Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 13, 26 March 1892 — KA OIHANALIMAHANA. Ke Kulana o na Paahana Mamua o ka 1792. [ARTICLE]

KA OIHANA LIMAHANA.

Ke Kulana o na Paahana Mamua o ka 1792.

Ua ike ia uialoko o ka Pohakm» hauoli \ uke i hoopuka ia mai n<*i kek;iiii niaiiao hookuku i ke kuiaiu o k» :i,tt: ' a tī;i paahana o t» a „)»• kt» n.t la mamua o ka u ua lilo i;t lu» u»e;t hooh:til; nui i na noonooolokooiui poii oihana uiikiala iloko o Beritania Nui. Iloko oka 171)1', e hooko piha ia ana na htwclawe maa mau o ka hoohana i:i ana 0 na pauhana e like me ko na makahiki lie 400 mamua aku/ O ka paa- i hnna mahiai he kauwa kuapaa oia, aole ma ka inoa wale iho no, aka, ma ka mea oiaio maoli uo. Ua kuai; ia aku oia a lilo mai uīe ka aina, a ua noho oia e inalama i ka waiwalO kona haku me ka ae ole ia aku nona 1 mauawa pokole o kekahr huakai' laulea ame ka hoolann. Ina e kupu ka mauao o kekahi kauwa e kipa launa makamaka aku ma kekahi wahi no hookahi la ka mannwa, ua kauoha ia oia ma ke kanawai e nonoi aku i palapala npono mai kona haku, e hoike ana ma ia pahipala i ka inoa, kona wahi noho me kana hana o ia hele ana, a i ole e loaa iaia keia palapala apono, e hopu ia mamuli o ke kanawai ma ka hewa aealiaukae. Ma na ano lehulehu loa i hoohaiki ia ai ka paahana me ka lawe pu ia aku o kaun, iaia e manao ae ai o hele no kahi huakai pokole, a nolaila, o ka hana me ka hoopapau a me ka paaua kahi mauaolana iki o koua pouo i oi aku mnmua o ke ola ana olohelohe. He maikai ole kana mau mea ai, ua lawa ole me kahi aahu, aoie hoi iloko o kahi malumalu hnle kupono kona poo e hoomoe ai. Aole i loaa iaia ka lanakila o ka hoao ana e hoouiui ae i kona kulana, uo ka mea, e kau auahei he hoopai koikoi ( maluna ona ke aix)iio 010 ia aku kana hana eka haku nona oia. A ina ua hoopaa aku oia iaia iho malalo o ka hoohana ana a kekahi haku hou me ka maopopoole i kona haku uiua, e hoopai ia oia ma ka hoopaahao no ka mnnawa loihi maka hana oolea. Aule no hoi i loaa iaia ka mana e kau pouoi aku i koua uku

hana oiai ua hoomaua ia kona uku ma ke kanawai. : 1 ke au e nohoaiii ana o Edewada 111., ua maknaln loa ia na liooponopono ahaolelo ana ma keia lala o ka ninau pili i na paahana ia wa, a ua hooholo la na papahelu uku hana. I ka 1340, pahola iho Ia ka make a ke ahulau maluna o Enelani nana i holoi aku i ka hookahi-hapalua o ka lahui. He oiaio, o na paahana i hookoe ia iho e ke ahuiau ua hiki ole ia l:\kou ke hoopau pono I ka haua a ka poe i papalua iho ka heluua i ko lakou, nolailn, ua pii ne ko lakou uku hnna. Ua hoohalahala na haku a akoakoa nui ae la iloko o kekahi ahakuka, ma ka hookolo ana i kekahi kanawai hooponopono uku hana o na paahana me keia mau olelo hoakaka mua o ua kanawai la: "Oiai ua haawi ia i ka Moi ka maopopo, o na kauwa, iloko 0 ko lakou malia a me ke ake uku alunu, ua hookaokoa aku mai ka lawelawe ana no na kanaka koikoi me kekahi poe e ae ke ole e loaa aku he uku papalua a papakolu iho 1 ko iakou uku mua, a iloko hoi o ke poho nui o na kanaka koikoi, ua kauohaia, o keia malalo iho aole hol e oi aku ke uku ia." Alaila, ua pakui ia aka ka papa huahelu o na uku hana i kaokoa ole ae mai ko ka wa mamua aku o keia luku ake ahulau, peuei: No ke kanaka lawelawe pilikino, 10 silina me ekolu peni o ka makahiki a me ka pono aahu i hookahi haawlna o ka makahiki. No ka htx>kele kaa, ka mea hali ukana a me ke kahuhipa, 10 silina oka niakahiki. Ke kanaka maiama pipi, mai ka 6 a ka 5 peni, a o ka mea hanai puaa, he 6 peni; oia uku Uke ko ua pnahana wahine. £ hoouianao ia, he uku huua keia no ka makahiki. Oke kauwa e koi hou aku i uku oi ae, he hoopai hoopaahao kona. Oka haku haoa hoi e uku ana a oi aku mamua, he hoopai hoopaahau kona a ano e ae paha. Malalo o kela kanawai, aohe manaolana o na paahana no ka manawa e hiki mai ana, no ka mea, ua ili pu aku ke koikoi o ka mana o keia kanawai i na keiki me ka hookuu ; laelae ole ia e ulu ae lakou i poe ku~ Una mana, a no ka mea no hol, ma |ke kanawai o ka Moi Edewada, o | ke keiki i piha ka 1S makahiki, ua papa ia oia ma na oihaua e ae a o ka mahial wale no a pau kona ola. E maUmaia ana maloko o ka luaklni o Kawaiahao he ahamele nui i keia po.