Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 35, 2 September 1893 — HE MOOLELO Hooniua NO OLANDO KAAKA Ka Opio Noho Waonahele. KA HIAPAIOLE O KA PU RAIFERA. Ka Puuwai Waipahe. NONA Ka Umauma i Lalapa ia e ke Ahi o ka Wiwo Ole, a o ka Ui Kaili Puuwai Hoi. [ARTICLE]

HE MOOLELO Hooniua NO OLANDO KAAKA Ka Opio Noho Waonahele.

KA HIAPAIOLE O KA PU RAIFERA.

Ka Puuwai Waipahe. NONA Ka Umauma i Lalapa ia e ke Ahi o ka Wiwo Ole, a o ka Ui Kaili Puuwai Hoi.

MOKUNA. 111 HE HOALOHA KL T PAIAXAHA. Hnli ae la ka opio a oih aku la no ka hele ana e paina i kona paina. Ua nana malie aku la koua makuahine mahope o kana keiki kamakalu me ka naau oke aloha walania, a i ka nalo ana aku oke kino o kana keiki mai ka īke ana aku a koaa mau maka. ua holoi ae la oia i na waimaka e kiheahea ana ma kona mau papalina lahilahi, aka, e mau ana no nae na kipona o ka ui a me ka nohea. He mea oiaio e ka makamaka heluhelu, o keia makuahine nona ka inoa o Moi'iana Kaaka a kakou e manaoio nei he ano hehena. aka, iie oiaio kela, mamuli no nae ia ona hana lokomaikai lua ole a kela mana kiekie loa, oiai, ma kahi 0 na noonoo inea a uahoa o ko keia noho ana, ua wehe mai la ke Akuahe ipuka okoa loa o keia makuahine aloha. Ua hoohala ia kona mau la i waena wale no ona pua aala a me ke ao mau ana i kana keiki Ika hele pololei ana ma ke alanui oke ala mau loa. Ua hiki kona mau makahiki ma kahi o ke kanaha. aka. kc nana aku nae oe iaia me he la aole i piha iaia na makahiki he kanakolu a oi. Ke nana aku īaia aolie walii aka maka e hoohalahala ai. He ui o ke ano anela maemae, a ua hoike mai hoi na maka i ka maemne o kona mau manao a me ke kelakela o kona mau noouoo ma na mea wale no o ka lani kiekie loa. Nolaila, mamuh o kei mau momimakainae i loaa iaia, na ili aku no ia mau haawina hookahi maluna o kana keiki aloha.

Aolo a Alauaelo aiea liiki ke lioomanao maniua aku o Keia ano olalau o kona makuahiue, a eia wale iho no kaua mea hoomanao, ua nolio laua mamua loa i kona wahi wa uuku loa ma kekahi wabi o Makekukeka, a ivahope iuai, ua liele mai laua me ko laua wahi kauwa wahiue paele i aloha nui ia a noho ma keia uluuahele mehameha, a ua hoohala ia ka hapanui o kona mau la ma keia home waonahele. Ua nieniele pinepine aku oia ia

Susana kalii kahu wahine paeīe no na mea e pili ana i kona niakuahiue, aka, lie nele wale 110 nae, koe wale iho no, aia ka mahope iho o ke ola ana ae o Mouiana mailoko ae o keka--111 mai kuhohonu loa, ua uhi mai la keia ano maluna o koua mau noonoo. a wahi hou hoi a ua wahi kahu la, he lede waiwai nui loa o Monana mamua. He nui ke gula ame ke dala, aka, ua ai liilii iakou a hiki wale ika pau ana. Aole loa i maopopo ua make io paha kona makuakaue, a i ole f ua haalele maoli io uo paha ia

laua. Ak& aole i lioopuka iki o Mouiana i kekahi huaolelo lioino no kana kane, to>e wale no kona kanikau nie Ke kaniuhu i ka hele loihi loa o kana kane iloko o kona wa e ulupuni ai, aka aole nae ona hoopuka i kela mau olelo imua o ke alo o kaua keiki, aia wale 110 imua o Susana ke kauwa ana i hilinai nui ai. 0 ka poe a pau i launa aie keia opio hahai holoholona, ua mahalo uui lakou uo kona noho malie me ke akaliai. a iloko o koua mau ana oia hoi na ili a me na io dia a mau waiwai makamae e ae e loaa iaia mamuli o kaua pu raifel, ua lawelawe oia me ka hoopono a me ke ano keonimana oiaio. Maloko oia mokuaina holookoa, aole loa he kanaka e ae i like ke akamaa ma ke ki pololei ana me ka pu mifela e like la me keia opio r a aole lioi he kanaka puuwai koa a kupaa iloko o ka wa o ka pilikia e hke la me ia> aka, iloko uo nae oia mau h&awiaa,;

aia uo ke uioe lolii mau la ua kipona oka waipahe a uie ke aloha iioko okona puuwailaahia a aiaemae hia ole, i kanu a hookawowo ia mai kona makuahine mai. Mahope iho o j ka maona aua ae o ka opio a iaia hoi o nalu wale ana no. ua komo inai la kona makuahme a ua hoehaeha ia kona naau i ka oiaio, e kamailio ana oia iaia wale iho no h o }' " e haawina hoi keia aiia i kaumaha mau ai ke ike aku maluna ona. "Ae! he oiaio no. ua wamo no au maloko o kela pahu. wahi a Monana i kamailio ae ai iaia wale iho ho. Ia wa. ua !kn ae la oia. a pane hon ae la oia: "Ae, malaila no au i waiho ai iuehinei no. ~"fT la kaan i palaka loa ait Hele pololei aku la oia aku iho la ma ke alo o kekahi pahu nui i hana ia a paa maiioko inai o ka laan oka. He lehulehu wale na wa a 01anado i ike ai I i keia hana a koua luaui makuahine aloha, aka he nele wale no nae ina wa a pau. Ua huli akahele iho la ua makuahine la ma na wahi a pau oloko o ua pahu la, aka, ua like wale ana no, aole i loaa kana inea i ake ai e loaa, a i ka pau ana o kana huli aniu ua huh ae la oia a pane aku la i kana keiki: "Aoie anei oe i huli iloko o keia pahu inehinei e Olanado ? •'Aole e kuu makuahine aloha." ; 'Ua hele mai kekaln mea a ua aihue ia kuu dala. Auwe! He keu maoli no hoi a ka lokoino! 0 kuu waiho ana iho no inehiuei, o ka lilo koke uo ka keia," wahi a ka makuahine heheua. "He dala anei kau i waiho ai malaila e mama?"

"Ae. lie dala ua u. He dala nau, a lie ola lioi no ? u a nie oe. He pono hoi nou e knu keiki uo na la a pau o kou ola ana. He wahi mea ano ole wale no nae ke nana iho. aka. he waiwai nui loa e pau ole ai ia kaua. Ua waiho lioi au malaila kalii paa loa hoi, kahi hoi e loaa ole ai ia liai. oiai eiaauke lei uiau nei i keia ki ma ko'u a-i. 0! he keu aka lokoino. Pehea la i aihue ia ai? v ''Malia pahaoloaaaku uo ia oe e mania. v walii ake keiki i hoolana wale aku ai i kona luaui luuluu. "Aole! Aole loa, 110 ka mea. inehinei no kuu waiho ana a ua lilo koke ae nei no. La. he oi keia oka hana lokoiuo nui wale e kuu Olawelo. Oiai. i ke ahialii 110 a kuu kane i hele ai. ! oia no kona haawi ana niai ia'n," walii a ka makuahine. l"a hiki hou ole ia Olanko ke kaohi hou mai ikona mau 111 aka e hiolo makawalu ana. He hookahi iieheeloma maliope niai o na mea i kauuiilio īa ae nei ma ka mokuna i hala a oiai hoi, iioko oia mau la, ua lehulehu wale na wa a ka opio Olanelo i liele ai no kana hana maa mau o ka hahai holoholona, a ua nui na ili a me na w aiwai e a i loaa iaia iloko oia mau la, a ua makaukau hoi no ka lawe ana aku i kai o ke kulauakauhale nu ka hoolile aku i ka poe kalepa e noho mai la me ke kau nui no kaua mau waiwai. No na makahiki heluhelu o kona noho ana a me ka hele ana iwiiena o kela ululaau he hookahi wale no akaku nani imua o koua niau hoomanao ana, a oia hoi kona luaui makuahine; aka i keia mau la pokou hoi. ua hoi. ua hoea hou ae he akaku hou, he akaku hoi no kekahi kaikamahine nani opiopio, a e kauo mau ana hoi i kona noonoo ma kahi a kona niau inaka i ike ai i ke kino o ua akakula oia hoi. mai ke kapa oka muiiwai Jame*\ Oia nohoi ka leele opio ana i hoopakele ai inai na luna menemeneole o na kanaka ili nlaula noho kuahiwi; nolaila. i na wa a pau a ua opio'la e hoomaha ai a e lioonanea ai palia e komo palanehe mau mai ana kela akaku iloko kalii koliuliu o waihona noonoo aka ? iloko no nae oia, aole loa kela akaku i komo mai a akeakea ae paha i kahi o ka wailiona noonoo o ke kanaka opio no kona makuahine» oiai ua kaawaie no kona wahi ahe wahi okoa no hoi ko ka noonoo ana a lio ana no ke mea hon.

Oia mau no ke alolui puinehaua o ka opio 110 kona mama aloha, aka be haawina hou nae keia i loaa iaia. hc aloha auo e he lia ano e, a he uiau haawiua i auo maiihiui ioa i ka opio uoho mehameha. Oiai ka opio e nauea ana ma keia ano, aia hoi, ua hoohikilele ia koua uaau i ka ike aaa aku i kekahi kanaka malihini e hele pololei mai ana ma ke alahele e moe pololei mai ana ma ko ianei wahi e noho aaa He kanaka ano e loa keia i

koua mau maka. la kaiiikoia ua kanaka la me ka aahu o ke kanaka Juvhai hoioheloua ih He kaiiaka kiao «ui loihi. a aole loa ka onio i ike i keKaln ; kanaka kino loiln a nui e hki. la me keia. He i-u nute!a loi ; |,i ma koua Unia. ahe pal» , nui ma kona i»uhuka He kai.aka ili keokeo maoli no keia. aka. he ku uae ika wehweli kona uauaiua. onu, ua hoike ; mai koua muiaiua aoie loa e j hiki ke paaui wale ia aku oia. j Me he la ma ka hoomaopopo j ana palia a ka opio uo ka akau loa mai paha keia kanaka ma-, lihiui ©ka inokuaiua, Aole uo ! nae i komo iki mai īa mea ue ! iiopohopo iloko o ka uaau o ka opio wiwo ole, uolaila, 1 kejkoi koke ioa aua mai o ua maliniui la, ua paue koke aku la ka opio: .... . "Aloha oe e ka malihim, me kona hele koke aua aku imua, a haawi aku ia i kona hma no ka lulu lima pu aua me ka malihini. .... , j Aole i pane nnu ka mahnnii, aka, ua auo hikilele nae oia mamuli o ka leo o ka opio, oiai ua like me ka ieo o kekam hele leo lea i hone iho i«a koua mau kumu pepeiao, a me ka leo oluolu ua pane aku la oia i ka opio: % •' Aloha oe e ka opio kauaka maikai/ a hoomeu hou aku la oia,— . , ;ra iike keia wahi me he paredaiifo la iwaena o keia ulu nahele." .. "Ae. ho oiaio keia e ka malihini," wahi a ka opio. "1-Ie oiaio, he wahi keia a u palia e hoohihi loa ai. La, he ōi wale ka hoi a ka nani o keia mau pua e ulu uei ma kou pa liale. He wahine paha ka mea uana e malama uei, na kau wahine nae paha? wahi aka malilimi. "Aole. na ka iima o ko'-u iuaui makuahine e hiipoi mau uei keia mau uiea kanu."