Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 48, 28 November 1885 — Page 4
| This text was transcribed by: | Sabine Schmidt |
| This work is dedicated to: | to my grandparents and parents, Margarete Martin und Werner Gränitz, Regine und H.J. Schmidt |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00.
- KUIKE KA RULA.-
Poaono …. Novemaba, 28, 1885.
KE HOI NEI AU.
[I'M GOING HOME]
G.H. No. 256.
1
Kuu home lani ao a lai,
Kaawale ae na ino nei,
Ka eha, mai, a make pu,
No'u no ia hale, no'u a mau.
Cho. Ke hoi nei au ia home o'u,
Aole loa e make hou.
Ke hoi nei au ia home o'u,
Aole loa e make hou.
2
No kuu Makua ia hale nei,
Ma i ae o na hoku e.
A kuu ia au mai keia ao,
E komo au ia hale mau.
Cho. Ke hoi nei au, &c.
3
E nalo ka honua nei,
Na hale nani o na'lii,
Kuu hale lani ao a lai,
E kupaa ia a mau loa'e.
Cho. Ke hoi nei au, &c.
HAWAII.
Haawina Kula Sabati.
HELU XII. Dec. 20, 1885. Kumuhana, Ke kahea aloha. Is. 55: 1-11.
E A 1 na mea a pau e makewai, E hele mai oukou i na wai, A o ka mea kala ole, e hele mai hoi oukou, e kuai no, a e ai iho; Oiai, e hele mai, e kuai i ka waina, a me ka waiu, me ke kala ole, a me ke kumu ole,
2 No ke aha la oukou i kaupaona aku ai i ka oukou kala i ka mea, aole ia he berena ? A i ko oukou waiwai hoi, i ka mea hoomaona ole mai? E hoolohe pono mai oukou ia'u, a e ai hoi i ka mea i maikai io, A e olioli hoi ko oukou uhane ma ka momona.
3 E haliu mai i ko oukou pepeiao, a e hele mai ia'u; A hoole mai, a e ola no ko oukou uhane; A e hana no au me oukou i berita mau loa. I ka lokomaikai oiaio hoi o Davida.
4 Aia hoi, ua haawi aku au ia ia i mea hoike no na kanaka, I alakai hoi, a i luna no na lahuikanaka.
5 Aia hoi, e kahea aku no oe i ka lahuikanaka au i ike ole ai; A o ka lahuikanaka i ike ole ia oe, e holo aku no lakou io@ la, No Iehova, kou Akua, a no ka Mea Hemolele o ka Iseraela; No ka mea, ua hoonani mai oia ia oe.
6 E imi oukou ia Iehova, oiai oia ma kahi e loaa'i, E hea aku ia ia, oiai oia ma kahi kokoke.
7 E haalele ke kanaka hewa i kona aoao, A me ke kanaka lawehala, i kona mau manao; A e hoi mai oia io Iehova la, a e lokomaikai no oia ia ia, A i ko kakou Akua hoi, no ka mea, e kala nui loa auanei oia.
8 No ka mea, o ko'u mau manao. aole ia o ko oukou mau manao, A o ko oukou mau aoao, aole ia o ko'u mau aoao, wahi a Iehova.
9 No ka mea, e like me ke kiekie o na lani maluna o ka honua, Pela no ke kiekie o ko'u mau aoao maluna o ko oukou mau aoao, A me ko'u mau manao, maluna o ko oukou mau manao.
10 No ka mea, e like me ka ua, a me ka hau i iho mai, mai na lani mai, Aole hoi e hoi hou ilaila, aka, e hoomau mai no i ka honua. A hoohua iho la ia ia, e hoomuo no hoi, I haawi mai ia i ka hua na ka mea lulu hua, A i berena hoi na ka mea ai;
11 Pela auanei ka'u olelo, ka mea i puka aku, mai ko'u waha aku, Aole ia e hoi nele mai ia'u: Aka, e hana no ia i ka mea a'u e makemake ai, A e hooko io ia i ka mea a'u e hoouna aku ai ia ia.
Pauku Gula. Ea ! na mea a pau e makewai, e hele mai oukou i na wai? Is. 55:1.
Manao nui. Ua kahea ke Akua i na kanaka a pau e hele i ona la e loaa ke ola.
Poakahi, Is. 54: 1-17
Poalua, ls. 55: 1-13.
Poakolu, Io. 4: 1-15.
Poaha, lo. 6: 31-58.
Poalima, Hoik 21: 1-8, 22: 12-17.
Poaono, Is. 60: 1-22.
Sabati, Hal. 103: 1-22.
Mele, He leo kahea. H. A. N. 146.
Pule.
NA NINAU.
Ma ka haawina i hala, ua hai ia no ka eha a me ka make ana owai ? Nowai? Heaha ka i hai ia ma ka mok. 54 ? Pela io anei ko ke Akua ekalesia ? Ua hohola ia anei ma na wahi a pau?
Mau anei? Ua imi anei e hoohiolo? Ua lanakila anei ka poe ala kue i ka ekalesia, me ka manao e hoopio? Pehea ma Is. 54: 17.
Ma keia haawina e o aku ana ia wai e hele mai ? Aole anei i kau palena ia ka poe hele aki ia Iesu? O Iesu anei @@ ke kumuwai@@@ o ke ola? He mea nui anei ka wai? Hiki anei e ola loihi ke ole hiki e kena i ka makewai? Ua loaa wale ia anei ka wai ma na wahi a pau? Pehea ma na waoakua e like me Sahara - loaa anei malaila? Ina paha ma na kulanakauhale, loaa wale anei i ka wai i alakai ia ma na paipu me ka uku ole? Kahea ia i na mea a pau e hele i na wai o ke ola - he kumukuai anei? O ka poe nele, ua pale ia anei lakou? Owai ke kumukuai o ke ola? Io. 6:35.
Mahea kekahi mau kahea ? Io. 7: 37.
Hoik. 22:17. Ua haawi wale ia anei ke ola i na mea a pau e imi ana? Hoik. 21:6. Io. 4:10, 14. Nowai mai keia makana? Rom.6: 23. Heaha ka hana o ka mea e makemake ana i keia pono? Mat. 11: 28. Io. 5:40, 6:35. Kena anei ka makewai o kekahi ke ole inu i ka wai?
Heaha na mea e pono ai ke kino? Owai ka berena a me ka wai o ke ola? He uku anei no keia mau pono?
Ua hiki anei e kuai i na mea na pau? Hiki anei ke kuai i ka malamalama o ka la? Loaa anei ke ea maikai me ke dala? Pehea hoi ke ola kino, ka inoa maikai, ke aloha, ke kala ia o na hewa, ka hauoli mau; loaa anei ke kala? Haawi kekahi i kumukuai nui no ka waiona, heaha ka pomaikai i loaa malaila? Aole anei e lilo ana ia i mea e pani ai ka ipuka o ka lani no ua kanaka la? Aole anei ia - a me na hewa e ae - ka mea e hookaawale ai ka Haku mai ona aku?
Heaha ka ninau? p: 2. He nui anei ka poe e hooikaika ana e loaa i na mea e pau wale ana? Mau anei ka waiwai ka lealea, ka hanohano? Maona anei ka uhane me ia mau mea? Nawai e hoomaona? Hal. 36:9. Hiki anei e hoomaopopo no na mea a pau a ke Akua i hoomakaukau ai? 1 Kor. 2:9, 10. Heaha ke kumu o ka loaa o keia pono i kekahi poe?
p. 3. Ina noho wale a nanea, me ka imi ole ana ma na mea e pono ai ka uhane, loaa anei? Ina piha loa ka honua i ke gula, a eli ole kekahi, lilo anei ia waiwai nana?
Heaha ka berita ia hana ia me Davida? 2 Sam. 7:12-29.
Owai ka i haawi ia i Hoike?
p. 4. Io. 18: 37. Hoik. 1: 5. O Iesu anei ka Hoike kupono no keia mau mea ? Oia anei ke alakai, ke alii o na lahui a pau ? Heaha kana kauoha i kana poe haumana ? Mat. 28: 18-20. No ka lahui hookahi anei kona ekalesia - ua houluulu ia paha no na lahui a pau ?
Heaha ka mea e kauo ia lakou? Io. 12:32, Mana ea! ka mea i kaulia ma ke kea ! E nana ia wai e ola’i ? Is. 45:.22, 23. Ike mai anei na lahui e ae i ko ke Akua hana, a lilo ia i mea e kauo ia lakou iloko o kona aupuni ?
Ke ole e hoomau ma ka pono, ola anei ? Ez. 33:- 12. Ahea imi i ka Haku?
p 6. Sol. 8: 17. 2 Kor. 6: 2. Ua pono anei e hoopanee ? Ua ike ia anei ka la e make ai ? Pehea e pono ai ?
p 7. Loaa anei i ka Haku, oiai e hoomau ana ma na hana hewa ? Ina ua ike i ka pilikia o ka moku, aole anei e kiola i na mea e poholo ai ? Oiai na hewa ke kanaka, ia wai e hoi hou aku ai? Aloha mai anei ka Haku i ka mea e haalele ana i na hewa? Kala mai anei i na hewa ?
Ua like anei ko ke Akua manao me ko kakou ? p. 8, 9. Hoomauhala anei oia ? Ua makaukau anei oia e apo aloha aku i na mea a pau e imi ana iaia ?
He me aha ka ua a me ka hau ma na mauna ? He pomaikai nui anei ia no kanaka ? Heaha i like me ia? p. 11. Hoi nele anei ka olelo a ke Akua ? Ua ike anei ka mea haiolelo i ka mea e pomaikai ana ma ia olelo ? Pau anei keia olelo? Mat. 24: 35. Pehea ka mea e hoolohe ana ? Io. 5: 24. He mana anei keia olelo ? Heb. 4: 12. Ier. 23: 29. Ua kapa ia olelo heaha, ma Ep. 6: 17 ? Heaha ke kauoha ma Ie. 7: 52. Ke malama ia anei ia kauoha ? Ke hoolohe ia anei ke kahea aloha iloko o keia haawina ?
Mele, Hamau! H. A. N. 147.
Pule.
NA KUPEE LAAU E PAA NEI KANAKA
Hahao aku la oia ia laua iloko lilo o ka halepaahao, a hoopaa iho la i ko laua mau wawae me ka laau, (kupee laau.) Oih. 16: 4.
Owai laua nei na mea i hahao ia iloko lilo o ka halepaahao, a hoopaaia na wawae i na kupee laau?
O Paulo laua me Sila. Heaha ko laua hewa ? O ka mahiki ana i ka uhane ino mawaho o kekahi kaikamahine.
A ma ia hana ana ua hoemiia ka waiwai o kona mau haku. Ka hopu koke no ia o Paulo me Sila kona hoa, a keakea ia ka laua hana no Iesu Kristo. Aia laua iloko lilo o ka halepaahao, me ka hoopaaia o na wawae i na kupee laau, a hiki ole ke oni, hiki ole ke hele, a hohomau i ka laua hana maikai e ola’i na kanaka. Ua pau loa nae anei ka laua hana? A ia laua e moe ana ma na kua i pulu loa i ke koko no ka hahau ino ia. Nui loa ka eha. Paa loa na wawae. Hiki ole ke oni, ke ala'e. Hiki ole ea, ke hana. Hamau! He leo aha e kani ana mailoko mai o kahi pouli loa o ka halepaahao ? "A i ke aumoe, pule aku la o Paulo laua o Sila, himeni iho la i ke Akua, a lohe mai la ka poe paahao ia laua."
Ua paa na wawae. Aole nae i paa ka leo me ke alelo. Me ia i hana ai laua. A heaha ka hope ? “Emoole hoi he olai nui, haalulu ae la ke kumu o ka halepaahao, a wehe koke ia na puka a pau, a hemo wale hoi na mea paa." A heaha kekahi mau hua maikai ? Heluhelu, Oih. 16: 27-40.
Ma ka hoopili ana - Nui ka poe i hoopaaia na wawae i na kupee laau, a nui hoi ia mau kupee.
1 Na kahunapule me na kahu ekalesia. Makemake lakou e hai i ka olelo a pau a ke Akua, a e hoike i na hewa a pau o kanaka, a o na 'lii, a o ka poe waiwai, ka poe hanohano. Makau nae kekahi poe. Ua paa nae na wawae. Makau o huhu mai kekahi poe, a haalele i ka luakini, a hoopau i ke kokua kahu ana. Pilikia io no kekahi mau kahu ekalesia Hawaii. Makau i ka hoonaukiuki ana i ka Moi, a i na haku aina, a pilikia lakou. O oukou ka poe makua ole, e ahonui i ka poe makau, a e pule no lakou i makau lakou i ke Akua, aole i kanaka. Uuku no na Daniela. E pule imahuahua na Daniela.
Makemake hoi na kahu ekalesia e hana i kekahi mau hana maikai, he mau hana aloha, lokomaikai, manawalea, kokua nui i ko na aina e. Aole nae e hiki, ua paa na wawae. Ua ilihune, ua hapa ke ola kahu. Ua keakea kona ekalesia. Heaha ka pono ? E oluolu lakou e hana e like me ka hiki. Mai ohumu a kanalua a waiho i ka hana, i hiki ia lakou ke hana. E pule, e himeni, e haiolelo i ka poe e makemake ana e lohe, e kuhikuhi ana i ka mea e ola ai.
2 Na kumu kula. Makemake lakou e hana i kekahi mau mea e pono ai ke kula, na haumana, e hoopai paha i kekahi poe no ke kolohe, no ka hookuli. Makau nae i na makua Nele hoi i na dala e hiki ai ke hanaia kekahi hana e like me ka hana hou ana i ka hale kula ka hoonui ana, ka hoolako ana, ka hookui ana i mau oihana hou, oihana kamana, mahiai, humuhumu, &c. Ua paa na wawae i na kupee laau. Aohe dala. Aole nae i paa na alelo, na lima. Hiki ke pule, ke himeni, ke ao. E hoomau i ka hana e like me ka hiki. E hoonui i na hana ma kahi e hiki ai. Ina uuku na haumana e hoonui i ke ao ana ia lakou. Ina uuku na oihana e hoomaikai i ka oihana i loaa mai.
3 Na luna anpuni. Makemake kekahi poe e hana i kekahi mau mea Aole nae e hiki, ua paa na wawae i na kupee laau.
Makemake na makai e hopu i kekahi poe e kue ana i ke kanawai. Maka’u nae i ka makai nui, a i ka lunakanawai a i na lawehala paha, oiai he poe waiwai a hanohano paha, a pilikino paha.
Makemake na lunakanawai e hoopai i kekahi lawehala. Maka'u nae oiai he poe hanohano, he poe haku paha. Aloha hoi, a hoopai mama, a hookuu wale paha.
Makemake kekahi mau luna e balota no ka aoao kuokoa, ua paa nae na wawae me na lima i na kupee laau. E hoonele ia’na lakou i ka oihana ole, a ilihune auanei. Ma ka luna balota lakou no ka aoao alii. Ma ka naau nae ma ka aoao kuokoa. Ka lima ka i paa, ka naau nae, aole ia i paa.
Aloha ino no keia poe i paa i na kupee laau. Paa loa anei ? Aole. Hiki no ke himeui, a pule a noi malu i hookahuliia ka aoao oiaio ole, a e hookoia ka aoao oiaio. Ua hewa anei ka aoao alii ? Ua kauoha Paulo i na kanaka e hoolohe i ka na’lii. Aole anei oe e maka’u i ke’lii ? E maka’u i ke Akua. E mahalo i ke’lii. E ola mau ke’lii i ke Akua. Ae, pela no. Aka, ina kue ka ke’lii i ka ke Akua, alaila e hoolohe i ka ke Akua, aole i ka ke’lii, e like me Petero ma. Oih. 5: 28, 29. Aole anei makou i papa aku ia oukou, mai ao aku ma keia inoa, oia ka inoa o Iesu ? Aole nae oukou i hoolohe. Pane Petero ma, e pono no ia makou ke malama i ka ke Akua, aole i ka ke kanaka.
Hewa anei ka aoao alii, a nolaila anei ka makemake ole e balota no kona aoao ? Ina balota no kona aoao no ka maka’u o hoopau ia ko oukou mau oihana, e pule no ke’lii, a no kona aoao i hoolilo ia oia me kona aoao i alii pono, a i aoao pono hoi. Aole hiki i ke’lli ke hoopau i ka pule. I ka wa ia Kamehameha lll, iaia e manao ana e hoala hou i ka aoao kahiko, ka aoao hoomanakii, lilo na haipule i ka pule ma kahi mehameha. Lanakila ia pule. Pau ka manao o ke’lii no ka hoala hou ana i ka aoao hoomakaku. Olelo oia, ua mana o Iehova, ua mana ka olelo a ke Akua.
Malia paha ua paa ka Moi i na kupee laau, ka maka'u i kekahi mana o kekahi poe e. E pule na haipule i hoohemo ia ia mau kupee, ka maka'u i ke kanaka, a maka'u oia i ke Akua, e hoomanao ana, aia no ka naau o ke'lii iloko o ka lima o Iehova nana e hoohuli ae, e like me kona makemake.
(Aole i pau.)
HOIKE HUI O NA KULA SABATI O KOHALA HEMA MA WAIMEA, HAWAII.
Ma ka la 16 o Nov. nei, ua hoike hui na kula Sabati malalo o na hooponopono ana a ke kahukula Sabati nui o Hawaii Akau nei, W. A. Mio.
Ekolu no kula Sabati ma keia hoike hui. 1 Waimea, 2 Kawaihae, 3 Puako.
Weheia na hana ma ka hora 11:30 a. m. Himeni hui na kula ma ka aoao 268 Hoku Ao Nani. "Ina he home ko'u ma o," pau ia pule ke kahukula Sabati nei.
Hoike mua ia ma ka ke kula Sabati o Puako, maikai na ninau baibala, a pela pu no me na mele. Ka lua, ke kula Sabati o Kawaihae, maikai na himeni me na ninau baibala. Ke kolu, o ke kula Sabati o Waimea, elua mahele o keia kula Sabati, oia na pokii, a me na makua, elua no hoi alakai, Mrs Lyons no na pokii, Zakaio Paakiki no na makua, maikai no na ninau baibala, aohe nae nui o na leo mele. A mahope o ia, ua oluolu ia i ke kula Sabati o Waipio e hui pu mai, me na kula Sabati o Kohala Hema, oia hoi hookahi no haumana a hookahi no kumu, nona paha ka olelo ana la e kaulana nei.
Hookahi no hawae,
Lauhue la o Kona.
Ua hoike kaahele ia na kula a hiki i ka pau ana o na mea i ao ia, hookuu ia na hana ma ka hora 2 p. m., a huli hoi aku na poe a pau ma ko lakou mau home oiwi.
Nolaila, ma ko'u nana ana a hoomaopopo pono ana i na kula ma ka helu ekahi. 1 Waipio, 2 Kawaihae, 3 Puako, o lakou na kula ma ka helu ekahi, a o Waimea ma ka helu elua.
He mau hooponopono ana mahope iho no ka mea e pili ana no kahi e hoike hou ai o na kula, e hoohalahala ana no ka hoolaha ia ana ma Hookena e hoike nui ai na kula o ka mokupuni, ua hooholo no lakou no lakou iho, e aho no ma Kohala Akau.
Me ka welina i ke KUOKOA a me kou poe paahana. Kou oiaio,
THOS. S. K. NAKANELUA.
Naita hookolo mea hou o ka maka sila. Kawaihae, Hawaii, Nov. 20th. 1885.
He mea Kupanaha.
He mea kupanaha ka ulu nui ana mai i keia manawa iloko o ka lahui, ka hoi hope ana e hilinai a hooia aku i ke kuhihewa a me ka naaupo o na kupuna o keia lahui kanaka ma o aku o na makahiki he 60 a oi i hala aku nei. He wa naaupo nae ia, he pouli a nele i ka hoomaopopo ana i ke Akua oiaio; aole no hoi he mea nana e hoomaopopo aku i ke Akua oiaio e hoomana ai, nolaila, ua lawe kela a me keia e hoomana i ke akua a lakou i manao ai, mai na mea a ko lakou maka i ike maka’i a hiki i na mea i ike maka ole ia, a maluna o ia mau akua ke ola a me ka make, ka pomaikai a me ka poino.
He mea hoopailua ka moolelo o na hana hoomana i hanaia no keia mau akua; ua kukuluia na heiau a ua hookapuia kekahi mau mea na keia mau akua. A ma ka hoomaka ana o na makahiki he 65 e hele nei, ua poha mai la na kukuna malamalama o ke Akua oiaio, Nana i hoauhee aku i ka pouli o keia mau hana hoomana naaupo, ua hoohioloia na heiau, ua wawahiia na lele, a me na kii; a ua hooho lokahi ia, O Iehova, Oia ke Akua ! O Iehova, Oia ke Akua !! Ua pa-e keia leo mai ka Moi e noho ana ma ka nohoalii a i ka lopa e noho ana ma na pupupu hale pili. Ua hala ia manawa naaupo, ua huli ke au o ka manawa, a he au naauao keia a malamalama, me ka ike pono i ke Akua oiaio, ua kukulu ia na hale e hoomana’i ia Iehova, ua lilo kekahi poe i poe hooia i ko Iehova oiaio, ke ola, ke aloha, ka pono, a me na pomaikai he nui e pau ole ai i ka helu aku ma keia kakau ana.
Ua oleloia nae ma ka hoomaka ana o keia kakau manao ana, he mea kupanaha.——Heaha ia mea kupanaha ? Eia. O ka hoi hope ana o ka hana nui o keia lahui kanaka iloko o keia wa naauao e hoomana malu; hilinai a hooia aku i na akua i hoomana naaupo ia e ka hupo o ko kakou mau kupuna o kela wa pouli i hala, ua pahola laulaha keia hoi hope maluna o keia lahui kanaka, mai ke poo a i ka wawae, mai ke kiekie a i ka haahaa, mai ka hanohano a ka ilihune.
Eia kekahi mau mea kupanaha o keia hoi hope.
1 Ka hoi hope o ka poe i hoonaauao maikai ia. He nui ka poe i hoonaauao maikai ia iloko o na kula, i Hilo, Lahainaluna, Punahou, Kahehuna, a me na kula e ae. he poe naauao kiekie kekahi hapa o lakou e noho ana e lawelawe i na oihana aupuni a me na oihana lehulehu e ae a ka naau ao e lawelawe ai, o ia poe no nae kekahi i hoi hope iloko o keia kuhihewa o kekahi poe o lakou ua hoonohonoho maoli no i na akua, a o kekahi poe, ua alakai hewa ia me ka maopopo ole, a o kekahi ua hooia maoli no mamuli o ko lakou ae ana i na hana a pau i kauoha ia ia lakou e hana; a mamuli o ko lakou hooko ana ia mau hana, ua lilo lakou a me ko lakou naauao i kauwa maopopo na ke diabolo a me kana mau hana naaupo.
2 Ka hoi hope o na ekalesia. Ma kekahi mau ekalesia, ua hoomaka keia hoi hope mai ke kahunapule mai, na luna, a na hoahanau. Ua noho maoli ia kekahi mau wahine a kekahi mau kahunapule e na akua makani, a pela no kekahi mau luna a me na hoahanau. Ua ike nui ia keia hoi hope i ka wa i pili iho ai ka mai i ke kino, aia a pili ka mai, alaila, o ka holo no ia i o a ianei e imi ana i ke ola, iloko o kahi luau, opae, ka awa a me ka ihu o ka puaa, a i loaa ole ke ola ilaila, alaila manao aku ke ola i kahi apana laau i kapaia Kalaipahoa. Ua hoopoinaia o Iehova ke Akua, ka mea i olelo ia "he puuhonua a he kokua kokoke i ka wa o ka popilikia ana, a he Inoa hoi i haawiia mai malalo iho o ka lani, a maluna ae o ka honua, i mea e ola ai na lahui kanaka a pau" Aole anei keia he mea kupanaha? Ke manao maopopo nei ke koena o keia lahui kanaka i komo pu ole aku iloko o ia kuhihewa, he kupanaha maoli keia. O ke kuhihewa o na kupuna o kakou, aole e hiki ke oleIo ia he kupanaha; no ka mea he kuhihewa ko lakou iloko o ka naaupo, aka, o ko keia wa, he kuhihewa iloko o ka naauao.
He kumu keakea nui keia i ka pono Kristiano iwaena o keia lahui kanaka, oiai, ua komo loa aku oia e hoomananalo i ka haiolelo a na kahunapule, a e hoololi hoi i ka oiaio o na pauku mua elua o ke kanawai o Iehova, me ka manao e umi a puaa i ka pono a na kupuna a me na makua o kakou i luhi pu ai me na alii, a i hoomanawanui pu ai hoi me na makua mikanele, i ka wa pouli o ka aina.
Ano, e ka poe i hoonaauao maikai ia o keia lahui kanaka, a me na haipule a pau mai Hawaii a Niihau, i komo aku iloko o keia hana, a no ka makee i ka pono, ke paipai ia aku nei oukou, ua oki ia mau hana, a mai ae hou aku e alakai ia malalo o ia mau hana, aka, e pelu na kuli a pau, a e hoohaahaa imua o ke Akua, a noi aku i Kona lokomaikai e kala i na hewa, a e malama mai ia Hawaii, a e hoomau i ka pono e hele imua a hiki i ke oo loa ana, a e kinai iho i keia kumu keakea nui i ka pono.
Hoopololei.
Anahola, Kauai, Nov. 20, 1885.
I ka nupepa "KUOKOA" aloha kaua :
Ua ike iho au ma kou helu 45 i ka moolelo o ko makou ahahui ekalesia, aka, aia malaila he wahi kapeke iki, ma kahi e olelo ana "Kumuhana 9," o ka pololei e heluhelu ia ai ma ia pauku penei: "Kumuhana 9. Na J.W. Smith he olelo hooholo." E nonoi aku keia aha i ka Papa Hawaii e kokua mai ia Rev. J. H. Mahoe i $100 no kona kaapuni ana iwaena o na Gilipati no ka makahiki 1886 e hiki mai ana, e like me na makahiki i hala aku nei. Hooholoia. A hooholo pu ia no hoi "e nonoi aku keia aha i ka Papa Hawaii e kokua mai i $50 ia J.M. Kealoha no ka makahiki 1886 e hiki mai ana, no ka hiki ole i ka ekalesia ke hoolawa.
O keia maluna’e ka pololei loa, aole e like me ka mea i hoolaha ia, ua hoouna aku au i ke kope pela, aka, malia paha, ua haule i ka wa i hoonohoia ai. E oluolu oe e hoolaha hou ae ma kou mau ita@u i keia hoopololei ana. Kou oiaio,
SAM’L KAIAPA, Kakauolelo.
HE MAU ANOI NO KA MAKANI KOLOLIA.
Ma kahi e kau ae la maluna, ua hanau ia mai e Mrs Hattie Alene he kaikamahine ohaha maikai, no ke au hooulu lahui o ka Moi Kalakaua, i ka la 18 o Oct.
Nov. 12 iho nei, ma ia makani hookahi no, ua hanau ia mai e Mrs Apia Lam Sun, he keiki kane nepunepu, no keia au hookahi o ua Kalani nei a kakou.
Ma ia pa koloIio ana no a ua makani nei, ua loaa aku la ia Mr ]ohn Keakua kekahi puolo akua unihipili ma ka hale noho o Kaiko i make aku nei, a waiho iho nei i keia anoano kikania. Hookahi no hao ana a ke ahi koe wahi huna oIe iho i ka ho o ka la 8 iho nei o Nov.
Na keia makani kaulana no i wili nau iho i ke poo o kekahi pale o ka hale wiliko o W. H. Con a koe o ka puniu, o Leahu ka inoa o keia pake, he pake keia i kamaaina i kona mau haku hana mai mua loa mai o ka hoomaka ia ana o ka wiliko. O ka hana i maa mai mua mai, he malama i na mikini kopaa o keia hale wili, a i keia la 14 iho nei hora 7:30 a m., ua halawai koke mai oia me kekahi kino pahaohao o ke kupua Libano (opiuma) a hina aku la kona poo a pili aku la kona puloulou i kekahi hao o ka mikini e hana ana i kana hana, oiai oia e kaomi ana i ke kaa ana o ka mikini, ua hao aku la ka hiapaiole (mikini). Ia wa i lele aku ai o Kekai e kokua, o ka hemo aku la no ia o kona lauoho me ka alualu a pau o ke poo a koe o ka puni, a he ku i ka manaonao ke nana aku. Ua hoihoi ia ma ka hale mai e lapaau ia ai, a ua lohe ia mai ua palekana ka. E mahaloia na lima kokua.
S. K. KUEWA
Waikapu Nov. 17, 1885.
HOOLAHA HALAWAI.- E noho ana ka halawai ku i ka wa o ka ahahui euanelio o ka mokupuni o Hawaii ma Lanakila, Kona Akau, ma ka Poalua ekolu la. 15 o Dekemaba, o keia makahiki. E hele ae na lala a pau o ia aha ma kahi a me ha la i hoike ia maluna.
G. W. WAIAU.
Ke pii ae nei ke kulana kilakila o ka lua o ka puoa o Kaumakapili i keia mau la, a me he la, aole no e liuliu a ike ia aku no kona nani.
Aneane no hoi e pau loa na hoomaemae ana o ka puoa o ka Iuakini o Kawaiahao i keia mau la; he kulana puoa kakela kona e kau nei, he nani nae.
KAKELA & KUKE.
@@E laa na pahiolo, koi hole,
hamale, koi nui a me liilii, kila,
wili puaa,'rula, apuapu, kui o na ano
a pau, kala kaa, hao hoopaa puka
Pohaku hoana, kepa, lei ilio, kau-
la hao ilio, pahi, upa, pa@ umiumi,
kalapu, kope hulu, pulupulu, oepa ka
lakala, lina hao, ami, keehi, a me ke
- KAULA OPU. -
Palau o na ano a pau,
Oo, ho, kopala, pe, kipikua,
hao kope, au ho a po-
a aku, kua bipi, lei bi-
pi, kaula hao bipi, uwea
pa, uwea keleawe, hao pili
piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti
PA-PALAI MAKAU ME KE AHO
__
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula
kuaina, hu‘akai, ehi wawae,
hulu pena, a pela aku.
Pena wali, kini nui a me liilii o na
ano a pau, me ka pepa kuhi-
kuhi, pena keokeo, aila
pena, aila hoomaloo,
vaniki kaa, a me
vaniki moe,
PENA HOOMALOO
—a me aniani hale -
AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO ILI,
AILA KAA, INIKA KAMAA.
PAUDA, KUKAEPELE, KIANA
PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA
ANO HE NUI A LEHULEHU.
LOLE MAKEPONO
- E laa @@ -
AHINAHINA, KALAKOA. KEO KEO, LEPONALO, HULUMANU UWE-WAHINE, KUI HUMUHUMU, A ME KA LOPI.
Ke Kuike e loaa no ia ma kahi @
Kakela @ Kuke !
--
NA MEA PIULA,
--
Mikini Humuhumu
Mekini a WHEELER a me WILSON
MIKINI A WILCOX ME GIBBS
NA MIKINI A
--REMINGTON.--
He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.
--
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO, LAAU
KUNU, PENIKILA, HUAALE
PAAKAI, LAAU HOOP AA HI.
@@Me na Laau Hame a Pala 'ku.
KAKELA-KUKE.
J T. WATERHOUSE.
(Waiakah@@i.)
--
HALEKUAI KUKAA NUI ME LIILII@.
Ua piha pono me na waiwai maka@ hewa ai na maka i ka nui o ka lehua.
Heaha no la hoi ia
- MALAILA -
Na Apa Kilika o na ano a pau,
Pahoehoe o na ano a pau,
Alapia o na ano a pau,
Huluhipa o na ano a pau,
Na Huluhulu holoku,
Na Keokeo Paina,
Lilina lau pu@.
Wetoria.
Leponalo,
Lainakini,
Ahina pelekane,
Na Kihei o na ano a pau,
Na Koloka o na wahine,
Na Kihei Huluhulu,
Na Kalakoa o na ano a pau,
Na Kihei uhi moe,
Na Koloka o na wahine,
Na uhi Kilika,
Na uhi Alapia,
Na Hainaka nunui a liilii @@
- Eia hou. -
HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE
O NA KANE A ME NA KAMALII.
Na Apa paina maikai Ioa,
Polu manoanoa a lahilahi.
Huluhulu manoanoa a lahilahi.
Na Apa huluhulu a pahee,
Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,
Na Pililakeke loloa a @@ poko,
Na Palule kaula o na ano a pau,
Na Palule keokeo,
Na Palule kala@@.
Na Paleili.
Na Papale wahine i @@hinohinohun me na pua
me na hulu nani, a he heluna nui o na
kane a me na kamalii o na ano a pau.
HE HELUNA NUI O NA KAMAA.
Na Kamaa buti,
Na Kamaa pihi,
Na Kamaa huka,
Na Kamaa lahoho,
Na Kamaa weleweka.
HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO MAIKA
Na Noho Italia,
Noho pulu mamua
a mahope o kela a
me keia ano.
NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.
Na Aila honua helu i he aiai me he wai.
Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva,
Aila inu, Aila lauoho@
Waiala maikai.
NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.
Keokeo,
Eleele,
Polu,
Melemele.
&c., &c., &c., &c.
-----
Ina iho Ina iho.
Na ipuhao, na ipu ti,
Na koi nui a liilii,
Na pahi nui a liilii,
Na pahi olo, pakani
Na pahi oIo palua
Na @bu nui a liilii,
Pakeke nui a liilii,
Na lako kamana,
Ha lako amaia,
Na kamaa lio,
Na moe hau.
Na pela @@
NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI
Na lako pa,
Pa nui a iilii,
Na bola,
Na kiaha aniani,
Na aniani kilohi,
N ipukukui o na ano a pau.
HE HELUNA NA MEA AI.
Palena poepoe
Palena poepoe pal@
Palena huinaha,
Palaoa o na ano a pau
Na kamano maikai loa ma ka pahu,
Na kamano tini,
Paakai o Livapul@.
Paakai inu,
Paakai hu,
Ma@@ Kaleponi,
Palani ai a ka lio.
---
@elunanui o keia mau waiwai aiwaiwa
ko'u mau halekuai aole i pau i ka hualia aku na oukou no e hele mai a kilohi no oukou.
Ua waeia keia mau waiwai me ka @@maiau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii, me na kauohi mai na mokupuni hookoia me ka eleu loa.
T. WATERHOUSE.