Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 36, 3 September 1897 — Ka Ninau Mawaena o Hawii me Iapana. [ARTICLE]

Ka Ninau Mawaena o Hawii me Iapana.

Mamuli o na hoike pili Aupuni maoli i l.'iulaha koke ae uei i keia oiau la, ua ikeia na ke Aupuni Hawan nei no, ma 0 ke Kuhina la o ko na Aina E. i weiho aku im.'ia o ke Aupuni o lapana. e U»weia'ka noonoola ana o ka ninau a kumuhana hoi mawaena o na Aupuni elua. Ua waiho aku o Kuhina Cooper 1 keia manao ma. ka la 2S o lune; a he

mau la i kaa hope ae nei. ua loaa mai la i ko H'awaii nei Keena o ko na Aina E ka pane a Kauna Okuma, ma ka aoao o lapana, i hoounaia mni ma 0 Kuhina Shimamura la. 0 ke ano nui paha o ua pane la a Kauna Okuma 1 loaa mai nei, oia ko lapana ike maopopo ana i ka pololei maoli o kana koi maluna.o ke Aupuni o Hawaii; a ma ke ano e hanaia na hana apau i pili i keia ninau ma ke ano oluolu, ua ae no 0 lapana e hele imua o ka Aha Uwao, no ka hooko ana i ke koi a ka rula kanawai lahui i pili i ka hooponopono ma ka Aha' Uwao. Ua olelo pu mai nohoi oia, i mea e hoomamaia ai ka hana a na lunakanawai Aha Uwao, he mea pono ke hoomakaukauia kekahi papa hoike o na kumu i aelikeia e na aoao hoepaapaa elua, a e kauohaia ka lunakanawai koho o ka Aha Uwao e hoopaa ia kana noonoo ana maloko o na kanawai lahui wale no. Ua hoike mai nohoi ua Kuhina Nui la o lapana, ua makemake kona Aupuni e waiho mai 1 kekahi mau kumu e holopono ai na hana e pili ana i keia kumuhana, a hoike mai la oia i ua mau mea la a kona Aupuni i makemake ai; oia hoi, aole oia e ae e noonooia ka ninau e pili ana i ke $50 i loaa i ka eemoku lapana i kipaknia aku ai mai Hawaii aku nei ma ke ano he mau dala ia e paaia ana e ia ma ke ano hona fide, a i ole, o ka pili wale ana nb paha o ke kuikahi o 1871, i hanaia ai mawaena o Hawaii nei ame lapana, i na poe lapana kalepa, aole i na lapana o na ano hana e ae. Ua hoike pu mai hoi ua Kuhina la, ua ae oia e lilo ka Moi o Belegiuma 1 lunakanawai no ka Aha Uwao.

Ma ka aoao hoi o ke Aupuni o Hawaii, ua pane aku la o Kuhina Cooper ma ka palapala ia Kuhina Shimamura, ma ka Poalua nei, ua ae no keia Aupuni e hoakaka i na kumumanao o ka hana no ka Aha Uwao, a ua minaanina nae ke Aupuni aole loa i hoike mai ka palapala a Kuhina Okuma i na ninau ana i makemake ai e noonooia; a nolaila, mamuli oia kumu aole e hiki i kona Aupuni ke pane aku, no ka aeia'ana a hooleia ana paha o na mea i waihoia mai e ke Aupuni o lapana; a e noi pu ana nohoi ia, e kalaia mai kona Aupuni, aole oia e ae, no keia wa, no ka lunakanawai koho.

Nolaila, a hoea iho la kakou i keia wahi o na launa palapala pili Aupuni ana mawaena o na Aupuni elua, ua ike maopopo kakou na Hawaii i nonoi aku ia lapana e noonooia keia ninau imua o ka £ha Uwao—ua ae mai hoi 0 lapana ia mea, me k,ona hoole ana mai i ka noonoo pu ia ana o ka ninau pili $50 e loaa ana i ka eemoku lapana e komo ana i Hawaii nei, ame ka noonoo ana l ka manao o ke kuikahi o 1871, i hanaia ai mawaena o Hawaii nei ame lapana. a hoike pu mai la hoi 1 ke kanaka poo Aupuni ana i makemake ai e lilo i lunakanawai no ka Aha Uwao. A ma ka aoao hoi o Hawaii—ua hoole oia. i ka aeana'kui ka lapana mau kumumanao i waiho mai nei ame ka inoa o ka lunakanawai koho, a %«ole o Hawaii aole e komo iloko o Ka Aha Uwao, no keia wa nae. Nolaiia. ke ike nei kakou i ka hopena o na Kukai pili Aupuni ana t welaweia iho nei e ua Aupuni elua. ?'am»li o ko Hawaii nei unuhl hou ana ; ia iho mailoko mai o ka rlna (aelike) ana i waiho aku ai Imua o lapana, a t:a hemo hoi o lapana mai keia aelike aku. a nolaiia ke ku nei o Hawali uuku a T7nwaliwa!i maluim o kona nawaliwali iho, a o lapana hihimanu hoi ke ku nei ia m*luna o hihimanu o kona ikaikn. Heaha la ka Hawaii haaa nona iho i keia la? Heaha ta lapana hana n?atuna o Hawaii? Ma aoao o Hawaii. ke koi nei makou e huki koke ia ka hae Amerika mstaßa o na hale Auponi poo o ke Aupnnl. elike me kekahi manaopepa o inakou i keia ia.