Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 46, 12 November 1892 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

'A<i® o EaAieank** 5 ke koikei 0 "Uk S fc'X'p>~k» ia o e eiaiou or< cse* ] Heaha ks Ano o keia ia Xani? Eke Kuokoa: I keia pule i hoea mai ai kekahi nuhou nana i hoonaiaea i ka noonoo o ko Maui nei poe, mamuli o ka hookohu ia ana o Kikaha i Makai Kui no na Mokupuni o Maui. Kahaha koke makou me ka ninau ana, owal ia ka Loio Kuhina nana i apono ka hookohu ana a ka Ilamuku? Pane ia mal ana o Paulo Xumana. Auwe ! ua peku ia iakou e ka Ahaolelo, a pehea ia i luaa ai iaia ka mana e hookohu i kekahi mea. I ka wa 1 hooholo ai ka hapanui no ka hilinai oie ia lakou, ia wa ua pau lakou, ao ka lakou mau hookohu oihana ana aole mana, o ka noho malie waie no ko lakou pela e malama i na keena oihana n hikl ikawa e ioaa ai ko lakou mau pani. Nolaila ke olelo nei ko 3laui poe, aohe i ku I ke kanawai ka hookohu Makai Nui i loaa ia Kikaha, a e lilo auanei kana mau lawelawe olhana ana i mea ole. Eia no hoi, aole anei he hihia nui ko Kikaha mamua a malalo o ka bela oia ī hookuuia ai a holo i Kaleponi? Ua haalele oia ika bela a lilo i ke aupuni, a ke kau nei koia haawe maluna ona, oia hoi aole e hiki ke iawelawe i kekahi oihana aupuni. Pehea hoi keia mea hohono me he imu puaa ia malalo mai o ka paii o Kaholo ma Lanai, aole i maalili iho na hana hookalakupua a kela wahi moku uuku e kalewa ana ma na kai o Maui, kahi hoi i hoea mai ai o kekahi mau pahu lole nunui a hopuia ai kahi haole Luna Makai o Lahaina mamua a hookuu ia e ke kiure, no ke kumu ua loaa pu he mau lole no na keiki a Kikaha iloko o ua mau pahu la.

Oka elua iho la keia o na hookohu i hoouaaikola ia ai o Maui i ke au o Liliuokalani. Uka mua, he mea i hoopaiia e ke kanawai no ka piliwaiwai, ua lilo i Lunakanawai Kaapuni. Ao ka lua, he mea i polopolona i ka uwahi hohono, a he mea i hilinai ole ia eko Maui. Oia nei ka lima akau o na hana i ke au o Kiplkona. Eka Ilamuku, ua neie anei o Maui i ke kanaka kupono ole ma ka oihana Makai Nui, i haawi ia aku nei i ke kanaka o kekahi o na mokupuni liilii loa? Peheaoe i kahea ole ai i kekahi o keia poe keonimana, S. F. Chillingwortli, L. A. Andrews, a me M. H. Ileuter (Maineki), he poe i oi aku ka makaukau mamua o Kikaha? A eia iho no hoi na loio J. W. Kalua, J. Kalauaa, he mau ahikanana iwaena o na kuahiwi elua; a o J. K. Hanuna a me S. W. Kaai ko ka aina hikina. Eia iho o K. 11. Bailey, he kamaaina no Wailuku, a oF. 13. Freil, he keiki no ka makani kololio o Waikapu. Malia nae paha, no ka nana ae a he wa wi keia, nolaila o ke komo o ka hoaloha ka pono, ola ka hune. Ile pono ole keia mau hana. Mauiapauloa.