana mai nei a Malulani, ua lawe mai la oia i na haumana kula Sabati o Kau a me na Kona, no ka hoike hui o na kula Sabati ma Kohala Akau, a haalele ia ma Mohukona, bora @@@ka Poakolu nei, penei:  Kau 156 haumana:  Na Kona 225:  Poe makaikai 71:  Huima 462.

Na waiwai Hawaii i hoouna ia ma ka Ma@@@@@, Augate 15, 1885.

Kopaa  $74495,27

@aiki   16318,38

Maia    2510,00

Ki  Kao          409,00

Ki Pipi             945,00

K@ Awa (pake)          50,00

            Huina  $94,727,65

H@ aha mele lealea loa ka i malama a ma kekehi o keia mau po aku nei ma kekahi wahi o ke Alanui Alekea.  @@@ eia na kani honehone ana o na @@ o na wahine, a me na leo base na @@@@ o na kane, i ko@no pa ia hoi me @@ kau: ka huku ku ana o ke sika, a i kekahi wa ua poha ae kekahi leo nawe@kaohi kauaiako me ne leo la o ka @@@@ aloha ka puu.  Nui na poe nana @@ke @imui; haole, kamalii, wahine. @@ @@@oki, a me hookahi makai.  Nui @@ kulikuli me ka lealea -- i ka ho@a ko @@@@ o ao, hookuu na hana.  1@

           

NA HUNA WAI A KA NWAI

@@ @@NOONO @oko o keia mau la @@ @@ei, ua hoohui ae na kupa kama@@ o Kawaihae nei malalo o keia @@@ h@i, "Hoi l@i Oia." nona ke @@@ waiwai i pika ke $5000 a oi  A @@@ mua nei na hona, a ua ku keia @@ me ka maloeloe malalo o kona @@ kumukanawai a me na rula, a e @h@l@a na hookele.  Imua e ka Ua Nuulu, a lei i ka pahapaha o Polihale i W@eno ia.

            @@@HANA.--He mau la malie keia @a lai nei, e ku ai kaena a kamahele ke kipa mai e ike i na ea huihui o kuu @a ua kaulana, ke hele la a ahewale ia pohaku o Hanalei.  He mau ia ka maku ka wai olu kela.

            I. S. KEANIANI.

 

NO KONA AKAU, HAWAII.

Make emoole:--Iulai 31 ahiahi.  Ma Kaha@u@, ua make emoole ko makou @@@anaka maikai, oia no o Kanoa (k) p@@ei ka moolelo e pili ana i kona make ana

            Ma ka la i nai ia maluna, o kana hana ma ia la he hana makau lawaia.  Iaia e hana ana, aia hoi.  ike ako la kana wahine i kona hina ana ilalo, a lele aku la a ina wahine a me kekahi poe e ae e lomi iaia, aka ua lele loa ae la kona aho  Aloha wale ko makou makamaka o ka wai paka iki o Helani  Oia iho la kahi moolelo pokole e pili aa@ na keia make omoole ana o Kanoa.

            Eia hoi kekahi mea hoakaka hou aku no keia Kanoa:  Ua kaulana keia kanaka i ka lawaia hi-aku, hi-ahi a me na lawaia e ae a pau, oia kana hana kaulana i kona mau la e ola ana, a ha la wale aku la ia ma kela aoao o loredane  Ua make opiopio keia Kan@a Hoko o kona mau la ui.  He whine kana e ola nei a me ke keiki hanai. A maluna o ka wahine kane make ka walohia o ka puuwai o na mea a pau, oiai ua hala aku la ka makua, ka lima akau nana e hooponopono i ka noho ana o ka ohana.  He mea oiaio ka ka Haku i olelo mai ai:  "E noho oukou me ka makaala no ka mea, aole oukou i ike i ka ho@a e me ka manawa o ke Keiki a ke Akua e hiki mai ai me he aih@e la i ka po.  Pomaikai ka poe make ke make iloko o ka Haku."  Pela au i manaolana ai no keia makamaka maikai iloko o ka Haku.

           

PAKELE KE OLA MAI LILO:--Ma ia la hookahi no, ma Laaloa, pakele iho la kekahi o ko'u ohana mai hala ma kela aoao, penei ke kumu:  Aia ma ko lakou hale he kui  Baumarana ki kohola, a ka poe o i'a, a ua piha mua no o loko i ka pauda, me ka ike mua ole ia nae e lakou he mea make ko loko o keia hao.  Ua kii aku nei o Mrs. Kamakahiki i ua hao nei i mea kau kapuahi, alaila kupa aku i ka palai.  I ka wa e a nei o ke ahi, aia no keia Kamakahiki, Kaili Leleiwi, a o Mrs. Maraea Kaili e hii ana i ka bebe hou, a me Uilama Kaili, o lakou a pau e kokoke ana i kapuahi.  Ia manawa holo aku nei o Kaili Leleiwi ma kahi e no ka honi ana i kekahi mea pilau ano e, iaia i kaawale ae ai mai laila ae, o ka wa no ia i pahu ae ai o ka pauda mai loko ae o ke kui baumarana, a loaa aku la ka ulia poino maluna o Mrs. Kamakahiki, Uilama Kaili a me ka bebe hoa loa.  O Kamakahiki, oia ka mea i kukonukonu loa o ka poino, o na moopuna hoi aole i poino loa.

            A pela iho la i loaa ai keia poe i ka poino a pakele ke ola mai lilo; he ku nae i ka manaonao ke ike aku.

D. ALAWA.

 

ME KA NAAU EHAEHA.

 

Ua make o Miss Emma Rahaba Mauliawa ma Kapuukolo, Honolulu, i Augate 11, 1885.  Ua aneane elima malama ka hoomailo ana o ka mai iaia, ua lapaau ia oia e kekahi mau kauka o keia kulanakauhale, a hala aku la ka uhane me ke Akua, ina no ka pono.  Ua hanau ia oia ma Manawai, Molokai, na Paele (k) a me Mrs. Kanakaole (w), Iulai 2, 1868  O ka nui o kona mau makahiki ma keia ola in auleule ana, he 17 makahiki 1 malama 9 la.  He hoa hanau noho pono oia no ka ekalesia o Ka@makapili, e hana pu ana i ko ke Akua makemake i kona wa e ola ana.  Ke hoolana nei ko makou manao na makua ona, nona kahi kuleana ma kela ao nani, a ka baibala i hoike mai ai.  "Pomaikai ka poe make, ke make iloko o ka Haku."  O ka moolelo ano nui, he kaikamahine lokomaikai no ka pono, akahai, oluolu, hoolohe, noho malie ma ka hale, ua akamai ma na hana lima, aole ona makaau ma na ipuka hale, ma ka launa kamailio pu ana no ke kino Aka, ma na anaina haipule oia e hele ai, no ka pomaikai mau loa o ka uhane.  No keia kumu nui, ua lilo ia i mea hoehaeha mau ia makou kona mau makua.  Aole loaa hou he keiki ia makou ma keia mua aku, e like me kona.

Me ka walohia, na maku ona.

 

HAINA O KA NANE A S. E. K. PAPAAI.

Eia mai ka haina o ko nane "Lei Daimana" e ke keiki lei awapuhi o Waikane, i wali ia me ka palai luhe i ke ka hawai, e hoopulupe ia la e ka "Ua Poai hale o Kahaluu."  A ma ua kulike keia mau pua o ko lei, alaila, e papahi no au me ka haaheo, a oia keia:

"Kaawapuhipalaikauanoe."

            Aka nae hoi, he mea maikai ole ko'u papahi ana i ko lei au i haawi mai nei na'u e papahi, me ko'u haawi ole aku i ko'u hoomaikai ana ia oe no kau makana ia'u, nolaila, ua manao ino au, o keia malalo iho nei ka'u wahi makana i kou lokomaikai:

            He 12 ka nui o na pua o kuu Lei Momi, a i kiponaia me na pauku 4, a penei ke kui ia ana:

            Pua 1, 2, 3, -- Owau ka oi o ke ao nei, a aia au ma na wahi a pau; ma ka lewa, ka aina, a me ka moana, a ma o'u nei e poino ai, a i pomaikai ai hoi na kanaka.

            Pua 4, 5, 6, -- He mea au i ikeia iloko o na ao, maluna o ka aina a maloko no hoi o ke kai.

            Pua 7, 8, 9, -- Aia au ma na wahi a pau, ua puni ka honua ia'u, ua puni pu no hoi ia'u na mea a pau maluna iho o ka honua, a aia au maluna a maluna a malalo o ka wai.

            Pua 10, 11, 12, -- He mea au i ike ia maloko o na home a pau, mai ka poe waiwai a ka poe ilihune, aia ko'u home iloko o ka opu o ka honua.  Ke hui ia keia no, ua kue aku ka pauku mua i ka pauku waena, a lokahi hoi ka pauku ekolu me ka pauku elua, elike me na kanaka Hawaii.

            Me ka manaolana aole oe e pale mai ana i keia, ka'u makana ia oe, a papahi iho hoi maluna ou me ka hookauloa ole.  Me ka mahalo,

                        LIOKAKELE

            [No ka loaa ole ana mai ia makou o ka haina o ka nane a Papaai, nolaila, aole makou e hoapono aku ana i ka haina o ia nane maluna ae; ua paa mua kela nane i ka hoonohoia mamua ae o ka loaa ana ia makou ka haina.  Na ka o la nane no e hoike mai.  L.H.]

 

Ua Haule pu ka mare.

            E kuu KUOKOA maikai.  W@@ @@@@

            E oluolu mua mai oe e k@kala aku i kou poe neluhelu penei  O ka hanahuna e pili ana no ka mareia ana o J. K. Kaanaana ma ma ke kolaa@@ elua o kou a@ao ekolu, ua haule p@ ka mare.  Eia ka moolelo o ka haule pu ana o ka mare:

            Poakahi.  Aug 3rd, ua hele ae o Kaohimaunu, kaikunane o ka makuahine o Miss Kaina, ma ke kauona a Mrs. Ane Pele, imua o Mr. D. Malo, e papa mai ana aole e haawi ia i Palapala Mare no J. K. Kaanaana me Miss Kaina.  Ma ia ahiahi no, ua hiki au keia lono i ka mama o J. K. Kaanaana.

            Poalua, Aug. 4th, ua hiki kino aku o Mrs. M Kaanaana imua o na makua o ka wahine a me ka wahine pu ma Pualehua, Waimano, Ewa.  "I hele mai nei au e hoomaopopo a e hui pu me olua na makua o ke kaikamahine, no ke kii o kakou i Palapala Mare no na keiki a kakou, oiai ke kokoke loa mai nei ka la e hooko ia'i, a ua makaukau na mea a pau, a i keia la e make ai na holoholona, &c."

            Aohe leo pane a kela aoao.  Ninau hou elike me malena, eia ka pane.  Aole e hiki; oiai he mai kuu kaikamahine, &c.  Heaha ka pilikia, oiai i ka hale no e mare ai, &c.  Ninau hou elike me malunale, me ka hoike aku o Mrs. M. Kaanaana penei:  Ua makaukau na mea a pau, ua nui ka luhi:  ua ike mua no hoi olua ua mai ke kaikamahine, aole nae olua i hele mai a ka-ua mai ia'u no ka hoomakaukau ana, aka nae, i keia wa, ke ka-ua mai nei hoi olua, owau ka hoi ka mea poho a me ka luhi nui, &c.  Eia ka pane a kela aoao, Ina oe e makemake e mare, e hoala mai i ko ka ilina poe, a oia ka mea a mare ia ai, &.  Ma keia mau huaolelo, ua lilo i mea maikia ole i ke anaina e noho ana

            E hoike mai oe i kou manao oiaio, ina no ka mare a me ka ole, &c.  "Aole e mare, ua pau loa; e hoi oe me kau, a e noho au me ka'u, &c.  Ia wa hoi o Maria Kaanaana me kana keiki: a o ka mea e kakau nei kekahi malaila, a i hoi pu me Mrs. M. Kaanaana.

            E kuu KUOKOA,  eia ka mea laki loa ia Mrs. M. Kaanaana, ua lako na mea a pau, ua ku ka lanai nui, ua hiki mai ka Opihi mai Kaena mai, ka i'a mai Waianae mai, o na holoholona a kuku ana, aole nae kekahi o lakou i make; a ina paha e make na holoholona, ina la aiai ma kahi o eha a oi a emi iho paha haneri dala ke poho.  O kakahiaka Poalua ka wa e make ai na holoholona, ulia e ia e ka laki ma o ka poloai ia ana mai e Mr. E. Kaaumoa no kela lohe maluna'e.

            O keia ka moolelo oiaio no ka haule pu ana o ka mare.  A ke hoike nei au au me ka oiaio, aole i mare o J. K. Kaanaana me Miss Kaina Kilauea.

            He nui ka moolelo i koe, aka, ke hoopokole nei au.

            Owau iho no me ka oiaio,

                        SAM. P. K. NAWAA.

            Waipio, Ewa.

 

HOOLALA HOLO BALOTA A KA AHA

KUHINA NO 1886.

 

            Ke kau e nei ka hae liuliu hoomakaukau holo balota ma ka aoao o na kuhina i keia manawa, a me he mea la, ke onou uku nei he mau hoomakaukau o ia ano i na lima lawelawa o ke aupuni e hana ana i na hana aupuni ma na apana kuaaina, a e hoomau ia poe i na maunu awahia i ke kia ana iloko o ka noonoo o ka poe kupono i ke koho balota.  A ma ka nana ana i ka poe i hookohuia i mau luna helu ne keia makahikii he mea kupanaha ka hoea ana mai me ka hikiwawe loa o no ano hana o ia ano ma kekahi o na apana kuaaina ma ka mokupuni o Hawaii.  A he hua ia o na kuhina e onou nei e hana ka poe malalo aku o lakou i na hana hoo kikina i kanaka e koho i ka balota a lakou i makemake ai  A o ke kanaka e holo balota ana mamuli o ke kauoha a na kuhina, he kanaka ia i loohiki imua o na kuhina e molia ana i kona ola a pau no ka makemake o na kuhina a me ka poe me lakou, a e  hana ana ia kanaka elike me ka lio i paa na maka i ka paluluia, i-nua wale no na maka e nana ai i ka pomaikai o na kuhina wale no, aole hoi i ka pono o ka poe nana ia i koho mai.

            Mamuli o ka ulu ana o na noonoo anunu pomaikai iloko o na kuhina, ua ua ala na manao e koino pu iloko o ka hoomakaukau palota ana, a e lawe pakaha lima nui ai i ka pono ma ka aoao o na makaainana a ke kumakanawai i haawi ai.  Aole paha he aupuni ma ka honua nei i komo ka aha kuhina iloko o ka hoekikina i ko lakou mau poe lalo e hoomakaukau balota no ka pono o ko lakou aoao, aka, o ke aupuni wale no o Hawaii nei.  Aka, aole paha e poina ana na kanaka i waihoia ka noonoo maikai iloko o lakou i ka nele i ka ike mai i na hana o keia ano, a e hoo makau mai aoa no lakou e ku e mai, a me ka pakike pa ia mai o ka poe onou aku i na haa awahia o ka huli pomaikai lima nui

            He mea kupanaha loa keia ano hana e ulu nei iloko o ka aha kuhina o ke aupuni Hawaii.  Ma keia ano hana, ua hiki ke oleloia keia aha kuhina, he aha kuhina powa i ka pono pili paa o ua makaainana.  Pakaho, anunu, hao wale m@ka hilahila ole.  Ke manao nei lako@ aole e hooko ia ana ko lakou mau mauko ke ku lakou Huna o ko ia kou mau noonoo kananka noaoao iho.  Aia waia no a hana i na hana ano powa alaila hiki aka he ha@@ maka kule awe nae ia a me ka paewaewa maoli.  Ua ike' ia keia ano hana a na kuhina ma ka hana a ka luna hehe a Kona Akaa, ka mea i haawi ia aku i ka pepa palena mai na kuhina aku.  A ua helu aku ia ma kana hana me ka paipai pu aku i na kanaka e koho i ka moko@a na kuhina i noonoo e ai mamua alaila, he hoomakaukau balota mua keia ma ka aoao o na kuhina.

            O ka lua o na hoomakaukau balota ma ka aoao o na kunina, o na paali koa e hoala nuiia nei iloko o ke kulanokauhale o Honolulu nei.  Ke ohi ia nei na koa me ke ano hapuku, aole ma ke ano waeia, a he mau hiohiona wale no ia no na hana balota.  Nolaila he mea pono i na poe koho balota mai Hawaii a Niihau, e makaala i ka poe a na kahina e onou aku ai, e ku e pale me ka ikaika, a e koho i ka oukou mea i ike ai he kapono, a e nana ana ia oukou i na haku.

 

PUA KA UWAH@  O KA SIGARI@A@

 

MR. KUOKOA:-- Ma kou wahi kaawale hoi e ae mai ia'u.  Ma na hora ahiahi o ka la 10 iho nei a haaiele au me ko'u kamaaina ia Wahiawa, a kau ma na lio no Pokii ka pahu hopa.  He nui ka hauoii o kamahele i ka ike ana i na hana a ka makani a me ka wai ma ka la 27 o Iulai i hala, aole hoi ka lohe pepeiao.  He nui na pomo i hanaia ma keia mau wahi; ma Hanapepe, ua

hi-o ka halepule Mamona; palaha kauhale i lalo, poino kekahi poe ma ke komo ia ana o na hale e ka wai, a ua uhi pu ia na loi laiki a me kalo, a pau pu na pa i ka hina.  Maanei i puana ae ai ko'u wahi kapena, Pua ka uahi o ka sagarita

            I na lio e kainepu ana i ke kula loa o Mahinauli, e pua-o ae ana na huna lepo malalo, a hiki ma Hoanuanu, ike i ka wai a ke kupua ua piha i na lepo a me ka opala a e mokaki ana na lala laau; haalele ia wahi no Waimea.  I ka ike ana aku ua hala ka nani, ua haki pu ka uwapo, e ku hapa ana mao mai, o kumu o ka lala i ka moana, a mamuli o ka nui o na laau e hookui ana i ka uwapo ka kumu o keia haki ana.  Pili wale aku la no ka maua au ana a pae mao, a kuhi ae la na lima o ko'u kapena, Aia kahi manaoia i palewai no keia wahi, nalu iho la au, a pua ae la ka uahi o ka sigarita, o ka pono loa no ia.

            Ike no hoi i na poino i hanaia e ka wai, aohe i kana mai, lilo ka hale noho o Kaona a koe mai kekahi; kohu pau mano na hana a ka wai, a ua lilo ae la na alanui i mea ole.  O ka aina holookoa ma kahi pili koke i ka uwapo, halana pu ia e ka wai, a kupilikii ka manao ke ike aku  Ma ka olelo mai a na kamaaina, he malihini keia kolohe malaila, a o ka oi aku o ke ino i hanaia.  Hala ia kilohi @@a, eku loa aku la ka ihu no ka lai o Kekaha, a hiki ma Huluhulunui, malaila mai poino kahi eemoku, okupe kahi lio, aka pua no ka uwahi o ka sigarita.  Mai laila mai he maikai wale no, e ku nani ana na hale hana mao a maanei o ke alahele, a ma ka hora eono ahiahi kapalulu loa ana i kauhale kamaaina ma Pokii.

            Hoaumoe malaila, a ma ka wanaao, liuliu no ka pua hou o ka uwahi, a ma ia hele ana he nani wale no, aia mao a maanei o ke ala e ku puni ana na puu nani, he loa ia wahi o ka hele ana aku a hiki i Polihale, ike i ka pahapaha kaulana, aia i ka mole ka malihini he la lama, hemo na wahi kaula, a luu wahi kai no, ohi no i na haukeuke, na opihi, a me ka limu, a hoi mai no Poahonu ke kupua moe one o Mana, a hoomaha iki; mahope pua hou ka uwahi no ke one kani o Noohili.  Ilaila i pau ai ke kuhihewa o kamahele i ke kani o keia one, a he mea kapanaha nae, malaila wale no ke kani aohe hoi mao ae.

            Malaila mai no na puu one o Peleiholani, ike i na kii a Lualii i haule ai i ke kai, nana iho no hoi i puniu me na iwi kanaka mokaki.  Maanei i hoomanao ae ai kamahele ia Kekaa.  Malaila moe a ka wai pahaohao a ke kupua o mana, na@@ aku kohu wai aniani no Honolulu.  Ke@ahao loa keia i kamahele i ka ike pono ana mai i na holoholona aia iloko o ka wai, a me na niu o Limaloa; i ka hele ana mai nae a kokoke aohe iho la he wai a i alawa aku ke hana i hope e pa@ mai ana ka uwa hi Kipa hou ma kauhale a luana aki a huli hoi loa no Wahiawa.  NAP@AHI

 

NA HUNAHUNA HUINAU.

            Ua oleloia, he milimili pu@@hele ka manu nunu na ke kaula Mahomela.

            Ua oleloia, o ke alii a Helena ke kahaa a me ka mea nana i hookumu na'lii.

            O ka avariga o na kanaka Farani i lukuia e ka uwila i kela me keia maka hiki, he hookahi haneri.

            Aia ma ka mokuaina o Tekasa, Amerika, he 625 napepa e hoopukaia la ke hui ia mai na pepa puka ia, pule, a me malama.

            O ke Kenela Cortez ka mea nana i hoopio ia Mekiko holookoa me 136 wale no koa.

            O ka aie lahui o Ausetoria e ku nei i keia wa, aia ma kahi o 3,782,000,000 felorina.

            O ke kuikie o ke keiki alai o Wale, he elima kapuai me ehiku iniha.

            Ua oleloia o ka poino a nahewale ana paha e kekahi o na mili oili a Kai@@a Augoseto i ke au kahiko, he hoaikooaia o kona pakaiaki ma ke kahua kaoa.

            A hiki aku i Mei 25 o keia makahiki ae e piha ai ka 250 makehiki o ke ku ana o ke kulanakauhale o Springheld ma Masakus@ia.

            Ua hanaia he mau keena puhi paka ma kela me keia kaa ahi o Enelani i hana kanawai ia.

            Ua hoikeia he leo tenora maikai a nahe olu ko ka Peresidena hou o Amerika Cleveland.

            Ua hoike ae kekahi kauka, o ka hua ala (nutmeg), e hanaia nei i na mea ai, he mea make.

            Na kekahi iho ma ka mokuaina o Nu Hamesire i hoolaha ae i kekahi mai fiva ano e loa iwaena o elima poe ohana.

            O Honorio, kikahi o na Emepera o Roma ka i paiaima no ka make ana o kana mau mea wahine punahele loa.

            Ua oleloia he pokopoko wale no ko Kaisara mau wawae, a ma ke kino ka loa i a o ko Napoliona ho, he kekee kona wau wawae.

O ka mamao mai Nu Ioka a hiki i ke kulanakauhale o Ladana, he 3,855 mile

            O ka mamao loa mai ka honua aku i lele ia e ka poe lele baluna, he 27,000 kapuai ke kiekie, a o ka oi loa no ia i leleia.

            Ke nee mua aku nei ka mokuaina o Kolorado, Amerika, ma ka huina nui o na lio, a o ke pookela hoi o kahi e malamaia la na lio.

            Ua hoike ae kekahi hui hoomana, e hiki mai ana ka la hope o ke ao nei ma ka la 14 o Mei, 1886:  a o ka hoopena ia o na mea a pau.

            Ua hoike ae kekahi kanaka Geremania, ua hiki iaia ke hana i kekahi ohe nana lolo o ke kanaka.

            O Amerika ke kolu o na aupuni nui i pii aku ka huina lehulehu o kona mau makaainana e noho la ma Iapana.

            Aneane hapalua o no kananka o Amerika i komo a lawelawe ma na hana kalepa.

            O ka wainoia ana o ka aila maloko o ka lokowai, he pale ikaika loa ia i ka mumulu ana aku o ka makikas.

            Aole he mau kaa i ike ia ma ke kulanakauhale nui o ka Mokupuni o Madegaseka.  He oki loa aku no hei ka huila palala.

            O ke alii Louis XI of Farani, he ake loa oia i na hana akamai a na holoho lona, a nolaila, ua hoohala manawa oia me ne puaa i aoia a akamai ma ka hula.

            Ke noho nei ma Rusia he haneri a oi Adimarala, a he adimarala ko kela a me keia elua tausani tona moku ke koikoi.

            Ua lawalawe nui ia ka uwila e ka poe hoolakalaka holoholona i kumu e laka koke ai.

            Ua oleloia, o ka hapanui o na makai a pau o Roma N. C. he poe karistiano wale no, a hookahi wale no wahi makai he kanaka aia.

            O ka Moi wale no o Belegium ka i hanauia no ka nohoalii, a i kao koke no hoi ma ia wahi.

            He ekolu wale no alii i Europa 7 ola loihi ma ke kalauna.  Ka Emepeta o Geremania, SS; ke alii o Netherlands, 68;ke alii o Denemaka, 67 makahiki.  He 66 makahiki o Kuini Victoria.

            I ka wa kaua o na Mokuaina Hui o Amerika, o ka helona nui o na koa hele wawae, he 3,750,000; a o ka oi hookahi ma ke ao holookoa.

            He eiwa kanaka Rusia no loko o 10 i lawelawe i ke puna laau, pa a me pola, no ka ai ana a me ka waiho ana i na mea ai.

            Mailoko mai o 160,000,000 kanaka o Rusia, he 85 B hopa, 100,058 kah@napu'e 27,000 Moneka, a @@ 41,000 halepule,

            O ke kulanakauhale o Piladelepia' Amerika, kahi i noho nui ia e na Ilikini ma ka oihana ako i@uoho a kahi oini umi.

            Ua manaoia, o ka averiga o ka mana wa e ola ai na hoahanau Kueka, (he poe Kalavina kahiko.) aia mawaena o ke 50 me 60 makahiki.

            Ua ae ia ka mea pepehi kanaka o ka mokuaina o Tenesi i kona wa e li ia ai e lawe mai i ekolo wale no o kona mau hoa'loia.  Pela ka mea i ae ia e ke kanawai.

            O ka ewai@ pakeneta o ke ko i hauaia ma Amerika i hanaia mailoko mai o ka hu laau momona.

            O ka averiga o na make ma ka mokuaina o Mekiko, he 50 kanaka mai kela me keia 1,000 kanaka no ka makahiki.

 

H L. Chase (K@@A@)

            Mea Paikii kaahele ma na mokupuni.  E hanaia no na kii me ka maikai a me ka elau pu no hoi.  F. pai@ ao na kii nui i liilii e like me ka makemake o na makamaka.  He oluolu ka auhae no ke pai ana.  2014 1y

           

KUE I KA PANE A NAHEANA KA'U WAHINE MARE

            Ina kanaka a pau mai Hawaii a Lehua, i ike i ka pane a kuu wahine mare Naheana, ma ka nupepa KUOKOA.  no ko'u hoolaha ana iaia aoie e hoaie ma ko'u inoa.  A no kana pane a@a mai ne ia'u, no ko'u malama ole iaia i ka ai a me ia a me Kekahi mau pane okoa iho ana, aole o ia ka oiaio a me ka pololei.  Eia na mea oiai@ lo@.  Ua malama au iaia i ka ai a me ka ia a me na mea no a pa e pono ai o ko maua noho ana he kane a wahine i kona wa e noho pu ana me a'u; aole au i kipaku iaia, aka ua holo aku oia ma Maui no kona pilikia mai, a ua hana koke aku la oia i ka hewa moekolohe a ku imua o ke kanawai ana i pane mai nei i ka malama ona i ka berita mare o maua.  Ae, o kona malama ka ia ia paluta kona hoahweaia e ke kanawai imua o ka Aha, A ma ke kumu hea la ia i pane mai nei?  A hiki no ka iaia ke aie ma kuu inoa.  Nolaila, o na aie i aie ia ma kuu inoa mamua aku o ka puka ana o kuu hoolaha a mahope mai paha, aole au e hookaa ana i na aie i aei ia e kuu wahine mare e Naheana ma kuu inoa.  A o ka mea hookuli i keia, maluna no ona kona poho, a ina he manao pane ko ka wahine malama berita mare.  Pane mai, alaila kuu pau aku au i na iniha a kaua i koe.  Owau no me ka mahalo,     HINAU EKOLU.

Kamanuwai, H. Oahu, Aug. 5, 1885.

 

POPOPO MA DENEMAKA.

Ua loaa mai nei kekahi hana ino loa hoalaia e kekehi kumu o kekahi kula nui ma Denemaka, oia kona hoao ana e hookuu aku i na haumana kaikamahine o keia kula ma na hana hookamakama.  He umi paha mau kumu i hopu ia mamuli o keia mau hana.  Ua malamaia keia hana i kumu e loaa mai ai ke dala

 

C C. COLEMAN.

 

Amata a he mea hana Mekina

Kapili Kapuai hao lio.

A ME KA

Hana Kaa Lio ana, etc.,

Hale Hana ina Alanui Alii,

@05-@@        E kokoke la i ke Alanui Papu

 

E G. WALLER (WALA.)

Mea kuai io bipi ma Alanui Puowaina, ma ka kale i kapaia "Kawaiahao Market," malaila e loaa ai na io bipi momona, a e hoolawa ia a ha makemake o na makamaka.         2006-1y.

 

ATTENTION QUEEN'S OWN.

 

HE NUHOU KAMAHAO!

 

HOOKO HAPA IA KA WANANA

 

AO I KE KOA AO NO KA HOLO

 

Kanaha a oi Koa

 

O KA

 

Puali Kuini Ponoi

 

I HAALELE HONUA.

 

LALAU KE POO AUWANA KA HIU

 

O MAUI KENA O PU HI KE OKA

O OAHU NEI MAKA-EWAWAEWA

 

I h@@oa ia oi i ka Haulani.

I ko kapahi u leo kalakala;

I malia loe ai i ka leo make.

I ka iala kainei ka ka puali.

O oe hoi ia ia a e hae mai,

O hamohamo la i Waikiki.

 

[KANI KA AKA A KAMALII.]

 

 PAU KA PALAKIA I KA AUHAU.

 

I KA

 

$5.  (Elima Dala)  $5.

 

NO KA MAKAHIKI.

 

Ukali mai o Apuhi, a

Ukailia aku o Apuhi,

A paa kani a i kahi wiwi.

 

[KULOU POO.]

A lohe aku oe i ka nukou

A ka telegarapa ahai lono,

O poo, wawae, na manamana

O ka lele o ka wala kulou poo;

Ike iho i ka noho na na kuikau,

I ka Ulua kapapa o ka moana.

 

JAMES M. MONSARRAT.

(MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He lun@ Hooialo Palapala,

E haoa ia no na Palapala Kuai, Papapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii.  Dala no ka h@aie me ka mo@aki ma na waiwai pea.

KEENA HANA:  alanui Kaleoa. tf

 

S H. MEEKAPU.

Tela humuhumu lole.

HALE HANA:  Helu 11 aianui Nuuanu.

 

M THOMPSON, [KAMIKANA]

HE LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI

            Keena hana maluna o ka Hale Pohaku o Kamapela, (Campbell's Block,) rumi helu 8 me 9.  Puka komo e huli po io la i ke Alapui Kalepa, Honolulu.

 

J T. WATERHOUSE.

(Walakahani.)

 

HALEKUAI KUKAA NUI ME LIH@

 

Ua piha pono me na waiwai makamae hewa ai na maka i ka nui o ka lehua.

 

Heaha ao la hoi ia

 

MALAILA

Na Apa Kilika o na ano a pau,

Pahoehoe o na ano a pau,

Alapia o na auo a pau,

Huiuhipa o na ano a pau,

Na Huluhulu holoku,

Na Keokeo Paina,

Lilina lau puu.

Wetoria

Leponalo,

Lainakini

Ahina pelekane,

Na Kihei o na ano a pau,

Na Koloka o na wahine,

Na Kihei Huluhulu,

Na Kalakoa o na ano a pau,

Na Kihei uhi moe,

Na Koloka o na wahine,

Na uhi Kilika,

Na uhi Alapia,

Na Hainaka nunui a liilii

 

Eia Hou.

 

HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE

O NA KANE A ME NA KAMALII.

 

Na Apa paina maikai loa,

Polu manoanoa a lahilahi,

Huluhulu manoanoa a lihlahi,

Na apa huluhulu a pahee.

Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,

Na Pililakeke loloa a pokopoko,

Na Palule kaula o na ano a pau,

Na Palule keokeo,

Na Palule kalakoa,

Na Paleili.

Na Papale wahine i knohinohoa me na pua me na hulu nani, a he heluna nui o na kane a me na kamalii o na ano a pau

 

HE HELUNA NUI O NA KAMAA.

 

Na Kamaa buti,

Na Kamaa pihi,

Na Kamaa huka,

Na Kamaa lahoho,

Na Kamaa weleweka.

 

HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO MAIKI

 

Na Noho Italia,

Noho pulu mamua

a mahope o kela a

me keia ano.

 

NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.

 

Na Aila honua helu I he aiai me he wai.

Aila pena, aila hoomaloo, aila oliva,

Aila inu, Aila lauoho,

Waiala maikai.

 

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLA.

 

Keokeo,

Eleele,

Polu

Melemele.

&c.,     &c.,     &c.,     &c.

 

Iua Iho Iua Iho.

 

Na @pahao, na ipu ti,

Na koe nui a liilii,

Na pahi nui a liilii,

Na pahi olo, pakani

Na pahi olo paiua

Na tabu nui a liilu,

Pakeke nai a liilii,

Na lako kamana,

Na lako amala,

Na kamaa ho,

Na moe hao,

Na pela uwea

 

NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI

 

Na lako pa,

Pa nui a iilii,

Na bola,

Na kiaha aniwai,

Na aniani kilohi,

N ipukukui o na ano a pau.

 

HE HELUA NA MEA AI.

 

Palena poepoe,

Palena poepoe palu

Palena huinaha,

Palaoa o na ano a uau

Na kamano maikai loa ma ka pahu,

Na kamano tini

Paakai o Livapulu,

Paakai inu,

Paakai hu

Manu Kelponi,

Palani ai a ka lio.

 

helunanui o keiamau@aiwai aiwaiua ko'u mau halekuai aole i pau i ka huaiia aku na oukou no e hele mai a kilohi no oukou.  Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaikai o no kanaka Hawaii, me na kauoha mai na mokupuni hookoia me ke eleu loa.

J. T. WATERHOUSE