Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 39, 24 September 1892 — Palapala Hoike Manao [ARTICLE]

Palapala Hoike Manao

Ua komo aku keKahi Komite o na wahine i ka hora 10 kakahiaku o ka Poalua, Sepateuiaba 20, a ua waiho aku i mua o ke Alii ka Moiwahine i keia Palapala Holke Manao malalo iho, i kakau inoa ia e na inoa ho 320 o na wahine llawaii a me na haole e noho nei ma keia kulanakauhale: I ke Alii ka Moiwahine Lililokalani; Ma ka Lokomaikai o ko Akua ka Moiwahine o ko Ilawaii Pae Aina. E ke Alii: No ka mea ua lawe ia mai he bila kanawai e noi ana i palapala hoohui e hoomana aku i kekahi ahahui piliwaiwai e lawelawe i ka lakou hana mawaena o keia aupuni a me na aupuni o ko na aina e, a ina hoi e hooholo ia ua biia nei e ka Ahaolelo, alaila, o lawe ia aku ana imua ou, e ke Alii, no ke kakau inoa ana; nolaila, o makou, o kekahi poe makaainana aloha Alii, a he poe kamaaina e noho ana ma keia aina maikai, ke nonoi aku nei i kou oluolu oae mai ia makou e waiho aku imua o kou noonoo i kekahi mau kumu a makou i manao al, ho mea e polno ai ka lahui ko lilo ua bila nei i Kanawai.

Ke manao nei makou, he aloha ko ke Alli i kona lahui kanaka, a mo ka uiukoumke e holoiliua Ka lahui. Ke manao nei makou, ua lili oe i ka inoa maikai o ka lahui, a he mea hiki ia oe ke haaheo, oiai o keia kekahi o na aupuni uuku loa o ka honua, aka nae, ua ike ia mai e na inea a pau me ka mahaloia. Na keia manao i hooikaika ia makou e hele mai me ka makou noi imua ou e ke Alii. Mamuli o ko makou ike, e iiooikaika ana ka poe nana keia hana, ma na ano a pau, i mea e ko ai ko lakou manao, mo Ko makou hoomaopopo ana he Aliiwahine manao akea oe e ke Alii, e makemako ana e nana i keia ninau ma na aoao a pau, i mea e hiki al ia oe ke hoohoIo naauao ke lawe ia aku ua bila nei i mua ou no ko kakau inoa ana, nolaila, ke uoi aku nei makou ia ooe ke Aiii e hoomanao iho i ka paonioni weliwoli e hana ia nei i keia wa ano ma ka mokuaina nui o Louisiana. Ho iwakalua knmamalima makahiki i haia ae nei, mamuli o ka ililiune dala i oi ae mamua o ko Hawaii i keia wa, ua haawi aku keia mokuaina [Louisiana] he palapala hoohui i ka Hui Piliwaiwai Loteri o Louisiana.

Ua olelo i«\ ma i» mea o lawo ia mai ni na puu ilala nui iloko o ia ninn, a e hooholoinua ia na hana imi waiwni. ilahope iho o ka hoao ana no na makahiki he iwakaluakukumamaiima, keike neioLoiusiana, he kakaikahi ioa ka poe i iioowaiwai ia, a o ka poe nao i hoiiihune ia he lehulehu wale. Ua hooiapuwale ia na hana imi waiwai. O ka poe piliwaiwal a me ka poe apukn kai komo nui i ka aina, me ke keakea nku 1 na inakaainana ano maikai. Aohe i pakele kela a me keia auo kanaka, aka o na knne, na wahine a me nakamalii ka i pulumi pu ia nku iioko o ka wiliau o ka poino, a i keia wa ke ike nei ua mokuaina nul la me kona heluna kanaka he 000,000 a oi ua lawa 010 kona ikaika no ka hoopakele ana iaia iho maiioko aku oia |x>ino, a ke kahea nei oia i ka huina nui o na mokuaiua o Amerika Huipuia e kokua mai e hoopakele iaia inailoko aku o na lima oia kupua. He mea hiki anei ia kakou ke nianaolana e oi aku ka pono o kana mea e hana mai ai no Hawaii? A i ka wa e hoomaka ni na kanaka e kahea, nawai e hoopakele ia kakou, oiai ua iawe maoli mai no kakou i keia ino me ka ike mua, owai la ke kokua? Ina inalaio o ko kakou mau kanawai e papa ana i ka piliwaiwai, ua ikaika no nae la hewa iwaena o ka iehulehu, aole anei e hooi waie ia aku kona ikaika mamuli o ka hoaponoana a me ka hoomalu ana o ke Kanawai? Alua. K hoomaopopo auanei ke Alii, o ka manao o keia biia kanawai, oia no ke kuknlu ana i hni loteri mawaena o kela aupuni me na aupuni e ae. Ma ka makou noonoo ana, o ke ann o la mea e hoolala aka ana i ka hana ma na aina e. O ko kakou hoapiU a makamaka aloha nui, oia ao o AmeHka Huipuia, a malaila no kahi i hoonui la akn ai keia hana. Nolaila, aole anel he

mea e hopohop<s ia o hookaee aku kakou ika noho an* ana hoaloha mawaena o Hawaii a me ka Kipuhalika nui, ioa e wehe ae kakoo i pouhooua maanei no ka eneioi i ki* paku ia e ia me ka hoolkaika nui? Ua ku ka ahewa ia i na alakai o ka loteri Louiāiana mamuii oka Ukou mau olelo ponoi, i; e l<»welave ana i ka hana i hoahewa ia e ke kanawai, a e kue ana i ka manao o ka lehulehu, a me ka noho ana hoopono." loa e ae ia e kakou keia hana, e ike auanei kakou i ke komo ana mai o kekahi lAhui hoowahawaha kanawai, na lakou e kaupale aku i ka poe maika», ka poe hoi nana e kokua i ke kukulu ana i ka iahui maluna o ke kahua onipaa, a me ka pomaikai; a o ko kakou kaawale mai na aina e, he mea ia eoi aku ai ko kakou piiikia mamua o ko liOuisiana.

Eia ka manao hope—o ka hana i hookae ino ioa i hiki ke hana ia ( aku i ke kanaka hanohano, oia no ka haawi ana aku i ka uka kipe, asa t eia nae keia hui i olelo ia r ke haawi mai nei ia mea i kekahi iahui hanohano. Aohe o lakou manao no Hawaii, eia wale no o kona lilo i mea hooholo i ka lak:ou hana, a ke hele mai nei lakou me ka uku kipe. He hookamani ka iakou mau holkeIke lokomaikai i mea e makemake ia ai, aka o kat>iaio he uku kipemaopop<j keia. Ke haawi mai ne4 lakou | i kumukuai no ke aupuni, e kuai | aku ai a lilo i kekahi hui piliwal- ! wai. Ma ka nana ana, he kahua waie uo ka lakou e noi mai nel I wahi e kukulu ia ai ka lakou hana, aka, e like me ka lakou hana ana ma na wahi e ae, pela aunei lakou e manao ai e hana maanei—e lilo i ona no ka hale ahaolelo, a me ke aupuni holookoa, a me ka poe a pau i hiki ke kuai ia, e anai aku ana lakou ia poe. Oia ka moolelo ona hui ano like me ia ma na aina e, a ma na aina ioi aku ka ikaika iko kakou, a he mea hiki ole ia kakou ke manao he hopena okoa ae ko kakou. Ile inea hiki ole ia makou ke manaoio e ae io ia aku ana ka Ahaolelo i keia manao hoohilahila, aka ina e punl ana lakou no ka wa pokole mamnli o ka hulali o ka mea i waiho ia mai ma Ke alo, a ike ole hoi i ke ano io o keia mea he uku kipe wale no, a hooholo hoi lakou i ka hila, alaila e hiki aku ana īa imua ou e ke Alii, uo ke kakauinoa ana. Alaila aia mo oe e ke Alii kahi i waiho ai ka mana e hoopakele ika lahui, oiai lioi he mea hiki ole paha i ko Hawaii Moiwahine ke haawi aku i kona inoa hanohano, e kokua i kekahi hana lapuwale e like me keia, me ka hoikeike aku ioiua o na aupuni o ke ao nei ho mea hike ke kalepaia ke ano hoopono o keia uupuni. K ke Alii ka Moiwahine, o makou o ka poe e waiho aku nei i keia nol imua ou, na wahine, na makuahine a me na kaikamahine o ka aina, ke noi aku nei makou no ka makou mau home, a mo na Weiki a makou, a no ka lianohano o ka lahul. Xve noi aku nei makou ia oe e kala mai ia makou, ina ua oi aku ka ikaika o ka makou noi mamua o ka mea ku i ka pono, a o hoomanao wale no oe, ua hele mai nei imua ou nia ke ano he poe makaainana aloha alii, he poe i lawe mai ka olelo makia oka ainu ma kona ano piha— u Ua inau ke Ea o ka aina i ka Pono." E OLA KA MOIWAHINI: r KE AKI'A.