Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 48, 2 December 1898 — HUAKAI I KA AINA E. Umikumamaha La ma Kapalakiko. [ARTICLE]

HUAKAI I KA AINA E.

Umikumamaha La ma Kapalakiko.

(Hoomauia.) KA HOTELE DEL MONTE. Ke 'ku nei ,keia Hotele ma ka aekai j o ke kaikuono o Mont©rey, ihe 125 mile | m-ai ka o ke kulamakauihale o i Kapalakiko; ia oe e holo ai no keia | hotele, e holo aku ana oe mawaena o j au aina maiiiai le'hulehu, a hiki i San Mateo, ,; he wahi kulanakauhale uuiku me kona mau ihale nani lie 212 imile mni Kapala.kl'ko aku; -a malalla aku he 12 miie ihou iatai e hiki aku ana oe i Palo Alto, k.ahi e ku nei ke Kulanul o Stauford Jr, oia ke ikula i oleloia oia ka helu eJtathi .ma ka mokuaina o Kaleponl; a malaila aku e .holo ana ma 'na, awawa me kualapa, na aina maihiai a | hiiki i ka Hotele Del Mon'te; i ka nana aku i na hoolalaia ana o keia Hotele, he keu a ka nani o ;ka pa e hoopuni I ana i ua Hotele la, lie ihiki no ia'u ke olelo ae aohe waihi ma How.aii ho!oo- | koa elike me keia ka nani, o ka nui j o na rumi moe ihe 520, a aia iloko pia mau rumi he mau runni palua kekaihi; o keia ikahi kaulama loa a na poe o j Kaleponi ame ka Hikina e ihele ad e j hooluolu; o kahi e ku nei keia hotelc, , n,a ihoopiini ia oia ma na aoao ekoki j e kahi laiahiwi uliuli e ulu ia ama e na j laau nani; aia no hoi ihe "wahi .moanawai e kokake ana i keia 'Hoteie i kamaiia i mea e 'hi.ki ai i na makaikai ke hoehoe waapa i mea e hoo>piimehan<a a>i ia la;kou, a i ole, e hooikaika ai i na laia; na na ona no o kei a Hote 4 e i haaa :i na paipu wai e pono ai ka lioiele ame na kanaka e moiho ana malaila, a ua laweia mai keia wal no 2D a oi mile, no ka lilo aole e emi mai analalo o hapalua m-iliona dala; .na na ona noiioi o keia lhotele i hana i 'keKahi alanui kaa «nona ka loa 'he 17 mile, © boopuni mai ana 'hoi i ka lalanl mauna 0 hioopuni ana i ke .leailiua kahi i ku ai ka hotele. 0 na <hooltipa ana a >na poe e malamn nei i 'keia hotele he wai pahe maoll ame ke aao keonimana; ua h.iki no oe ke 'ho!o e makaikai ma na kaa o ka hofcele ma kela alanui lie 17 mile ka loa iloko o na hora elua me ka hapa; a ma fra~h* au e iholo ai, aole I kana mai ka oluolu mai.kai o loe ea, me he la i ka'u lioohaiike, ua like me ke ea lee piuii oe a ke kumu o ka maiuna o Hualalai. He ekolu ihom e holo ai ma ke kaa ahi me ka iioomaha liilii aua ma ua kulamakauhale liilii a hiki i keia ihotele, mahope iho o ko Peresidena Harisona kipa ana ma keia "hotele, ua olelo ae oia, o ka H6tele DeJ Monite me kona kahua nani, oia kahi nani loa ana i makaikai ai, a aohe !hoi he w-aW nani e ae ma ke ao nei 1 like me kela ala e "holo ai ma ke kaa no 17 mile, pela pu no>hoi 0 Tih' n 'mfs B. Reed, ua haawi ae oia i na maihnlo kiekie uo ka -nani o keia wa.hi hoolno'u no na poe makemake m°oli e hoolnoln, manao au o keia Hotele kaM maikai maoli no ka hooluolu ana. 1 ko'u huli hoi ana mai mai ke'a hotele mni, ua hiki no e holo ae makekahi alanui e ae a hiki i ke kulanakauhale o Samta Cruz, he kulana.kauihale ia e ku ana mi kaha v ai: a o ka hana nui a na kanaka malaila he 010 papa nme ka hfna ua hai ia mai au mai kela hale hana mi e hoolawaia nei kekaW h°na o ka oihana kaua o Ameiika Hu'pula me ka pauda, malaila ae e ho'o ?oa oe waena o na awawa. na lua 1 ellla, na puu, a 'hiki aku i kekalii waihi i kapaia

"Na Laau Nunui" (Big Trees), ia'u i hiki ai malaila a nana aku i ka nunui a me ke kiekie o na laau, aole i kaoamai ke kahaha o ka noonoo; aia 110 malaila ke ku nei keka.hi laau nona ke kieleie apau loa i ana maoli ia e kekahi ana aina he 425 kapuai ke kiekie, a o ke anapuni o ke kumn he 60 kapuai; i ka holo ana maloko o keia ulu laau, .he mea e kahalia ai ,ka noonoo, a mai keia mau laau mai ka papa ulaula a k&kou e kuai nea ma Honolulu, nolaila, o ke kamaliele e heie ana ma Kaleponi he mea pono e mafraikai i kela man wahi, oiai ihe oluolu a he ihoopahaohao pu i ma noonoo. KE ICULANAKAUHALE 0 SAKALAMETO. Ke ku nei keia ikulanakauhale ana ka pa o ka imuliwai Sak)alameto, he 100 mile mai Kapalakiko aku; no kuu iini loa e ihalawai pu me na kanaka Hawaii e npho ana malaila, ua holo aku aii ilailf£ me ka manao e hui a e nana i ke ano o ko lakou nolio ana; aika, aole au I halawai me kekahi o lakou, oiai, ua 'liai ia mai au ke noho nei lakou ihe 15 mile ke kaawale mai ke kulanaka.uhale maoli aku o Sakalameto, he wahi kulanakauhale keia i kaulana, no ka mea aia malaila e malamaia ai ka Ahaolelo leau Uana.wai o ka Mokuaiina o Kaleponi; ua hookipaia au e imakaikaA i ka rtimi ahaolelo o na Luna.makaainana ame ka aha senate; i ka nana aku i ka rumi o ika aha senate he nami maoli, a wahi a ka mea malama ke olelo nei kela: "0 na ihookinohiniohi ia ana oloko o ka rumi 0 na senate o ke kul&nakauhale o Sakalameto, oia ka oi i loko o ke Aupuni Amerika Huipuiia; >he auo awelawela keia wa.hi ikulanakauhale, aoka noho ana oaliiia i toa'u lieomaopopo ua ane like no paha nie ko Lahaina noho ana; ia oe nae e iholo ai mai Kapalakiko aku īa Sakameto, e 'hiki aku ama ke kaa ahi ame na mea apau ina kahl kauhale o Costa, a malaila, e kau ana ke kaa ahi imaluna o kekahi ferryboat nui launa ole a lawe aku i aa mea a pau a ,kau hou maluna o ke alanui hao ma .kekahi aoao o 'ke kai.kuono o Kapalakiko, ola <hoi raa Benecia; he mea ihoopahao'hao nohoi i ko'u ike ana i keia akamai o ka noonoo o ke kanaka, ua hai ia mai au o keia ferryboat oia ka ;helu ekaihi ma ka nui a puni >ke ao iholookoa. KA HEIAU O NA MEA- AKAMAI Aia maloko o keia hale na iholoholona i make o na ano apaw, aka, mamuli o na ano akealeamai, e hiki no oe ke nana aiku nve he mea la e ola maoli mai ana no; aia maloko o keia hale kekaOii elepani mui launa ole, a o ka mea e nana a.ma i keia elepani aole o kana mai o ka hoopahaoQiao 1 kou mau | noonoo; a o na malihimi e ;kipa. nei nia ICa.pala.kiko e hele ana lakou e nana 1 keia hale. KA HALE HANA DALA 0 KAPALA- j KIKO. ! A'i a maloko o keia ihale kahi e >hanaia nei na dala e ihoohelieeia a.na mai na auika ae a lilo i mau <lala maoli; a malaila no <hoi e hooheheeia ai na dala o na aina e a .hooli ioia .ma ke dala Amerika; aia m'aloko o keia Ihale ke wad<ho uei na <lala keokeo Amerika he $40,000,000 ma ke ano i pani no ma dala pepa Amerika i hoopuikiaiama na "\yahi a pa-u o 'ka aina; a 'ke nana aku i ka puka ana mai o na dala ulaula a keokeo paiha <mai ka rumi hope loa maa e ihanaia ai ke dala, aole e nele kou makaliehi aku. KA HALE HANA HAO O KAPALAKIKO. I ko'u nama ana i ka nui o na mea hana ma keia Jiale aole i kana mai ;ka nui liaiuna ole, a e ike aku ama oe i ka hao i hooheheeia e kahe ana elike me ka wai, a he nui launa ole mai nolhoi na kanaka e hana ana. Aia 'ke hanala nei kelra:hi moku kaua hou mo ke Auptmi o Amerika Huipuia, a. ita ike niaka ka mea ka.kau i ke kino o ua moku la- a ua hai ia miai au ke paa keia mo'ku, oia kekahi o na moku e haaiheo a.i o Amerik:a ma keia liope akn. A ihe nui lamna ole akn na mea i koe. Mai loko anai o keia huakai, ke hoomaopopo nei lea mea kakau i keia mau 1. He mui maoli no 'ka waiwai o kekahi poe ma Kaleponi. 2. He makaala hana maoli no na poe o keia aima. 3. He nui no na poe ihhune iloko okaaina. . , 4. He anil nohoi na poe puni lealea a lilo i kumu no ko lakou ilihune. 5. O ke ola ana o na pee ma-hiai ma keia aina, he oi aku a 'lea hoomauawanui miaoli no, no ka mea, he maii malama wale no o ka makaMki e hiki ai e kanu i ma mea kanu; a he wa leali hoi kekaihi no «ka hiki mai o ka ua; aka nae, 1 ko'u nama ana ua .hoomakaukau no lakou i mau mea e kokuaia ai i ko laleou ola ana, aia mo ma ko lakou mau hale ame na mahinaai, he , mau moa lehulehu, na puaa ame na kumulau pipi» nolaila, oiai aol© mau hua loaa mai i kekahi mau analamia o ka makahiki, o. keia mau mea a u i hai aie noi mamm na mea kokua i ko lakou ola ana, a o ka'u i ihooina.opopo ad aia no na manao iloko o keia poe mahiai: He oi aku ka pono o kahl loaa uuku me ka hioomana'wanul anamua o ka noiho hana nna aku malalo o kekaihi poe e aku; ina e loaa ana kela manao i ka hapanui o lea lahui Hawali alaila, maniaolana au e uhai mai ana no ke kulana nolio ulakolako ana i ko kakou lahui eiike me ia e ikeia nei Iwaena o na poe mahiai o Amenka. 6. He mea na e loaa ai -ka oluolu o ke ki.no ke holo ma Kaleponl. Mamua i;ho o ko'u haaiele ama i ka aina hamau ua loaa ia au i kekahi ma i e 'hiki ole ai 'ke moe pono i ka po, aka, ia'u i holo ai maluna o ka moku a hoohala i mau pule ma Kapaknkiko, ua loaa ia'u ka moe pono i ka po; ia'u hoi i hele ai e kuka me kekahikauka akamai o Kapalakiko, ua hai mai kela penei: "Mamuli o ke aaio wela o ke ea ma Hawaii, o ke kanaka e hoopapau loa ana i ka hana me ka hoololiloli nui ole i kona w.a.hi e neho ai, e lilo ana ia i mea hoohowai i ke koko ilo.ko o ke kino, a oia ke-ka.hl mea e hiki ole ai ke hiamoe i ka po; nol^lla, 0 na poe e molho ana ma na -wahi ea elike me Hawaii, he mea pono e h,o?o ma na wahi anu i kekaihl manawa, a 1 ole, e holeholo mau ma na mauna o Hawaii, i ole e howai ke koko." Ma.hope o na hoaka'ka ana a kela kanVa 1 keia mau mea, a mahepe o ko'u ike ana ua maikai ko'u ola kino iloko o na pule elua wale no a'u i noho ai

ma Kapalakiko, ke manaoio nei au he oiaio na mea a kela kauka i hoakaka mai ai ia'u. A o ka hope loa ke olelo nei au; o | <na dala e hooliloia ana no ka holo ma- ; leaikai ana ma Kapalakiko, 'he mau i d.ala ia i hoolilo maikal ia. Me ke aloha nui. WILLIAM C. ACHi. Ilonolulu, Nov. 9, IS9S.