Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 31, 31 July 1886 — Ka Puu Aie Ahulau, e Lauhue ai ka Lahui. [ARTICLE]
Ka Puu Aie Ahulau, e Lauhue ai ka Lahui.
(Kakauia no ke Kuekoa) Akahi a hoea na helehelena o ka mai ahulau, ka mai kinai aiii, n kinai kanaka, he aie nui; ke hoike mai nei ka molohai, ka li a me ka hanu paa. He weli aku keia i ko ka lepera, a he oi loa aku hoi t kona poino. Make ke kanaka, make ka home, a me na pomaikai. Ua kuokoa na pomaikai oka lahui i loohia pie na mai e ae, aka, 0 ka lahui i holopapa ia e ka aie nui, ua nele pu me na pomaikai a pau.
Ka heleheiena mua o ka aie ahulau i hoike ia ma ka makamua 0 keia kau, he $1,065.600, aie iahni. Leie pu ka mokupuni o Kauai ke kaupaona like ia. lioko o eiua makahiki pokole o keia hookele aupuni ana, miliona apa keu aku ka aie. Iloko o 1881, he $299,200, aie iahui; 1884, he $898,800 aie iahui; hui ko ia mau makahiki eha, akaupaona like me ko keia elua makahiki, ua koikoi hou no ka paona ma ka aoao o kn. miliona dala a 01 iloko o elua makahiki penei:
Haawi ka ahaolelo i ke dala e uku i na aie oka makahiki 1881-1882 ike au kalai aupuni o Kipikona, aka, hookahi mea i ikeia oia ka ukali mau ana oke tausani dala ko;nl aie © ia mau makahikia hoea Ika 1884. Maanei i kupono ai tfau ui eka lahui, Mahea ke dala kahi 11«la ai ? Alia; hookolo mai !a keia aie a hookui me ko 1884, a ninau hou iho kakou, ua pau anei ka aie ? Aole, ua mahuahua hou. Hoomau ia mai a loaa keia makahiki a kakou e hanu nei i kona mau ea, heaha |hou ka kakou e ike nei ? Ua hoea mai |ka helehelena 0 ka hanu paa me ka li, a ua puni ke kino i ka haalulu, eia la, |ua hookui na tausani me na tausani, ka miliona a me ka miliona, a ke umii nei 1 ka hanu ola me he mau umii hao īa. Eiua miliona a keu aku ! K.e hoao nei ke aupuni e holo iinua, ake ukali mai nei ka aie nui newahe wa mahope, a i ke kuia ana o ke aupuni i kahi hookahi, ua holopapa mai la ua aie ahulau nei maluna o ke poo o ka lahui hala ole. Ua mama na kaina wawae o ka aie, ua puka mamua oka lahui, ao ka lahui ke nee hope oei. Aka, aole keia he nuhou makamaka o hookahi la a pau ae no; e kihaha ana kou mamo hou a Hawaii ke heluhelu iho, na lakou ka e auamo ke kaumaha a na kuhina i hoiliili ai, a ns kupuna hoi 1 kaikai ai a haule make malalo 0 ia auamo. Kupanaha ka holo herhei ana 0 ka aie me ka lahui i kela me keia makahiki—a haule ka lahui mahope, hoomau no ka aie i ka holo, auhea Ia ka pahu hopu. Eka lahui e lapaau i kou pilikia, e kinai i ke kumu o keia ahulau, i noho oe me ka hauoli. No ka mea. o ke kaona o na wanana mua i hala, aole la i kapae ae i keia. Eao kanaka mai, oiai ke pii ae nei ke kahui hou 0 Hawaii, he puu d*la aie nni.