Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 4, 28 January 1888 — Hoole Waiona. [ARTICLE]

Hoole Waiona.

Mt K "Eira Haie" ma J i H- i i. ;a rre keia l'oal.iea h;-rt 9 ?' '' ' ' ar,;a:.i. Ilf ha!a*aī \V*:-;na, o ka Ahihui o ka Lh ir* II Ke »: -/:«> ia ji*u r. „i na kanaka, lars<*, u-a-h:r,'-. r-a m**a kiekio, na m<.a haahaa, ka fn*,: v*r,iwji, ka j»-xr iiihune, |ta \kk hix»!c #.?i--ona, ka j/o<r kanaUa, na mea a j<«u. e akoak' •» ma ;a h.:!ri ke'a mt ktria pu!e. l'ela no mt na malnii.-.i rii.it :»* mokupuni e inai, e komo, a hui me n.;a han.i kuonooao, "N » ke Ak".\ a mr k.i lI"Vf, a me ka Aina Haw . ' ' KE KULANA O KA AHAHUI LIPINE BOLU UA KE LANAKAUHALEOHONOLULU I KEIA WA. Hiaha i.i na pomaikai nui e ai i ke kanaka, a i ka lehulehu pa ha, inamuli o ka ae ana mii o ke karawai i ka lahui e hoolilo ana i ka lehulehu i j»oe inu waiona, e ae mai auanei kekahi i keia, mamua a; o ko kakou nana ana i na pomaikai e loaa mai ai i ke kanaka a i ka lehulehu, o ke kanaka no n:i ka makana i haawi ia na ke Kanawai rna ka loaa ana iaia ka laikini kuai ratua, kuai aku la oia i kona rama no kona i»omaīkai iho, nie ka nani ole ae i nn poino ana i hooili aku ai maluna o ka u ea ana i kuai aku ai, oiai t nana ?na ria i kona j>ono ih<\ a o kena |>ono kana i manao nui ai me ka nana iole ae i ka pono o kek:.hi mea e ae, } ela no, he j uno kt>na i haawi ia e ke kanawai rna ka loaa ana laia ka mana i hnawiia inai iaia e hana pela. O ka mea nui nae, o ka nana 1 ko ka lehulehu pono, aole o ka nana i ka j)0no o ka mea hookahi, a o kekahi j«oe paha. O ka ae ana o ke kanawai e hele palena ole ka waiona iwaena o ka lahui, ua like ia me ke kinai ana e make ka lahui kanakn. Oiai, eia kekahi olelo kuahaua a ke i'lii ka Moi, o ka makia o kona Aupuni he hooulu a he hoola lahui, ua kaulana keia olelo kuahaua, a ke ku mai nei kela olelo a ke nana mai nei o ko kakou hoohana aku. O ke kanawai e ae ana i na kanaka Hawaii e inu akea i ka rama, aole ia he hana e kokua mai ai i ka manao e like me ka manao kukala Ma keia kumu ano nui, ao!e wahi a nooneo iki ia kona pono, me he mea la, ua poina loa ia, a e ole ka ahahui lipine holu e hoohana nei, ala mai nei ka lahui a hoohana no lakou iho, a no lakou iho ko lakou kumukanawai a me na rula. Ke alakai nei keia ahahui maluna o ke kahua e hoonipaa ai i ka noho lahui ana, a ma ka haha ana aku i na umauma o ka poe nana e alakai nct i keia ahahui, ke hoike mai nei la aia he mea n ji iloko o ko lakou mau umauma, me ka manao e kukulu hi»u i ka ahahui ni.iluna o ke kulana i loaa mua ai i keia lahui i kinohi ma ka helu mahuahua ana o ka lahui. Ua maojiopo, o ka rama oia kekahi kumu nui nana e hooj»ahua nei i ka mana o ka oihana lapaau a he nui loa ka poe inu ra®a i hiki ole ke hoopakele ia e ka mana o ka laau lapaau, a o ka jk>c e ajx>no ana, he mea maikai ka rama, o 1-kou ka }>oc pepehi lahui, a o ka ahihui lipine bo!u e olelo ia nei he ahahui jx>no ole, oia nae ka ahahui e kinai nei i ka rama, ka mea nana e ho opoino nei ia oe e ka lahui Hawaii, oiai, he mau hana jx>no ka keia ahahui, ke ao niai nei oia i ke kanaka roa na mea ku i ka pono a me ka pololei ke ole e malama kekahi i keia olelo naauao. he Ooīno kona hopena. E imi kakou e loaa kekahi kanaka, ua loaa iaia na pemaikai, a i ole īa, o ka lehulehu paha, aole e loaa ana, o ka mea maopopo, He poino ke loaa ana i ke kanaka a i ka lehulehu no a pau, na ke kanawai o ka aina i hana pela, o ke kanawai e ae ana t ke Rraaka e inu i ka nuna. aole he kanawai e hoomalu ana i na pono pili paa o ke kanaka a me ko ka lehulehu. Ua maopopo no keia i na mea a pau, ua nui ka poe i poino no na ioo i hana ia e ka «aiona, a ua ulu mai na hana karauna he lehuiehu waie iwaena o ka poe e malama ana i na minao kuko hewa a ka waiona e hoohana ana iioko o ke poo o ke kanaka ka mea nana i hoopupule iaia, oiai e nohoalii ana

ka :anr,» iki «W*..acpG{>o o\z im e Sar.i iku JM e-i i '<i £-*-3 i nioe\Zmi e.e ."Ī J: "? 5 - t s ~\'ii +~z •- f ; ia pc;r./? t 'Oii ir-® '« **?;***- A-)k sre; *e iiei : '-r«o i ki ahjK.kU» u, Var.s*-ii e *t or,. e r,*ni i kat lri .;".2'tT«« Ā? » .T>£.i 2 ♦;*sr.**:3 t ic-i •?. * i f/«, t h'X>piu *oa a ke ē V^2w s ;.ru i Vekahi ka'.«a<x nve ii «>ia »/!e bii kekihi la;kini ;kuaī r-;r,3 o Uii aupuei cdc ka nara c>;£ i <£ pAa o ke ai:puni, i hoo'kahi rnea n.,i okt ria Ok* lahei, oia ka har.:i k-"4ul>ni o 3uduqi hoomae !mae ke hui pu hoi me na hi n.i hoca;aeru3e a ka ihahu» lipine bo! /. oli ka hana o ua n>ra he naiii. HeAahi ka r,uaqa hke ana. ua o£a e na pto, ao!e mea nui e sc o keia au hou e nee nei f hookahi *ra!e iho no oia ka inu ani i ke kumu e loaa mai ai ke ola nva La aoao o ka liiiui kanaka e hiolo iiwk i o ka make, ke ole e hana ia aUila, ua raaojx)jx) e hiki mai aunnei ka hopem e nalo hikiwawe ai keu iahui inai na papalina aku o ka hor.ua; heaha ke kuma, oka noho nanea a me ka noho palaka, ua loaa no kekahi maū kumu a ka lahui e hooika-

ika ai e kinai, oia n y kekahi mau kumu e hoo{ioino nei i ka lahui. O keāa no na kumu nui a keia aha* hui lipine bolu e hooikaika nei e kinai i na ino q ke kanawai waiona. a me na ino o ke kana*ai opiuma, na kumu ino ake aupuni i hooliio iho nei i taau e make hikiwawe ai ka iahui, oiai, aole na hai i hana keu, na ka io ponoi no o ka lahui ka poe nana e hana na pono i manao ia aku ai e ka p<xr nana lakou i koho e hana ana iakou i ka mea pono i ka iehulehu, eia ka auanei aole pela, i ka wa a ka lahui i noi aku ai, homai i palena, eia ka auanei, he naheka ka i haawi ia mai, ka mea i olelo ia, he kelakona nui ulaula nona na pepeiao hao he umi, aia ma ko lakou mau huelo na mea hoomainoino, a e poino ai hoi ka lehulehu, i mea e pau ai keia poino, he mea pono i ka ix>e e makee ana e ala ae a hookahi ka pualu like ana i mea e holo ai na hana maluna o ka aina, oiai, ke kokoke mai nei ke kau ahaolelo, a na ka lehulehu e waiho aku i palapala hoopii, oiai he au hoomaemae keia, i hoomaemae ia ai ka mu nana e hoinoino nei ko kakou mala waina, a i lilo ai ko kakou aina i palakaiko nani, a i noho mai ka anela o ka inaluhia e kiai ana i ke kihapai a e hoomalu ia auanei me Kelupima a me ka pahi wakawaka e ka ana i o a ianei, e kipaku ia auanei ka poe hewa mai ka aina aku, alaila, oia ka manawa e hooko īa ai ka olelo kaulana a ka haku mea hale, e hele oukou ptla e ka poe hewa, no ka mea, ua hoahewa ia ka honua no oukou. Kia ke hoolala nei ka ahauui lipme bolu he mau palapala hoopii ika ahaolelo no ke kinai ana i na kanawai e apono ana ina kanaka. Hawaii e inu akea i ka rama, i ka wa e waiho ia aku ai keia e ana paha i hana nui na ka hale e nonoke ai, oiai, o kekahi o na lala o ka aha<)lelo, he poe laikini kuai rama ko lakou, aole paha lakou e ae ana e hoopau i kela kumukanawai, oiai, o ko lakou pono i», oia no ke kumu oka poe laikini rama i hooikaika ai e komo i ka ahaolelo, no ke kiai iko lakou mau pono, a ina e hoo pau ia, pehea auanei la e hoi ai na hoolilo i hookahe ia iho nei i ka wa holo balcta. Aka, o ka manao keia o ka mea ka kau, onoai, aole pela ka hana e hana ia aku ana i ka wa e noho mai ai ka hale ahaolelo, oiai, he au hoomaemae hoi keia o kakou, i mea e maemae ai ka aina, a e kaulana ai na hana hoomaemae oke au mahmalama oke kumukanawai hou o Kalakaua i hoohiki iho nei, ka hana ana i pono, imua e ka ahahui lipine bolu a loaa ka lei o ka lanakila a kau ke poo ika uluna o welehu ka malama, o na hana hookelakela aka ahahui lipine bolu no ka pono o ka lehulehu, alaila e piha hauoli auanei na puali anele o ka l.ini.