Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 34, 21 August 1886 — Kela me Keia. [ARTICLE]
Kela me Keia.
Ma ke Kinau o keia kakahiaka nui, > hali hoi mai aī ka Hooilina Alii mai Hi'<w uiai. He wahi paina ka ke alii ka Moi ma kona halt waapa i keia la, wahi a na lono. ¥ O ka Poakahi ae ka la e ku mai ai ka eaoknahi Auitralia i Honolulu nei, iaa aku paha a halulu mai. Ke upa ia nei, e kaa aku ana ko ka | aiokuahi Ishua alahele ke makaukau pono ae no na awa o Kauai. Ma ka po Poakahi iho nei ka hoau xnua ana ae o ka pualikoa Honolulu l aipeia i ko lakou halau hou ma Manamana. E naoa ae i kekahi leta mea hou taai Nuuhiwa mai, a mai poina i ka alawa pu ana ae i ko niakou mau olelo hooiaha. U* iho ko Anaenka aie lahui a hiki i k» $9,049,104 ma ka mahina iho nei o lulai; a o ko Hawaii hoi, ke pehu aku nei Olelo Hoohoia>: O ka mea hewa a lawehala a ke kanawai ke haalele i kr»oa noho ** Kekoa. " O ka mea hewa ole ke noho mai " Kakma. " O na makai kiai mua iho nei o Aliiolani Hale, oia o Kamana mt Hapakinu na hoopau ia; a o Kdwm Hall me Kawewehi a* kiai htu. ' O k.k knlana o ke kahua pauahi i| keia mau la, oia ka ike ia ana aku o na hale pthaku nunui a me na hale iaau He kukna o ka uluwehiwehi. No ka wa pono t loaa ai ia makou « keia mau la akn, e hoopuka akn no makou t kekahi mtolelo ho«, a no ka pau ana • ka ahaolelo e hnlui pau ia aku ai «a mino ono a ka puuwaL A hiki nuu i nehinei, aole i ikt ia o Kekoa ma ke keena ahaolelo. l T a ku •lohelohe ka noho o Puna i keia mau la aobe l*x«. Wahi a kahi poe, ua hoop«lahuU ia ka waha ilalo. Ma ka awihi wale aku i ka panina o ma hana a ko kakou ahaolelo, me he la aia no Doko o ke kapakahi o kela mahina Aole mau hiona o ka pa« i ka napoo ana o keia mahina. Ua komo kolohe ia ka hale noho o D L>tea* ma Paiama i ke ahiahi Poal&a n«i e kekahi pot i ike ole ia. Ua iilo akn kekaki mau waiwai makamae a mt kekahi mau mee e ae no 75 dala ka «aiwmi >o Aole i lawe maika mokuahi U aīair mJe be eke leta no Honolulu nei, aka, he «aa« w«hi mea hou uuku ka i lohe ia «ull Oia ka pau ana 0 ka ahaole- !• • Ameiika me ka hoonioni hou ole aoke kuikahi Panailike Ua Hopu ia e na kiai awa kekahi pake maluoa o Kinau i ka Poal«a nei, 1 knt akn «k kekahi «eiuna nui o na tnu opiuma. Aia ka opiuma iloko 0 ka Hak Dute, a o ka pake hoi iloko o ka kaie ptiht<* O aa Rake hea a Kipikona ka ka fkk peka 1« e nema mai nei ia makou, • kaam koike aaei e kaena ama i ka kahimkii» haiiepo oiai kona au e noho poo aaa? Ae, na hwke ia a Hon. J. Kahea i olelo ai he opala, a e hoaha ia «m ka paha opala o ka pulumi keeaa
0 kiho Be S nana i hana hoomainoino » kela fcao?e i loaa ai ia Kamaka makai ma alanui Beritaaia i hoolahaia ak« ai i keia pule aku nei. O ka nui iho i komo p» wz keia hana, he la, e loaa aku ana lakoo. Ua loheia mai ka paa ana o kekahi | m#o iloko o ka wai ma ka nwapo o Kaiwika. a ua koike p* w»ai ka poe kc maka, he moo ano pai«»ui 110 aoo like me ka puipui o ka pahma. a eia ke wa | iho rsej i!uVo o kekahi huewau maloko 0 ka pa kula o Sana Lui. Ma na 1000 »ai Hilo 1 oleioia, ika Poaono i kala ka hoomaka ana o na hoīke Kula Sabati, a ma ka Poaha o ia pule, oa weheia he aha me!« nui e ko ! laila mau poukani i kokaaia e ka poali pnhi ohe a me ko Honolulu nei mau kileo kanL Ua makaukau o Keaka Knokoa m« ka noho, pale, kaulawaha, uwepa, a me kepa, no ke kakelekele ana ia Keaka lio o Eiele i nei mau pule. Ina e bolo pupu, hiu ka uwepa, a ina hoi e nuha, kao ke kepa. E ike auanei oe 1 ke anapuu o ko kino wili ka hueio. Ua hooholo kekahi komite niau o ka Hale Ahaolelo i noonoo i ka hila ka nawai a Keau e aponoia ka haawi ana i uku hoomau no J. M. Kapena ma ka $2,000 o ka makahiki; a no Mrs. E. Barnard $300 no ka makahikL Koe ka hooholo loa ana o ka Hale. He wahi apana pepa ka i h<*a mai i ka Poakahi nei i kapaia " Elele Puka La. " E kala loa paha kona hookaukua ana, aka i ka Poaono nei no ka loheia ana mai o ka nahunahu, a hanau koke no. Ke ano hanau eepa paha ia he •' palemo wale. " I ka Poaono i hala ka panee ana ae 0 Elele i mea kakau moolelo nona maloko o ke keena ahaolelo no ka wa mua. Heaha iho nei la keia ? Hilahila paha i ka hoike okoa ia aku ua akea ko ke Kuokoa papa ona kohi kelt iaia e nuu ai a ko'u ka puu. I ka wa a kt komite o ka hale e noonoo ana i ka pauku «7 o ke kanawai auhau e pili ana i na auhau kula, ua eueu ae la keknhina Kipikona a olapa ae la kana mau olelo hahana no ka pono ole o ka waiho ana o ia mau dala ma ka lima o na lunakula aa na apana. Aka, na ka Hon. Kakela i iliki pono mai 1 na kolamu wai kinai ahi kupua a uoki oe e maalili ana. Loha iht lft me lee ano pipika. Ua ike nui ia na haumana o ke kula hoopololei o Keoneula ma ke alanui e kolohe wale ana me aa kaikamahine. Nui na makamaka i ike maka i keia mau hana, a i hooia mai ia makeu. Ua nalu wale iht no mako« pehea la keia hana hooheniahenaa a na kumu o ke kula. Ua kamailio nui ia ka maluhia o na keiki i ka wa e noho kumu ana 0 Mr. Hila. a i keia wa ke lalau wale nei lakou. He elua mau tpio Hawaii i kakele paupuu ae mawaho iho o ka halt tclepone n>a Honokaupu. He hapa kauna puupuu ka kekahi i haalele pau aa ai i na maka o kona hoa a palahuli ana ke alo ilalo. E hao mai ana hoi kela ina a-i a Hinakahua, a poepoe ana keia ilalo, ia wa i hele palalu ai ka wai a me ka a-la. Hakaka pu aku me Pekekona a poohu na lau. M a kekahi la o kela mau pule i hala ua hele aku la o C. Lilikoi o Kona maluna o kona ekake ika pii ulu a hiki ma kekahi wahi, ike aku la kona wahi ekake i kekahi ekakt wahine a hoonaka aku la e uhu. Ua kaohi mai o Lilikoi me kona ikaika, a moku pu ke kaulawahe, aiawa i haule iho ai oia |me ka paa t kona a kauo pu ia |aku la ia no 50 paha anana ka mamao; pakeie nae ikt kn ana o keia wahi kolohe. Ua loaa na palapu, a mai likt me Niau. Ma ka lokomaikii • kekahi makaimaka, ua hoike mai oia penei: Ke akt ia nei e hoomau aku ka nupepa Elelt Puka La a hiki la ihea, a ke maka'« honua nei kona btsi o aaauliawa t iht no ke pau ae ka ahaolelo, a 0 ka hapa fcosi hoi aole ona makemake e hoomau loa, no ka mta, aole e hiki kt «ku ia ka paahana hookahi no keia pepa. Pela ka i kau ia ai ka auhau i 10 keneu no ke kope, 25 keneta no ka pule, 50 keneta no elua pule, $1.00 no ka mahina, a he $10 a oi at no ka makahiki. S ahu ana.