Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 28, 14 July 1894 — Hookiekie ia na Keiki Misionari. Kukuluia ke Kumukanawai Hou. Ribupalika ke Aupuni Hawaii. [ARTICLE]

Hookiekie ia na Keiki Misionari.

Kukuluia ke Kumukanawai Hou.

Ribupalika ke Aupuni Hawaii.

H.U'LE I.OA KE AI'PUM AI.II O HAWAII.

K MB. LiNAiiooPQNoroNO; Aloha ofr: E oluolu mai ia'u e kamailio akea aku imua o ko'u luhui a me ka poe a pau e heluhelu ana i kou m:iu aoao no keia poo manao e kau ae la oialuno. (1) Hookiekie ia na keiki misionari. Ae, e like me ka ka huke nui i olelo al, <l llwkiekie ae la ka pono i ka lahui kanaka, a o ka hewa ka mea e hoohaahaa ia ai." Ua manao na kahunapule Hawaii anee alii a me ka hapanui o ka lahui anee alii, he hana nuhou keia hookahuli aupuni, noLu'ia, ua liio loa na keiki a na miaioium i mea ino lon, a inaloko o ka mipepa Ka Leo, ka Holomua a me Ka Makaainana, e kuaiuuamu ann, e iiuiliili ann, e 01010 ana i na olelo peUpela hiki o!e ke hoonmopopo i kona ano maoli. A puka pu ae no ma ka waha ona anee alii i kapa ia lakou iho he aloha aina, me ka olelo ana, lapuwale na keiki ani misionari punl waiwai, kolea kau ahua a pela aku. A ua kokua pu aku nei kokahi mau kahunapule IL»waii i Lovi ia a i Levi 010 la ma ka hapai ana i k<> lakou mau lima iluin e kakoo ana i keia mau hoino a p:tu, a i npono ia a hooiaio ia e na alakai nui oka aoao nloha aina, e like me J. Nawahi, Bila Aila (lMa \Vhite), Hiki, kamalii a nui aku.

E aho e olelo ae au ano, e pono na na poola o Ilonolulu e olelo pela, e pono no na na palaualelo o Lahaina e olelo pela, e pono no na ua auwana inu bia o Wailuku e olelo pela, e pono no na ka poe inu uala awaawa 0 Makawao e olelo pela, e pono no na ka poo inu ki o Ilana e olelo pela, e pono no na ka poe inu gini o Kohala e olelo pela, e pono no na ka poe puni okolehao o Ilamakua e olelo pela, e pono no na ka poe puai wale o Ililo a mo Pnna i ka Nawahi e olelo pela, e pouo no na ka poe aeahaukae o Kau e olelo pela, e pono no na ka poe inu panini ona Koua e olelo peln, mamua o na kahuuapule Ilawaii i levi ia a levi ole la, i iko maopopo i ka oiaio o na olelo o ka Baibaln, a hoomaopopo iho i na wanana a Eiia no Ahapa, a me ka waiu na a Uanlela e pili ana 1 na aupuni ehH, a me ka wanana a loane e pili ana i ka Tope a me ka hopena o ke ao nei, ua kapae lakou i ka oiaio o ka Baibal.i a hui aku la a paniua pu me kela poe aneo alii a'u I helu aku la maluna ae la.

O ke kahunapule kaulana o Ililo mamua o Ilev. Kalana, ua ike au i kona mauao hope ma ka Makaainana, i hewa i ke kukala ole ia e hoolilo ila haipule mai Ilawaii a Kauai, e like paha me Kamehameha 111 i kahea ai i na haipule mai Hawaii a Kauai no ka pilikia ia Lord Georgo Paulete, a oia paha ke kumu i make loa ai ka hoihoi Moi a oukou i noonoo lalau ai o Rev. Kalana a poina loa i kela pane a Dauiela ia Nebu*aneka, «'aia hoi ua maalo ao la ke aupuni mai a oe ae." A pela no hol kela hoakaka a Daniela i kela hapa puiima maloko o ka haie ahi o Berehazaoa, e nana i ka wanana a Noa no kana mau keikl, oia ka hooiaioa helelei liilii ioa ai ke aupuni Moi o Hawaii, e noho oukou e na kahunapule o ka aoaoanee aiii a uhi kapa eleele a kalua na puaa hea a oukou, aohe e loaa he aupuni Moi hou ma Hawaii a lohe ia kela pu hope a ka anela, alalla o ka hopena ia. Eiua kahunapule Hawaii kaulana i ka haiolelo ī koho ia ma ka aoao anee alii o Rev. S. Timoteo kaliu o Waialua, Oahu, a o Rev. Kapu kahu o Wailuku.

E ka Rev. 8. Timoteo, kehookaawale nei ka'u makapeni ia oe mai ka hui pu ana me Ukou ia ma ka holno aua i na keiki misionnri, a ma kahi o ka anee alii ua paa no ia

mao&o, a ua manaoio au ua ane pono i)o kou hiiiuai ana maluna o ka moiwahine, ke ole au e ike kuhlhewa ma ka puni ana o ka makahlki mua o ko ka Moi noho alii aaa, e ku ana au me ka loea o ka nupepa Kuokoa J. U, Kawainui, ma ke

kihi a 3hnui Moi a me Kikeke, aia maluna e kekahi lio nUuU i hele a j\ia ka ikaika kopono no ks* han<>o ks moiwnhine, a he generaU om* piha i apo kikep» ia me ka lipine a?«ula e pole'o ana ka huvlo i ka makani, a he maa wahine ka paali kaua lio, ua hele na lio a (nlu ke aho, ko no i ka hiehie a me ka hanohano, noUila ma U ano ua kuni paa ia no koo aloha oUio i ka moīwahiue, a ma na ano a pau ua hiki no oe peU. No Rev. S. Kapu ka nani a me ke akamai i ka haioielo a o Rev. Paremeta koa hoa • koha ai, mamua ua maaao au ua koho U oe i ka aoao pooo he hoohuiaioa, i keia mau U koke iho nei, ua hiki mai ka lono laulaha a puni ia lono. Mamoa he anee alii an, a i keia maaawa ke kuilima pu aku nei au me oe .Ca nui ko*u manawa i ainau piuepine ai i ke Akua, e hoakaka mai ia'u no keia niaau—<«Ka mau o ke Aupuni Kaikawa a me ka hoi hou ae o ka moiwahine ma ka noho Moi." Ma keia mau po aku nei, he moeuhaoe ka'u, hele aku nei au ika puie i Kaahumaou luakini, i ko'u hiki ana ma ka pukn, e ku mai ana o Peresidena S. B. Dole iluna o ka awai Q39 he la e haiolelo ana, a e noho iho ana ka Moiwahine ma ka aoao o kaawai me ka aahu kauikau. Pehea U keia moe? Ma ka elua no o ka po, loaa hou no keia moe hookahi. NoUiU, ua hoakaka mai ke Akua ia'u i keU ninau pohihihi, nolaiia, aole e hoihoi hou ia ae ana ka Moiwahine. Aole i haU hookahi mahina m.u ko'u lobc ana i kela moolelo, puka mai nei ka olelo hooholo hope loa a ka Aha Senate o Amerika, ua make kanu loa ka lioihoi moi. Pehea ka pule a Elia? Paa ka ua i ka iani ekolu makahiki me eono malama. Pehea ka pule a Rev. S. Kapu? Ua ko ka pule, ua hoakaka ia ma ka moeuhane elua manawa. Mahalo ike kauwa hana pono, ike koke i ke alanui pono a hoi mai a iml pn. Pehea na kahunapule elima a i ole eono i komo ai e ike i.ka Moiwahine i ka wa iho nei o ka Ahahui o ka Paeaina ma Honolulu nei? Malia paha e kapa nmi ana Ukou i ka Rev. S. Kapu mau moeuhano he hoopunipuni, a ke puana mau noi no ko lakou mau lehelehe e hoi ae ana no ka moi i keia luUi ae. E waiho malie kak(ju i ko Ukou kuhlhewa. Haawiua kula Sabati o Aperila 22, o losepa ka luua aupuni ma Ai<?upita, Kinohi 41:35-48. 48. (I) O loseps i hookiekie U. (2j O losep* i hoohanohano ia. (3> O losepa e hoiliili ana i ai; haawina o Hawaii. lauunri 17, 1893. OS. U. Dule ka luna aupuni o Hawaii. (1) OS. B. Dole i hookiekie U. (2) OS. B. Dole i hoohanohano ia. (0j 0 S. B. Dole e hooiliili ana I na luna aupuni iioopono. Pauku Oula o Apei'ila 15. E manao no oukou e hanaino mai ia'u, a hoololi mai ke Akua ia mea. Pehea keia hanohano 1 loaa i ka ohana a lakoha? Aole anei o ka ke Akua alakai ana keia? Pehea hoi ka ohana a na'mukua misionari a oukou e hoino nei? Aole anei oka ke Akua hana keia? He mea maopopo ioa keia i ka poe a pau i hiiinai maluna o ka oiaio o ka baib.Ua, a ina ma ka naauao waie no ka noonoo ana, aiaila e hahai ia ana ia mau manao eke kuhihewa.

2.—Kukulu in ke Kumukanawai hou. Ao, oia keia malama holookoa o lune nei ka noho ana o na oleolo hana Kumukanawai, a ma ua lono i loho ia e kukalaia ana ke Kumukanawai hou i ka Ia 4 o lulai maikai ke Kumakanawai raa na ano a pau no ka pono o ka Lahui, a holopono ka hana a na eieoie e hana mai nei, me ka eleu a hoapaapa hoopau manawa oie, e like me ke Kumukauawai o Kamehamelia V, a kipaku ia na eieele mamuli o ka manao alunu o ka Moi, aka; he ahona iki ia, mamuli o ke Kumukana. wai a ka jx>e anee alii oihana, i hui pu ia me ko ka moiwahine manao alunu e lawe i ka mana a pau i kona lima, a ma ia manao lalau i haule pahu ai kona Kumukanawai a me kona noho Moi. I inea e ma opopo ai i ka Lahui ka maikai o keia Kumukanawai a na keiki a na misionari i noonoo ai, a i hui pu ia mai me kahi poe ioea ike kanawai, aoie iini ia ka pono no ka hooloihi ana i ka manawa e noho Peresidena ai, aole no hoi e koho ia e elua manawa e noho Peresidena ai, e akaka ai ua hana ia keia Kumukanawai no ka pono o ka ohana hookahi, nolaila, ua kakuiuia keia Kuinukanawai no ka pono o ka lehulehu. 3.—He Ripubalika ka aapuni o ilawaii. Ae, he aupuoi kuokoa ko kakou, be aupani makaainana, e Like me Amerika Hnipaia a me na aupnni Ripoba!ika e ae o ka honua, a e noho alii. kela a me keia, mamuii o ka noea o ka imi hooiknika paoaho ole ana o ke kanaka i ka oaauao. Aole he kuoiu o ae o ko Anierika iilo aoa i aupuni kuokoa mai kona Moi mai o Beritanis nui, o keia ane hana hoekaumaha nu i

iia makaainana o ka ain«, nolan* ; huli aka Ukou a kipl I kosa a;na ! makua, nolaiU o ko ki|>i i Un*kiU j aole ia be kij>i, noUiU u?» k*pa iho : o Aiwrika f ks* aina o k » UaakiU a j me ka honie oka wnv*>>je. A e okali nei k* l-.ihul H »waii «»po | nooooo mīi i% niohoo, a o ka li+hni Hawaii noonoo blau t u-i okl no U* koa e ho>kui hewa nnn e iike tDd oa piuaao e hookui I*i «u noa i r./i puka aoiani uie ka m:.inn he puka U. 4.—Ud haule loa ke alii q | Hawali. Ae, haule i*w.«s? Iluule Ja Nawahi no k*» »k»- e noho i haoohaoo ma ka (< t kuhiua a : e loaa ke kea hoohanulmno iue ka ' manao oie i ka pono o ka lehulehu. I A pela no hoi o \Vtn. White i manao ' aai al i ka bila lotert i nui ke dala he | ai wale no. NoUi! •, hoowalewale kela i na lunamakntiMiina oie na dala i koho iike ma ko kokua aoa e hoio ka bild loteri. Holo io no, ioaa no hoi ke kea hoohanohnno, hui pu | iaua ine na hoa eae a me ka Hui ! Kalaiaina e hana i kumukanawai, i e mau ka hanohauo a e hoopilikia i j ke dala a ka poe mea (laia nui e uku | > nei i ka auhau aupuni me ka ma« ! nao e UnakiU, eia nae ua ka-pae ke Akua i kela raau manao lalau, nolailn, helelei ke aupuui moi. A.a maiuna o keU poe aiakai hewa ke koikoi a me ka luuluu i kau aku maluna o ko kakou Moiwahine i aloha nui ia, ka haule ana iho o ke kalaunu mai koua poo mai. Ke olelo mau nei na poo alakai Ulau o ka poe anee alii, he oluolu maik>u wale no ka manao o ka Molwahlne. Ka! nani ka Upuwale o kela wanana. Mamuli o kela olelo hooholo a ka Aha Senate o Amerika Huipuia o Mei 31, ua make kanu loa ke aupuni Moi o Hawaii, a ua Unakila loa na keiki mUh>iiarl. Pau Peapea i ke ahi e. I)aniela. Hawaii, lune 20,1894.