Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 13, 29 March 1890 — MANAO AKEA. [ARTICLE]

MANAO AKEA.

i r Kjkau īj W2i ' • O Kt >r» E Huki *n«r» k? a me ke alakai o ka Lihui Havau c keia mau la ? A ; i ic o ke alakai am o ka l»i« n.al-.we'aweia i na rr.a V\)?i 'i ka pr<*v> i h»a:noe i ka itf>o a'«'ha if \ i oSc la. o ka opu i na haole r,a-a • i :*» i h<x> ku'-nx>no i ka ki«* a - ha ou c Hawaii ? A e nana huu ae ,kako»j i kekahi hana pono o!e a Keoni E Huk; ! hana ai, oiai oia e noho Kuh na ana —Oiai e hoolaha la ana na hana k( hfkohu o na hana pili aupuni, aole i baa«t u ka hana i ka |*ie koho haahaa, a o kekihi o na hana kiekie ma na hi*!,! uwaj»o o na aianui, o Jame« Hav>tlden, kaikuaana o ka hunona a Gibson 1* H 11a v«k; «l-Tv Kikaha, ua lilo aku la ka hana iai3, a i ka poe haahaa ua nele aku ta lakou. t >ia Kekahi o na hana a Keoni K Buki ma i hana ai, oianulio ka hau pepee ana malalo o liibson ka makua 0 na hana kapulu a Keoni E Buki ma 1 ke au o k<> lakou noho Kuhina ana, a ina e huomanao iho ka pt e noonoo maikai i keia mau hana a Keoni K Huki, ua kupono anei uia i Kala?aina a i alakai no ka lahui ? Aolt ' Aole loa no. Kia hoi kekahi, i ke au o kona noho Kuhina ana, ua h >ouna ia k<Aahi in *u keiki i na ara e no ka honnaauao ana, e li*;c me Wilikoki, Hot*, Hu, a me kahi mau keiki e «e, ka n»ea a Keoni K liiiki e nauki haalele nti i keia jn>e Kuhina e noho nei. E na makaainana aloha o ka lepa aloha o Hawaii, e maliii mai oukou a e noonoo pu ma keia mau hoakaka ana la oukou malalo o keia kumu o ka hoouna ana i na keiki e hoonaauao i na aina e —Owau kahi i mahalo nui -oa i kela, a o kakou no & pau, no ka mea, o ko kakou makemake like no ia. Aka, lieaha ka hemahe ina nui oiai o Kei.ni E Huki ke Kuhina Kalaiaina la wa ? Akahi He aloha ole n aoM no i ka lahui e hke me kana e liki paupaka nei. Klua—He noonoo 110 kona hanthano iho, aole ona manao i ko hai pono, E hoakaka au ma ka inanao akahi e pili ana no keia kumu o ka hoonaauao i na keiki ma na aina e. Ina he aloha io o Keoni E Buki i kona lahui, alaila, o kana hana kupono e hana ai, e hana oia i kanawai no ia mea i ka wa e noho ana ka Ahaoklo, a ina no kona ike ole i ka hana kanawai, alaiU, e waiho aku oia na ka Loio Kuhina a e hoike aku oia i kona manao e pili ana no ua kanawai h. O ka Btiro o ka Oihana Ho( naauao, ke ku nei ia Buro me kona makaukau mai ke au kapulu mai o (>ukou a hiki i keia wa, alaila, i kou hana ana e Keom E Huki i ua kanawai 'a, na ka Percsidena o ka Papa Hoonaauao e kauoha i na Agena o kela me keia apana oia hoi ka Lunakula, e hoouna mai i na keiki makaukaukau o kela me keia apana i Honolulu nei a ina ua hoakaka ia ma ke kanawai o ka Pupa Hoonaauao ke komite e ninaninau ai i na keiki i hoounaia mai, a o na keiki i oi ae ka makaukau e like me ka nui i manaoia e hoouna, o lakou auanei ke hoounia e hoonaauao i na aina e, a pela e hana ;v. u ai t kela a me keia elua makahiki ke noho ke Kau Ahaolelo, a i ole ia i kekahi nunawa paha a ke kanawai i hoakaka ai, alaila, he hoonaauao like iana ia maika poe keiki a ka i>oe haahaa, a mai ka pee waiwai a ka poe ili* hune. A heaha ka noenio i loaa ia Keoni E Buki ma ia wa ? O na keiki punahele loa no i ua mau Kuhina )a, a ma ka umiumi pulelehua wale no ko Wilikoki paa ana, a oia kekahi i hoounaia i halia i ke ao alikikaua. A o ua mau keiki hapahaole 10 onioni nei no auanei kana e lili loa nei i keia poe Ki hina, a i ole o na keiki punahele loa no paha e pilipili aku ana i ka paepae kapu o Liloa ma, a Keoni E Buki e huhu makae'et!e loa nei, i ke kauohaia ana aku nei e hoi mai ? Oia no —E nana iki kakou i ka hua awahia a ua poe keiki punahele nei i hoounaia ai no ka hoonaauao i na aina e, a ua hahai lakou ma ke alanu» a Keoni E Buki i hana ?\ ma Stmoa. I ka hiki ana o Wilikoki, Boe, Bu n?a Italia, aole i hala elua makahiki luwhope iho o ko lakou hiki ana aku i Italia, hini mai la ka luhe i Hawaii nei, ua hoopuka ae la kekahi o ua poe la he keikiahi, a i ole ui o lakou no a |*au. 1 hooia e maopopo ai keia, ua mare mai nei o Wilikoki he wahine kaukaualii no lulia, nolaila. o ka rula paa ma na aioa naauao, he kaukaualii he kaukaualii mare laua. nolaila, ua mare ke kaukaualii wahioe o lulia me kekahi • na keikialn o Hawaii—A holo pu mai nei e kio ia Hawau nei me ka maopopo ole i ka wahine, a i ka hoomakakiu ana a maopopo, hoihoi aku nei i ka wahine a Kaleponi haalele aku nei, hoi mai rei hui po me ka hua kula ona me Boe, a hoao iho nei e kipi i ka Moī a me ke Aupuni roa ka U 30 o lulai, 1809 poi na ole, a enake ai he ehiku kanaka Hawaii mamuli o ka Keoni E Buki ira mau manao lili kahiko loa i na makua i uhi ia e ka le(io aloha cu e Hawaii, a t koku oui la me na aahu aiai imua 0

jka coh?nani o ke Kekl Hina ina 'vt ; ; I Kanoaoa n a o. Alaila, ua he-'-hu* I nai la ka maeao o ua pee k«iki ne* ' hot uoa ia i na aina e, be pepehi kana |ka a he kipi kuloko, alaiia. ua maopo po u oukem e ka poe a j«au e n>na aiw i keia, aok $ nooeuo ia ka poeio o na keiki a kakou. ka poe haahaa a ihhuw i a ;a «a a Ket m K Buki e ooho aru rue • inohano nui o ka oihana Ku nir.a, a»a. I*a n«»u'e ara roai i.tt a kae like -v.c kak.»'. Va ;«pa i .iahaa, aole h< ,eu }>u-a ae he ika Lihui —O —l noho mai nei ke!a—a o ke kokoke keia :Vi n:r w.i V.c k-"h.? akahi no kakuu a ike he aloha oie wale ka i ka lahLi. e h*'u ana ka traba e like n.e na h.»k: ahi.j e hahai aoa i ka makaoi hikina o Ei>eTaima. Ke manao haakei nei o Keom E Buki ou ke kalaia na o keia mau 'a, aka. k? n.im aku kakou inaloko o kana mau nupe»-* ron na manao ana i haku ai, aoK- he kannka mi'.alo iho o kj la 1 hanau »a mi ka lepo aloha oti e Hawan e li'*e rue Keoni E Buki, • «* ka mea tike nale no e hiki ai i ki>u mea kakau ke heohalike, oia kekahi o na pupule o Kalaepohaku ae nei t no ka mea, he mau ole!«» ma ko lrkou wau «raha i like me ka Keom E Buki e kukala nei, a he oi loa aku no nae ka Keoni E Bnk». Ua hiki anei i ka poe noonoo maikai 3 pau ke manao iho oia ke kaiauina, a i ole ij, <i ke alakai o ka lahui ? £ like me ka hiki ote ika Moiwahine KapioUni ke hilinai īaia ma kana wahi hana i waiho aku ai, a olepe koke ia aku no kahi ipukai, {>ela no ka lohu» e hahai aku ai 1 ko ka Moiwahine noonoo kupono. A ma kahi oke kipaku a me ka hooiaii ia mai ka oi hana ae, he inipakeke malaila, a poholo aku la iloko o ke eke a Hagai. K bi li hope ae kakou e na hoa heluhtlu a nana aku i ka nupepa "Ko iiawaii l*ae Aina" o Okutoba 12, 1889, iielu 41, a e loaa pono na pahu, na laau ihe a Junius Kaae, e like me ka awaawa i puka mat iiiiū kou waha mai e Keom K Buki, a peia i onou ia aku ai kou waha i na mea awaawa e ka inakapeni a Junius Kaae, a puua ko walia i piha i ke aluha ole i ka lahui, oiai, ina ua hiki ia oe ke aloha i keu hea'loha 1 pupue like ai malalo aku o ka papae kapu o Uloa me ka pakali ana i ua punua pet poli, aia ka pono o ka noho kuhina, alaila, pela ka lehi.le hu e manao iho ai, he aloha io oe e Keoni E Buki i ka lahui. Kia hou kekahi hana aloha ole a Keoni E Buki 1 hana ai 1 kona hoa 1 hooikaika nui ma kekahi hana e pono ai ka lahui : E nam e k-> Honolulu poe a me ka lehulehu mawaho ae o ka mokupuni o Maui i maopopo ia lakou ka īnoa 0 W H Cummings i liio ae nei i Lunamak&ainan;* no ka Apana Helu > 0 Honolulu, a ua manao kou mta kakan, be hapahaole io onioni la ina ka hooikaika hana, nole ma ka pul iku a wahskole wale aku no i ka poe mai kai o ka aina, e iike me keoni K Buki. Oiai o Keoni K Buki a me C F laukea e noho ana i ka hanehano o ka oihana kuhina no ko k&keu lahui, ia wa a ma hope koke mai o ia manawa, aia o H n W H Kamaki ke hoala la ma ka apana o Hana i ka h; na mahiko me ko 'aila mau kamaaina kuonoono, a ua holo ka hana nuihiai ko ma Mokae ma Hana. Nolaila, oka hana hope ana i noonoo ai, e holo oia i Honolulu e hui ine ke- Alii ka Moi a mekonainau hea 'ioha e ae, oia o Keoni E Buki, C V laukea, a n.e kekahi mau hoa loha e ae ona, a ina ia kuka ana, ua hui like na manao nie Keoni E Buki ma, a ui lawe ke)a a me keia i kona mau mahe le e like me ka nui i makemake ai Ua ae aku keia Keoni E Buki n»a Vs waha, aka, o ka mole o kona puuwai eleele, aia ke hana la i ka nua okoa. HOl aku la o Hon W H Kamaki me ka manaolana maikai, oiai ua loaa na hoa hui, aka, i ka wa a Hon W H Ka maki 1 kii mai ai i ke dala o ko Keoni E I3uki ma mau maheie, eia ka pane, pela iho hoi, aia hoi a ohi kahi mahina a pela aku ana no, o ka hana no ia e ka ole, i-ela aku a molowa maoli e Hon W H Kamaki, me ka olelo ana,— e kuhi ana au he mau bapa haole mai kai keia, eia ka aole. A ina oukou e hele e ninau iaia no ka oiaio o keii mea, e pane pololei ia mai ana no, a ua ike k?kou i ka hopena o ka hooika ika ana a Hon Uilama Kamaki, ui haulehia malalo o na hana apukoheo heo a Keooi E Buki ma. Eko Hono lulu a me k- lehulehu e nana mai ani i keia, he aloha io auanei o Keoni F Buki iki lahui ? Aole, aole loa no A ka haule ana mai nei mai ka nohe hanohano ana o ka oihana aupani, aka hi no a pololei ke alelo lapuu manama na o ua Keoni E Btiki oei, he aloha ka lahui, be oiu i ka lahui, a he kulole i ka lahui, a he hoopaia maia hoi i ka lahui.' Ake nieau nei ouao Ke oni E Buki ma ka Helu 43 o ka la 14 o Maraki, aoao ekolu o ka wpepa wa hakoleana Ki Oiaio: "Nowaikahewa?* Nou ka hewa i haulehii ai ka pooo e ka Uh-ii a LMama Kamaki i imi ai n< ka pomaikai o ka lehulehu o ka aparu o Hana, ma kou ae ma ka waha, h< ole ma ka hooko ana. Aloha oe eKe oni K Buki. [£ Mwmaui* mkm cm.J