Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 42, 18 October 1890 — KA AHAOLELO [ARTICLE]

KA AHAOLELO

KAU O 1890.

LA HANA ioj. I Vonoi o Waipuilani ma leekahi olelo hooholo e lawe ia ae na bila kanawai i hana no ka Poalua. Nonoi ke Kuhina Waiwai e waihoia ma ka papa oiai he hana hoapaapa loa keia i ka bila haawina. Apono ia kana noi. I keia la i hoolauna ia ai ka lunamakaainana hou o Wailuku ma kona noho iloko o ke keena ahaolelo. E like tne ka rula mau, pela i lawelawe ia ai nona, a ua hoohiki ia roa ka hopena o k;i huli pono ana o kekahi komite o ka Ahaolelo i ke kupono o kona kohoia ana. Noonoo ia ke koena o ka bi1a haawina, a ua hooholoia keia mau haawina : Uku Lunak Kaapuni, Maui. .$ 4,000 Kona mau Iilo kaahele 3,00 Uku Lunk Hilo me Kau.... 4,000 Kona mau lilo kaahele 200 Uku I.unakanawai Kaapuni Kohala me Kona 4,000 Kona mau lilo kaahele 200 Uku Lunakanawai Kaapuni, Kauai 4,000

Kona mau lilo kaahele 200 Lunak Hoomalu, Honolulu.. 6,000 " " Hilo 3,000 " 11 Lahaina... 2,400 u M Wailuku.. 3,000 11 " Kohala akau 2,400 " 11 Lihue 2,000 " Apana Hilo akau... 1,000 " " Puna 960 44 " Kau Komohana 1,200 M " Kau Hikina 900 " 11 Kona akau 800 " " Kona hema 800 " " Kohala Hema 1,200 " " Hamakua.. a,ooo " u Honuaula. 2,000 " " Makawao.. 2,400 " " Hana i,B©o " " Kahikinui, Kipahulu Kaupo 600 " " Lanai 600 " " Molokai... 1,200 " M Kalawao... 000 " " Ewa 1,200 " " Uilanāi ... 800 " " Waialua... 800 " " Koolaupoko 1,000 " H . Koolauloa.. 800 " 11 Hanalei... 1,000

11 " Kawaihau.. 1,000 I •• K010a..... i,aoo •• " Waimea... 1,000 Kakauolelo Aha Kaapuni elua 600 »• 44 14 ekolu i,ooo «« " " eha.. 600 Na lilo Aha Kiekie u,ooo II o na Aha Kaapuni— io,ooo " " hoike hihia kara* ima S»ooo Kuai o na Buke Kanawai.... 200 Na lilo kakau a pela aku a.ooo Na Maheleolelo o na aha a pau 2.500 Kakauolelo Aha HoomaluHonolulu 3»o®° Mahele me Unohioklo Pake. 3,600 11 " Pukiki... #,400 Na Elele »,4«>o Koena uku, pai i na hoike. - 1,681.7$ Uku K 10,000 44 Kakauolelo Nui... 6,000 Na Kakauolelo 5 4°° Uku Elele i,*oo Kuhina noho ma Waaineiona 1 a t ooo Na kokua me lilo oihana... »,000 KanikeU ma K: palakiko... 8;ooo Na Ulo oīhana Kapalakiko.. 5,000 Na Eiele me oihana Kanikela 4,000 Lilo o na Elele i na Aina E, hui pu me na lik> i ka ho» ikeike ma Panaa 1889. - 17,000 NalUohookipa I*ooo

1 Kela me keia lilo oihana ai< na e | j,ooo Hoonaauao i na opio Hawa- . . ain * c 10.000 Hoihoi ana mai ina Hawaii 5,000 Puahkoa kiai MOl 62,000 Puali puhi ohe, na hAe, kif u 50,000 Kokoa puahkoa paalu 2,500 Hookaa aie ia A.W. Herring -745 Hookaa koma a Manno 3,500 Uku Kuhina Kalaiaiaa 10,900 Kakauolelo Nui 7,000 Na kokua kakauolek) 18,400 E' c!e 2,400 Kela me keia LunaAnaAina 7,000 Na lilo aoa aina 34.560 Ana, Mokopuni o Molokai. 5,000 Liio no na paahana 5,000 Ana Aina Hookuonoono 10,000 Kela me keia lilo keena a pelaaku i,8 4 0 Ana \\ii 500 Luna Kakau Kope 6.000 Hope iuna kakau kope 4,000 Na Kakauo!e?o 5,000 Kela me keia 950 Papa kuhikuhi moolelo 3i3©o Kope palapala, Komisina ai na 3^*s° Luna nana limahana 4,800 " 11 lapana me Ma heleolelo 3,600 Hoihoi Nu Haba!aki.. 3,813.07 Kelamekeia 1,600 Luna Leta Nui 7,000 Na Kakauolelo 35,a08 Na luna leta apana 30,000 Na lawe leta 28,000 Ke!a rae keia 13,000 Luna o na hana hou 7,000 Na kokua, kela me keia 8,400 Hana hou Ina hale aupuni.. 31,150 Pa Alii hao 10,000 Wa awa me na raouo, Hawaii 3,200 LA HANA 102. He hoike na ka hapa uuku o ke komite kalepa i waihoia mai e Mula, e pili ana i ka hopu ia o ka moku kalepa Bryant no ke kue 1 ke kanawai opiuma Ua manao ke komite e hoihoi ia aku ka hapalua o ka hoopai, oiai he opiuma kela i waihoia ma ka moku me ka maopopo ole 1 ke kapena a me na luina. Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka hoike a ka hapanui o ke korr.ite.

O ka hoopii e pili ana i ka laau ku ku lantana, he hoike ka ke komite o na aina aupuni i waiho mai e noi ana e haawi aku i ka noonoo ana na kekahi komite wae i elua hoa o kela a me keia mokupuni, a e hoike hou mai ika lakou hina 1 ke kau hou o ka ahaolelo. Aponoia. Na ia konnte no i ka hoike e pili ana i ka hoolimalima o kekahi mau aina aupuni ma Kula, Maui, i ka Moiwahine. Ua ui aku ke komite Ika manao kanawai oka Loio Kuhina a me kekahi mau loea kanawai e ae, a ua hai ia mai, he hiki no ke lawe ia mai kekani hoopii kue i ke aupuni no ka hoolimalima i kela mau aina me ka mana ole. Ua hooholo īho ke komite he mea pono e hana hou ia i kuleana hoolimalima i ka Moiwahine ma keka hi mau kulana okoa. A}~or.oia ka hoi ke a ua haawiia ka h!a k.m ,wai e pih ana no ia hoohmalima no ke kakau poe poe me ka heluhelu ekolu.

Na Makapolena i ka hoike a ke konaite waiwai no ka bila kanawai e hookuu ai i ka auhau dute maluna o keka* hi mau wmwai. He hnike mahelelua ka keia komite, e nnnoi ana ka hapa nui e i ka bila, a o ka hapa uuku e hooholoia me kekahi mau hooponopono ana. Na ke komite nnlama ola i k»hoi'<e e pili ami i ke koi a Meekapu e uku aku iaia he 350 dala no kona lapaau ana i ka mai lepera. Hr hoike niahelelua ka ke komitt, e nonoi ana ka ha panui e waihoia ka palapala koi ma ka ma ke ano aohe kana he kol Ka kaliia a noonoo pu me ka hoike a ka hapa uuku o ke komite. O na koi lehulehu i ke aupuni mat kekahi mau hale kalepa waiwai o Honolulu nei e pili ana i ka hoolewa o ke Kama'lii Likelike, ua hoike mai ka hapanui o ke komite hookolokolo e hoo kaawaleia i haawina dala maloko o ka Bila Haawina, no ka uku ana iku i ua mau koi la a me na ukupanee, koe na iukupanee ma na haawina dala oalalo iho: j M. Phillips &Co $ 9,891.45 |Cha& J. Fwhel 3,313.86 M. Mclnerny 335* J 5 Hyman Bros 644*04 Goo Kim 1,701 A* f. T. Waterhouse 914.18 M. S. Grinbaum & C0.... 9190 S. RoCh i74 ®o Halepai Elele 575-5° Pacific Hardware Co i®s 45 A. M. Mellis 39**° Haw. Hotel StaW«s C0... L Alo '8.50 Huiaa $ a 4.039.80 He $aai4o huina ioo u waiwai t ohi ia ma kahi o Goo Kim ma ke kaooha a ka Moi, a 00 ka uku atta i ka okupanee na ka hale e noonoo ka m«a POQ§, Hookahi lah o ke komile i hoole 1 I» apono ana i keāa mau koina dala.

oiai, «ahi ana, be mau bouc «fu keia i mani ole ma kc kaoawai Wuhou ke«a hoike » hana oo ka la «na ka Poakahl, Okataba *a E ptli ana no ka hoomoe alanni ma> luoa o oa aina o ka poe i hoopomaikai ole ia me ia bana, ua hoike mai ke komrte kalepa be bda kanawii hou ma kahi o ka bi!a moa. E pili ana i ka hoomaluia o na be)o hoiona ola, ua hoike mai ke komite «ae ia lakou ka noonoo ana no ia mea me kekahi btla kanawai hou. E pili ana i ka bila kana«3t kiaaina, ua «aiho mai o A. S. WHiioki he boike e noi ana e «aihou na bila kana«ai a pau e pili ana i ka oihana kiaaina ma ka papa, mamuli o keia kumu : Ike kau o 1888 i hoopau ia ai iaoihana, ua kanalua kena manao i ka hopena aku o na hana ma ia uiahe e uihana; aia nae a hoopihaia kela mau wahi a la«eta«eia ka hana, ua ike maopopo oia 1 ka pono io me ka holomna, no u mea i 'apono ai oia i ke kolana h«ela«e hana e hoo koia nei i kua mana«a «ue ka loaa ole uia he kumu kupono e kukulu hou ia ai ka oihana kiaaina.

He hoike keia na ka hapa uukue ke komite ia lakou ka noonof< o ua mau biia oihana kiaaina la, a ua kali ia a «aiho mai ka hapanui i ka lakou mao hoike. Mamoli o kekahi olelo hooholo 1 aponoia, ua hoopaaia aa Poakahi, Poakolu, me Poaono i mau la noonoo i ka hila haawina. Ua heluhelu ekolma ka bila kanawai epili ana i na pa aupuni, na holoholona aea, na kuni me na hoailona a hoohoioia. Ahe biīa hou no oia ano ua hooholoia. Ua heluhelu ekolu ia ka bila kana«ai o na hui i hoohui ia ma ke kana«ai a hooholoia. Ua heluhelu ekolu ia ka bita kanawai e ohi ai i na aie o t.a paahana aupuni a hooholoia. Ua heluhelu ekolu ia ka bila kana«ai e hoololi ai i ke kanawai hoohaiki ae holo ona pake. Hoopaapaa iki a

aponoia Ua heluhelu elua ia ka bila kanawai oihana koa Mahope o kekahi mau hoopaapaa, ua haawiia ka bila e pai a noonoo hou i ka Poalua, Okatoba 21. O ka bilā kanawai i waihoia mai e Waipuilani no ka wehe hou ana i awa kumoku no Kailua, Kona, na aponoia ka hoike a ke komite e nonoi ana e hoopanee ia ua bila nei.

LA HANA 103. Na Paehaole i waiho ma« he palapala hoopii na Kalaola e noi ana e ukuia oia i na dala elua hanen a oi ma kona aoo he lawe ltta a he makai kula. Haawiia i Ke komite wae ekolu lala e komo pu ana me ke Kuhina Kalaiaina. Na ke komite kalepa he hoike i ka bila kanawai e pili ana 1 ke ana a hoahu ana 1 na aila mahu; tia nonoi ma< e hooholoia me kekahi mau hooponopono ana. Na ka hapanui o ke komile hookolokolo he hoike oka hopu la ana oka moku kalepa Bryjnt no ke k"e i ke kanawai opiuma. Ua n<>i ke kumite e waihoia ka palapala hoopii ina ka papa aponoia. Na Balaunu, he hoike o ke komite wae ia lakou ka noonoo o na bila kanawai o na alanui a me na luna alanui nui. Ua noi ke komite e hoopānee loa ua mau bila nei. He bila hou ka ke komite i hana ai e pili ana i na hooponopono hou ana; haawiia keia bila e pai, a waihoia ka hoike ma ka papa a noonoo pu me ka biia mamua ae. Hapai hou ia he haawina kokua no ka laina mokuahi mai S »na L)iego a Hawaii nei, aua hoole hou ia. Oke kolu keia o ka manawa.

Na Waipuilani i nonoi e uku aku ke aupuni i oa lilo o ka hui o Poka ma, i na dala be tausani a oi t no ka uwapo ma Kailua. Kokua ke Kuhma Kalaiaina i keia noi, a wahi ana, e loaa ka oleloia "Ko kakou uwapo keia." Nonoi o Wilimana e haawi i ke koraite wae na lakou e noonoo a hoike hou maL Kokua o Isenabaga i ka uku ana aku, a oa hoo loli mai i $980. Ma ka nioau ana ua haawiia i ke komite wae. Noonoo ia ka JBxla Haawina: Awa me na mouo, Maui $ 2.000 «• " " Molokai... a,ooo u " ** Oahu 15,000 11 •• «• Kauai 1,000 No na awa, mouo a pau 15,000 Na halekukui 12.000 I Mokuahi Kolo aS,ooo Eli ana, awa o Honolulu. 15,000 !Na alaaui me aU&aka, Hawaii 54,000 j -ir *" I Mamuli oka hookeke ona kolamu o keia bclu roe na hoolaha hou a me na kanawai, ua koe nui na manaa