Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 15, 13 April 1895 — Page 2
| This text was transcribed by: | Corey Hayes |
| This work is dedicated to: | William John Onaona Awana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KANAWAI 28.
HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KE KANAWAI 8 O NA KANAWAI O KE AUPUNI KUIKAWA O KO HAWAII PAE AINA, E PILI ANA I NA HEWA HOALAALA KIPI.
E Hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha kuka o ka Repubalika o Hawaii.
PAUKU 1. Ma keia ke hoololi ia nei ke Kanawai 8 o na Kanawai o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina ma ka hookomo ana mahope iho o ka Pauku 5 i keia pauku hou mahope iho nei a ma ka hoololi ana i na helu o na pauku 6 a me 7 a lilo i pauku 7 a me 8:
“Pauku 4. Ina ua hoahewaia kekahi kanaka no ka hewa hoolaha i ka laibila hoalaala kipi e pili ana i ka hoolaha ana i na olelo maloko o kekahi nupepa oia ka lunahooponopono, mea pai, ona a mea paha nona ia nupepa, ua hiki no i ka Lunakanawai nana e hookolokolo ana i ka hihia mawaho ae o ka hoopai i kau ia maluna o ia mea e hoopau i ke pai ia ana o ia nupepa no kekahi manawa aole e oi aku mamua o eha makahiki. O na hoopau ana a pau o ia ano i ke paiia ana o kekahi nupepa e pili no ia a e hui pu mai no i kekahi nupepa i hoomakaia ma kahi o ia nupepa i hoopau ia, nona ka mea i hoopaiia e noho ana i lunahooponopono, mea pai, ona a mea paha nona ia nupepa.”
Pauku 2. E mana keia Kanawai mai kona la aku e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 19 o Maraki, M. H. 1895
(Ka kauinoaia)
SANFORD B. DOLE, Peresidena o ka Repubalika o Hawaii. (Kakauinoaia)
J. A. KINO, Kuhina Kanaiaina.
KANAWAI 29.
HE KANAWAI E PILI ANA I KEKAHI POE NO LAKOU NA MANAO HANA KUE KANAWAI.
E Hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ka Repubalika o Hawaii.
Pauku 1. Ina ka Ilamuku a i ole ia ka Hope Ilamuku a i ole kekahi Makai Nui a Hope Makai Nui paha e ike a i ole ia ua loaa ke kumu e manaoio ai he manao hana kue kanawai ko kekahi kanaka e kue ana i ka maluhia o ka lehulehu a i ole ia i ke ano o ka hooponopono aupuni ana i kukuluia i keia wa, ua hiki iaia ke hoopii aku imua o kekahi Lunahanawai Kaapuni, a naua no e lawe i kona olelo ik i hoohikiia i kakauia a i ole ia kaolelo ike o kekahi hoike ana e lawe ne ai. Ina ua hoikeia ma ke auo i maopopo i ka Lunakanwai ma ia mau mea i hoike ia auk iaia ua loaa io no i ka mea hoopii he kumu e mauaoio ni ua loaa io no i ka mea i hoopiiia ka manao e hana i na hana kue kanawai e kue ana i ka maluhia o ka lehulehu a i ole ia i ke ano o ka hooponopono aupuni i kukuluia, e hauoha no oia e hopu ia oia a e lawe ia ae imua ona ma ka palapala hopu, a ma ia manawa e niuaninau iaia e pili ana i ka oiaio o ka hoopii e kue aua iaia.
Ma ia ninaninau ana e loaa no i ka mea i poopiiia na kuleana a pono o ka lawe ana mai i na hoike a me na mea hoike e ae ma ke pale ana iaia e like me ia i haawiia ma ka mahele elua o ka Pauku 6 o ke Kumukanawai i kekahi mea i hoopiiia no ka hana ana i kekahi hewa.
Pauku 2. Ina ma ia ninaninau ia ana ua hoikeia ua loaa no i ka mea i hoopiiia i kona manawa i popuia ai he mau manao kue kanawai e lue ana i ka maluhia o ka lehulehu a i ole ia i ke ano o ka hooponopono aupuni i kukuluia, e hoopaiia oia e kipakuia mai ko Hawaii Pae Aina aku, no kekahi mau makahiki aole e emi malalo o elua, a i ole ia e liko me ka noonoo maikai o ka Lunakanawai ua hiki e ko@a oia e haawi i palapala bona me ka hope kupono no ka pono o ke Kuhina Waiwai e aponoia ma na mea e pili ana i ka nui o na dala a me ka hope e ka Lunakanawai, e hoakaka ana aole oia e hana iloko o ka makahiki hookahi i kekahi hana kue i ke kanawai e kue ana i ka maluhia o ka lehulehu a i ole ia i ke ano o ka hooponopono aupuni i kukuluia; a ina aole e hanaia ua palapala bona la e like me ka mea i kauoha ia e ka Lunakanawai aole hoi i aponoia e ia, e hoopaaia ka mea i hoopiiia ma ka halepaahao a e noho no ma kahi paa a hiki i ka manawa e hanaia ai a e aponoia ai ka palapala bona: Eia no nae hoi, ua hiki no i kekahi lawehala i hoopaaia pela no ka haawi ole i palapala bona e like me ka mea i kauohaia, ma kona noi ponoi ana, e kau ia maluna ona ka hoopai kipaku e like me ia i hai mua ia.
PAUKU 3. O kekahi mea i hooholoia e kue ana iaia ka hoopai kipaku malalo o na olelo o keia Kanawai e paa ia no oia ma kahi paa e ka Ilamuku a i ole ia e kona hope a hiki i ka manawa e loaa ai he manawa kupono e hooko ai i ka hoopai, a aole oia ma ia hope iho e ae ia e hoi hou mai i ko Hawaii Pae Aina me ka ae ole o ka Aha Hooko mamua o ka pau ana o ka manawa i kipakuia ai oia, a e hoomaka ka helu ana o ia manawa mai kona la i haalele ai i keia aina.
PAUKU 4. Ina kekahi kanaka i kipaku ia malalo e na hoakaka ana o keia Kanawai e hoi hou mai i ko Hawaii Pae Aina mamua o ka pau ana o kona manwa i kipakuia ai me ka ae ole o ka Aha Hooko ua pili iaia ka hewa mikamina a ina e hoahewa ia no ia mea e hoopaiia e hoopaahaoia ma ka nan oolea no kekahi manawa aole e oi aku mamua o elua makahiki.
PAUKU 5. Ma kekahi hana malalo o keia Kanawai ua hiki no I ka mea I hoopiiia e hoohalahala mai ka olelo hooholo o ka Lunakanawai a imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ka Baneko, a aole hoopii hoohalahala e ae e ae ia. Aole e loaa iaia ka pono e belaia ma ke ano he hono ia nona.
PAUKU 6. Ma kekahi hoopai e kipaku ia e pili ana i kekahi kanaka, e like me ia i hoakakaia maloko o keia nei, ua hiki no i ka Lunakanawai e hooholo ma ke ano oia kekahi o na koina o ka aha e uku ia e ia mea he huina kala i lawa no ka uku ana i na lilo o kona lawe ia ana mai ka aina nei aku.
PAUKU 7. E @ana keia kanawai mai a mahope aku o kona la e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 19 o Maraki, M. H. 1895. (Kakauinoaia)
SANFORD B. DOLE, Peresidena o ka Repubelika o Hawaii. (Kakauinoaia)
J. A. King, Kuhina Kalaiaina.
Kukala Koho Balota.
OIHANA KALAIAINA, HONOLULU, Maraki 26, 1895.
I kulike ai me na @ooko ana ana a ka Pauku 80 o ke Kumukanawai, ke hoolaha ia aku nei ka lohe e malama ia aua he koho Balota Kuikawa no ka Lunamakaainana e hoopiha ai i ka makalua i hakahaka ma ka make ana o Charles L. Carter ma ka Apana Koho Lunamakaainana Eha, Mokupuni o Oahu, mawaena o na hora 8 A. M. a me 5 P. M. o ka Poakahi, ka la 6 o Mei, 1895.
O na Mahela Koho, na Wahi Koho a me na Luna Nana Koho Balota, eia lakou malalo iho:
APANA EHA.
o KELA HAPA A PAU O KA Mokupuni o Oahu e moe ana ma ka Kikina a me ke Komohana o ke alanui Nuuanu, a me ka laina e holo pololei ana mai ka Pali aku o Nuuanu a hiki i ka Lae o Kakapuu.
Mahele Ekahi—O kela hapa a pau o ua Apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia o Kona, a e moe ana ma ka Hikina o alanui Punahou, a me ka laina e holo ana mailaila aku a mauka a makai.
Wahi Koho. Hale Hooulu mea Kanu o ke Aupuni, hookui ana o na alanui Moi a me Waikiki.
Na Luna Nana: W. L. Howard, A. C. Pestano, John Kea.
Mahele Elua—O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i ole ia o Kona, a e moe ana mawaena o ka palena komohana o ka Mahele Ekahi a me ka laina e holo ana penei malalo iho: Mai kai loa mai o ke alanui Hema pii ma ke alanui Hema, i na alanui Moi a me Alapai, a mai ke poo o alanui Alapai a hiki i ka pahu hae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina; malaila aku ma ka lapa ma ka aoaoa kikina o ke awawa o Pauoa a hiki i ka piko o ka mauna.
Wahi Koho. Halekula ma alanui Beritania.
Na Lu@a Na@a: J. A. Magoon, W. C. Wilder, Jr., M. I. Sylva.
Mahele Ekolu—O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i ole ia Kona, a e moe ana mawaena o ka palena komohana o ka Mahele Elua a me alanui Nuuanu, a mauka o alanui Kula a me ka laina e holo pololei ana mai ka huina o na alanui Kula a me Puowaina a hiki i ka pahu hae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina.
Wahi Koho. Ma ka Hale i ke komo ana aku i ke kahua o ka luawai i kai nei, ma alanui Nuuanu.
Na Luna Nana: W. H. Hoogs, J. D. Holt, F. P. McIntyre.
Mahele Eha—O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i ole ia o Kona, a e kau palena ia ana e na Mahele Elua a me Ekolu, ma alanui Beritania a me Nuuanu.
Wahi Koho. Halekula Alii.
Na Luna Nana. J. M. Vivas, James Nott, Jr., S. Decker.
Mahele Elima—O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i oleia o Kona, a e kau palena ia ana e ka Mahele Elua, ke alanui Beritania, alanui Rikeke a me ke awa.
Wahi Koho Kapuaiwa Hale.
Na Luna Nana: Alex. Lyle, J. U. Kawainui, C. S. Bradford.
Mahele Eono—O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i oleia o Kona, a e kau palena ia ana e alanui Rikeke, alanui Beritania, alanui Nuuanu a me ka awa.
Waki Koho. Hale Bele.
Na Luna Nana: Henry Smith, M. McCann, J. S. Ramos.
Mahele Ehiku—O kela hapa a pau o na apana la i komo ai ka apana Hookolokolo a me Auhau o Koolaupoko, a e moe ana ma ka Kikina a me ka Hema o ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a kiki i ka Lae o Makapuu.
Wahi Koho. Halekula, Waimanalo.
Na Luna Nana: H. Cobb Adams, Aarona Ku,
J. A. KING, Kuhina Kalaiaina.
2539-6
Kuai o ka Aina Aupuni, ma ka Apana o Kohala Hawaii.
Ma ka Poalima, Mei 7, 1895, hora 12 awakea ma ke alo o ka Hale Mann Hooko e kuai ia aku ai ma ke kudala ake@ kela hapa o ke Alanui Aupuni kahiko e holo ana mai Kohala a hiki i Waimea a e moe ana maloko mai o na palena o ka mahiko o Kohala, ma ka Apana o Kohala Akau, Hawaii, nona ka ili he ½ eka oi iki aku a emi mai paha.
Kumukuai e hoomaka aku ai e koho, he $100.
J. A. KING, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Aperila 2, 1895.
2540-3t@
Ua hookohu ia o H. H. Renton Esp., i keia la i Komisina no ua Alaliilii a me na Pono Wai o ka Apana o Kohala Akau Mokupuni o Hawaii.
J. A. KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, April 2, 1896.
2541-3
Ua hookohuia ka poe keonimana malalo iho i keia la, i Komisina Pa no ka Apana o Kohala Akau Mokupuni o Hawaii.
H.L. Holstein, D. H. Kaailau, Robert Hind Jr.
J. A. KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Apr. 2, 1895.
Ua hookohuia o Mr. LOUIS WARREN i keia la i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana Auhau o Ewa a me Waianae, Mokupuni o Oahu.
J. A. KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Mar. 28. 1895.
2539-3
HOOLAHA HUI.
No ka hoopau ana i ka Waikapu Sugar Company, he hui i kukulu ia a e ku nei malalo a ma ka mana o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, na hooko pono e like me ke kanawai no ia maa mea, a ua hookomo mai ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina he noi no ka hoopau ana i ua Hui la, me kekahi palapala hoike i hoopili ia mai e like me ke kauoha a ke kanawai.
A no ia mea, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na poe a pau he kuleana ko lakou i keia Hui i ka wa i hala a i keia wa paha, e hookomo mai lakou i ka lakou mau keakea no ka ae ia ana aku o keia noi hoopau ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho ma a mamua ae o ka Poalua, la 29 o Maraki, 1895, a o kekahi mea a mau mea paha i makemake e lohe ponoi ia, e hele mai lakou ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho ma ka Hale Mana Hooko, Honolulu, ma ka hora—kakahiaka o ia la, a e hoike mai i ke kumu i manaoia aole e ae ia ke noi.
J. A. KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina.
2541-3
Kuai o ka Pa Aina Aupuni Mauka o Alanui Green Maluna ak o ka Lua Pohaku ma ka ihona Hema o Puowaina, Honolulu Oahu.
Ma ka Poaha, Mei 2, 1895, hora 12 awakea, ma ke alo o ka Hale Mana Hooko e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ka Pa Aina Aupuni ma ka aoao mauka o Alanui Green maluna aku o ka lua pohaku ma ka ihona Hema o ka Puu o Puowaina, Honolulu, Oahu, nona ka ili he 25,300 kapuai, kuea, oi aku a emi iki mai paha.
Kumukuai e koho aku ai he $250.
J. A. KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Mar. 29, 1895.
2540-3
KE HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na Luna Aupuni a pau e ohi nei i na uku no na oihana elua a oi aku malalo o ke Aupuni, hookahi o ia mau oihana he Umikumamawale Haneri ($1800) a pii aku iluna o ka makahiki, a i kulike ai me na hooko ana o ka Pauku 4 o na Kanawai 73 o ke Aupuni Kuikawa, aole helu no ia mau uku mawaho ae o ka oihana hookahi e loaa ai ka umikumamawalu hanneri dala a pii aku o ka makahiki, hooia ia aku mahope aku o Aperila 1, 1895.
H. LAWS, Luna Hooia Nui.
2539-4
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o MALIE KAHAI o Honolulu Oahu i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a John A. Cummins Lunahooponopono Waiwai me ka palapala kauoha i hoopili pu ia o ka wai wai o Malie Kahai o Honolulu i make, e noi mai ana e aponoia na hoolilo he $2,939.42 a e hoike ana o na mea i loaa iaia he $3,738.95, a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima, a e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ko lakou noho lunahooponopono ana.
Ke kauoha ia nei o k POALIMA, la 13 o MEI A. D. 1895 hora 10 A. M. o ua la ‘la, ma ke Keena @ookolokolo o ka Aha ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia uo ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na papa hoike helu, a o ka poe a pau i pili, e hele mai a e hoike ina he kumu io ka lakou e hoole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Honolulu Aperila 9, 1895.
Na ka Aha: GEORGE LUCAS, Kakauolelp.
2541-3
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o PAUL P. KANOA i make.
Me ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala kauoha a Paul P. Kanoa i make i waiho ia mai, ma ka la @6 o Maraki, 1895. i keia Aha a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia ua palapala kauoha la a e hoopuka ia ka palapala lunahooponopono waiwai ia Kaleipua Kauoa, i waiho ia mai e G. N. Wilcox.
Ke kauoha ia nei, o ka POALIMA, ia 3 o MEI. A D 1895, hora 10 kakahiaka o ia la, ma ke Keena Hookolokolo o ua Aha la, ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Halo. Honolulu oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hooiaio ana i ua palapala kauoha la, a malaila a ma ia wahi e hele mai ai ka poe i kuleana e kue i ua palapala kauoha la. a me ka haawi ana i ka palapala lunahooponopono.
Kakuia ma Honolulu, Maraki @6, 1895.
Na ka Aha: GEO. LUCAS, Kakauolelo.
2539-3
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
KE HOOLAHA IA AKU NEI KA LOHE i na mea a pau, i kulike ai me na hooko ana o na mana i hookomo ia iloko o kekahi moraki i hana ia e KANELAAULI a me AKALA kana wahine i ka Hutchinson Sugar Plantation Company, ma Dekemaba 5, 18@3, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 1@9 aoao 316 a me 317, ke makemake nei ka @ui @ona ka inoa malalo iho e hooko aku i ua moraki la no ka uhakila o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o ka waiwai i paa maloko o ua moraki nei, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAONO, la 27 o APERILA A. D. 189@, hora 12 awakea o ia la.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia keia malalo iho: O na pono, na pomaikai a me ke kuleana a pau o ua Kaneiaauli la a me Akala iloko o kela apana aina e waiho ia ma Kamaoa, Kau, Mokupuni o Hawaii, a i kuhikuhi pololei loa ia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 6491 Kuleana Helu @75 nona ka ili he @@@@ mau ek@, oi iki aku a emi mai paha: o ua aina ia, eia malalo o ka hoolimalima a @a Kapelaauli la a me Akala i ka mea e @@@ nei i ka moraki i hanaia i ka la 30 o Dekemaba 188@ no ka manawa o umikumamalima mau makahiki ma ke @@@ @ ka makahiki.
THE HUTCHINSON SUGAR PLANTATION COMPANY.
No na mea i ko@, e ninau ia Carter & Kl@@ey @a loio no Hutchinson Sugar Plantation Company.
Honolulu, Aperila 3 1895
2540-4
KA NUPEPA KUOKOA
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
o ka Makahiki--$2.00
No Eono Mahina--$1.00
Kuiko ka Kula.
HOOPUKALA E KA
PUKA } 1 Pule, 2 Pule, 3 Pule, 4 Pule, 5 Pule, 6 Pule
A@A
Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a iua aole, ao@e hookomo la.
HAWAIIAN GAZETTE CO.
GEO. H. PARIS, Luna Nui,
J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono
N@ Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, APERILA 13, 1895
Imua no ka Pomaikai o Hauaii.
E aha ana kekahi hapa o na kanaka Hawaii e noho kuewa wale mai nei no aole he komo pu mai iloko o ke kukakuka a noonoo ana no ko ka lahui a me ko ka aina mau pamaikai i keia mua aku e hele nei.
Ua maopopo me ka hoohewahewa a kuihe ole aole he aupuni alii hou aku ma Hawaii nei, e kaukai aku ai ka lahui maluna o ia aupuni e paiekana ai ke ola aua. Ua kukala aku makou i o la honua i ka wa i kahuli ai ke aupuni alii aohe aupuni o ia ano e ku hou ma Hawaii nei. No ka mea, ua eliia ka lua kupapau e ka puulu kamalii maukauka hoe hewa a na Liliuokalani ponoi no i kanu a nalo loa.
Ua kukulu ia he aupuni Repabalika no Hawaii nei maluna o ke kahua kumukanawai, a oia keia e ku kilakila nei a kakou a pau e ike nei me ko kakou mau maka a e haha nei me ko kakou mau lima ponoi. He Aupuni maikai a ko waho e mahalo mai nei a ike mai me ke ohohia i ko kakou Repubalika mokupuni @aua loa iloko o keia keneturia e hele nei. He Aupuni hoi a ko ka aina iho e hilinai nei, no ka mea, ua’hookele ia iloko o keia mau makahiki kupikipikio me la loea, wikani, makaala a me ka pololei a ka aina i ala like mai ai a paopao iho ia a make na kipi nana i hoaano mai e hookahuli i ka Repubalika ma Ianuari i hala o keia makahiki.
A o ka mea paha auanei a ko ke ao nei moolelo e haohao loa ai oia, iloko o ka hookahuli aupuni o ka 1893 a hoea loa mai i ko ka 1895, ua hoomahuahua maoli ia ka lawelawe ‘akamai ana o ko kakou oihana waiwai, a ma ia hana ana pela i hoolako ia ai na oihana lehulehu e ae o ke Aupuni e hoomau aku i ka hele ana imua me ke kuia ole, e hoike aku ana i ke ao holookoa i ka eleu a me ka noiau maoli o ka malama ana a na keiki papa o ka repubalika mokupuni i ke Aupuni e kupono ai lakou ke hoomau aku i ka rula ana a hiki aku kakou i ka pahu hopu, oia ko kako noho ana he iaia no ka Uniena o Amerika Huipuia.
No ka pono o ka lahui a me ka pomaikai o ka aina, ke kono nei makou i ka poe hoopalaleha, noho pu wale mai no e hau ai ka waha i ka makani, e hoeueu ae i ko lakou noonoo a e hui pu mai me kakou ma ka huki ana i ko kakou aina imua a iluna ae, no ka pomaikai o ka lehulehu a me ka palekaua o ka noho aua maluhia o ka aina.
Paikau Koa Kiai Lahui Hawaii
Ua malama ia he paikau hookahakaha nui o na komopani kea Kiai Lahui Hawaii eono, malalo o Lutanela Kolonela Fisher, i ka po Poakahi iho nei, ma ka Uniona Kue@, i ka wa a ka mahina e hookuu mai ana i kona malamalama a me ka makani e kuehu ana i na ehu lepo. Ua pii ae ka maamaalea o na puaii ma keia paikau ana, aka o ka makani, ua ane lohe ole kekahi mau kapena i na leo kahea a ke aliikoa nui. Maiaila ae no o Prof. Berger makaala haua me ka@a puali puhiohe e pii mai nei ka paapaana ma ka oihana puhi. Ua hele paikau ae no koa ma kekahi mau aianui o ke kaona a hoi nui ana i ka Halepai kau.
NUHOU KUWAHO
Kuhina Kakina no Hawaii!
E PAHULU IA AN O GRESHAM!
Huakai Powa no Honolulu!
Pahea ana ke Kuhina Willis—Kapa@ ke Kana o Iapana me Ki@a.
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Australia i ke kakahiaka Poakahi aku nei i hala iloko o na ia holo eono mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na mea hou an@ nui malalo iho:
Wasinetona, Mar. 26.—Aole i hoike ia ae i ke Keena o ko na Aina e o Amerika Huipuia i keia auina la, ko Kuhina Kakina manao hoi I Honolulu a o kona manao kaawale aku paha mai ke kulanakauhale aku. He rula maa mau no na Kuhina e hele ana ka hoike aku i ke Keena o ko na Aina e i ua manao la, a e hai mai i ka mea lawelawe oihana @a kona wahi i ka wa e kaawale ai ke Kuhina. Aka i ke ahiahi loa aua iho, ua hoike io mai o Kakina i ka lohe i ke Kuhina Gresham i kona manao no ke kaawale ana aku, a o Mr. Frank P. Hastings ka mea lawelawe ma kona wahi i kona wa e kaawale ana.
Ma kekahi mau wahi, ua manao ia keia mau hana a Kakina, he hana maalea naauao e hoohoka loa ai ia Gresham. He kipaku ia no kela haalele awiwi loa ana o Kakina he umikumamalima aenei malama i hala, oia ka wa e kukakuka ia ana ka hoihoi hou i ka moiwahine i kipaku ia, keia manawa pioloke loa o ke kulana ma Hawaii. Ua kokoke loa ke Aupuni Hawaii e haawi i ka olelo hooholo, aole nae i puka aku. Ma ia wa haalele pupuahulu loa iho la o Kakina ia Wasinetona, aole i ike iki ia kona hele ana, aia a ua kokoke oia e hiki i Kapalakiko akahi no a lohe ia. Ua maopopo lea loa iaia ka manao o ka lahui o Amerika Huipuia i kela wa no Hawaii, a iaia i hiki ai i ka home, ua komo pu kana mau oleloao iloko o na han hope loa a ke Aupuni. Ke hoohaili ia mai nei, o ka haalele pupuahulu ana mai ia o Kakina i keia wa, mamua o ko ke Aupuni Hawaii ike ana i kana mea e hana ai no ke noi a Gresham, me he mea la e hiki kino hou ana oia i Honolulu mamua o ko ke Aupuni hooholo hope loa ana. Aohe mau lono i lohe ia mai Hawaii mai no ke a@ahele a ke Aupuni e hana ai.
O ko Kakina haalele ana mai ia Amerika Huipuia me ko ke Aupuni o Hawaii nonoi ole mai iaia e hoi aku, ua waiho iho ia i na launa ana o na aupuni elua ma ke kulana kuhao paee loa. O ka rula maa mau ma na wa o na Kuhina i kahea ia mai e hoi a e haalele loa ia Amerika Huipuia, oia kona lawe maoli aku i kona palapala i kauoha ia ai e hoi imua o ka Peresidena, alaila hoi; aka, aole i kahea mai ke Aupuni Hawaii e hoi, nolaila, aole e hiki ia Kakina ke hana pela.
I ka wa e haalele ai o kekahi Kuhina ia Amerika Huipuia no ka manawa wale no, alaila e hoike aku oia ma ka palapala i ke Keena o ko na Aina e no ia mea, me ka hai pu aku i ka mea nana e lawelawe ma kona wahi oiai oia e kaawale ana. Ua manao ia ua lawe oia i keia ala hope. Eia hoi, ma keia kipaku ia ana o ke Kuhina Rukini Catecazy a i noi ia aku ai ke Aupuni e Rusia e kauoha mai i kona Kuhina makemake ole ia e hoihoi aku, aka mamua o ko ke Aupuni o Rusia lawalawa ana iho i ka pane no keia noi, ua hoike e mai ke Kuhina i ke Keena o ko na Aina e o Amerika Huipuia, e manao ana oia e haalele ia Amerika Huipuia no ka holo hoomaha, aka ua kue loa ke Kuhina Fish a ua hookikina aku, aole e ae o Amerika Huipuia i kekahi ala e ae aia wale no he kauoha ia mai a hoi loa. O ka mea i ikeia, ua haalele mai ke Kuhina Rukini Catecazy me ke kauoha ole ia mai e ko Aupuni e hoi aku, a ua like loa no me ka Kakina e hana nei, ka haawi i ka hana i kona hope: a ua ae keia Aupuni ia mea, a ua lawa iho la. He wa loihi i hala ko Rusia hoouna ole ana mai i Kuhina i Wasinetona, a me he mea la ke hoohalikelike ae, e hoonoho ia ana o Mr. Hastings maanei ma ia kulana no na malama lehulehu. Mai ka nanaina aku o na aoao kilo aupuni, aole kaie he moku loa ana o na piko o ka launa ana, aka he kulana e like aku aua me k@ ke Kuhina Italia Baron Fava haalele ana iho i kona kulana ia Marquisa Rudini, a pela hoi me ke Kuhina Amerika Porter i waiho ai I ka hana o kona kulana ia Whitehouse a he@o ai ke Kuhina i Helevetia he mau malama e auwana hele ai me ka uku hiha ia o kona uku.
Wasinetona, Mar. 27.—Ua haalele mai @ Kakina i keia auina la a ua holo aku no Bosetona. Mamua @ kona holo ana aku, ua loaa mai he mau palapala pilikino nona ponoi iho, aka aohe mea mai kona aupuni mai e pili aua i ke noi a Amerika Huipuia e kauoha mai e hoihoi aku iaia.
O ko Kakina manao o ka holo i Kapalakiko mai Bosetona ai, a kau ma ka mokuahi o Aperila 4. He mea maopopo ma ua ano a pau, o ke Kakauolelo o ke Keena Kuhina Hawaii o Frank P. Hastings, oia kona pani ma ka oihana.
I ka wa i noonoo ia ai o Kakina i Kuhina Noho i Amerika Huipuia, na kue loa oia i ka aw aku, ma o ka nui loa la e kana mau hana pilikino. Aka mahope loa, ae oia e hookauwa ke noho pu o Mr. Hastings e kokua me ia ma Wasinetona.
Ke kamailio ia la, ina aole o Dole e koho ana i pani ma kahi o Kakina iloko o ka wa pupono, aiaila e hoololi ia ana o Kuhina Willis i Tokio, Iapana, e hoopau ana ia Mr. Dunn he Repubalika e hoomau ia nei ma ka hana.
Kikako, Mar. 29.—Ua hoea mai o Kaki@a, ke kino kanaka makemake ole a Kuhina Gresham, iloko nei o Kikako i keia napoo ana la, a ua hele p@lolei aku oia a noho kuka me ke Kanikela Hawaii Fred W. Job, a i ka p@@ hanu mea hou @ no nupepa aoho ana olelo ia lakou. Ua haalele mai oia i keia po, a ua holo awiwi aku e ake @ ka hiki i Kapalakiko i loaa ai ka mokuahi o Aperila 4.
HUAKAI A KA POE POWA I HAWAII.
Ma ka nupepa “Report” o Kapalakiko o ka la 30 o Maraki i laulaha ae ai he lono, ua loaa ia Kanikela Hawaii Waila he ohu@u e hookahuli i ka Repubalika o Hawaii. O na alakai o ka ohumu kipi e hoomoe ia nei ka punana ma ke kulanakauhale o Kapakiko nei, oia e C. W. Ashford. Ua kukakuka ia ka hoolimalima i ka mokukuna Alexander, a o ka holopono o ia kuka ana he mea ole wale no ia. (Ke haole nei kekahi poe i ka oiaio o keia mau olelo, aka heaha ka hana a ka manuwa Amerika i hoonoho ia ma Hawaii nei no na moku powa i hoolako ia ma Amerika Huipuia?)
HOOKAE A KUHINA WILLIA IA PERESIDENA DOLE.
Wasinetona, Mar. 28—He wahi mea uuku ka na Aliimoku i hoonoho ia ma Hawaii i hoomakili mai ai i ko Kuhina Willis kono ole ana ia Peresidena Dole i ka ahaaina hope mai nei i haawi ia ai e ko Amerika Huipuia Elele. Ua hoomaaia ma Honolulu me ke telepone e poloai ai no na ahaaina liilii a ma na ahaaina ano nui, alaila ma ka palapala poloai.
HOPUIA KAMOKUKUNA VINE.
Ua lohe ia mamua aku nei e holo mai aua ka mokukuna Vine a ku i Honolulu nei, ma kana kuakai lealea. Ua laulaha a ae nae ka lohe ua hoopiha ia ka Vine me na pu a me na lako kaua, a o keia mau ukana i hoopihaia ai keia moku no ka hoao ana no ia e hookahuli i ke Aupuni Repubalika. Ua loaa mai nei na lono hope loa e hoike ana, ua hopuia ka mokukuna Vine i ka la 21 o Ianuari ma Guama, Mekiko, no ka loaa ana maluna o keia moku o na pu a me na lako kaua, e na mana aupuni o Mekiko, a ke paa ia la he pio.
HAALELE WALE MAI PAHA AUANEI O GRESHAM.
Ke wawa loa ia la ma Wasinetona ma ka la 1 o Aperila, e haalele mai ana ke Kuhina Gresham i kona kulana oihana a e hoi hou ana i ka oihana loio e pono lehelehe ai. Ua olelo ia o ke kumu o kona hookuakeeo e haalele, oia ka lokahi ole e kokua o na hoa o ka Aha Kuhina i kana kumuhaua pili i ko na aina e, no ka mea, ua manao oia ina i kakoe like ka Aha Kuhina i kana alakai, alaila kaulana lea oia i ka noonoo aua o ka aoao Democarata, a malia ma ia mea i wae ia ai oia i moho holo Peresidena i keia kau koho ae, a ko la ke kuke hewa o kona noonoo kuaki o keia ola ana. Ke olelo mai nei hoi kekahi poe, ua hilahila loa maoli keia kanaka nui o Amerika Huipuia I ka hoohoka mau ia e ke Kuhina Kakina ma na nee uee ana a pau e pili ana i ka ninau o Hawaii, he puhili wale no. O ka la I o Iulai ka wa e kipakuia ai keia huhi ino ia Hawaii.
NA MAHELEHELE MANUWA AMERIKA.
Wasinetona, Mar. 29—Eia ke hoolaiaia nei ka hoouna ana o na mokukaua Amerika e ke Keena Aumokukaua. Iloko o na malama pokole i koe, e puka aku ai kekahi mau manuwa mailoko aku o ka noho @@@ lawelawe hana, a maluna o kekahi mau manuwa hou loa e hookauia aku ai na kanaka o na moku kahiko.
O kekahi o na hoouee manuwa ano nui e hooko ia aku ana, ola ka manao e hoouna aku i ka mokukaua Olumphis i Honolulu i hookuu ia mai ai o Piladelapia. E hoih@i ia mai ana o Piladelapia i Mokupuni Liowahine @ kau ia ai i@una o Alahuki Moku a kopekope @@ na pioeee a pau ia mau hana ana, alaila e hoouna ia aku ana ka Piladelapia i ka Mahele Aumokukaua Amerika ma Asia, i hookuu ia mai ka manuwa @@lat@@@.
Ke @@@@@ ia aku nei, iloko o ka manawa pok@e, e puka aku ana ke Kika@@ e ku nei ma Nu Ioka iwaho mai ka noho hookaua ana, a o kona mau kanaka, e hookau ia mai ana iluna o Amphitrite e ku nei ma Norfolk.
HEAHA KE ANO O KEIA.
Wasinetona, Mar. 28—Ua hoouna ia aku i keia la he elele waeaolelo i ka Adimarala Amerika Meade ma Kingston, e kauoha ana iaia e hoouna ae i elua mau kokukaua o kona aumoku ma na wahi kok@ke i Greytown a me Bluefields, Nicaragua. Aohe kamailio o ka poe @ ke Keena o ko na aina e n@ keia kauoha pu. Puahulu loa ia o ke aumoku ma ke kai Karebiana, me ka hoamaoe kamailio wale ana aohe mea ano nui iloko o keia hauoha, aka ke hakilo ia aku nei keia nee ana @ na aliimoku ma ke ano haawale loa.
KO CLEVELAND AKE NUI LOA.
Wasinetona, Apr. 2—Ke hoolaha mai nei kekahi pupepa puka ahiahi o ko Peresisidena Cleveland ake loa o kona holo moho Peresidena hou a i ole ia nana e waiho aku ka moho holo Peresidena Democarata o ka 1896, a me keia manao e haawe nei ma kona hokua e hoao ai oia e hoomalielie i ka poe kue akea i ka kaua dala keokeo, ma o ka hoomeamea ana la e lawe i na ano dala papaloa.
KAPAE O IAPANA I KE KAUA ME KINA
Tokio, Mar. 29—Ua kukala aku ka Emepera o Iapana i keia la @ kapae ana i ke kaua me kekahi kumu ole.
Sana Peterobero, Mar 29—Ua loaa mai na lohe ianei mai Tokio mai, o ko ka Emepera @ Iapana kumu i hooholo ai e kapae i ke kaua no kona inaina loa i ka hoao ia ana e kipu ia Li Hung Chang e kekahi o kona mau kakaainana.
Wasinetona, Mar 29—O ka mea hou no ke kukula ana o ka Emepera o Iapana e kapae i ke kaua me Ki@a me ke kumu ole, ua hooialo loa ia mai e ke Keena Kuhina Iapana maanei, ke keena e olelo ia nei, ua loaa mai he elele waeaolelo e pili ana ia mea. Ua hookikina ia keia manao mamuli o ka hoao ana e pow@ kumu @ le i ka Elele Hana Kuikahi hoopau kaua @ Kina.
Simonoseki, Mar. 31—O Ko@ama Rokunseki, kela Iapana opio puuwai eleele nana i hoao e lawe i ke ola o Li Hung Chang, ua kau ia ka hoopai e hoopaahao a pau ke ola.
Honokaona, Mar. 30—Aia na Iapana ke kipoka la ia Taiwana, ke kulanakauhale poo o ka mokununi o Foamosa.
Ladana, Mar. 29—Ua kauoha aku Kanikela Beritania i na wahine a me na kamalii haole a pau e haalele in Foamosa. Ua pau uku la i ka holo e i Amoe a me Honokaona he heluna nui. Ua piha inaina loa ia na kaneka paele o Foamosa Hema i ke kanaha kanaka ili keokeo kamaaina e noho ia malaila.
Aha Mele Ohohia ia o Kawaiahao.
Ua hoowehi ia ku Halepaikau o ka Repubalika i ka po Poaouo i hala e ke anaina nui makolukolu o ka poe i hele ae, a i hooulumahiehie ia e na himeni leo lea o na kaikamahine aahu makalike ha 98 i hoaeae, houheuhene a i kani ko’uko’u mai ai, ma na leo paulu, palua, pawalu a pela aku, i hookuene pono ia me ka mikioi a kipapalale ole aku, Malaila pu no hoi ka puali pila kuolo a ke kumuao kaulana Berger kahi i kokua ai i keia han himeni. Ua maikai a h@lopono na hana o keia po, a ua kupono e mahalo ia o Miss Dice ke kumu himeni o ke Kula no kana hooikaika maoli ana e holomua keia mau mea. A aole loa e hoonele ia o Prof. Berger i na mahalo ana, no ka mea iaia i eo ai ka hanohano o ka hoomaamaa ana i ka p@ai pila kuolo a me ka hui pualu ana o ke Kula Hanai Kaikamahine. Ma na mea a pau i lohe ia mailoko mai o na leo i mele ia ua mahalo wale ia no na hana himeni o ia po.
Ke ole makou e lohe hewa, me he mea la ua hiki aku ka huiaa dala loaa i ka $351.25.
Ua uku ia mai nei ka uku panihakahaka o ko C. L. Carter o@a e ka Hui Mutual Life Insurance o Nu Ioka, oia he $22,374, nona ka agena ma Honolulu nei o S. B. Rose.