Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 29, 19 July 1890 — KA AHAOLELO [ARTICLE]

KA AHAOLELO

K.\r < > ī

A*vr.: /i : ..:rd :Ō. Ni Wh <ci« rr.au pa'u-i j ho r-I hiawip.a di'.i r»> m a!ir,ui c l.ahama; :-M.i H:.\ e wehe a<ca ia ke kahi i ; jn i n i aianui ai;pv:ni, e hotūa3Wi!v u r $500 no ka h-X'r.»uv nut huu jna. Waiho la 1 ke k im»tc o p.j aina aL{-ur.i. 5 -Mai Hi < 1 5r. c-: e h K>kaa\vaL' ia 1.0 ke ku'<uIj :ir.a i k;.'a <j'.cio Beritar,ia nn i'uni; l-aawi 1.? i kc k'" :nite h. 'onaauao. Na niai Kob.:ij, e <u.i: īa mau aina ma Kohala 1 ka ;■ _.e i «a;:; 1 3k:i i k* iakou t:uo nono ; haawi ia i ke Kuhina Kaiai.'.in . N*a Kaniai :i»a: Haru. e hookaawu!?. la 1 $5.0-0 n > ka hooiue nae hou a ? v i ke alanui ri:ai Hue'o a Honou;.;. I *foo no ke a«\i; ti e m.i N-.k:. haawi la ke kom:te <» m aina au;:un:. \Vjīh>> ;ii. i -j Wi,:a):.na, lunah ionialu o ke ko n te wae o na alahao 1 ke ka nawai i ;jii ia e ; :li ana 1 Ke alahuo .:ia Hawaii. Heluhe'u o J. M. H rmT no ka wa mua hc kanawai c hoolo'.i ana i ka ; a uku 5 ni' k'ina 47 o na kanawai e i^Ii

ana i ka waiuna. H io'aha mai o Laiki he b;la kana»ai e hoj!i !i a» i -'.a tno':una 44 o na kamwai 0 1882 e pili ana i na v.aionj. l> !a K»:tuki o!e!u hoohwio no ka hookrnui ana ika Bi!a Haawina i $20, eoo no ka hana hou ana i ke alanui e helo ana a h:k 1 i ka Paii o Najanu. Ht l'ihei* o U'aipuilani no ka w:» mu.i ht !>iia kanawai e hoomahuahua ana i ke ii ite o ke kope e ko:no mai ana uiai r.a a:na t iīe 6 pa-keneta maluna u [>a »na. Houlaha mai o U'ihmana he bila kanawai e nili ana i na poe kuleana moku, no ka opiunu, no ka malu ia. fctc. Helulul'i e'ua ana 1 ka bila knnawai e hooloii ai i ka pmku cSq3 Knn. K;vila. Ua apono ia no ke kakau peepee. Heluhelu tlua n ka bila kanawai ho l»)li o ke oki mare, e kapae an 1 ia "ek«)\u m .kahiki o ke kaawale ana" a e hookomo maiaila 4, hookahi makahiki.'' Mahope o na kamaiiio nui ana o na hoa, ua hnopanee loa ia kela bila. LA HANA 27, lILAI 10, iS 9 o. Halawai k.» H »le e like me ka mau hehiheluia ka m.mle'o 0 ka la i hala, a aponoia. NA PAI.APALA HOOPII. Na Kanealn mai Kau mai, e kukulu u i haiekula oielo Keritania ma Honuaj/o, Kau, Hawaii, haawiia i ke kotnite hoen.ui'iau. Na Waipuiiani rnai Kona ir>ai, he 106 inoa, e h )ukaawa!e ia na apana koho balota 0 Kona i elua; waihoia a lawe īa inai i bila. Nana hou niai no mai ia wahi no, i $ 10 dala no ki la'kini kamano. 2—E hoopau ika iaikini kuai bipi paakai. 3 —E hoopii ae i ke dute oke kope mai na aina e mai; o keia noi hope ae la, ua waiho la a noonoo pu me ka bib no ia nuw. Na Pua :rai na poola mai o Honolulu, e hoopii ae i ka uku la i $4 00, a 1 ka po $8 00, a ma na hora kuikaw, $ i.eo no ka hora; haawiia i ke komile kalepa.

Nana hou mai no he mau hoopii huikau, penei: I—K hoomahuahua ia na kiai aupuni a hui i ka 500 ke hui pu ia me na koa, 2 —E hana la i kanawai e Kauoha ana i na poe mai ka 15 a 1 ke 40 makahiki e ao i ka oihana koa. 3 —l miu halemai ma na apana. 4 —E hoopau la ke kanawai o hma 5 —K hoopau ia ke kanawai e hopu ai i ka p-ie i hoohuoi wale ia ua loaa i ka mai lei»era. 6—E ae ia e lapaau akea i ka mai te(>era. 7—E kukuiu ia i kula | kauka ma Hawaii nei. B—E hoemi ia i ekolu iunakanawai o ka Aha Kiekie. I9—K kauona ia na ioio ma na aha hcokolokolo e hana pololei i ka lakou hina. io~Me na Hawaii ponoi wule ooekuaiai na aina aupunL 11 —K ikaana iike ia ka u*u o na koa e iike | me ko na makai. 12 —E kauoha iao Ma | kalua e hoi mai e ao i na Hawaii poInoi i ka oihana kauka. 13 —E unuhi ia na bake haoie i oieio Hawaii kekahi 114—E ae ia na pake e koho baiota; ua haawi ia keia mau hoopii i ke komue huikau. Hoike Kumau. Ka Makate he hoike o na itamu no ka Puali Kiai Moi, Puali Puhi Ohe a me na kipu aloha, kokua ana i na Pua* lt Pualu a me ke koena aie ia Herina 00 na aahu koa, ua hoike mai oia ua hooholoia penet: Puali Kiai Moi, $62, ooe; Puali Puhi Ohe me kipu aloha, $50,000; kokua ana i na koa pualu, $15,000; aie ia Herina, $750, ua noi ia maie hookomo \z e like toe keia ae la, a e noooc*o ia me ka bila haawina; apooouu Na Olelo Hooholo. Ma Kamai i $400 i halekula oleio

!r.ii ma Waiiuanui; haa«uaikej k m:: € heoraa v 1 o. ! Nana h3u ma; n \ e kauoha ana i, ke e ho.- ana 1 Molokai, e hoo j k .>! («i. i b : o lakeu mi». } 2 _A.!e e ii*f na nui 1 M ' :c> kai t ,'Ui ki. ahiA-io e noho ana; haaw:ia 1 ke koir.i:e n-ala:; a oh. Hshht'.u n-ai 0 H >t.wt • <«**«» bl a kanawai no kH īohia nai 0 Kmu e ! avre mai a- a .\a he mau b*u kara*ai e m.hele ai , »a awna o Hana 1 eiua u»hcle h. ~k-lekoio. 2 - F. hooioU ai i kekahi niau pau*u o ke Kuuv-fe*r.aw 11. N:« l»uki 1 $15,ccc r.o ke «1 0 Waiu'.ea, K«?ua\ I $5 : - ni> aU * n.i n:a ke o Waunea, Kauai; w.iihoia keia «uau 'oua a noonoo pu n.e ».a b;>a h iawma. Na Wr»t*e 1 $5 oeo e h<>omoe ai i :ui;iu wa. a hiki i 1«. ei; a noonoo } u ine ka t v « a haawin2. Na Wa:pLoiam he n nau 1 ke Kuhira Kj:aiaina n.> k 1 !;we :a ana o na n .ii n.:[.< I Ka.ih; ma ka wai kau.-ha ia ? Na HANA " KA I.A. , Heluheiu e kolu ana i ke kanawai ho-| ..kt.''v.: K uriw,na e'eao v n.i niea| kanu a \ Nji ka hooraai>-a ora hoa no keia bi!a. he e!ua r, u i waihoia mai, e hoohoio. .1 o ka iua e haawi i ke knmle. Nmau ia ta hi'.a t«ia na ae a n.e na ho .t; hr _>S ma ka se ahe7ma ka ho :e, a he 5 ma ke knnalun; nolaila, u.\ hoohv.-lo oa ia ka bi!a. Au-na !a, ha'.awai hou ka h.ile, hooi maka ia na hana ma ka heluhelu elua ia ana o ka !>ila helu 16, e hoopiha hou ae i ka Aha Kiek:e 1 cVuik\ Ula. N\*i mai o l'.alaunu e hv.opance loa ia ka lv.l?, o.ai ra lawa no ka hnna i 3 lunakanawai, a he nuu hoonuil'.lo wale n > ':a h-v>ll ih'iahiia h<)u ae. K"kua mai o l'aehaole 1 me Kauhi i ka P. ilaunu a kv<k< a mai i ke nui e hooinnee lo.i, a mahope iho n ka hoakika u ihi aiu, ua noi o Kauhi e ninau ia ano. Kue mai o Rosa i ka i>or.o ole 0 keia mea he ninau ani), a h-»ike mai ina mea i maa ia Kaulukou no ia hana a a .he ia he nua ku i k.i naauao. Hoakaka mai o Waipuilani,—O keia mau ano hana e noi nei e nmau ano, aole au i manao he hana kupono keia. Owau ka mea nana i lawe mai keia bila, a he hiki ke kapa ia owau kona makiukane. l'eheu la, he hana naauao anei ko oukou h->ao ana e umiapuaa e i k i'u keiki, nie ka haawi ole ana i kona nukuM 1 :nanawa e [)aie ai no kona pono ihi-, uunao au, aole paha. Ona olelo a ko'u nau mua i kamailio iho nei mamua r.o ka hoonui lilo 0 keia mau hana, ua manao au, aole ia i pololei a ku i ka maemae ia mau oleio. He

ouio oka leo ona manaainana e pa-e mai nei aole c ho,->kuahewa wale īa aku ru hooMo ana i ke dd!a o ka lehulehu; aka. eia \ 1 no me la mau olelo keia: K noonoo akahele ia na biia kanawai a e hana h me ke kaupaona e kaana a kauhke ai ka pono mawaena o na makaainana. O ka hoopiha ana i 5 lala o ki Ahi K\ekio, \ e uku ia ana hoi he $20,000 mawaho ae o ka mea e manaoia nei he hoonuililo, ua manaoio au e like me ka loihi o ka noho pu ana o ko'u uhane me a'u, he oi aku ka pomaikai a me kp poho ole n ia mau dala, oiai, ma ia pih3 am o ka Aha Kiekie i 5 lala, e loaa ana hj k;:upaoni kupono ia ana o na pomaikai o ka lehulehu ma 0 na hihia e h >ohalaha!a ia aku ana i ka hanako; a ma ia mau helehelena ke h.i.)inaop,»po aki., uaoi loa ae ke poho ole o ia ma«i d>'!a mamua o na puu dala 'iianuunuu a keia hale e puahio nei 1 ka hooholo n«> na haawina hoomau o kekahi poe i hiki ke hoomaopopo ia aohe wahi pomaikai e loaa mai ana 1 ka lehu!ehu, e laa hoi me na dala no ka poe holo ina aina e. Nolaila e haawi ia keia hila i kekahi komile wae o 5 la!a, e hke me ka manao o ka Loio

Kunina. Ninau ia ka htopanec a hoole ia; a hooholoia e haawi i ke komite. Hoopanee ka hale a Poalima, lulai u;noka ninau ana 1 na hoike o ka hoopii ia O. K. Apiki e hoonoa i kona koho ia ana. LA HANA *S f lULM , It

Halawai ka hale e like me ka mau. NA HOOPII. Na Halstead mai Makawao e wehe ia na pani puka ma na alanui aupuni: 2 —e hoopau at ke knhlaana i na aina aupuni; waihoia a noo:ioj pu me ka bila haawina. Na Buki ao'e e huoiimalima ka aina aupuni o Kahikinui me na poe t\ n;e ni kanaka tiawati wale no; haawiia i ke komite hookolokolo. Na Paehaole, aole e hookomo hou mai ina limahana; 2 —l $6000 no ka hana ana 1 na alanui ma Waialua; waihoia a noonoo me ka bila haawina, Na Pua e ae la na Hawan e lapaau ia lakou iho; haawiia i ke komiie »ra!ama f la. HOIK.E KOMITE MAU. Na Pilipi i ka bila hoopaa i ka pee ona mau ma ka Halepupale. OIXLO HOOHuLO ME NA BILA. Na ka Percsideni i keia mau komite no ka bila hoomahuahua Lunakanawai Kiekie, Loio Kuhina, Buki, Waipuilani Balauwina a me Is«Dbcrg.

Si \vr.ikiki he *c«M C $«o,ooc Morenotio konA ko«T» *:k". i ke kemne o na air.a e. Vl s w h« i $4»/-co no ka hoohoiho» lami mok Jahr, haaw.ia i ke koT,Jtc Sa R-c'-«d ro kJ h.in.l a h^maemae i«u >ie •'« J P Ie 4 ,ne ki l ' WJr ° mi Ka*aihif. i n0 *• ha:e,a»h»o n.o U ia h«,o»o'.okolo o II»maliua: waih, la a n .ionoo me ka hiia tu*«tna. Helahelu eiai oia r.o tVI 13 1 kekah. t».la kanawai. Na Kahookam». e kauoha aku i ka rtre ? tdcn3 o k. Fa;a lleenaauao e hoike a»au t . - > me ' 1 koe, ha*wiia i kekuH N*.iutte. H ike ni.i! ke K.h.na U» : c ! 3 >nai !e*j ora i īa«tu t Mol «ui ka moki: hepe l Na Paehaoie e ho *iaha ria hmaho<v tu o ke ko:uite i na wa e hai.uv.\i ai. W.uh > tnai o C.i\uninL:s he oieh> e kauoha ana i ke Ka'nma Kaiaiama e ho-a keia k>.kui uwiia mawaena o alarui L'ima ine ka uw.»j>o o W.ūkahaiulu ma ke alanui K/iia; waihoia a mahope.

N A H AW l A

Komile ia ka haie »io ka noonoo ana t ka uku v) ka pualnoa kuaiau, ua hoo hoioia i $05.000. H.ina, hae, me k'|>u aioha 0,000. Kokua Ina koa puali. ne $1.500. Uku aie ia lL!t>\a he $7 45 I.A HANA 29, lULAI 12. Halawai ka hale e like uie ka ir»au, he'.uheluia ka mooleh) o ka la i hala a iponoia. N.\ lLnnni. Na Kamai 1 $1,000 no ke kukulu ana i uwapo no Alelele a me Kii ahu.; ; haawiia i ke komite o na hana hou. Nana hou no e ho-inoa loa ia na laau koa o na aina aupuni i na Kanaka Hawaii no ka hana ana i waa; haawiia īa kv>mite hookahi no. Na Nawahi niai llilo mai, e kokua aku ke auj>uni j ka hoohuihoi ana i )aina mokuahi niai Hiio a Sar.a haawiia i ke kom;te kalepa. Nana hou no i $5,000 no ke kokua ana i ki;!u o Sana Man.i 11.a Hilo. Na Waijiui!ani i $2.00 ka uku la o na kumukuia ao i ka olelo Hawaii; haawiia i ke komite hoonaauao. N.\ OI.M O Hl>Oll©LO MK NA Hll.A. Na Kiekard 1 5,000 nn ka mae ana i na alanui me na alahaka ma ka apana o Hamakua, uaihoia a i.uo noo pu me ka bila haawina. Na Wilikoki e uku ia kr k. ena uku o ke,'ln Papai oiai oia e \ hw ki.o ana no ka Halewai, $300; haawiia 1 ke komite wi)iwai.

K A I' C> l | N'a W'ilikoki hou nu 1 $10,000 no ' ke kokua ana i ke kula o Sana L.ui, waiho ia a noonoo mc ktkat»i oleio 1 h )ofi.)lo o ia au<> ma ka hila haawina. 1 Na f'ua i kou»ite 5 lala e hele e nana 1 i n.> mai lcper.i ma Kalihi, hoole ia' 1 Na Wiiimana e uku ia i 25.00 ia J i V. Mend' t ra i auhau palua ia. 1 Hi-Uihelu mai o Kamai no ka wa u u.i 1 ka h.la kanawai ana i hoolaha mii;i ai; kue mai o Kalna 1 ka b»la hooluii K'i nuKa/iawai, a noi e hoomoe; ur. ht hou o Kuinai i ka bila me ka 1) ike aku c lawe hou mai ana i keia |~ite ilui. I.A HANA 30, lULAI 14. Halawai ka hale e like me ka mau, h- luhelu la ka moo'elo o ka la i hala a .īponoi.i. Koho ia he koniite eha lala e nana }».ir.f) i ke ano o ke koho ia an.i o C. O. lUri;cr i alit ma kahi o J. A. Cummins a hi ike irai ke komite ua koho pono u, kohoia he komite o ekolu lala no ke ku ana aku i kekihi o na I .unakanaw.ii Kiekie. Hoohiki ia 0 lUrger a hoomaka na hana. Na Hoopii. Na Kaiki i $500 no na alanui ma Huleia I.ihue Kauai: hawiia i ke komite o ni Aina aupuni Na l.'icis i 10.25 c u * u ' e * k ihi mc.\ i auhau papalua ia, haawiia i ke komite waiw.ll. Na Walahala ki he hoopii mai Wailuku, Huelo mc Molokai, e hoihot ke o Maui maWailuku; haawi u i ke komite hookolokolo. Na Kamai mai Hana he mau hoopii 1 no kekahi mau abnui, e hookaawale la i roau ruudala, haawiia i kc komitc o :u hana hou. t Na Bush he mau hoopii mai Hana no ka hwmana hou i ka MOl, a me ka ■K>oki aku i ke komo ana mai o na 1 iimahana. t Na iv Parker, hc mau koi $7,000 . koena uku hana i na puka pa o Hale--1 ahi. $2,047 koena uku hana kukui i uwila ma Halealii, haawiia 1 kekahi ko--1 mite wae. Hoikk Komitb Mau. Na Mul!er ke komitc kalepa, no ka hoopii a na Poola e papa ai i ka loaa 1 ana o ka hana i ka poe o ka lahui e, ua > waiho ia iua ka paoa. i Na ia komite no i ke kanawai o na 1 ia liilu, ua uoi uiai e waiho ma ka papa. i Kue ikaika mai o Paehaole, a noi ; mai, o ka hoike a ke koroitc ke waiho -' ma ka papa, aole o ka bīla, a noi mai f j oia e kakau ia na ae me toa boolc ma • ( ua bila nei, o ka poe ma ka ae o lakou I ma kn hoopanee loa, a o ka poe ma ka II hoole, o iakou ka hoole; hoopaoee loa. I Ma ke qoi ua hoopuoee ka haie a

looho hou 1 ka hora 1.50 f. m. | Hcra 1.30, hala«rai h<w k* bak e | like me ka mau, ! H x>laha mai o Teaip»ky e liwe roa. ana ota he btia kanavai. He uheiu mai o Kaiki nokawi moa e iawe mai ana oia 1 kekahi b:b kmawiL Na Kanea'.ii 1 $sccnokekukuluaca j mau k'ikui a'ur.ui r.o Waihet; *aiho;a a j-u rne ka bila haawina. He'uheiu rr.3i •-> Wiiimanano ka wa nr.:a i kekahi hila kanawaL Noi mai 1 $j.cco no ka palekai ma U'aii'ua: waaho ia a noenoo j"U me ka hi'a haawma. Na Pua i $yoz-o r.o ka heakea i ka a'anui Moi ma ka uwapo ma Niuhe'ewa?: waiho ia a noonoo pu rae ka hi'a hi'-w;na. Na Kauhi i $500 no ka hana hou ana 1 ke aianui mai Moaualua a Kapuaikauia ma Kwa: wnhoia a noonoo pu me ka hiia haawina. HANA • KA LA. He'uheiu ekoiu ia ka bi!a e hoololi ai i ka mahma a hoeponopono ana 1 na l'.iahao mai ka oihana Kalaiaina a 1 ka oihar.a I. io Kuhina; aponoia. Konv:e ka haie no ka noonoo ana i iea biia haawma. Paehaole ma ka noho lunahoomaiu. OIHANA KAIAIAIN'.A. L'ku o ke Kuhina $io,oco " " Kakauoielo inua 6,000 ,l na " kokua.... 18,400 Hoopau ia ke komite a apono ia ka noike. Ma ke noi, ua hoopanee ka hale. LA HANA 31, IULAI 15, 1890. Halawai ka haie e like me ka mau. Heluheluia ka moolelo o ka la 1 hala a apono ia. Hoike Komitk.

N'a Kalua i ka hoike a ke komite 1 hooki>lokolo no ka hoopii mai Kau 1 mai e hoonoa loa ai i ka noho lunama- ' kaainana ana o Apiki. Hoike raai ke • konnte, aole e hoonoa ia ana o Apiki malalo ona kumu hoopii i waiho ia 1 nai ai, oiai ua lawa o!e na olelo ike i ' waiho ia mai ai no na kumu hoopii i ' waiho pu i.i mai ai. Aponoia ka hoike. OLtLO HOOHOLO ME N*A »ILA. Na Rikate e hoopaa ia ī io minute ka loihi o kela a me keia hoa e kamaiiio ai. Hooholoia pela. Na Waipuilani e ninau ana i keia ninau i ke Kuhina Kalaiaina. i— K hoike mai īka papa inoa oka poe iawe leta a puni ka paeaina me ko la kou uku malama. Heluhelu mai o Marques no ka wa mua i kcVahi bila ana i hoolaha mua mai ai e kukulu ai i papa hana alanui paa mau ma na apana. Waihoia no ka heluhelu elua. Na J. M. Horner, e kauoha ia o Nawahi e hooia mai no kana mau olelo i kamailio ai e pili ana no ka haiwi īa o na kumu Hawaii i $4.00 no ko lakou uku moku o ka holo ana mai e moe ana ma ka oneki, a he $25.00 hoi no na kumu haole e moe ana maloko o na rumi. Haawiia i ke ko»r»ite wae. Hoolaha mai ka Loio Kuhina ela we mai ana oia he bila kanawai. Heiuhelu mai o Kahookano he bila kanawai no ka wa mua. Heluheiu mai o Pili; i he «.lua n.nu bila kanawai no ka wa nr.ia. Hoolaha mai o Apiki e bwe mai ana oia he mau bila kanawui. Heluhelu mai o Von Temi>sky no ka wa mua i kekahi bila kanawai. j Hoolaha mai o Rikate e lawe mai ani oia he bila kanawai. Ni Nawahi e kauoha ia ke komite hoonaauao e noi aku i ka Peresidena o ( ka Papa Hoonaauao, e hoike mai i ka papa kuhikuhi o na lilo o na kuinukula i holo mai nei i ka aha ninaninau ku mu nui mi Honolulu nei. Aponoia. Na White he ninau i ke Kuhina o ko na Aina E e hoike mai i ka nui, ka 1 inoa a me ka uku o ka poe i hookupa ole ia e h ina nei ma na keena oihana aupuni. Ajx>noia. Koho mai ka Peresidena i keia mau 1 komite wae no ka olelo hooholo a J. M. Horner: Kalua, H«nd, Kauhi a me Knudsen. ! Hana o ka La. Heluhelu elua ana i ka bila helu . 17 u E pili ana Ika hoololi ana ika 1 pauku 1 o ka mokuna 70 o na kanawai o iSSS; haawi ia i ke komite wae. i ka ' paia *' komite opiuma. "