Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 41, 13 October 1894 — NA LETA. [ARTICLE]

NA LETA.

« U®« i ee koikoi o a& no a* cuadw i i» < *- i«lo o k;it poo tBsa*c> e ka c«*c a po» me* k&k«Q.} He pane i ka Haaao p«p* o ka Oiaio ole w&Ie. MR. LU^AnOOPO^OPOKO: Aioha oe; Ma ka helu 39 o ka buke VI o ka p?p« o ka U 28 o Sepatem«b*, a ma ka aoao ekoiu o oa pepa ala e olelo ana ka lanakanawai hupo. O kela ae la ke poo o ua maoao pepa ala, e hoike ana ka iunahooponopooo • ua nupepa ala ua hoike ia mai ia makou, oia hoi ua hoike ia aku ia iakeu oo ka hoopuka anao ka aha hookolokoio o ka apaaa o Waiaaae i kana oielo hoohelo no ka hihia o Maluna (k) ka mea i hoopii ia, bo ke koi a ke aupuni R«puba- ! lika o Hawaii, ma o F. K. Archi ka hope iuna heiu a me auhau, no kona mau aueau kioo a me auhau waiw<i, no na makahiki ekolu mai ka

makuhiki 1S91 a hiki i ka makahiki 1S93. Ua hiki mai imua e*u ka uiea i lioopii ia ma ka la 20 o 4 Sepatemaba a ue na palapala kii a pau, na palapala kumu a me ko iakou mau kope pakahi. Ua pau na mea a pau i ka hoopiha ia e ka mea hoopii, a malunu o na palapala kumu a'a i kakau aku ai i kuu inoa, a waiho aku ma lima o ka mea ho<ipii, a nuna I waiho uku ma ka lima o ka Hnpe Makai nui o keia apana, a mai iaia aku hoi a i kona mau makai. O Ilobert Wuiaieale ka makai naka ī howko ma ka U 20 o Sepatemaba, a ma ka la 22 mai oiu niaiama no i noho ai ka alm apan* o Waianae noi no ku hoolohe ana i nu liihia koi aie a ka Luuu Helu, a i waena • ia nau hihi.i, o ko Maluna kekahl. Ua noho ku aliu, aole i hiki aoai o Maluna ka mea hoopiiia, ua kahea ia oin no ekolu manawa, aole nao he Maluu.i i o ineii. Ua hoohikii.ika makai Robert Waialealo a ua hoike iuai oia, ua waiho aku oia i ke kopo « ka paiapala kii ia Maluiu ka mea hoopiiia, me kuu kauoha waha aku iaia e hele ae i ka halo hookolokolo o Waianae, mn ka Poaono, gepatemaba 22, 1854, mi k i hor.i 9 a. m. Noiaila o ka liiki ole uim mai o ka mea hoopiiia ma kuhi, ku li a me ka inanawu i kauoh iia, ua lioopuka ka aha i ka olelo hooholo no ka pono o ka mea hoopii, e like uie ka makemane a ke kanawai. Ua hooko ia na mea a pau, a auhea ka hupo? He mea kupaianuha no keia i ka Lunaho«ponopon'> o ka nupepa "Ka Oiaio ©le wale" ka hiki wawe i ka hopu i ka makani e puhi ia ana iluna • ka laau, na ka makani e hoolull ih >, a helelei mai ka opala ilalo, pela no na olelo oialo ole e puhi ia aku, he opula ka mea • 1 hooplha ai I ka nupepa. 1. Ke olelo nei oe, ua hoopukuia ka palapula kii aaa ka inoao ke Aupuni Kuikawa, o kau paha ia e hoolaha la, m.\ ke a»o lalau, uapuni oe i ka hai pal&u, aole o kau ko pa» nel iloko o ka buke meolelo o ka Aha o ke Aupuoi Repub.tlika o Hawaii, o ka'u ku mea iluilu. 2. Ke olelo uei oo ma kau oUUu nole i hoike iu ka la a me ka hora e noho ai ka aha hookolokokelo 4t a noho iho ia ka aha hookolokolo a ka hupo" ma Waiana». Kupaianaha no kou ike, aia no oe i Hikauhi i Kaumauamaua, oiai o ka aha hoo kolokolo o Waianae noi, ua noho kahuia ia e ke kana naauao. Mamuli o ka palapala kumu i heiuheluia mai imua o ka'u aha, ua ike ia ua pau loa ua mea apau i ke komo, ua hoikeia ka ia ame ka hon e noho ai oia Aha, a oia pulapala ka ka Aha e paa nei, aole o kuu e hoolaha lalau nei. ;l. Ke olelo pu nei oe, ua hoike ia mui ika Lunakanawai, aoleehiki mai ana ka me.i i koiia, oo ka hai ole ia o ka la ame ka honi maloko 0 ka p ilupala kii. U i haohao loa ka Aha i kela mea, aole loa i heie mai ka Uhane o ka mea hoopiiia, a pane mai no k« kino o ka mea hoopiiia e olelo mai ana U hoi ua noho aku nei ke kino o ka mea hoopiiia, owau kona uhane, ua hele mai nei au e hāi aku ia oe ua noho aku nei ke kino o Maluua, (mea hoopiiia) no ka hoike ole ia o ka U ame ka hora ona e hookolokoloia ai. Aole 1 loaa he leo o kekahi mea kin» pahaohao, aole no hoi he kin« kanaka aoio nohoi he hope o ka moa hoo* pliia, ke ole ioa no ma na ano apau. 4. Ke elelo heopuuipuni) h«u nei oe, ua olelo ka ka Lunakanawal aole na-na i ka la ame ka korj. Kupaianaha kou puni i ka palau ia aku, heaha U ke kohu oia oleio, ua oioio ka ka Aha peia oiai aole i hole mai ka mea hoopiiia a hoike mai «U ka palapala kii, a aole i hoikeia ka U ame ka hora e kohu ai ia hoi ka •lelo aua ua ulelo ka Lunakanawai, ««aole na ua i ka U ame ka ma« oawa." Aoie lou ka Aha i olelo ia mau olelo ano ole, a hoopuka ka Ahā i kann Olelo Hooholo no ka pono e ka aoao hoopii. Nui kou puni wile a puhi m nei oe i ka mea oiaio oie, a kapa waie iho o« me kou ike ele, 1 ka oialo he haopunlpuni a I ka n*auao he hupo. Ina paha ua ike ia oe ke h«po mamuli u kou iohe ioi aku m li ka mea hoopiiia, a no ke aha ka mea I hoohahihaU ole ui i n* aha maluna tie, no kA hup«» unei o k* ulolo huohoio. O ka'u i ike ni i ka me» hoo

piiu 9 k* b«le hali i kahi e loaa ai 0 ke dal« i na kanaka o W«ii*n*e oel, h» *Ae 'we km bilivi >a mai, xio | ka nie* ua kamaain* oa p-ie apan i kana mtu ;«fsaa, i kua i»ii ke aoo taooboou 9 ka apiki ka ba*wioa 1 ioaa iaia. 2>* iaila e ka I^eioabo>p«>pooo o ka oapepa hapoka opaU, ua komo loa oe iloko o ka hoopanipuni ia, hiki wawe oae o« i k«pabi ae, ekalahea ana i ka lahai e naaa mii, aole p&ha 0 ka heopunipuni kia nea • kauoha ai • hooioha mai oe, kupaianaha oe. Me ko ike oo oae he olelo hoohole hupo, haawi mai no oae oukou 1 ke da!a ia Malaaa no ka aka mai i ka huina • $33 -0. ma ka la 5 o Okatoba e like me ka olelo hoohoie a kt aha oo ka pon» o ka mea hoopii me ka hoika pu ae he puni hanehano, aole loa au i kii aku i ka hana a'o e Uweiawe aei, aka o ka haua no kai heie mai me ko'u kali ole aku, nana mal no paha a ke kanaka i hiiinai ia, haawi ia. Noiaila me keia maa uiana 0 ke haawi aku nei au i kuu mau manao hope, aole au i makemake e paie aku me Lunnhooponopono Oiuio mai hoao iiou e hoopuka hou inai i | ka iohe oinio ole, ni.ia ke ku i ki* ! ihe a Kalawakua. 3Ie na keiki oniu hua o ke Kuokoa ko'u weiina.

L. K. Apana. Walanae O ihu, Otk»tob;i 9, 1894.