Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 1, 6 January 1894 — Make Loa ke Aupuni Alii ma Hawaii. [ARTICLE]

Make Loa ke Aupuni Alii ma Hawaii.

Aole he hoihoi aupuni alii a pau wale aku nei ka makah'iki 1893, a nolaila, ke mole loa iho la ke Aupuni Kuikawa e elieli ai kulana. No ka mea o kela pauku 2 maloko o ke kuahaua a ke Aupuni Kuikawa o ka la 17 o lanuaii nona na huaolelo i kahakahaia penei: ' 4 Ma keia, ke kukuluia nei he Aupuni Kuikawa no ka hoomalu a liooponopono ana o na hana o ka lehulehu, a no

ka malama ana i ka maluhia a hiki i ka manawa e hiki ai ke hooponoponoia a aelike ia na kumu e hoohuiia ai me Amerika Huipuia," aole loa e ike ia maloko o laila, emake .wale ke Aupuni Kuikawa i ka wa e hooholo ole ia ai ka hoohuiaina. Aka aia ka hoopau wale ia o keia Aupuni eku nei "a hiki i ka manawa. e hiki ai ke hooponopono ia a aelike ia na kumu e hoohuiia ai me Amerika Huipuia," alaila pau ke ku ana o ke Aupuni Kuikawa. No ka mea, ua kukuluia ke 7 A Aupuni Kuikawa me kela kahua paa, oia ka hoohui me Amei'ika Huipuia. E like me ka loihi o ka loaa ole ana o ka hoohui, pela no auanei ka loihi e ku ai ke Aupuni Kuikawa, he hookahi makahiki, he umi paha makahiki a oi aku. A oiai ua ike ia mai ■keia aupuni e na aupuni a pau i noho kuikahi pu ai me ia, nolaila, aole he kumu e hopohopo ai no kona ku ana malalo oke kahua i kuahauaia ai ma ka la i hookahuliia ai ke aupuni alii a kukuhiia ai ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii nei Pae Aina. Eia na hua i palapala ia maloko o ka manao alakai o ka nupepa Hohu o Wasinetona: "Make loa ke aupuni alii ma Hawaii. Make loa e like me kela kui puka komo i paa ma ka moolelo. Make loa iloko o na hana hoomakamaka malalani a ke Komisina Mana oi kelakela Blount, ka mea paahana a ke Kuhina Nui Gresham a me na hooikaika kuanui a Peresidena Kalivalana. Mamua o ke ku ana ae o ka mokuahi Arawa ma Kapalakiko, ua ia e ke Kanaono Kumamalima Miliona kue anee alii e noho ana ma Amerika Huipuia, ua holopono la ka Kuhina Willis liooko ana i kana mau olelo hoonaauao i haawi īa ai iaia e Peresidena Kalivalana a ua hooneoneo ia la ke Aupuni Kuikawa. Aka, ua pau ka hopohopo no ia mea, a ina ua kaua maoli aku la o Kuhina Willia maluna o na mana e paa la i ka hoomalu ana o na mokupuni, aole ia he mea nui e haunaele nui ai. Iloko o ka paa pono o na hale aupuni a me na lako a me ka pualikoa, i lawa pono a i kupaa malalo o ko lakou mana, alaila aole he mea e kanalua ai i ka hiki ia Peresidena Dole a me kona poe hoa ke lawalawa maikai noke kuokoa. Ina lakou e kahea ia mai ana e pale no ke kumu o ka noho ana pono, ka maemae a me ke kulana naauao a kue aku i na hooliakaka a Kalivalana kokua pegana, e loaa ana ia lakou ke aloha ia a me na kokua mai a America aku, oia no ka mea e upu ia aku nei mai keia lahui aku. Eia na hookauwa lehulehu no ke kukulu ana i mau pualikoa pualu ma na tausani ke haawi ia nei ia Peresidena Dole mai na kapakai akea aku 0 ka Moana Pakipika, aole nae he ae ia mai e ke Aupuni Kuikawa o na kokua mai waho aku nei no ka hoomau ana ia lakou, he kumu ia e hoike mai 1 ana me ka hoohewahewa ole o ka mana hooko wale no o ka Ripubalika aole o ka ka ponoi ka imi aku e hookahuli ike Aupuni maikai a e hoihoi hou ae i ke alii pegana ma Hawaii."