Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 25, 18 June 1897 — Ka Manaolana Onipaa. [ARTICLE]

Ka Manaolana Onipaa.

Mamuli o na lono i loaa mai nei io kakou nei mai Amenka Huiia mai. ma na mea e pili ana i ko kakou Kuikahi Panailike ame ke Kumuhana Hoohui Aupuni, ua makoiukoiu loa ke onipaa ana o ko makou manaolana 110 ka hoea ana mai o ka la ma keia mua koke aku e nee mai nei e hooia loa ia mai ai ke ko io ana o ka hana Hoohui Aupuni a ka Repubalika o Hawaii nei e hooikaika nei imua o kona kookoolua Repuhalika. oia hoi o Amerika Huiia. Ma ka hoomaopopo ana'ku i keia wa. ua hooholoia ka haawina dala nona ka huina o 10,000, e ke Komue Hui o-na Hale Ahaolelo elua o Amerika. no ke Awa ae nei o Puuloa, no na lilo ana a [ me na Hlo e ae e pono ai na hana hoomakaukau no ko Amenka Huiia hooi kuene pono ana malaila: a he hoike I mua keia no ko Amenka paa pono ana j ia Hawaii nei iloko o kona mau poho lima. I He oiaio nae. ua mau-maua ka hookaniia ana o na lono mawaena o kakou ; iho nei, 110 ka make loa ana o ke Kumuhana Hoohui Aupuni: aka, mamuli 0 na lono i loaa mai nei ia makou, elike hoi me ka makou e hoike aku nei ma ko makou pepa. o keia la. ua ikeia aia ke noonoo nui la o Peresidena MaKinile ame kona Aha Kuhina holookoa no ka pono io maoli e hooko aku i keia hana a Hawaii e koi noi. l'a makaukau niau )ca Mana Hooko o Amei'ika Huiia e haawi mai i na keehina hana apau ma ka aoao kokua ia Hawaii i mea e nuho mana ole mai ai o lapaua a o kahi Aupuni e ae paha maluna o Hawaii. Ke ike nei makou. me ka maopopo lea. aia ke Kunnihana Hoohui Aupuni ke ku Ia imua o ka Mana Hooko ame ka Mana Kaukanawai o Amenka Huiia me ka piha i na manao ulumahiehie no ! kona ho'.opono ana. me ka uuku haa--1 o na wahi akeakea nawaliwali. A hoea mai i keia ku ana mai nei o ka mukuahi Peru mai Kapalakiko mai. ina koia pule ilio la, aole loa i loaa mai ia nnkei: he mau lono e lioike mai ana •:a waiho ia aku la imua o ka Ahaoielo S«-na:e. a i ole ia. iloko la hoi o ka Hale o na Makaainana, he olelo hooholo a he inau palapala hooi)ii paha mni na k'ipa Amei'ika akn. e nonoi ana i ka Mana Kaukanawai o Amerika e hoihoi hou ia mai ke Aupuni "Mui" o Hawaii uei. Aka. o ka luakou i ike ai. aele loa he m:>u i>lelo hooholo oia ano. •.ioh? nohoi lio uuui palai'a 1 .:! hoopii no ia mea i hoea ;tku imua o kekahi haie, a ilnko iio l ah.a o ua hale eiua. o ka Mana Kaukanawai o Amerika: aka, a;a ho mau oh-'.o hooholo ke waiho nei 'iloko oia ni;o.; liale iio ku !iu-a e pili ana i ke kuiunhiana 'uakou e kakoo nei me ka :>auaho ole. A no ko makou ike ! ar.a i k». ia uele ma ka aoao lioihoi Au- ! p-;ni Moi. ka ioaa ;uia he mau ! ke'!iina i;aua 1 ku ai ka ninau Hoohui i | Aupuni iioko o ka Mana Kaukanawai o I Ai;;er ika i ;.>;ui ai ia makou ka Manao- | lana Onipaa e- olelo ao. He Kumuhana I <>;a ka Kvohui Aupuni. a he kumuhana I o!;» ole. eia lu>i. he kumuhaua make ka j iioihoi Aupuni Moi." l'a maopopo a koia Kīamuii o na mea hoike e wanui ];> iiOKO o na iiaie Ahau.eli' i iiua o Amehka Huiia. Nokeaha. aole . waihoia aku o kekahi hoaloha a poe : h«:n:lo'na. paha o ka aoao "kakoo" Auouui " Moi" o Hawaii nei lie mau olelo hooh.olo o kauoha ana ka Mana Kau- ! kauawai o A;ue;-;.-\a Hu;ia i ka Mana | Hen'ko e hoihoi hou ke Au' t uni Moi I Nokeaha a!.>;<;■ eeui aku r.a pa'apa'a h;>ot k ' t poe svūe maka hanohano mt 1 > ; kula i hook:paia ni me ka | i «■ i ē I.'.iiu. e ::o!;oi ana i ka ! » u > a Ha!e imha o na i V r na e hoihoi hou ia ke Aupuni Moi o Hawaii'" l"a piha nae kakou i ua l-.'uō i loaa ma; :a r.». ī, e heike ana i kw n\i: o i:a mahalo o \:i iede maka hanohano ia ame na kamalii Vula i ke kulana o ke "Aiii." ma ke ano naauao a ku'ana raa>-mae. & pela hoi i:i oU-\o e hwniaopopo ana i k'a ♦ninami'ni nui o ua poe la i:o ka hoohloioia ana o ka noho i Moi ai '. ke " Aiis." Eia nae, ua nui ka' mahalo i

!■ ,uī r-ah a o ka ;ho U\. *;%> u;a ka \o oia nvao': ; . a keiuo i-vk"s o >far.a e ike.'a ai ia I.oi. ka Iako? o : kona h- :r.-:;au. a o; - hoo-kahi noho; ka ke K".okoa » ko::a '•O'e heahanau: "K ra hoahanan ou, ka waīwai ke o'- ';■•> kekah:. ho mar.aoio kona. aole hoi ana hana 1 F. hiki anei i ka manaoio ke hooia iaU" Ina he kapa o!e ko ke kaikaina jxiha. ke kaīkuwahīne paha. a i hoi i ka ai i kela la i keia la: a i i aku kekahi 0 oukou ia laua. O hele oiua iue ka pomaikai. a e hoopumehanaia. a e maona nohoi: aoie nae oukou e haawi io aku ia laua i ka mea e por.o ai ke kino; heaha la ka \raiwai?" Mahalo na kini Amerika ia Lillu. a nia na hana r.ae imua o ka Ahaolelo i waiwai ai ke Aupuni "Moi" o Hawaii. aole i ikeia. Heaha ka waiwai?. N'olaila. o "ka manaoio, ina oia wale no aole ana hana. ua make ia.'' Aka, i ka huii ana ae 1 ka aoao Hoohui Aupuni. ua ikeaia kona "manaoio" ame kana "hana." Nolaila. e hoike mai ka poe Roiali?i i ko lakou manaoio me ko lakou hana ole ma ka Ahaolelo Xui o Amenka Huiia, a e hoīke aku ke Kuokoa i kona manaoio ame ka haua iloko o ua Ahaolelo Xui la. e ikeia auanei. "o ke kino uhane ole. ua make no ia. pela hoi ka manaoio hana ole. ua make no ia." O keia ke kumu i olelo ai ke Kuokoa. he Kumuhana Ola ka Hoohui Aupuni: a he Kumuhana Make ka "Hoihoi Aupuni Moi," oiai, ua hookahuaia ke Kumuhana Hoohui Aupuni maluna o ka •'manaoio," a ua hookoia aku ma ka "hana," a o ua "hana" la, aia iloko o ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia. Nolaila. ke oia mau nei no ke Onipaa o ka Manaolana iloko o na Repubalika o Hawaii no ke Ola o ka Hoohui Aupuni: aka, aole paha i hooneleia ka manaolana iloko o na Roialiti no ke Kumuhana Hoihoi Aupuni Moi i kukuluia iluna o ka manaoio hana ole.

Nolaila, "E Ala e ko na Kai," na Hawaii apau e noho ana ma na kai ewalu o Hawaii! E ala! E ala!! Hoopau ka hoopaakiki naaupo ana. Eia ka malamalama ke oiino nei. L'a ao! Ua ao! Ua ao Hawaii! Aole hupo hou e koe ma Hawaii. oiai. ua loaa i ko na kai ewalu o Hawaii ka īualamalama oiaio. Ua ike maoli o Amerika Huiia. ma o kona Kuhina la maanei i keia wa, he Aupuni Repubalika o Hawaii. aole hoi he Aupuni "Roialiti" a "Monakia" paha. E ko na kai ewalu o Hawaii. e nana i ka Lamaku o ka Oiaio. A e hoomanao i ka olelo, "Ua Ao Hawaii ke Olino nei ka Malamalama." Ano ia kumu hoi. "Ke Onipaa nei no ka Manaolana."