Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 18, 2 May 1891 — Ka Ninau me na Haina a S. Hookano no ke Noi e ae ia ma na Aha Haahaa. [ARTICLE]
Ka Ninau me na Haina a S. Hookano no ke Noi e ae ia ma na Aha Haahaa.
Ua kakau ia na ninau e keia a me kela mea noi mai ka Aha aku ma ka uouhi ana a ka Unuhloielo o ka Aha, a ua pane ia na haina e iakon ma ke kakau me ka nana oie ina huke. Ua pane oSL Hookano i ka haina o na ninau he iwakaluakamamahiku mailoko ae o kanaha me ka poiolei, a noiaila, i ae ia ai oia e laweUwe ma na Aha haahaa. Eia iho na ninaa me nt haina a & Hookano l pane ai: L Ina ua hoopii ia kekaiU kaoaka no ka aihae, hiki anei oia ke hookoiokoio ia ma kon* wah! i ka wa e nioaainaa ia ana na hoike ? Aoie. 2. Ehia makahiki e kupono ai ke kanaka • hoopU ia ai m» k« kanawal oo kekahl h#wa olani ?
Mawaena o 7 makahiki a me U, ua hiki no ke hoomaopopo ia ma o na hoike Lt, a maluna o 14 makahiki e maopopoai ke kupono maoii. 3. lleaha ka aihue ? Oia ka lawe ana I ko hai waiwai me ka manao kolohe. 4. Hiki anei I kekahi mea ke aihue i ka aina ? Aole. 5. Heaha ka iike oie mawaena o ka aihue a me ka aihue I ka waiwal 1 haawi ia e malama ? Mai ko hai malu mai ka waiwai aihue ia. Mai ka maiu ae ona ka waiwai i haawiia e malauia. 6. Hikl anei i kekahi mea ke hopu ia me ka polapala hopu ole ? Ina he hiki i ka wa hea ? Hiki no. Ika wa e hana ia ana ka hewa.
7. Ina e hooholo ana ka Ahaolelo i ke kaoawai e kauoha ana i hookahi hoike no na palapala kual waiwai paa, e hoano e ia ana anel ke ano o na paiapala kuai aina mamua aku i hanaia me ka hoike oie ? Aole. 8. Heaha ke kul&ana o na Konohiki iloko o na Kai Lawaia ? Ma na mea a pau. 9. Heaha ke ano o ua hoohalahaia i ae ia mai na olelo hooholo mai a nn Lunakanawai Hoomalu a Apana paha. E hookolokolo maoii i ka Aha Kaapuni, (2) ma ke ano o ke kannwai. 10. E hoakaka mai i ke ano o ka hoohaiahala ma ia niau olelo hooholo mai na Aha Hoomalu a Apana paha ? E holke aku i ka manao hoohalahala iioko ona la elima mahope o ka hoholo ana, a e uku i na koina iioko o na ia he umi mahope o ka hooholo ana. 11. Heaha ia ke auo oka Palapala Hoomalu ma ka hihia Kivlia ?
laa he hihia waiwai, e hanala ona palapala hoopaa no ka huina he hookahi hanerl i uiea e uku ia ai ke koi mahope oka haule ana. 1 meae hoopaa ia ai ka w&iwai. 12. Ileaha ke kumu o ka hoouialu ana ? I mea e loaa mai ai ke koi a ka aoao hoopii, ina aoie e hoakaka ia mai mamua o ka hala ana o na ia i oleio ia, aialla, e kuaiia aku ma ke akaa i mea e loaa mai ai ke kol a ka aoao hoopii. 13. Pehea oe e hana aku ai i mea e puka mai (ai) ka Palapala lloomalu ? E waiho aku i noi imua oka Lunakanawai kahi i hoopuka ia ai ka olelo hoohoio, a e waiho pu hoi i bona I ka liamuku. 14. Pehea e loaa mai al na uku hoolimalima me ka hoopli ole ? Ma ka hoopaa ana i na waiwai. 15. Heaha ka Paiapaia Oanaai? He palapala ia e koi ana i ka mea aie a i kona hope a puuku paha e paa i ka waiwai o ka mea i hoopiiia i mea e loaa ai ke koi aka mea hoopii. 16. Heaha ka mana o oa Komiaina Ala Lii a me ua Pono Wai ?
Ue maoa ko Ukoa ma o& ala 111lii i loaa ole, a pela no hoi na pooo waL 17. Ihea e hoohaUhala ai i ka oielo hooholo a ia poe Komiaina ? . Ika Aha Kiekie (ma ke Keena.) 16. loa loaa i kekahi mea hoopll ka pono ma kekahl hoopii a hoole ka mea hoopii aole e aku, pehea e hanaal ? E do! imaa o ka Laoakanawai nana i hoopaka ka olelo hooholo i palapaU hoomalu waiwal, a e waiho aka I bona 1 ka )Umaku. 19. Mahope o ka ioaa ana o kekahi aie, pehea ka ioihi e kali al mamaa o ka hoopii ana? Eoao makahikl. (Maloko o eono makahlki.) 20 Heaha ke KomUioa e Uwe ai I naikeo Ukahl hoike a maa hoike paha t
ona XoUri a iuc na Luaakaaawal I loaa k* mana e Uwo I na olelo ike hoohikl. 21. Pehea I hoonoho U ») 1* Komi*ina Dinitu hoiko ? 1 inea kokua. , 22. He*ha ka Uke o ka Hooko Kauoha me ka I.unahoopouopono Waiwai ? Ua hoonoho maoli ia ka Hooko Kauoha i ka mea nana I hana ke kauoha. Ua hoonoho ia mai hoi ka Lunahooponopono Waiwai e ka Aha. 23. Ina e hoonoho 1h kekahi Lunahooponopono Waiwai, heaha ka* na hana uiua ? E hoolaha mā ka nupepa i ka poo a pau l aie mai l kamea l make e uku mai t a e kahea ana hoi i na poe a pau he koi X ka w»iwal oka mea i make.
24. Pehea e hana ai kekahi moa i mea e loaa msi ai kona dala ? E waiho i keia koi imua o ka Lunahooponopono maioko o na ma* hina eono mahope iho o kela hoola ha. 25. Heaha ke kunl i kauoha ia ma ke kanawai ma na Palapai* Hooiiio ? E like ka nui o ke lf£ni me ka nui i kakau inoa a me ka nui o ko kumukuai. *J<). No na moraki ? Me ka nui o na inoa a mo oa dala moraki. 27. No oa hoolimaiima ? Me ka nui o na inoa. 28. No na aeiike hana ? He hapaiua Uala no ka Inoa hoo« kahi. 29. Pehea e hikl al ke kope ia kekahi palapala hoolilo ina ua make kekahi, ka mua nana l hnna, aoie no hoi i hooiaio ia ? E noi imua o ko Kauiike. 80. Eh ia makahikl o ke kane ma ke kanawai i kupono ke maro ? He umikumamawoiu. 81. Ehia hoi o ka wahine ? He umikumamaha. 82. Ehia makahikl o ke kane ma ke kanawai alaila piha ? He iwakalua makahikl. 33. Ehia hoi o ka wahine ? He umikumumawaiu. 34. E hoakaka piiia mai I ke kanawai o ka ili ana o ka waiwal.
(1) Piii laiaiii Oia, ina make ka mea nona ka walwai, i kana keiki i a mau keiki paha, a i nele ia iU i i kana moopuna a inau moopuna pni ha. (2) Pili aoeo. Ina ioie nna keiki, a e oia ana kona mau makua a me kana wahine, he hapaiua 1 na makua, Jhe hapaiua I ka wahine mare. Ina aole wahine aua make kona mau makua, a he-mau hoahanau kona (brolhers or »i«tcrs), Ui ilke U iakou. 35. Pehea la ka ioihl e waiho ai : ka Palapala Kauoha mahope o ka ' make ana me ka hoolaio ole ia ? E hooiaio ia iioko o na makahiki i eliina mahope o ka make ana. | 36. Ehia makahiki ona keiki e : hiki ke hana i Paiapala Kauoha ? | Ile nmlkumamawalu makahikl, | (Kanawai o 1890.) 37. Hikl anei I ka wahlne i mare ia ke hana i Paiapaia Kauoha ? | Aole hikl. I 38. Ina hana ka wahine i k« ; kauoha a mahope mare y aiaiia, ua hoano eia anel ke kauoha ? Ina ua hoauo • ia pehea i hoano e ia ai? Ae. Ma kona mare ana ua lilo ! kela 1 mea ole. ; 39. Heaha ka ukupanee lae la ! ma ke Kanawal ? ; Elwa keoeiaoke dala hookahi { Uoko o ka makahlki hookahi. , 40. Heaha ka ukupanee klekle loa i ae ia ma ke kaoawai ? | Elua keneia me ka hapalua oke i dala hookahl iioko o ka malama [ book»hi, ua like ia me kanakoiu 1 keneu o ke dal* hookahi oo ka I makahiki hookahi. ! BaJCC£L Hookako. | Honoiuiu, Aperiia2B, Is9l. No ka aleale o ke awa o Punaluu ma Kau I kela huakai aku jiei a ka inokuahi Maiulaol, nolaila aoie i hooieie ia keia nau wiilko umlku* mamakahl (ooa o Pahala.