Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 19, 8 May 1896 — Page 2
| This text was transcribed by: | Rox Landaker |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaha Mana Hooko.
I keia la ua hookohuia aku o MR. J. G. JONES i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Kukuihaele, Apana o Hamakua, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o S. K. Kalimaeka i waiho mai.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina,
Mei 4, 1896. 2597-3t
I keia la i hookohuia'ku ai o HENRY J. LYMAN, ESQ., i Agena Haawi Palapala Mare no ka Apana o Puna, Mokupuni o Hawaii..
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina,
Aperila 24, 1896. 2596-3t
I keia la i hookohuia aku ai o MR. Z. KAKINA i Notere no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Elima o ko Hawaii Pae Aina.
J.A. KING,
Kuhina Kalaina.
Keena Kalaiaina,
Apeila 27, 1896. 2596-3t
I keia ia I hookohuia aka ai o MR. PETER BORN i hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o F. Marion Crane, M.D., i waiho mai.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina,
Aperila 29, 1896. 2596-3t
I keia la i hookohuia aku ai o MR. M. K. PALEKE i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Kealia, Apana o Kona Hema, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o W. Apela i waiho mai.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina,
Aperila 29, 1896. 2596-3t
Ua hookohuia keia poe Keonimana no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii:
Aperila 10, 1896, o F. MARION CRANE, M.D., i Hoa, a i Aperila 18, 1896, o WILLIAM G. WAIT, ESQ., i Lunahoomalu.
A eia na Hoa o ka Papa i keia wa:
William G. Wait,
M. F. Scott,
F. Marion Crane, M.D.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina,
Aperila 18, 1896. 2595-3t
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00
Kuike ka Rula.
PUKA 1 2 3 4 5 6
ANA. Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha .. $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha .. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha .. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha .. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha .. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha .. 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO
C. G. BALLENTYNE, Luna Nui.
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu.
POALIMA, MEI 8, 1896.
Kaiulani ame ka Haawina Dala
i Hookaawaleia e ka
Ahaolelo.
Ma kela Poalima aku nei, Mei 1, i ku mai ai ka mokuahi Monowai i Honolulu nei mai ka Hema mai, a ma ke ahiahi no oia la i haalele iho ai ia i ke awa nei o Kou a huli hoi aku la no ka ipuka Gula o Kaleponi. A ma ia moku i kau aku ai ka palapala pili Aupuni a ke Aupuni Repubalika o Hawaii i ke Kamaliiwahine Kaiulani, e hoike aku ana iaia i ka lono hauoli, ua hookaawale ae nei ka Ahaolelo o ke Aupuni hou he haawina dala no kona pomaikai ponoi iho he huina o $4,000, oia hoi, he $2,000 no ka makahiki; a ua noa keia mau dala malalo o kana mau kikoo a kauoha hoi, i kela a me keia wa ana e kauoha hoi, i keia a me keia wa ana e kauoha mai ai i ka Waihona Waiwai o ke Aupuni, ina paha ma ka mahina a ma ka hapaha makahiki paha. E hoomanaola, mamuli o na hoola ana mai a kona kahu malama, oia o Mr. Theo. H. Davies, ua haawai ke alii i kana mau hooia ana, a me kona ike ana i ke Aupuni e ku nei, oia ke Aupuni mana hookahi ma Hawaii nei e ku nei i keia wa i hookaukaulua ole ia ai ko ka Ahaolelo haawi ana aku iaia i keia mau daia.
No makou iho, ua kanalua no makou no keia kulana haawi dala i ke Aliiwahine opio, me ka maopopo mua ole o kona haawi io maoli ana mai i kana kakoo ana i ke Aupuni e ku nei, koe wale no na olelo hooia a kona kahu, Mr. Davies. Aka, ina mamuli o keia palapala pili Aupuni i hoounaia aku la iaia, e haawi mai ai oia i kana hooia ana a kakoo mai hoi i ke Aupuni, alaila, ua maweheia ae la @a ohu poluluhi o ko makou ka-kanaiua ana. Ua maopopo no nae aole paha e haawi naaupo maoli ana o Mr. Davies iaia iho e laulima pu ma na hoakaka manao akea ana, e like me kaua mau palapala a makou i hoolaha mua aku ai, no na mea e pili ana i ko ke "alii opio" ae ana e kakoo i keia aupuni, ina i ike mua o Mr. Davies, he hana hiki ole ia ke hookoia mai e ke "alii opio."
O ka makou e hoike aku nei imua o ka lehulehu, ma ke sekona mua loa a Kaiulani e ae mai ai e lawe i kela haawina dala, oia ka wa mua loa i hoopaaia ai ka aelike mawaena ona ame ke aupuni e ku nei, e noho oia (Kaiulani) malalo o na mana o ke aupuni e ku nei, a e haawi hoi ke Aupuni i ua alii opio la i na hoomalu pono ana a kona mau kanawai. E ku ana ke Aupuni ma ke ano he Aupuni ia, a e noho ana ke alii he makaainana no ke Aupuni Repubalika.
Ka Hoike Papa Hoonaauao.
O kekahi hoike waiwai nui imua o keia kau Ahaolelo e noho nei oia ka hoike a ka Papa Hoonaauao. Ua paa ka buke ma ka olelo Beritania, a o ka buke koe ma ka olelo Hawaii. Ma ko makou hoomaopopo ana iho he ekolu wale no kula olelo Hawaii e ku nei i keia wa, mai Hawaii a Kauai. He elua kula ma Hawaii a hookahi ma Kauai me Niihau, no lakou ka nui o na haumana he 59; na keikikane he 32, na kaikamahine he 27, me ekolu kumuao. O ka manao o ka Papa Hoonaauao, e hoopau loa i ke ao ana i ka olelo Hawaii ma na kula.
"E like no me ka ka mea i wananaia iloko o ka hoike hope ua make na kula i ao ia ma ka olelo Hawaii. Maloko o ia hoike he umikumamawalu kula me ua haumana he 320 i hoikeia aku. I keia manawa he ekolu wale no o keia mau kula me 59 wale no haumana. Eia imua o ka Papa he mau palapala noi e hoololi ia keia mau kula a lilo i mau kula olelo Beritania, a iloko o ka hoike hou ma keia hope aku aole e loaa he wahi no na kula aupuni i ao ia ma ka olelo Hawaii." (Aoao 21); a penei hou kekahi mau olelo a ka Papa: "O ka nalowale ana aku o kekahi olelo Polunesia he mea minamina paha no kekahi mau kumu, aka, ua maopopo he mea pono ia no na kanaka Hawaii." (Aoao 6.)
He mea minamina io no ka ike a me ka hoomaopopo ana iho e make ana ke kulana hoonaauao ma ka olelo makuahine, mawaena o ka lahui Hawaii, a e lilo ana ka hoonaauaoia ana ma ka olelo Beritania. No ka pomaikai holomua oi aku. He hoololi waiwai nui loa keia a ka Papa e hoonee nei. A ua hanaia hoi keia hana aole mamuli o ko ka Papa makemake wale iho no, aka, mamuli kekahi o na iini ana a na makua Hawaii maoli e loaa na hoonaauaoia ana o ka lakou mau keiki ma ka olelo Beritania, ka olelo e alii nei maluna o na Oihana Kalepa a imi waiwai maloko nei o keia Pae Aina.
O kekahi mea waiwai nui a keia hoike i hoaiai mai ai, oia ka ikeia ana ke pii malie mahuahua nei na keiki koko Hawaii ma na kula, a he hoailona hoohoihoi ia e hoike mai no ka pii hou ana ae o ka lahui Hawaii maoli. Penei ka hoike a ka Papa Hoonaauao:
"Ua loaa he mahuahua pii mau o na keiki koko Hawaii iloko o ka manawa i oleloia * * * * a iloko o na makahiki elua i hala ae nei, ua loaa he mahuahua maoli o kanakolu o na keiki koko Hawaii piha. He mau huahelu hoohoihoi loa keia. O ka huina o ka mahuahua mai o 1888 a hiki i 1896 ua like me 835, a aole no i ikeia kekahi kumu e hoomau ole ia aku ai keia pii malie. Aole loa i ka nana aku e pau ana na kanaka Hawaii i ka make." (Aoao 23.) A eia hou: "O ka ike ia ana ua mahuahua iki ae na haumana o ke koko Hawaii, he mea ia e hauoli nui ai na hoaloha a pau a ka lahui Hawaii."
O ka hoike laulaha ana aku i keia hoike a ka Papa Hoonaauao, manao makou, he mea waiwai nui ia no ka lahui Hawaii.
Ko ke Ao nei Ikaika Kaua.
O ka ninau o pili ana no ka hoea ana mai o kekahi kaua weliweli ma Europa, he ninau ola no. Ua ko ikaika ia na manao o kekahi poe kilo aupuni o ke ao nei e haawi ae i ka lakou mau koho ana, o ka makahiki 1897 ae nei ka wa e hoohanini ia ae keia kaua weliweli; a wahi hoi a kekahi poe, iloko no o keia makahiki ma ka wa e hehi aku ai kakou i keia kau Makalii ae. Ina e poha io ae ana keia kaua, alaila, e owiliia aku aua he eono mau lahui nui o Europa, no lakou na kanaka i hiki aku i ka huina o 324,000,000. Mawaena o lakou he aneane 74,000,000 poe kanaka i kupono e lawelawe i na mea kaua, a o ka heluna nui o na tona o ko lakou mau mokukaua e lana hele ana maluna o ka ili o ka moana, he 2,00,000. O ka nui o na koa o Rusia i ka wa maluhia, ua hiki aku i ka 1,140,000, a ma ka wa e huila ai ke ahi e ke kaua e pehu ae no ia huina a hoea i ka 5,780,000 a o ka lilo o ke aupuni no lakou i ka makahiki he $160,000,000. O Farani hoi ma ka wa maluhia, he 560,000 ona poe koe, a ma ka wa kaua e hiki ana iaia ke hoonee aku maluna o ke kahua hakoko, he 3,700,000, a o kona mau lilo aupuni i ka makahiki hookahi, he $61,000,000. O Geremania hoi, ma ka wa kaua ole, he 580,000 ona poe kanaka, a ma ka wa e naha ai ka makaha o ke kaua, e hiki ana iaia ke kiola aku no ke kahua kaua, he 3,708,000 a o ka lilo makahiki, $130,000,000. O Beritania Nui, ma ke ano he mana kaua aina oia, e hiki ai ke hoopaipai ae me kela mau ikaika i hoi keia ae la, aole oia i helu ia; oiai, o kona ikaika aina ma ka wa kaua ole, he 138,410 kanaka, a ma ka wa kaua hoi he 1,039,760 kana mau iliili e konane ai. Aka, ma ke @ he mana moana oia, aole ona lua. Ua hoolana aku oia ma ka ili o ka moana he aumoku kaua hao i hiki aku ka huina o na tona i ka 612,280; a ina e hui ia ae ka Rusia ame ka Farani mau moku o ia ano hookahi i hoolana ae ai maluna o ka ili o ka moana, aia no ko lakou huina tona i ka 461,764. Aka nae, ua oleloia, eia o Rukini a me Farani ke hoopapau nei i keia wa i ke kapili awiwi ana i mau mokukaua hou loa, a ke hoea aku i keia makahiki ae, e oi aku ana ka huina o ko laua mau aumoku kaua mamua o ko Enelani, me he mea la he 30 pa-keneta kai oi aku. No keia mea paha i ma aoia ai, o ka makahiki 1897 ae nei ka makahiki e poha ai keia kaua weliweli.
E lilo auanei keia kaua i mea e hahauia ai ka huli hope loa e kaa ai ka eo ame ka lanakila i kekahi lahui ili-keokeo o Europa, ina paha, Anglo Sakona paha, a peia wale aku.
He kaua weliweli lua ole keia e hoea mai ana, a ua manao o Archibald Forbes, ma ka hooili kaua mua loa e ulele ia ana e na aupuni mua loa o Europa e komo ana iloko o keia hakoke, e molia ia ana he 1,000,000 poe kanaka e paio aku a e paio mai, a me he mea la, ma ka wa e pau ai keia hakoko mua ana, e muu mokaki iho ana maluna o ke kahua kaua he mau haneri tausani kanaka i make a e aili ana ke aho hope loa.
Ma keia kaua ana e hoohanaia mai ai na mea kaua ano hou loa. E lele ana na poka mamuli o ka hoolele ana a na pauda uwahi ole, a e alapine ana na pu kani pinapinai ano hou loa. E kiola ana na puniu o na Alihikaua ana popo uwila o ko lakou mau noeau no ke ano o ka hoonee ana i na hana ma ke kahua kaua e loaa ai ka lanakila. A ke ku iho kakou a noonoo no ka hiona e hoea mai ana, ma ka wa e wawalo ae ai na paia o ka lani me na hoonei nakolokolo ana a na pukuniahi, he mea oiaio, e o mai no na hoomanao weliweli ana.
J. G. HOAPILI.
Ua Hala i ke Ala Koi Ula a Kane.
Ma ka hora 10 o ke kakahiaka o ka Poalima o kela pule aku nei, Mei 1, ua oluoluia e ke Akua Mana Loa ka lawe palanehe ana aku i ke ola o J. G. Hoapili, kekahi "alii" koikoi o ka aina, ma kahi noho o kana mau keiki, mauka ae nei o Kaliu, e kokoke ana i ke Alanui Kuakini.
(illustrated portrait Kalakaua)
Ua hoomaka mai kona onawaliwali ana ma ka Poakolu aku, he wahi eha ma ka opu. Aole nae i manao ia he wahi mai ia e mu'o koke ia ae ai kona ola. Ma ke kakahiaka Poalima, ua haalele iho kana keikikane iaia i ka hale me ka maikai, a hala mai ia oia i kai nei o ke kulanakauhale no kana ma kahi o Theo. H. Davies. Oiai oia malaila, ua hoopuiwa nui loa ia oia i ka loaa ana aku o ka lono telepona mai ka hale aku o Mrs. Kahuanaele, e hoike aku ana ua hala kona luaui i ke ala hoi ole mai. Emoole ua pahola loa ae la ka lono kaumaha maloko nei o ke kulanakauhale, a ua lehulehu ka ohana na makamaka ame na hoaloha i hoea aku ma kahi e waiho ana kona "kinowailua." Malaila ae ke Aliiwahine Kanemake Kapiolani, Mrs. Hattie Kawainui, Mrs. Kuluwaimaemae, a me kekahi poe e ae he nui. Ua hoea pu aku ilaila ka mea nana e malama nei ke anaina hailpule o ka Ekalesia ana i komo hope iho nei, oia o G. J. Waia, a kaa iho la malalo o kana mau lawei@. Po@ ua mea e pono ai na hamano kona hoolewa ana. Mamuli o kana (G. J. Waia) kauhoha ua wa ihoia ke "kinowailua" o ka mea i hala aku mao, mai ia la mai a hoea i ka auwina la Sabati, hora 1:30. A ma ia wa i maneleia mai ai no ka hale halawai i maa mau iaia i ka hele ana. oia o Ariona Hale. Oiai ke kaoo manewanewa e nee mai ana ma ke alahele, ua nui na makamaka ame na hoaloha i hoea ae ma ka hale halwai. no ka hawi ana i na alana hope o ke aloha no ke "alii" i hala aku.
I ke kokoke ana mai o ke kaoo hoolewa e hiki i ka hale halawai na hookuuia ae la ke mele "E pili i ou la wai e Iesu." (Nearer my God to thee) ma ka ogana e Mr. William Nape (ma ke ano kokua), a ma ka wa i hapaiia mai ai ka pahu noloko o ka hale halawai e na poe hapai pahu, oia o Moses K. Nakuina. Isaac H. Sherwood, Charles Kaiaiki, Morris Keohokalole, J. Wahinealii, S. Kamaiopili, Hoapili (opio) ame A. K. Palekaluhi, ua ku ae la ka Papa Himeni iluna, malalo o ke alakai ana a Mrs. Maraea Niau me Mrs. G. W. Kualaku a himeni mai la i kela mele ae la, ma ka olelo. I ka pau ana, ua haawiia ka pule hoomaikai e G. J. Wala a pau ia meleia ka himeni "E Iesu ka mohai no'u" (Rock of Ages). Mahope iho o keia himeni. Hoomaka ka haiolelo e pili ana no ka mea i make. Ua hoike mai ka mea haiolelo i kana mau olelo ma kahi e pili ana i ka make ame ke ola hou ana.
O ka make, oia ke kaawale ana o ka uhane mai ke kino aku. Ua kapaia kela, ka make o ke kino. O ke kaawale ana o ka uhane o ke kanaka mai ke aloha mai o ke Akua, he make ia o ka uhane. Ma ka make o ke kino, aia he wa a ka Palapala Hemolele i hoike mai ai no ka hui hou ana o ka uhane i hookaawaleia mai ke kino aku. e like me keia kinowailua imua o kakou i keia hora, a loaa he ola hou ana mai, a ua kapaia keia hui hou ana o ke kino ame ka uhane. he ola hou ana. Aka, he elua mahele o ke ala hou ana mai: (1) O ke ala houa ana mai o ka poe pono; (2) Ke ala houa ana mai o ka poe hewa. O ke ala ana mai o ka poe pono, mai ka make mai, ma ka wa ia o ka milenio, no ka noho ana ma ka honua nei, me Iesu ke alii mau, a pau na makahiki he 1000. A pela e ko ai kela olelo hoopomaikai a Karisto: "Pomaikai ka poe akahai, no ka mea, e lilo ka honua ia lakou." (Mataio 5:8.) A ke i mai nei ka Palapala Hemolele: "Pomaikai a hoano hoi ke kanaka ke loaa iaia ke ala mua ana, aole e lanakila ka make alua maluna o lakou, aka, e lilo no lakou i poe kahuna no ke Akua a no Karisto, a na lakou e hoomalu pu me ia i na makahiki hookahi tausani." (Hoikeana 20:6.) He oiaio ua hekau mai maluna o ka ohana, na hoaloha, na makamaka, maluna hoi o'u ame na hoahanau o ka Ekalesia a G. J. Hoapili i koho ai, na haawe o ke kaumaha ame ka luuluu; he oiaio, ua kaawale aku kona uhane mai kona kino aku, aole nae no ka wa mau loa, aka, e hoi hou mai ana no ia ma ka wa o ke ala hou ana mai. Ua hiamoe oia me keia manaolana hauoli, a ke kali nei oia no ke ala hou ana mai, ma ke ala mua. Ano. ua akoakoa mai nei oukou e haawi i ko oukou mau aloha maluna o kona kinowailua, oiai (1) he alii oia no ka aina; (2) he kanaka koikoi oia mawaena o na Hawaii; a o ka (3) he Karistiano oiaio oia. Iloko o na makahiki pokole o kona lilo ana i hoahanau no keia Ekalesia, ua ike au he kanaka hoopono oia, he manao haahaa me ka akahai, he makee i ka pono, a he hoaloha oiaio oia no'u.
He nui aku na mea i hoikeia mai e ka mea haiolelo, me ka waiwai. Mahope iho @ ka haeiolelo, ua mele mai ka Papa Himeni he himeni "Home, Home Shineth before Us" (Home, Home olino mai ma o). Alaila, laweia aku la no ka Pa Ilina o Kawaiahao, me ka moe ana o kaoo hele-wawae o na hoaloha ame na makamaka. Ua komo pu ae ka Loio Kuhina W. O. Kamika ma keia huakai, ma ka aoao o ke Aupuni. Aia ma ka pa ilina kahi a ka Bana Hawaii i hookani mai ai i ke mele hoolewa kanikau. I ka hele ana o ka huakai a hoea i ka ilina, ua alanaia ka pule hope loa e Rev. Maka, mamuli o ke noi a G. J. Waia. Pela i hoi ai ka honua i ka honua, a o ka uhane i ka mea nana ia i haawi mai.
Ua hoea ae ma ke anaina pule ke "Keikialii" Kalanianaole, ma ka aoao o ka Moiwahine Kanemake Kapiolani, na makamaka Rev. . Waiamau, Rev. Hon. A. Pali, J. Nawahi, lunahooponopono o ka nupepa "Ke Aloha Aina," J. L. Kaulukou, W. C. Achi, D. W. Pua, W. A. Kiha, J. W. Naukana, ame na poe e ae he nui.
He alii oia ma ka hanau ana, he kanaka i lawelawe i na hana Aupuni ma na Kona, oiai ke au e noho ana ke Aupuni mua, a he hoa no ka Aha Kukamalu. a he hoa no ka Aha Kukamalu, a he hoa hanohano hoi no ka Papa o ke Kea Hoohanohano o Kapiolani. He 63 paha ona mau makahiki. Ua haalele iho oia he wahine, he mau keiki, he mau moopuna a he mau hoaloha he nui.
NUHOU KUWAHO
KE HUILA LA NO KE AHI A KE KAUA MA CUBA.
E hoike ana kekahi lono mai Cuba mai, ma ka la 10 o Aperila, ua hoauheeia e Kenerala Oliva o na koa Sepania, he 600 poe kipi malalo o Jose Gonsales, he alakai paele, ma kahi kokoke i Camajuani, Santa Clara. O na koa Sepania hoi, he 15 poe i make a he 27 i hoehaia.
Ua hooukaia kekahi kaua mawaena o na koa Aupuni me na poe kipi he 1000 ka nui, malalo o ke alakai ana a Capitole, ma Matanzas. Ua haalele iho ka poe kipi ma ke kahua kaua he 8 poe make, a ua lawepioia e na koa Aupuni he heluna nui o na lako kaua.
Ua laulaha ae hoi ka lono ma ka la 11 o Aperila, ua make kekahi o na alakai pukonakona o ka aoao kipi, oia o Kenerala Maceo, a ma kekahi hoouka kaua i hooukaia ma ka la 10 aku, ua poino na poe koa kipi, he 500 koa o lakou i poino. Aole nae i maopopo ka oiaio o keia lono.
MAKE O BARONA HIRSCH.
Viena, Aperila 21. -- Ua make o Barona Hirsch i keia kakahiaka ma kona wahi noho ma kahi kokoke i Komorn, he ma'i ma ka puuwai ke kumu o kona make ana.
Penei ka olelo a ka lono telegarapa mai Ladana mai i ka nupepa Sun o Nu Ioka:
Ua loaa mai ka lono no ka make hikiwawe ana o Barona Hirsch, me ka nui o ka minamina ia e na ohana'lii o Europa. Oia kekahi o na kanaka waiwai loa o ke ao nei, a he kanaka puuwai hamama hoi oia, a he kupanaha no ka nui o kona lokomaikai. He kanaka oia i kokua nui i na hana heihei lio, a e hooneleia ana ia poai me kana mau kokua ana. Ua manaoia, o ka nui o kona waiwai, ua kau aku ia ma ka papa helu elua mahope aku o na Rokekaila o Europa.
AMERIKA.
KA UWEA TELEGARAPA HAWAII.
Wasinetona, Aperila 21. -- Ua hapai hou ke Komite Kalepa o ka Hale o na Makaainana i ka noonoo ana no ka mea e pili ana i ka Uwea Telegarapa Pakipika i keia la. Ua hooholoia, ina e haawi ana ka Aha olelo Hui o Amerika Huiia i haawina kokua no kekahi uwea telegarapa, alaila, he haawina ia, aole e oi aku mamua o $100,000 no ka makahiki, a iloko hoi o na makahiki he iwakalua e ukuia ai ia haawina. Ua waihoia mai hoi he pauku hoololi e Corliss o Mikigana, e hoomana ana i ka Luna Leta Nui e hoolaha akea aku no na koho ana a na hui hoomoe uwea telegarapa, no ka lawelawe ana i keia hana hoomoe uwea ma ka aoao o Amerika Huiia, mawaena hoi o ke kapakai komohana o Amerika nei ame Hawaii ame Iapana, no na makahiki he iwakalua malalo o na kumu i hokakaia maloko o ka bila kanawai. E hoike mai hoi ka Luna Leta Nui i ka hopena o ia koho ana ma ka hoomaka ana o keia Kau Ahaolelo hou ae, a o ke koho haahaa loa ke koho e aeia. E malama hou ana ke Komite he halawai kuikawa ma ka Poaono o noonoo hou no keia ninau.
KE KUHINA WILLIS MAI HAWAII AKU NEI.
Kapalakiko, Aperila 24. -- Aia o Albert S. Willis, ke Kuhina Amerika i Hawaii aku nei, ma ka Hotele Occidental, ua ku mai oia mai Honolulu mai ma ka la inehinei maluna mai o ka mokuahi Auseteralia.Ua ukalina mai oia e kana wahine ame ka laua keiki, a ua olelo ae oia, aole kana huakai he huakai o ke ano kalaiaina. Ua hoike mai oia i holo hoomaha wale mai nei no oia. Aole oia i ae iki e kamailio mai ma na mea pili Aupuni, aka, ma na mea e ae ua hoike mai no oia i ka nui o na kanaka opiopio e komo ana iloko o na hana kanu kope. I ka pii mahuahua ana ae o na hale hou ma Honolulu mai ka wa ana i hoea aku ai ilaila. Ua hoohoihoi nui ia na poe kanu ko mamuli o ka pii iki ana ae o ke kumukuai o ke ko. Mahalo oia i ka oluolu o ka ea ame ka noho ana ma Hawaii. Olelo oia, he haanui wale iho no ka hapa nui o na olelo a na nupepa e pili ana nona ame ke Aupuni Hawaii.
Ma ka po nei, loaa mai la kekahi lono mai Wasinetona mai e pili anaia Kuhina Willis:
"Ina ua lilo ko Willis hoole ana, aole e komo pu aku ma na hana no ka hoomanao ana i ka la kulaia no ke kuokoa ana o Hawaii, oia o Ianuari 17, i kahua no ka hoohalahala pili Aupuni a ke Aupuni Hawaii, aole loa e aponoia la hana. Oiai nae aole hiki ke launa kamailioia aku o Kuhina Oineh no keia mea, ua manaoioia nae ina he hoohalahala kekahi o ia ano aole ia i hoea mai i ke Keena Kuhina, a e hoounaia mai ana nae paha.
"He kumu kupono no nae e manaoioia ai, me he mea ia ua ike ka Aha Kuhina (Amerika) ua hana o Mr. Willis peia, me ka loaa ana no iaia o na keehina maopopo no ia hana, oiai, ua ike no oia ua ike pili Aupuni maoli ia ke Aupuni Hawaii e ku nei i keia wa e ke Aupuni @ Amerika Huila, aka, aole nae he mea hoike e hoomaopopo ana oia kumu iho ia ka mea i lilo i kahua no na launa palapala ana mawaena o na Aupuni elua. A no ka hoi hou ana aku o Mr. Willis i Hawaii, me he mea la e waihoia aku ana no ia @ kana mea e hooholo ai."
ENELANI.
KUHINA SALISEBURE O ENELANI A ME KA NINAU O VENEZUELA.
Kikako, Aperila 26. -- Ua hoike ae ka nupepa Times-Herald o Wasinetona penei: Aia imua o Haku Salisebure i keia wa kekahi kumuhana kaholo mai a Peresidena Kalivalana mai, no kona noonoo ana, ma ke ano he kuikahi ia no ke kukuiu ana i Aha Uwao akea no na ninau apau e ulu ana mawaena o Amerika Huiia ame Beritania Nui, a peia hou me na hoopaapaa apau mawaena @ kekahi o keia mau mana ae la ame kekahi mana e ae, ka ninau hoi @ alanaia mai ai na oihana uwao maikai a kekahi Aupuni e ae.
O ke ano o keia, ua waiho aku ka Peresidena imua o ke Kuhina Nui o Beritania he kumuhana lauala no ke kukulu ana i Aha Uwao, ma ke ano e komo pu ana malaila ka ninau @ Venezuela, oiai nae aole i hoike@ maloko o ua palapala la ka inoa: a ma ia ano e hiki ai ia Haku Salisebure ke hoopau ae i keia ninau e noonooia nei i keia wa, me ka hoohaahaa nui ole ia ana o kona manao. Eia nae, aole i hoea iki mai ka pane a hoea i keia wa.
E HAALELE ANA O HAKU SALISEBURE.
Nu Ioka, Aperila 25. -- E hoike ana ka lono telegarama mai Ladana mai i ka nupepa World: O na nemanema a ka nupepa Times i keia wa no ke kulana holulolea o Haku Salisebure ma ka mea e pili ana ia Venezuela, a hui pu ae hoi me kekahi mau mea e ae, he mau mea ia i hookuioia ai ka oiaio o ka lon@ lauahea e haalele ana ia i ke Keena o ko na Aina E, a e waiho aku ana ia i ua oihana la i ke Duke o Devonshire. Ma kekahi lono hoi, he maikai ole ka ole kino o Haku Salisebure, a oia ke kumu o kona waiho ana aku i ka Oihana Kuhina o ko na Aina E. Ua hoopihaia kona mau la o ka paa ana iho nei i ka Oihana Kuhina me na keehina piha kuhihewa. O kona ano hoopaakiki kekahi kumu e pupu nei ka nee mua ana o ka ninau o Venezuela. Ua olelo wale ia ae, a mawaena no hoi o ka poai pili Kuhina, mamuli o kona manao kue i ka waiho ana i keia ninau i ka Aha Uwao, e konoia ana oia e kona mau hoa e waiho mai oia i ka Aha Kuhina. He mea maopopo loa o ka onou ana aku e komo o Enelani i ke kaua me Amerika Huila, e ukaliia mai ana ia me ka haulehia ana o ka Ana Kuhina ame ka anai holookoa ia ana o kona ao o kalaiaina.
FARANI.
HULIHIA KA AHA KUHINA O FARANI.
Parisa, Aperila 23. -- Ua haalele mai ka Aha Kuhina o Bourgeois. Ua hoikeia mai keia haalele ana o ka Aha Kuhina e ke Kuhina Nui ma ka wa i akoakoa hou ai ka Hale o na Lunamakaainana i keia ia. Ua heluhelu mai o M. Bourgeois i kekahi olelo hoakaka e kue ana i ke kuleana o ka Aha Senate ma ka hoohaule ana i kekahi Aha Kuhina a i ole ia, o ka lilo ana paha o ia hale, oia wale no ka mea mana ma ka hoakaka ana i ke kumukanawai, aka nae, mamuli o ka hiki ole ana ke loaa mai i ka Aha Kuhina na kokua Oihana Koa no ka hoopakele ana ia Makekakeka, ua konoia ka Aha Kuhina e haalele.
AHA KUHINA HOU.
Parisa, Apr. 26 -- Ua hoike aku o M. Sarrien, Kuhina Kalaiaina iloko o ka Aha Kuhina mua (oia ka Aha Kuhina o Bourgeois) imua o Peresidena Faurse, aole hiki iaia ke loaa na hoa o ka Aha Kuhina hou.
Parisa, Aperila 27 -- I keia la, ua nonoi aku o Peresidena Faure ia M. Meline e hana oia i Aha Kuhina. A ina e loaa ole ana ka Aha Kuhina iaia, ua manaoloia e lilo ana i ka Lunamakaainana o Freyeinet ka hana ana i ka Aha Kuhina. Ua kue nae na Radikala ame ka poe Socialiki ia Meline, ma ke ano aole oia ke lilo i alakai no ka Aha Kuhina, a na noi lakou i Aha Kuhina e noho poo ia ana e Gobet.
He mau Mahoe Kamahao.
(Mai ka nupepa Cleveland Plain Dealer mai.)
Lorain, Amerika, Aperila 13. -- Ua hanau aku o Mrs. Budd McPherson, h@ wahine na kekahi keiki mahoe wiliki o Kalivalana, he mau keiki mahoe kupanaha loa i keia kakahiaka. He mau mahoe keia i pili ko laua mau kino i kahi ame kahi, a ua ano like loa no me na mahoe o Siama. Ke oia nei laua i keia wa. He keikikane kekahi a he kaikamahine kekahi. Ma ke kua ko laua pili ana. Huli ke alo o kekahi keiki i hope a huli ke aio o kekahi imua. He eha o laua lima, eha wawae, eha maka, elua waha a hookahi no nae o laua paa pepeiao. Ua like na pana ana o ko laua mau lima, a ke ai nei oia i ka ai @walu@ elike me na keiki e ae. Aole i ai ke kaikamahine, eia nae he mau no kona ikaika. O ka makuahine o keia mau mahoe kupanaha he wahine ia o 38 wale no makahiki, a he mau keiki mua aku no kana elima.